Διαβάζουμε στο "Έπαθλο"
Τεράστιοι ασβεστολιθικοί ογκόλιθοι παρατάσσονται μπροστά στα έκπληκτα μάτια του περαστικού, στοιχισμένοι με ακρίβεια εκπληκτική, κάνοντας το αρχαίο τείχος να φαντάζει πέρα από τις δυνατότητες και τα ανθρώπινα μέτρα.
Η Τίρυνθα από την εποχή του Ομήρου αναφέρεται ως τειχιόεσσα και χρωστά το επίθετο αυτό στον άμετρο θαυμασμό που προκαλούσαν ανά τους αιώνες τα τείχη της. Τόσο πολύ, πάνω και πέρα από τις δυνατότητες της θνητής μας φύσης θεωρήθηκε τούτο το μεγαλιθικό θεριό, ώστε να γίνει για χιλιετίες πιστευτό ότι ήταν δημιούργημα των μυθικών Κυκλώπων. Μέχρι και ο Παυσανίας, ορθολογιστής και πραγματιστής του καιρού του, στάθηκε έκθαμβος απέναντι σε τούτο το μεγαθήριο και αποδέχτηκε την μυθική εξήγηση «το δε τοίχος... Κυκλώπων μεν εστίν έργον». Παυσανίας, Ελλάδος Περιήγησις. Ακόμη και σήμερα άλλωστε, ο τρόπος και οι ακριβείς αρχιτεκτονικοί και κατασκευαστικοί μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν για την δημιουργία του δεν έχουν διαλευκανθεί οριστικά και εξακολουθούν να προκαλούνε δέος.
Στην αγκαλιά των μύθων...
Η Τίρυνθα που σήμερα χουζουρεύει μες στην απλωσιά του κάμπου της, λουσμένη τον καυτό αργολικό ήλιο και κρυφακούοντας την μουρμούρα της γειτόνισσάς της θάλασσας, ήταν ανέκαθεν ένας τόπος θρύλων και ηρώων. Ο μυθικός Τίρυνθας, ο πρώτος οικιστής και ιδρυτής της πόλης, ήταν εγγόνι του Δία και γιος του βασιλιά Άργους του ιδρυτή της ομώνυμης πόλης. Έφυγε από τα πατρογονικά του ο περιπετειώδης Τίρυνθας και έψαξε άλλο τόπο για την δική του πόλη. Όταν επέλεξε τούτη τη γη, ο Δίας διέταξε βοηθοί και χτίστες του να γίνουν οι κύκλωπες της Κιλικίας. Άλλος μύθος θέλει ως ιδρυτή τον αργείο πρίγκηπα Προίτο, που αφού τσακώθηκε με το αδέρφι του τον Ακρίσιο, κατέφυγε χολωμένος στη Λυκία. Μα δεν ξέχασε ούτε τον τόπο του, ούτε τον τσακωμό του. Γύρισε πίσω μετά φέρνοντας μαζί του τους Κύκλωπες, που έχτισαν για χάρη του τα μεγαλειώδη τείχη. Με την Τίρυνθα συνδέονται εξάλλου και οι μυθικοί ήρωες Βελλερεφόντης και Περσέας, αλλά και ο ημίθεος Ηρακλής, που εδώ του έλαχε να εκτίσει την ποινή του κοντά στον Ευρυσθέα και από εδώ ξεκίνησε για τους δώδεκα άθλους. Ως αρχαιολογικός χώρος, μακριά από τον μύθο και τον θρύλο πια, η Τίρυνθα θεωρείται υψίστης σημασίας, καθώς προσφέρει σαφή εικόνα της Μυκηναϊκής μονοκρατορίας και συμπληρώνει τις γνώσεις των αρχαιολόγων και των ιστορικών, σχετικά με μια εποχή που για αιώνες θεωρούνταν αποκύημα της ποιητικής φαντασίας του Ομήρου. Δικαιολογημένα λοιπόν κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες από όλα τα μέρη του κόσμου συρρέουν για να απολαύσουν το «αντίπαλον δέος» των αρχαίων Μυκηνών, την «κυκλώπεια τειχιόσσα».
Το ασύλληπτο τείχος...
