Ο Μιχαήλ Ακύλας γεννήθηκε στα 1900 στο Άργος της Αργολίδος. Υπήρξε αξιωματικός τού Ναυτικού και μεταγενέστερα τής Αεροπορίας. Ο πόλεμος τού 1940 τον βρήκε επισμηναγό. Στα 1942 αιχμαλωτίστηκε από τους Γερμανούς, για τη συμμετοχή του στην Εθνική Αντίσταση και στις 7 Ιουλίου 1942, εκτελέστηκε μαζί με άλλους εφτά αξιωματικούς. Στα 1934 εξέδωσε το διήγημα: «Οι τελευταίες ημέρες τού Ιούδα» και στα 1935, την ποιητική συλλογή: «Ποιήματα». Οι πεζογραφικές ικανότητες τού Ακύλα είναι αναντίρρητες.
Το γράψιμο του είναι απαύγασμα μιας εναγώνιας προβληματικής για τη μοίρα τού Ανθρώπου. Βαθυστόχαστα ερωτήματα, τα βιώνει ως αυθεντικά εναγώνια βιώματα και όχι ως νοερές καταστάσεις. Και από τα βιώματα αυτά αναδύεται η πεζογραφία του, εικόνα και ομοίωση της ψυχής του, και τη διαποτίζει το πάθος και η έξαρση και της προσδίνει τόση υποβλητικότητα, ώστε συχνά η υποβολή κορυφώνεται σε γοητεία. Αλληγορίες, μεταφορές, ρυθμός. Και η ανάβρα μιας φαρδιάς οδύνης που χωράει τον πόνο της γης:
Μα κι ο Ιησούς δε μπόρεσε να κοιμηθή γαλήνιος όπως πάντοτε τη νύχτα εκείνη. Για μια στιγμή τον είχε ξεγελάσει ο θρίαμβος της περασμένης ημέρας. Μα όταν η νύχτα με το βαρύ κι υγρό πέπλο της τα σκέπασε όλα γύρω, οι αμφιβολίες που τον τελευταίο καιρό επίμονα τον βασάνιζαν βούτηξαν το φαρμακερό βέλος τους στου ύπνου του τη γαλήνη. Κι όταν την άλλη μέρα, Δευτέρα των Σαββάτων, ξεκίνησε με τους μαθητές του, για την Ιερουσαλήμ, οι νυχτερινές φαντασίες τον περικύκλωσαν πιο ζωηρές, πιο αληθινές στο φως τώρα της ημέρας. Έβλεπε καθαρά πως εκείνο που κήρυξε, εκείνο που ονειρεύτηκε, η ανθρώπινη κοινωνία τής Αγάπης δεν είταν παρά λουλούδι τής φαντασίας του που μάταια πάσκιζε να ρίξει τις ρίζες του στη ρηχή ψυχή των ανθρώπων. Ό,τι εμάραινε το έργο του, δεν ήταν τόσο η οργή των δυνατών, μα η αναξιότητα εκείνων που σπαταλούσε για χάρη τους την εξημμένη ψυχή του. Δεν θα μπορούσε τάχα ποτέ να γλυτώσει ο ανθρωπος από την κακία;
Και το ιδανικό του αυτό, η προσπάθεια όλης τής ζωής του, δεν είτανε παρά μιά χίμαιρα, έτοιμη να διαλυθή μπροστά στο βάναυσο κάγχασμα τού όχλου, τού όχλου αυτού που ονειρεύτηκε να λυτρώσει από τη δυστυχία που τον έτρωγε, από τον πόνο που τον κυβερνούσε.
Τί απώλεια για τα Ελληνικά Γράμματα! Ο θάνατος του στην ακμή τής ζωής και πάνω στο ανέβασμα του, προς την κορυφή τής λογοτεχνικής του δημιουργίας. Κι' η γνησιότητα τής αγάπης του στον άνθρωπο, που για την τύχη του αγωνιούσε, πιστοποιήθηκε με το αιματηρό πιστοποιητικό τού εκτελεστικού αποσπάσματος και του θανάτου για τη λευτεριά και την προκοπή τής πατρίδας του.
