Η εύφορη αργολική πεδιάδα έχει τον δικό της χρυσό: Το πορτοκάλι. Εχει αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τους καλλιτέχνες, ως σύμβολο εσωτερικών διαδρομών, ως αποτύπωση της αέναης σφαιρικότητας της ζωής.
H συγκομιδή του πορτοκαλιού βρίσκεται στα μέσα της «διαδρομής». Ξεκίνησε στα μέσα Νοεμβρίου και θα ολοκληρωθεί στα τέλη Μαρτίου.Η αργολική πεδιάδα συνεισφέρει το 50% της συνολικής παραγωγής πορτοκαλιών στη χώρα. Η καλλιέργεια τους ξεκίνησε στην περιοχή την περίοδο του Μεσοπολέμου, όταν έγινβε εφικτή η άρδευση της γυμνής μέχρι τότε πεδιάδας.
Χωριό Ανυφί. Κάθε δέντρο και σκάλα. Από τις επτά το πρωί πιάνουν δουλειά οι εργάτες στα χωράφια και σταματάνε με το σούρουπο. Οι κινήσεις τους γρήγορες. Από το δέντρο στο καφάσι, έπειτα στο τρακτέρ κι από εκεί στα εργοστάσια και τους εμπόρους. Οι παραγωγοί τους προσέχουν σαν τα μάτια τους. Το πρωί θα τους φέρουν καφέ και κρουασάν ενώ το μεσημέρι θα φάνε σπιτικό φαγητό που έρχεται κατευθείαν από τα χέρια των συζύγων των παραγωγών. «Προσέχουμε τους εργάτες μας, για να μη μας φύγουν. Τα πορτοκάλια είναι πάρα πολλά και πλέον δεν μπορεί μια οικογένεια με 10 στρέμματα να τα μαζέψει μόνη της. Η βοήθεια τους είναι πολύτιμη» μας λέει ο Νίκος Γεραμάνης, παραγωγός στο Ανυφί. Ο μέσος όρος συγκομιδής εδώ είναι 70 τόνοι με 8 λεπτά καθαρά.
Στο χυμοποιείο.Η κοπή ξεκινάει από 3-3,5 λεπτά του ευρώ. Οι εργάτες που δουλεύουν εδώ αμείβονται με το κιλό. Σε μια ημέρα 18 άτομα μαζεύουν 30 τόνους. Στα εργοστάσια πηγαίνουν 100 τόνοι την ημέρα. Οπως λένε οι παραγωγοί η τιμή στην εξαγωγή κυμαίνεται από 10-15 λεπτά το κιλό, ανάλογα την ποιότητα, χρήματα που δεν καλύπτουν ούτε καν τη συντήρηση των χωραφιών τους που χρειάζονται λιπάσματα, ραντίσματα, κλαδέματα και φάρμακα.
Το 1/3 από τους 300.000 τόνους πορτοκαλιών που παράγει η Αργολίδα οδηγείται σε εργοστάσια για χυμοποίηση. Επισκεφθήκαμε το μεγαλύτερο χυμοποιείο της Αργολίδας. Μια πορτοκαλί θάλασσα γεμίζει τον ορίζοντα μας. Εκατομμύρια πορτοκάλια που φτάνουν εδώ θα γίνουν χυμός, θα συσκευαστούν και θα διατεθούν σε όλη την Ελλάδα.
Οι «Εσπερίδες» λειτουργούν από το 1999. Εκεί, μας ξεναγεί ο γενικός διευθυντής της Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Αργολίδας, Γιάννης Δημάκης. «Τυποποιούμε χυμούς με τα δικά μας brands και δίνουμε σε όλη την Ελλάδα, σε σούπερ μάρκετ. Ακόμη, παράγουμε 365 αναψυκτικά. Η μονάδα μας εκχυμώνει 20 τόνους την ώρα. Στην ιδιωτική ετικέτα είμαστε οι καλύτεροι στην Ελλάδα» θα μας πει κ. Δημάκης.