Όποιος περπατήσει στα αρχαία μονοπάτια των λειψάνων, αντιλαμβάνεται με ευκολία τους αρχαίους οικοδομικούς σχηματισμούς, που με υπομονή αιώνων έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη αλλά και με υπομονή χιλιετιών προστάτεψε στα σπλάχνα της η αργολική γη. Δύο είναι οι βασικοί σχηματισμοί, η Άνω Ακρόπολη με την ανατολική Πύλη και η Κάτω Ακρόπολη με τα ανακτορικά δώματα. Τα τείχη περιβάλλουν ολόκληρο το λόφο και δημιουργούν οχύρωση που περικλείει έκταση περίπου 20.000 τ.μ. Το πάχος των τειχών φθάνει σε ορισμένα σημεία μέχρι και τα 8 μ. ενώ το ύψος του υπολογίζεται σε 13. Στην Κάτω Ακρόπολη ξεχωρίζουν δωμάτια στο εσωτερικό του τείχους, ενώ στη βορειοδυτική πλευρά της οι δύο προσβάσεις που οδηγούν στις υπόγειες πηγές νερού έξω από την Ακρόπολη, οι λεγόμενες «Σύριγγες» ή «Σύραγγες». Κατάπληξη προκαλεί ότι στην εξαιρετικά πρώιμη αυτή φάση ο αρχαίος αρχιτέκτονας έλαβε μέριμνα για την διέξοδο των όμβριων υδάτων αλλά και την ύδρευση της ακρόπολης. Στα δυτικά της Άνω Ακρόπολης τραβούν την προσοχή ο προμαχώνας, η «Σκάλα» και η δυτική Πύλη εξόδου. Νοτιοανατολικά της Άνω Ακρόπολης ξεχωρίζουν οι λεγόμενες «Γαλαρίες», μακρόστενοι οξυκόρυφοι διάδρομοι που οδηγούν σε δώματα του τείχους. Στο κέντρο όλων δεσπόζουν επιβλητικά τα ανακτορικά συγκροτήματα, την καρδιά των οποίων αποτελεί το Μέγαρο και η μεγάλη περίστυλη Αυλή, ενώ τις εντυπώσεις κλέβει το δωμάτιο των αρχαίων λουτρών.
Τα πέτρινα θαύματα συνεχίζονται...
Παρά την θεσπέσια ακρόπολη και τα κυκλώπεια τείχη η Τίρυνθα δεν έχει τελειώσει ακόμα τα θάματα που προσφέρει στον επισκέπτη της. Η ματιά στους αρχαιολογικούς θησαυρούς δεν ολοκληρώνεται παρά μονάχα με μια βόλτα στο γειτονικό λόφο του «Προφήτη Ηλία», όπου απαντάται μυκηναϊκός θολωτός τάφος, που κατά την ρωμαϊκή εποχή χρησιμοποιήθηκε και ως λιοτρίβι. Σε κοντινή απόσταση απαντάται ένας δεύτερος τάφος «θαλαμωτός» ή «θαλαμοειδής», μεταγενέστερης εποχής και τεχνοτροπίας. Κάτω από τα θεμέλια της εκκλησίας του Προφήτη Ηλία, στην κορυφή, βρέθηκαν θεμέλια αρχαϊκού ιερού πάνω σε μυκηναϊκό κτίριο, ενώ ακόμη και σήμερα υπάρχουν διάσπαρτα ερείπια μυκηναϊκής ακρόπολης πάνω στον λόφο. Η κατασκευαστική διάνοια των αρχαίων μαστόρων και η επιδεξιότητα στην χρήση των ογκόλιθων ωστόσο, δεν εξαντλείται σε τάφους, τείχη και ανάκτορα. Ένα θαυμάσιο κατασκευαστικό έργο, λιγότερο γνωστό αλλά εξίσου σπουδαίο, που προφανώς την εποχή της δημιουργίας του απαιτούσε τιτάνια προσπάθεια και εξαίρετη γνώση της μορφολογίας του εδάφους αλλά και της φυσικής ροής των υδάτων, είναι το ογκολιθικό ανάχωμα για την εκτροπή του χειμάρρου Μάνεσι, πέντε χιλιόμετρα από την ακρόπολη της Τίρυνθας. Φουριόζος ο χείμαρρος αυτός στην εποχή του Χαλκού, φούσκωνε με τις βροχές, υπερχείλιζε και προκαλούσε καταστροφές στις πέριξ αγροτικές καλλιέργειες. Χτίστηκε λοιπόν το ανάχωμα για να προστατεύει από την ορμή των νερών του, ενώ παράλληλα κατασκευάστηκε και παρακαμπτήριο κανάλι που οδηγούσε τα νερά του λόφου «Προφήτης Ηλίας», στην κοίτη του χειμάρρου Ραμαντάνι. Για όσους δεν τρομάζουν με την πεζοπορία και σε όσους αρέσκονται να πηγαίνουν εκεί όπου οι υπόλοιποι συνήθως σταματούν, συστήνεται επίσης και μια βόλτα στο «Παλιόκαστρο», στο χωριό του Αγίου Αδριανού, όπου απαντώνται απομεινάρια αρχαίου κάστρου ελληνιστικής εποχής λιγότερου γνωστού, που στολίζουν την κορφή ενός αρκετά δύσβατου βραχώδους βράχου. Στην ανατολική πλευρά του υπάρχει υδατοδεξαμενή. Το φρούριο αυτό έλεγχε τον αρχαίο δρόμο που από το Άργος μέσω της Τίρυνθας και της Λήσσας οδηγούσε προς την Επίδαυρο.