Μα κι ο Ιησούς δε μπόρεσε να κοιμηθή γαλήνιος όπως πάντοτε τη νύχτα εκείνη. Για μια στιγμή τον είχε ξεγελάσει ο θρίαμβος της περασμένης ημέρας. Μα όταν η νύχτα με το βαρύ κι υγρό πέπλο της τα σκέπασε όλα γύρω, οι αμφιβολίες που τον τελευταίο καιρό επίμονα τον βασάνιζαν βούτηξαν το φαρμακερό βέλος τους στου ύπνου του τη γαλήνη. Κι όταν την άλλη μέρα, Δευτέρα των Σαββάτων, ξεκίνησε με τους μαθητές του, για την Ιερουσαλήμ, οι νυχτερινές φαντασίες τον περικύκλωσαν πιο ζωηρές, πιο αληθινές στο φως τώρα της ημέρας. Έβλεπε καθαρά πως εκείνο που κήρυξε, εκείνο που ονειρεύτηκε, η ανθρώπινη κοινωνία τής Αγάπης δεν είταν παρά λουλούδι τής φαντασίας του που μάταια πάσκιζε να ρίξει τις ρίζες του στη ρηχή ψυχή των ανθρώπων. Ό,τι εμάραινε το έργο του, δεν ήταν τόσο η οργή των δυνατών, μα η αναξιότητα εκείνων που σπαταλούσε για χάρη τους την εξημμένη ψυχή του. Δεν θα μπορούσε τάχα ποτέ να γλυτώσει ο ανθρωπος από την κακία;
Και το ιδανικό του αυτό, η προσπάθεια όλης τής ζωής του, δεν είτανε παρά μιά χίμαιρα, έτοιμη να διαλυθή μπροστά στο βάναυσο κάγχασμα τού όχλου, τού όχλου αυτού που ονειρεύτηκε να λυτρώσει από τη δυστυχία που τον έτρωγε, από τον πόνο που τον κυβερνούσε.
Τί απώλεια για τα Ελληνικά Γράμματα! Ο θάνατος του στην ακμή τής ζωής και πάνω στο ανέβασμα του, προς την κορυφή τής λογοτεχνικής του δημιουργίας. Κι' η γνησιότητα τής αγάπης του στον άνθρωπο, που για την τύχη του αγωνιούσε, πιστοποιήθηκε με το αιματηρό πιστοποιητικό τού εκτελεστικού αποσπάσματος και του θανάτου για τη λευτεριά και την προκοπή τής πατρίδας του.
Μιχάλης Ακύλας: Ο Αργείτης ποιητής στο εκτελεστικό απόσπασμα των Γερμανών
του Δημήτρη Καρυάμη
Ο Μιχάλης Ακύλας του Αντωνίου, ποιητής και διηγηματογράφος, γεννήθηκε στο Άργος το 1900 και εκτελέστηκε από τους Γερμανούς κατακτητές το καλοκαίρι του 1942. Σπούδασε στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων από ηλικία 15 ετών. Αποφοίτησε το 1919 ως σημαιοφόρος και υπηρέτησε ως αξιωματικός στο Πολεμικό Ναυτικό και έλαβε μέρος στις ναυτικές επιχειρήσεις του στόλου κατά τα έτη 1920 -1923.Το 1929 εκπαιδεύτηκε ως παρατηρητής αεροπόρος, και μετατάχθηκε στην Πολεμική Αεροπορία. Αποστρατεύτηκε αργότερα και ανεκλήθη ως έφεδρος επισμηναγός κατά το πόλεμο του 1940-1941 και υπηρέτησε με αξιόλογο δράση κατά των στρατευμάτων κατοχής.
