Προστάτιδα της πόλης κράτους του ʼργους στα αρχαία χρόνια ήταν η θεά Ήρα.
Σύμφωνα με την παράδοση, για την προστασία της πόλης είχαν κάποτε φιλονικήσει η Ήρα και ο Ποσειδώνας και κριτής στη διαμάχη ορίστηκε ο βασιλιάς και θεός του Άργους Ίναχος, ο οποίος και όρισε προστάτιδα της Αργολίδας την Ήρα. Έκτοτε η Ήρα λaτρεύτηκε σε ολόκληρη την Αργολίδα, ενώ στο σημερινό χωριό Ηραίο χτίστηκε ο περίφημος αυτός ναός της, ένας από τους αρχαιότερους στον ελλαδικό χώρο. Μάλιστα, σε αυτόν υπήρχε το σπουδαίο χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς, έργο του Πολύκλειτου, που θεωρούνταν εφάμιλλο εκείνου του Δία στην Ολυμπία. Σύμφωνα με τον Παυσανία, το άγαλμα καθόταν σε θρόνο από ελεφαντόδοντο και χρυσό, με τις Ώρες και τις Χάριτες, κρατώντας σκήπτρο στο ένα χέρι και ρόδο στο άλλο. Δίπλα της υπήρχε άγαλμα της κόρης της, Ήβης, που ήταν έργο του Ναυκύδη.
Στο πραγματικά αυτό τεράστιο Ιερό τελούνταν τα Ηραία, η επισημότερη γιορτή των
Αργείων, το δεύτερο χρόνο κάθε Ολυμπιάδας, κατά τα οποία τελούνταν πομπές, θυσίες 100 βοδιών (εκατόμβες) και αθλητικοί αγώνες, με έπαθλο χάλκινες ασπίδες. Η διεύθυνση του Ιερού γινόταν από Ιέρεια, η οποία καταγόταν από βασιλικό γένος, ενώ ο ναός παρέμενε κλειστός όλο το χρόνο. Οι Αργείοι μετρούσαν το χρόνο ανάλογα με τη θητεία της κάθε Ιέρειας. Εκεί γινόταν και η σεβαστή από όλους τελετή της απελευθέρωσης των δούλων.
Το Ιερό αυτό είναι γνωστό και για μια περίφημη ιστορία που διδάσκονται ακόμα οι Έλληνες μαθητές. Πρόκειται για την ιστορία του Κλέοβι και του Βίτωνα, υιών της ιέρειας Κυδίππης, που έσυραν το άρμα της μητέρας τους από το ʼργος έως το Ηραίο. Η μητέρα τους, ευχαριστημένη από τους γιούς της, ζήτησε από τη Θεά να τους κάνει ένα σπουδαίο δώρο κι εκείνη τους χάρισε έναν ανώδυνο θάνατο και από τότε οι δυο άντρες έμειναν στην Ιστορία ως υποδείγματα γιών κι ευσεβών ανθρώπων.
Ο ναός, παρά τις μεγάλες φθορές του χρόνου, παραμένει εντυπωσιακός, με εμφανές ακόμη τόσο το κυκλώπειο όσο και το κλασικό στοιχείο. Περίφημες παραμένουν ακόμη οι κλίμακες (σκάλες), με το εντυπωσιακό πλάτος των 81 μέτρων, που καθιστούν σαφές το πραγματικά τεράστιο μέγεθος του Ιερού, μέσα στο οποίο οι Ιέρειες προσεύχονταν στο επιβλητικό άγαλμα της Θεάς.
Τα Ηραία, ήταν στην πραγματικότητα η αναπαράσταση των γάμων της θεάς με τον πατέρα των Θεών Δία. Μια μεγαλειώδης πομπή ξεκινούσε στις αρχές της ʼνοιξης, στην οποία άντρες και γυναίκες στολίζονταν με άνθη, όπως και ολόκληρη η πόλη. Στην αρχή προπορεύονταν τα προορισμένα για θυσία βόδια, ακολουθούσαν ένοπλοι έφηβοι με επικεφαλής το νικητή των αγώνων που κρατούσε τη χάλκινη ασπίδα του.Έπειτα προχωρούσαν οι Ιέρειες, ενώ η Μεγάλη Ιέρεια ερχόταν με άρμα που το έσερναν λευκά βόδια.
Στη συνέχεια γινόταν αναπαράσταση του Ιερού Γάμου, στην οποία συμμετείχαν κοπέλες και κατά την οποία στολιζόταν το άγαλμα της θεάς καθώς και η νυφική κλίνη.
Η λατρεία της Ήρας πότισε την αργολική γη από τα πανάρχαια χρόνια και ο σεβασμός των Αργείων προς τη θεά τους ήταν μεγάλος. Σε μια πηγή, που σώζεται ακόμη έξω από το Ναύπλιο, η παράδοση θέλει την Ήρα να λούζεται μια φορά το χρόνο και να ανακτά την παρθενία της. Σήμερα στο χώρο εκείνο βρίσκεται μια από τις παλαιότερες Μονές της Αργολίδας.
Περπατώ στον αρχαιολογικό χώρο και θαυμάζω ό,τι έχει απομείνει από το σπουδαίο εκείνο αρχαιολογικό χώρο. Η θέα από εκεί ψηλά είναι πραγματικά εντυπωσιακή, καθώς φαίνονται οι πόλεις του ʼργους και του Ναυπλίου και τα πολυάριθμα χωριά της τεράστιας πεδιάδας, που φτάνουν ως τη θάλασσα του Αργολικού Κόλπου.
Σε όλες τις περιοχές της Αργολίδας, κυριαρχούν τα ιερά σύμβολα της Ήρας. Ανάμεσά τους το παγώνι, ιερό της ζώο, ο κούκος και το ρόδι, για το μυστικό συμβολισμό του οποίου ο ίδιος ο Παυσανίας αρνήθηκε να μιλήσει, επειδή ήταν πολύ ιερός και απόκρυφος. Σίγουρα όμως σχετιζόταν με τη γονιμότητα, καθώς η Ήρα θεωρούνταν προστάτιδα των εγκύων και του τοκετού, μαζί με την Ειλειθυία.
http://iwrite.gr/pytheas/?p=473