Άγιος Αδριανός και Μονή Αγίου Δημητρίου - Καρακαλά
Από τα πλέον όμορφα και ενδιαφέροντα χωριά της Τίρυνθας είναι ο Άγιος Αδριανός ημιορεινός και με καταπληκτική θέα προς τον Αργολικό κόλπο. Αξιοθέατο του χωριού είναι το ερειπωμένο πλέον Πυργόσπιτο, η παλιά κατοικία του Τούρκου Κατσίγκρ - Αγά στο όνομα του οποίου χρωστά το χωριό και την τοπική ονομασία του Κατσίγκρι. Δυο πανέμορφες εκκλησιές προσκαλούν τον πιστό και τον διαβάτη πάνω στον δασόφυτο λόφο του χωριού, ο Άγιος Αδριανός και η Αγία Ναταλία. Ιδιαίτερες και σπάνιες θεωρούνται οι αγιογραφίες λαϊκής μεταβυζαντινής τέχνης του 18ου αιώνα, ο άγιος κάματος του Ιερομόναχου Ιερεμία.
Σε απόσταση αναπνοής από τον Άγιο Αδριανό βρίσκεται η γυναικεία μονή του Αγίου Δημητρίου Καρακαλά. Αρχικά ονομάστηκε Μονή Ξεροκαστελίου από την φράγκικη λέξη Καστέλι δηλαδή Κάστρο, καθώς προϋπήρχε φράγκικος πύργος. Όταν έρχονται οι Τούρκοι, διατηρούν την ονομασία της περιοχής αλλά την μεταφράζουν στη γλώσσα τους και έτσι ο τόπος λέγεται Καρακουλέ. Παραφθορά αυτού του τελευταίου είναι το σημερινό Καρακαλά. Η Μονή απαντάται επισήμως σε πατριαρχικό σιγίλλιο του 1798 αν και κανείς δεν γνωρίζει το έτος ιδρύσεώς της. Λέγεται πως φωτιά κατέκαψε το μοναστήρι γύρω στο 1800 και πως οι αγιασμένες πέτρες του βυζαντινού ναού της χρησιμοποιήθηκαν από τους Τούρκους για το χτίσιμο του αναπλιώτικου Τεκέ, του σημερινού Βουλευτικού. Η εκκλησία θα ξαναχτιστεί και θα φέρει στοιχεία δόμησης και διακόσμησης τόσο επηρεασμένα από ναούς της Τραπεζούντας όσο και καθολικά. Καπνισμένο φωτιά και μπαρούτι του '21 το μοναστήρι αυτό πρωτοστάτησε με τον ηγούμενο του Διονύσιο Σουρίλα στην πολιορκία του Ναυπλίου. Αργότερα, οι επιζήσαντες της μάχης του Πέτα, καταλύουν στην μονή και οργανώνουν τοπικό στρατό χρησιμοποιώντας την ως oρμητήριο. Σε απόσταση 3 χλμ. από τον Άγιο Αδριανό βρίσκεται το γραφικό χωριό του Νέου Ροϊνού, που δημιούργησαν Αρκάδες Ροϊνιάτες και που φορά τα καλύτερά του κάθε χρόνο της Αγίας Μαρίνας 16-17 Ιουλίου, όταν και γίνεται το τοπικό πανηγύρι.Κείμενο: Σταυρούλα Πλίακου
Φωτο: Κωνσταντίνος Ντόκος, Μπουγιώτης - Ρασσιάς
Στην αγκαλιά των μύθων...