Παράλληλα, ο Μιχάλης Ακύλας ασχολήθηκε με την ποίηση και τον πεζό λόγο, συνεργαζόμενος με λογοτεχνικά έντυπα, τυπώνοντας μόνο δύο βιβλία: Το 1934, το διήγημα «Οι τελευταίες μέρες του Ιούδα» και το 1935 τη συλλογή «Ποιήματα». Την άνοιξη του 1942 συνελήφθη από τους Γερμανούς ενώ επιχειρούσε με άλλους 43 πατριώτες, αξιωματικούς και πολίτες, να διαφύγουν με δύο καΐκια στην Αίγυπτο. Κάποιος τους πρόδωσε… Λίγο μετά τον απόπλου από τον Πειραιά, γερμανικό περιπολικό συνέλαβε όλους τους επιβαίνοντες στα δυο καΐκια. Από την 1η Απριλίου 1942 βρέθηκαν φυλακισμένοι στις φυλακές Αβέρωφ και την 27η Μαΐου ειδοποιήθηκαν στη φυλακή ότι χαρακτηρίζονται ως όμηροι. Κάτι που σήμαινε ότι θα πλήρωναν με τη ζωή τους κάθε εκδήλωση σαμποτάζ εναντίον των Γερμανικών δυνάμεων.
Έπειτα από μια εβδομάδα με τον ισχυρισμό ότι είχε γίνει δολιοφθορά στη σιδηροδρομική γραμμή Λαρίσης κοντά στο Μενίδι, διατάχθηκε, χωρίς καμιά άλλη διαδικασία, η εκτέλεση 8 κρατούμενων ομήρων αξιωματικών για λόγους αντιποίνων και κατόπιν επιλογής μεταξύ των κρατουμένων. Ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο Ακύλας. Το πρωί της 5ης Ιουνίου 1942, εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς στο σκοπευτήριο της Καισαριανής. Ο Ακύλας αντίκρισε υπερήφανα το απόσπασμα, τραγουδώντας με τους υπόλοιπους αξιωματικούς τον Εθνικό Ύμνο και αναφωνώντας προ του τέλους «Ζήτω η Ελλάς»… Ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, με αφορμή τη φυλάκιση και την εκτέλεση των Ελλήνων αιχμαλώτων στην Καισαριανή, το 1946 έγραψε ένα αφήγημα στο περιοδικό «Γράμματα» με τον τίτλο «Η Δάφνη», το οποίο εξέδωσε και σε βιβλίο τη δεκαετία του ’60. Σε άρθρο του στην εφημερίδα «Ελευθερία» (27 Οκτωβρίου 1963) αναφέρεται στο περιστατικό και χαρακτηρίζει τον επισμηναγό Ακύλα «πνευματικότατο άνθρωπο».
Αναφέρεται και στην έγγραφη αναφορά προς τον αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό του ιερέα Αντ. Αντωνόπουλο που κοινώνησε τους μελλοθάνατους:
«Προ της αναχωρήσεως εκάστης ομάδος (προς το απόσπασμα) οι μελλοθάνατοι μας ενηγκαλίζοντο καταφιλούντες τας χείρας μας και το μέτωπόν μας, ως επίσης και ημείς αυτούς, θέαμα προκαλέσαν σπαρακτικάς συγκινήσεις. Οι μελλοθάνατοι κατείχοντο από υπερχειλίζουσαν πίστιν και θερμότητα πατριωτισμού. Ιδιαιτέρως οφείλω να εξάρω την απόλυτον ψυχραιμίαν και απάθειαν αληθούς φιλοσόφου, του αντισυνταγματάρχου (;) Μιχ. Ακύλα, τελευταίως εκτελεσθέντος μετά του Δημ. Γιαγκουδάκη».
«Προ της αναχωρήσεως εκάστης ομάδος (προς το απόσπασμα) οι μελλοθάνατοι μας ενηγκαλίζοντο καταφιλούντες τας χείρας μας και το μέτωπόν μας, ως επίσης και ημείς αυτούς, θέαμα προκαλέσαν σπαρακτικάς συγκινήσεις. Οι μελλοθάνατοι κατείχοντο από υπερχειλίζουσαν πίστιν και θερμότητα πατριωτισμού. Ιδιαιτέρως οφείλω να εξάρω την απόλυτον ψυχραιμίαν και απάθειαν αληθούς φιλοσόφου, του αντισυνταγματάρχου (;) Μιχ. Ακύλα, τελευταίως εκτελεσθέντος μετά του Δημ. Γιαγκουδάκη».