Οι τιμές πέρυσι ήταν 4 λεπτά ανά κιλό, φέτος φτάνουν τα 6 με 7 λεπτά. Στην εξαγωγή όμως είναι οι φτηνότερες των τελευταίων δέκα ετών. Ξεκίνησαν από τα 25-27 λεπτά και πλέον έχουν υποχωρήσει στα 13-15 λεπτά. Πάντως η εξαγωγή σύμφωνα με τον κ. Δημάκη πάει πολύ καλά. «Είμαστε στους 60.000 τόνους φέτος, όπως και πέρυσι. Η μεταποίηση όμως είναι στο 50% πιο χαμηλά».
Τα στάδια εκχύμωσης
Στάδιο πρώτο: παραλαβή. Το φορτηγό «αφήνει» τα πορτοκάλια στο χυμοποιείο. Ακολουθεί το πλύσιμο τους με μεγάλες μάνικες. Επειτα μέσα από ένα μηχάνημα περνάνε μέσα στο εργοστάσιο. Εκεί θα γίνει η διαλογή από γυναίκες εργάτριες που θα τα ελέγξουν για να απομακρύνουν τα σάπια πορτοκάλια καθώς και τις ξένες ύλες (φύλα, πέτρες κλπ). Πρώτα φτάνουν οι Ναβαλίνες και έπειτα τα Μέρλιν.
Και πάμε στην εκχύμωση. Δύο προϊόντα βγαίνουν από αυτή τη διαδικασία. Η παραγωγή χυμού πορτοκαλιού και αιθέριου ελαίου για αρώματα. Ο χυμός παστεριώνεται και συμπυκνώνεται αφού πρώτα αφαιρεθούν τα κομματάκια του πορτοκαλιού, «τα οποία οι εταιρείες δεν θέλουν να υπάρχουν μέσα στον χυμό καθώς ο κόσμος δεν τα προτιμά», τονίζει ο κ. Δημάκης.
Επειτα, ο όγκος του χυμού μειώνεται στο 1/5 και από εκεί τοποθετείται σε δεξαμενές 2-3 τόνων. Βράζεται στους 50 βαθμούς για να μη χαθούν οι βιταμίνες και έπειτα φυλάσσεται στους -18 βαθμούς σε ψυγεία ή πάει στην παραγωγή. «Ο συμπυκνωμένος χυμός είναι σαν το μέλι. Ημερησίως παράγονται στις "Εσπερίδες" 200.000 κουτιά» θα μας πει ο κ. Δημάκης.
Οι ποικιλίες
Η πιο γνωστή ποικιλία είναι τα Βαλέντσια, τα οποία φημίζονται για τον πλούσιο χυμό τους και την υπέροχη γεύση τους. Πολύ γνωστές ποικιλίες είναι ακόμη τα Μέρλιν και οι Ναβαλίνες. Τα Μέρλιν είναι μεγάλα, έχουν μέτριο έως παχύ φλοιό και η σάρκα τους είναι τρυφερή, τραγανή, με πλούσιο άρωμα και γεύση. Προορίζονται κυρίως για τροφή και όχι για χυμό.
Οι Ναβαλίνες δεν έχουν κουκούτσια, το μέγεθός τους είναι μέτριο, έχουν έντονο χρώμα και η σάρκα τους είναι χυμώδης αλλά όχι τόσο γλυκιά όσο τα Μέρλιν. Ιδιαίτερα εύγευστα είναι και τα Σαγκουίνια, που έχουν σκούρο πορτοκαλί έως βαθύ κόκκινο χρώμα και η γεύση τους είναι ιδιαίτερη και απολαυστική. Τα Σαγκουίνια περιέχουν περισσότερο λυκοπένιο (αντιοξειδωτική ουσία), γιατί φέρουν μέσα τους και τον φυσικό πλούτο του ροδιού, καθώς προέρχονται από διασταύρωση της πορτοκαλιάς με τη ροδιά. Γνωστή ποικιλία γλυκόχυμων πορτοκαλιών είναι και τα Ντόλτσε. Είναι πολύ γλυκά, ζουμερά και προορίζονται για χυμό.
ΜΑΤΙΝΑ ΔΕΜΕΛΗ
mdemeli@pegasus.gr
mdemeli@pegasus.gr
ΦΩTOΓΡAΦIEΣ: ΧΑΡΗΣ ΓΚΙΚΑΣ
gikas@pegasus.gr
gikas@pegasus.gr