Η Τίρυνθα που σήμερα χουζουρεύει μες στην απλωσιά του κάμπου της, λουσμένη τον καυτό αργολικό ήλιο και κρυφακούοντας την μουρμούρα της γειτόνισσάς της θάλασσας, ήταν ανέκαθεν ένας τόπος θρύλων και ηρώων. Ο μυθικός Τίρυνθας, ο πρώτος οικιστής και ιδρυτής της πόλης, ήταν εγγόνι του Δία και γιος του βασιλιά Άργους του ιδρυτή της ομώνυμης πόλης. Έφυγε από τα πατρογονικά του ο περιπετειώδης Τίρυνθας και έψαξε άλλο τόπο για την δική του πόλη. Όταν επέλεξε τούτη τη γη, ο Δίας διέταξε βοηθοί και χτίστες του να γίνουν οι κύκλωπες της Κιλικίας. Άλλος μύθος θέλει ως ιδρυτή τον αργείο πρίγκηπα Προίτο, που αφού τσακώθηκε με το αδέρφι του τον Ακρίσιο, κατέφυγε χολωμένος στη Λυκία. Μα δεν ξέχασε ούτε τον τόπο του, ούτε τον τσακωμό του. Γύρισε πίσω μετά φέρνοντας μαζί του τους Κύκλωπες, που έχτισαν για χάρη του τα μεγαλειώδη τείχη. Με την Τίρυνθα συνδέονται εξάλλου και οι μυθικοί ήρωες Βελλερεφόντης και Περσέας, αλλά και ο ημίθεος Ηρακλής, που εδώ του έλαχε να εκτίσει την ποινή του κοντά στον Ευρυσθέα και από εδώ ξεκίνησε για τους δώδεκα άθλους. Ως αρχαιολογικός χώρος, μακριά από τον μύθο και τον θρύλο πια, η Τίρυνθα θεωρείται υψίστης σημασίας, καθώς προσφέρει σαφή εικόνα της Μυκηναϊκής μονοκρατορίας και συμπληρώνει τις γνώσεις των αρχαιολόγων και των ιστορικών, σχετικά με μια εποχή που για αιώνες θεωρούνταν αποκύημα της ποιητικής φαντασίας του Ομήρου. Δικαιολογημένα λοιπόν κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες από όλα τα μέρη του κόσμου συρρέουν για να απολαύσουν το «αντίπαλον δέος» των αρχαίων Μυκηνών, την «κυκλώπεια τειχιόσσα».
Αρχαιολογικό θησαυροφυλάκιο...
Η Τίρυνθα πρωτοκατοικήθηκε στη Νεολιθική εποχή και παρέμεινε αδιάλειπτα σε χρήση μέχρι και την εποχή που οικοδομείται η επιβλητική ακόμη και σήμερα εμφανής της οχύρωση. Ο συγκεκριμένος λόφος επιλέγει λόγω του στρατηγικού του πλεονεκτήματος, καθώς βρίσκεται είκοσι περίπου χιλιόμετρα νοτιοανατολικά των Μυκηνών, ελέγχοντας μια μεγάλη έκταση της πεδιάδας καθώς και τις διαβάσεις προς Άργος, Μυκήνες, Ναύπλιο και Επίδαυρο. Πολλοί αρχαιολόγοι πέρασαν από τον τόπο αυτό και υπομονετικά και μεθοδικά έσκαψαν τούτα τα χώματα για να ανακαλύψουν τα καλά κρυμμένα μυστικά τους. Κάποιοι από αυτούς διάσημοι αλλά και αμφιλεγόμενοι ως προς τις μεθόδους και τα συμπεράσματά των ερευνών τους, ωστόσο όλοι προσέφεραν κάτι στην γνώση που έχουμε σήμερα για τον τόπο αυτό. Schliemann, Dörpfeld (1884-1885), Karo, Müller και Βερδελής είναι λίγοι μόνο από όσους γοητεύτηκαν από τα μυστήρια ετούτου του χαμηλού λόφου που σήμερα πλέον εντάσσεται επισήμως στον κατάλογο των μνημείων της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco. Τα αρχαιότερα αρχιτεκτονικά λείψανα χρονολογούνται στην Πρώιμη εποχή του Χαλκού, όπου εμφανώς δημιουργείται ένα πρώιμο αστικό οικιστικό πρότυπο. Κατά τη Μέση εποχή του Χαλκού ο πληθυσμός και τα κτίσματα αυξάνονται. Η μεγάλη ακμή της ωστόσο, συνδέεται με την Μυκηναϊκή εποχή, όπου παίρνει πλέον και την τελική της μορφή, απομεινάρια της οποίας είναι ορατά σήμερα στον επισκέπτη. Τότε είναι που θα παίξει ρόλο διοικητικού πνευματικού και στρατιωτικού κέντρου. Οργανώνει το εμπόριο της περιοχής και συγκεντρώνει τους υπηκόους κάτω από το σκήπτρο του τοπικού άνακτα. Έρχεται σε επαφή με τον φιλειρηνικό και φιλόκαλο λαό των Κρητών από τους οποίους δανείζεται διάφορες καλλιτεχνικές τεχνοτροπίες και γνώσεις στην κεραμική και την επεξεργασία ημιπολύτιμων λίθων. Τοιχογραφίες κοσμούσαν κάποτε τους τοίχους του ανακτόρου και πολλά σπάνια και πολύτιμα αντικείμενα καθημερινής και διακοσμητικής φύσης κοσμούν σήμερα τις προθήκες των αρχαιολογικών μουσείων Αθηνών, Ναυπλίου και Άργους.
