Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει, λένε τώρα οι ειδικοί. Το κλίμα παίζει καθοριστικό ρόλο στην ανθρώπινη εξέλιξη. Παράλληλα, η μελέτη του βοηθάει στη λύση άλυτων μέχρι σήμερα ιστορικών μυστικών.
Σύμφωνα με ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον ελβετό Ουλφ Μπούντγκεν και το γερμανό Γιαν Έσπερ, οι ιστορικές εποχές εντάσσονται «χοντρικά» σε κλιματικούς κύκλους. Η ακμή της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, για παράδειγμα, σημειώθηκε σε περιόδους υψηλών θερμοκρασιών, η παρακμή άλλων, αντίθετα, όπως εκείνων του Μεσαίωνα, σε εποχές παγετώνων και κακοκαιρίας.
Οι επιστήμονες βασίζουν το πόρισμά τους στην ανάλυση του κλίματος στην Ευρώπη από το 500 π.Χ. έως σήμερα. Το βασικό μέσο ανάλυσης ήταν 900 υπολείμματα ξύλου βελανιδιάς από σπίτια και απολιθωμένα δέντρα. Το κριτήριό τους ήταν ο νέος δακτύλιος φλοιού, που προστίθεται κάθε χρόνο στους κορμούς των δέντρων και ο οποίος είναι τόσο παχύτερος, όσο υψηλότερη είναι η θερμοκρασία. Από την συγκριτική μελέτη με τις ιστορικές εποχές προέκυψε στη συνέχεια, ότι οι πλατιοί φλοιοί αποτυπώνουν ειρήνη και ευημερία, ενώ οι λεπτοί, πόλεμο και ανέχεια.
Η διαπίστωση της θερμοκρασίας μπορεί να γίνει έτσι το κλειδί για τη λύση πολλών ιστορικών αινιγμάτων. Παράδειγμα, η μεγαλειώδης πορεία του βασιλιά της Καρχηδονίας Αννίβα εναντίον της Ρώμης μέσω των Πυρηναίων και των Άλπεων με 50000 πεζούς, 9000 έφιππους και... 37 ελέφαντες. «Ελέφαντες στις Άλπεις ακούγεται σήμερα ως ανέκδοτο» λέει ο κ. Μπούντγκεν. «Εξηγείται όμως, αν ληφθούν υπόψη οι υψηλές θερμοκρασίες, που κυριαρχούσαν τότε».
Μέχρι το 300 π.Χ., προσθέτει ο ίδιος, οι θερμοκρασίες στην Ευρώπη ήταν συγκριτικά πολύ χαμηλές. Ανάλογα μικρά ήταν και τα αποθέματα τροφίμων. Αυτό εξηγεί σε μεγάλο βαθμό και τον πόλεμο όλων εναντίον όλων για την επιβίωση, που οδήγησε στην εξαφάνιση πολλών λαών, όπως εκείνων της Βαβυλώνας και των Μυκηνών.
Η κατάσταση βελτιώθηκε με την ξαφνική άνοδο της θερμοκρασίας, στην αμέσως μετά εποχή. Το καλό κλίμα, συνέβαλε στην αύξηση των σοδειών και έγινε η υλική βάση του ρωμαϊκού πολιτισμού. Η στροφή έγινε το 410, μ.Χ., όταν τα «βάρβαρα» φύλα των Δυτικών Γότθων, κυνηγημένα από το πολικό ψύχος που ξέσπασε στη Κεντρική Ευρώπη, εισέβαλαν στη Ρώμη και κατέλυσαν τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Επακολούθησε η «σκοτεινή περίοδος» της Ευρώπης, γεμάτη κλιματική και πολιτιστική παγωνιά. Η κατάσταση έγινε τραγική το 784, το λεγόμενο «έτος της πείνας», όταν ο υδράργυρος έκανε κυριολεκτικά βουτιά στα θερμόμετρα, με αποτέλεσμα, ένα τρίτο του πληθυσμού της Ευρώπης να πεθάνει από ασιτία.
Ακόμα πιο παγωμένη ήταν η περίοδος 1315-1322, όταν στην Ευρώπη τα πουλιά έπεφταν νεκρά από τον ουρανό και το κρασί γινόταν πάγος στα βαρέλια. Εξαίρεση αποτέλεσε η Ιταλία, όπου κατά θαυματουργό τρόπο, η θερμοκρασία πήρε τον πάνω δρόμο. Αυτό συνέβαλε και σε μια πρωτοφανή πολιτιστική αναθέρμανση, την Αναγέννηση - την αφετηρία της μοντέρνας εποχής.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι το κλίμα δεν καθορίζει αιτιακά τον πολιτισμό, τον επηρεάζει όμως σημαντικά. Γι αυτό και θα έπρεπε ο πολίτης να μιλά για τον καιρό - όχι όμως με ρηχό τρόπο, όπως συμβαίνει συνήθως, αλλά με επίγνωση του μεγάλου ρόλου του στην κοινωνική ζωή.