Η Τίρυνθα πρωτοκατοικήθηκε στη Νεολιθική εποχή και παρέμεινε αδιάλειπτα σε χρήση μέχρι και την εποχή που οικοδομείται η επιβλητική ακόμη και σήμερα εμφανής της οχύρωση. Ο συγκεκριμένος λόφος επιλέγει λόγω του στρατηγικού του πλεονεκτήματος, καθώς βρίσκεται είκοσι περίπου χιλιόμετρα νοτιοανατολικά των Μυκηνών, ελέγχοντας μια μεγάλη έκταση της πεδιάδας καθώς και τις διαβάσεις προς Άργος, Μυκήνες, Ναύπλιο και Επίδαυρο. Πολλοί αρχαιολόγοι πέρασαν από τον τόπο αυτό και υπομονετικά και μεθοδικά έσκαψαν τούτα τα χώματα για να ανακαλύψουν τα καλά κρυμμένα μυστικά τους. Κάποιοι από αυτούς διάσημοι αλλά και αμφιλεγόμενοι ως προς τις μεθόδους και τα συμπεράσματά των ερευνών τους, ωστόσο όλοι προσέφεραν κάτι στην γνώση που έχουμε σήμερα για τον τόπο αυτό. Schliemann, Dörpfeld (1884-1885), Karo, Müller και Βερδελής είναι λίγοι μόνο από όσους γοητεύτηκαν από τα μυστήρια ετούτου του χαμηλού λόφου που σήμερα πλέον εντάσσεται επισήμως στον κατάλογο των μνημείων της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco. Τα αρχαιότερα αρχιτεκτονικά λείψανα χρονολογούνται στην Πρώιμη εποχή του Χαλκού, όπου εμφανώς δημιουργείται ένα πρώιμο αστικό οικιστικό πρότυπο. Κατά τη Μέση εποχή του Χαλκού ο πληθυσμός και τα κτίσματα αυξάνονται. Η μεγάλη ακμή της ωστόσο, συνδέεται με την Μυκηναϊκή εποχή, όπου παίρνει πλέον και την τελική της μορφή, απομεινάρια της οποίας είναι ορατά σήμερα στον επισκέπτη. Τότε είναι που θα παίξει ρόλο διοικητικού πνευματικού και στρατιωτικού κέντρου. Οργανώνει το εμπόριο της περιοχής και συγκεντρώνει τους υπηκόους κάτω από το σκήπτρο του τοπικού άνακτα. Έρχεται σε επαφή με τον φιλειρηνικό και φιλόκαλο λαό των Κρητών από τους οποίους δανείζεται διάφορες καλλιτεχνικές τεχνοτροπίες και γνώσεις στην κεραμική και την επεξεργασία ημιπολύτιμων λίθων. Τοιχογραφίες κοσμούσαν κάποτε τους τοίχους του ανακτόρου και πολλά σπάνια και πολύτιμα αντικείμενα καθημερινής και διακοσμητικής φύσης κοσμούν σήμερα τις προθήκες των αρχαιολογικών μουσείων Αθηνών, Ναυπλίου και Άργους.
Το ασύλληπτο τείχος...
Όποιος περπατήσει στα αρχαία μονοπάτια των λειψάνων, αντιλαμβάνεται με ευκολία τους αρχαίους οικοδομικούς σχηματισμούς, που με υπομονή αιώνων έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη αλλά και με υπομονή χιλιετιών προστάτεψε στα σπλάχνα της η αργολική γη. Δύο είναι οι βασικοί σχηματισμοί, η Άνω Ακρόπολη με την ανατολική Πύλη και η Κάτω Ακρόπολη με τα ανακτορικά δώματα. Τα τείχη περιβάλλουν ολόκληρο το λόφο και δημιουργούν οχύρωση που περικλείει έκταση περίπου 20.000 τ.μ. Το πάχος των τειχών φθάνει σε ορισμένα σημεία μέχρι και τα 8 μ. ενώ το ύψος του υπολογίζεται σε 13. Στην Κάτω Ακρόπολη ξεχωρίζουν δωμάτια στο εσωτερικό του τείχους, ενώ στη βορειοδυτική πλευρά της οι δύο προσβάσεις που οδηγούν στις υπόγειες πηγές νερού έξω από την Ακρόπολη, οι λεγόμενες «Σύριγγες» ή «Σύραγγες». Κατάπληξη προκαλεί ότι στην εξαιρετικά πρώιμη αυτή φάση ο αρχαίος αρχιτέκτονας έλαβε μέριμνα για την διέξοδο των όμβριων υδάτων αλλά και την ύδρευση της ακρόπολης. Στα δυτικά της Άνω Ακρόπολης τραβούν την προσοχή ο προμαχώνας, η «Σκάλα» και η δυτική Πύλη εξόδου. Νοτιοανατολικά της Άνω Ακρόπολης ξεχωρίζουν οι λεγόμενες «Γαλαρίες», μακρόστενοι οξυκόρυφοι διάδρομοι που οδηγούν σε δώματα του τείχους. Στο κέντρο όλων δεσπόζουν επιβλητικά τα ανακτορικά συγκροτήματα, την καρδιά των οποίων αποτελεί το Μέγαρο και η μεγάλη περίστυλη Αυλή, ενώ τις εντυπώσεις κλέβει το δωμάτιο των αρχαίων λουτρών.
Τα πέτρινα θαύματα συνεχίζονται...
Παρά την θεσπέσια ακρόπολη και τα κυκλώπεια τείχη η Τίρυνθα δεν έχει τελειώσει ακόμα τα θάματα που προσφέρει στον επισκέπτη της. Η ματιά στους αρχαιολογικούς θησαυρούς δεν ολοκληρώνεται παρά μονάχα με μια βόλτα στο γειτονικό λόφο του «Προφήτη Ηλία», όπου απαντάται μυκηναϊκός θολωτός τάφος, που κατά την ρωμαϊκή εποχή χρησιμοποιήθηκε και ως λιοτρίβι. Σε κοντινή απόσταση απαντάται ένας δεύτερος τάφος «θαλαμωτός» ή «θαλαμοειδής», μεταγενέστερης εποχής και τεχνοτροπίας. Κάτω από τα θεμέλια της εκκλησίας του Προφήτη Ηλία, στην κορυφή, βρέθηκαν θεμέλια αρχαϊκού ιερού πάνω σε μυκηναϊκό κτίριο, ενώ ακόμη και σήμερα υπάρχουν διάσπαρτα ερείπια μυκηναϊκής ακρόπολης πάνω στον λόφο. Η κατασκευαστική διάνοια των αρχαίων μαστόρων και η επιδεξιότητα στην χρήση των ογκόλιθων ωστόσο, δεν εξαντλείται σε τάφους, τείχη και ανάκτορα. Ένα θαυμάσιο κατασκευαστικό έργο, λιγότερο γνωστό αλλά εξίσου σπουδαίο, που προφανώς την εποχή της δημιουργίας του απαιτούσε τιτάνια προσπάθεια και εξαίρετη γνώση της μορφολογίας του εδάφους αλλά και της φυσικής ροής των υδάτων, είναι το ογκολιθικό ανάχωμα για την εκτροπή του χειμάρρου Μάνεσι, πέντε χιλιόμετρα από την ακρόπολη της Τίρυνθας. Φουριόζος ο χείμαρρος αυτός στην εποχή του Χαλκού, φούσκωνε με τις βροχές, υπερχείλιζε και προκαλούσε καταστροφές στις πέριξ αγροτικές καλλιέργειες. Χτίστηκε λοιπόν το ανάχωμα για να προστατεύει από την ορμή των νερών του, ενώ παράλληλα κατασκευάστηκε και παρακαμπτήριο κανάλι που οδηγούσε τα νερά του λόφου «Προφήτης Ηλίας», στην κοίτη του χειμάρρου Ραμαντάνι. Για όσους δεν τρομάζουν με την πεζοπορία και σε όσους αρέσκονται να πηγαίνουν εκεί όπου οι υπόλοιποι συνήθως σταματούν, συστήνεται επίσης και μια βόλτα στο «Παλιόκαστρο», στο χωριό του Αγίου Αδριανού, όπου απαντώνται απομεινάρια αρχαίου κάστρου ελληνιστικής εποχής λιγότερου γνωστού, που στολίζουν την κορφή ενός αρκετά δύσβατου βραχώδους βράχου. Στην ανατολική πλευρά του υπάρχει υδατοδεξαμενή. Το φρούριο αυτό έλεγχε τον αρχαίο δρόμο που από το Άργος μέσω της Τίρυνθας και της Λήσσας οδηγούσε προς την Επίδαυρο.
Η Τίρυνθα σήμερα...
Οι αιώνες κύλησαν στον αρχαίο τόπο η μυκηναϊκή αυτοκρατορία έσβησε, άλλοι χρόνοι και άλλοι άνθρωποι χάραξαν με το πέρασμά τους την φυσιογνωμία του τόπου. Σήμερα η Τίρυνθα ευωδιάζει άνθη πορτοκαλιάς, είναι εύρωστη και φιλόξενη και όποιος περάσει από εκεί ας κάτσει να ξεκουραστεί και να πιει ένα καφεδάκι στη μεγάλη πλατεία της με την δεσπόζουσα εκκλησία της Τιμίας Ζώνης. Βέβαια η καλύτερη εποχή για ένα τέτοιο ταξίδι είναι στις 30 Αυγούστου όπου λαμβάνει χώρα ένα από τα πιο φημισμένα πανηγύρια του αργολικού κάμπου. Πανέμορφη και άκρως ενδιαφέρουσα είναι επίσης και η εκκλησιά της Παναγίας της Πορτοκαλούσας προστάτιδας των απέραντων αργολικών πορτοκαλεώνων με το ωραίο μαρμάρινο καμπαναριό του 1895.
Η Τίρυνθα τα τελευταία χρόνια έχει να επιδείξει αξιοζήλευτο έργο στον τομέα των υποδομών και των έργων βελτίωσης της ποιότητας ζωής των κατοίκων της, όπως για παράδειγμα ο εκσυγχρονισμός και η επέκταση του οδικού δικτύου. Ένα από τα μεγαλύτερα έργα άλλωστε, που έγιναν τα τελευταία χρόνια στην ευρύτερη περιοχή, είναι η κατασκευή νέου αγωγού μεταφοράς νερού, μέσω του Δήμου Ναυπλίου, από τα νερά των πηγών της Λέρνης. Καμάρι τέλος, έχουν οι ντόπιοι το νέο στάδιο στολίδι, που περιλαμβάνει γήπεδο τένις, μπάσκετ και εγκαταστάσεις ποδοσφαίρου Ά εθνικής κατηγορίας.
Οι αιώνες κύλησαν στον αρχαίο τόπο η μυκηναϊκή αυτοκρατορία έσβησε, άλλοι χρόνοι και άλλοι άνθρωποι χάραξαν με το πέρασμά τους την φυσιογνωμία του τόπου. Σήμερα η Τίρυνθα ευωδιάζει άνθη πορτοκαλιάς, είναι εύρωστη και φιλόξενη και όποιος περάσει από εκεί ας κάτσει να ξεκουραστεί και να πιει ένα καφεδάκι στη μεγάλη πλατεία της με την δεσπόζουσα εκκλησία της Τιμίας Ζώνης. Βέβαια η καλύτερη εποχή για ένα τέτοιο ταξίδι είναι στις 30 Αυγούστου όπου λαμβάνει χώρα ένα από τα πιο φημισμένα πανηγύρια του αργολικού κάμπου. Πανέμορφη και άκρως ενδιαφέρουσα είναι επίσης και η εκκλησιά της Παναγίας της Πορτοκαλούσας προστάτιδας των απέραντων αργολικών πορτοκαλεώνων με το ωραίο μαρμάρινο καμπαναριό του 1895.
Η Τίρυνθα τα τελευταία χρόνια έχει να επιδείξει αξιοζήλευτο έργο στον τομέα των υποδομών και των έργων βελτίωσης της ποιότητας ζωής των κατοίκων της, όπως για παράδειγμα ο εκσυγχρονισμός και η επέκταση του οδικού δικτύου. Ένα από τα μεγαλύτερα έργα άλλωστε, που έγιναν τα τελευταία χρόνια στην ευρύτερη περιοχή, είναι η κατασκευή νέου αγωγού μεταφοράς νερού, μέσω του Δήμου Ναυπλίου, από τα νερά των πηγών της Λέρνης. Καμάρι τέλος, έχουν οι ντόπιοι το νέο στάδιο στολίδι, που περιλαμβάνει γήπεδο τένις, μπάσκετ και εγκαταστάσεις ποδοσφαίρου Ά εθνικής κατηγορίας.
Άγιος Αδριανός και Μονή Αγίου Δημητρίου - Καρακαλά
Από τα πλέον όμορφα και ενδιαφέροντα χωριά της Τίρυνθας είναι ο Άγιος Αδριανός ημιορεινός και με καταπληκτική θέα προς τον Αργολικό κόλπο. Αξιοθέατο του χωριού είναι το ερειπωμένο πλέον Πυργόσπιτο, η παλιά κατοικία του Τούρκου Κατσίγκρ - Αγά στο όνομα του οποίου χρωστά το χωριό και την τοπική ονομασία του Κατσίγκρι. Δυο πανέμορφες εκκλησιές προσκαλούν τον πιστό και τον διαβάτη πάνω στον δασόφυτο λόφο του χωριού, ο Άγιος Αδριανός και η Αγία Ναταλία. Ιδιαίτερες και σπάνιες θεωρούνται οι αγιογραφίες λαϊκής μεταβυζαντινής τέχνης του 18ου αιώνα, ο άγιος κάματος του Ιερομόναχου Ιερεμία.
Σε απόσταση αναπνοής από τον Άγιο Αδριανό βρίσκεται η γυναικεία μονή του Αγίου Δημητρίου Καρακαλά. Αρχικά ονομάστηκε Μονή Ξεροκαστελίου από την φράγκικη λέξη Καστέλι δηλαδή Κάστρο, καθώς προϋπήρχε φράγκικος πύργος. Όταν έρχονται οι Τούρκοι, διατηρούν την ονομασία της περιοχής αλλά την μεταφράζουν στη γλώσσα τους και έτσι ο τόπος λέγεται Καρακουλέ. Παραφθορά αυτού του τελευταίου είναι το σημερινό Καρακαλά. Η Μονή απαντάται επισήμως σε πατριαρχικό σιγίλλιο του 1798 αν και κανείς δεν γνωρίζει το έτος ιδρύσεώς της. Λέγεται πως φωτιά κατέκαψε το μοναστήρι γύρω στο 1800 και πως οι αγιασμένες πέτρες του βυζαντινού ναού της χρησιμοποιήθηκαν από τους Τούρκους για το χτίσιμο του αναπλιώτικου Τεκέ, του σημερινού Βουλευτικού. Η εκκλησία θα ξαναχτιστεί και θα φέρει στοιχεία δόμησης και διακόσμησης τόσο επηρεασμένα από ναούς της Τραπεζούντας όσο και καθολικά. Καπνισμένο φωτιά και μπαρούτι του '21 το μοναστήρι αυτό πρωτοστάτησε με τον ηγούμενο του Διονύσιο Σουρίλα στην πολιορκία του Ναυπλίου. Αργότερα, οι επιζήσαντες της μάχης του Πέτα, καταλύουν στην μονή και οργανώνουν τοπικό στρατό χρησιμοποιώντας την ως oρμητήριο. Σε απόσταση 3 χλμ. από τον Άγιο Αδριανό βρίσκεται το γραφικό χωριό του Νέου Ροϊνού, που δημιούργησαν Αρκάδες Ροϊνιάτες και που φορά τα καλύτερά του κάθε χρόνο της Αγίας Μαρίνας 16-17 Ιουλίου, όταν και γίνεται το τοπικό πανηγύρι.Κείμενο: Σταυρούλα Πλίακου
Φωτο: Κωνσταντίνος Ντόκος, Μπουγιώτης - Ρασσιάς
