Παραλίγο να... χυθεί αίμα στο πρώτο νεοελληνικό «ρεβεγιόν» στο Ναύπλιο

 Κάθε χρονιά τέτοιες μέρες είναι... πα­ράδοση να υπενθυμίζεται ότι το χρι­στουγεννιάτικο δέντρο είναι ξενόφερτο. Το «φύτεψαν» οι Βαυαροί στο Ναύπλιο το 1833, μεταφέροντας το έθιμο από την πατρίδα τους. Το ίδιο επαναλήφθηκε στην Αθήνα μετά την ανακήρυξή της σε πρωτεύουσα και πάει λέγοντας με την εδραίωσή του σε μεταγενέστερες εποχές.Ολα αυτά είναι γνωστά. Αυτό που παραμένει λιγότερο γνωστό είναι πως στην πρώτη πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού βασιλείου έγινε και το πρώτο «ρεβεγιόν». Ο ανακτορικός χορός, που τα κατοπινά χρόνια θα γίνει θεσμός της άρχουσας τάξης στο τέλος της χρονιάς. Εκτός των άλλων για να επισημαίνει τη χλιδή από τη μια μεριά των εχόντων κι από την άλλη της Ψωροκώσταινας.


Οι διηγήσεις για κείνο τον πρώτο χορό είναι λιγοστές. Αλλά και μόνο το γεγονός ότι έγινε μέσα σε μια σχεδόν ερειπωμένη πόλη και ο Κολοκοτρώνης τον... παρακολουθούσε φυλακισμένος στο Παλαμήδι δίνει τις συντεταγμένες του. Οπως και ο χώρος όπου έγινε. Το Βουλευτήριο τα χρόνια του Καποδίστρια.

Σαν...στάβλος. Σε μια ελεύθερη απόδοση των πληροφοριών που υπάρχουν, ο ίδιος ο 18χρονος Οθων είχε ανέβει τις σκάλες του κτιρίου λίγο πριν από τα Χριστούγεννα για να επιθεωρήσει το εσωτερικό του. Οι τοίχοι ήταν σε κατάσταση... στάβλου. Η λύση που δόθηκε ήταν πρακτική και έξυπνη. Σκεπάστηκαν με άσπρα σεντόνια. Ενώ πάνω τους αναγράφτηκε η φράση «Ζήτω η οικία των Βιττελσβάχων» (ο οικογενειακός οίκος του Οθωνα ελληνιστί).

Ο Φρέντυ Γερμανός, σε ένα από τα πρώτα κείμενά του, περιγράφει με μυθιστορηματικό τρόπο τη συνέχεια της ιστορίας:

«...Πρόβλημα ήταν ο φωτισμός. Επειδή τα κηροπήγια ήταν πολύ λίγα, χρησιμοποιήθηκαν ζωντανοί φαναστάτες, υπηρέτες δηλαδή που κρατούσαν όλη τη βραδιά αναμμένους φανούς.

...Φρεσκοστολισμένο και σουλουπωμένο το τζαμί επερίμενε την άφιξη των ευγενών προσκεκλημένων που άρχισαν να καταφθάνουν κατά τις οκτώ και μισή (την παραμονή των Χριστουγέννων). Τον ερχομό τους προανήγγειλαν οιμωγές πόνου. Τι συνέβαινε: Δεδομένου ότι τα αμάξια δεν είχαν έλθει ακόμη στην Ελλάδα, χρησιμοποιήθηκαν ως μεταφορικό μέσο εύρωστοι Μαλτέζοι αχθοφόροι.

Το μέσο ήταν αρκετά φθηνό και οι Μαλτέζοι, μόλις επλησίαζε η ώρα της αμοιβής, άρχιζαν να βογκούν απελπισμένα για να συγκινήσουν τα ευγενή φορτία τους...

Μέσα στην ιδιότυπη αυτή ατμόσφαιρα, που την επλαισίωνε όλος ο πληθυσμός του Ναυπλίου, που είχε μαζευτεί γύρω από το τζαμί, το πρώτο κομμάτι της ορχήστρας ήταν το "Χαίρε Βαυαρία, πατρίς μου γλυκεία"...». Οι πληροφορίες είναι λιγοστές για εκείνο τον χορό. Σε αντίθεση με τους επόμενους αθηναϊκούς, όπου πρωταγωνιστούσαν οι κυρίες της αριστοκρατίας. Αυτές για τις οποίες ο Ν. Δραγούμης σημειώνει στις αναμνήσεις του: «Τα πρώτα σπέρματα της διχονοίας κατεβλήθησαν υπό γυναικών.

Μεταδοθέντα δε και εις τους άνδρας, μετά τοσαύτης οξύτητος ανεβλάστησαν και εις τοιαύτην περιήλθον περιπλοκήν? ώστε αδυνατώ να εύρω λαπτήν και άκραν μίτου της αληθείας».

Φαλλοκρατική, φυσικά, η οπτική, αλλά διασκεδάζεται με όσα προσθέτει: «Δεν απετέλουν δε οι πέντε αντιβασιλείς τα μόνα πρόσωπα του δράματος, αλλά και αι γυναίκες και οι γραμματείς αυτών και οι πρέσβεις της Βαυαρίας, της Ρωσίας, της Αγγλίας, της Πρωσίας και της Γαλλίας και οι γραμματείς των πρέσβεων και αξιωματικοί Βαυαροί...».

Δηλαδή, οι συνήθεις καλεσμένοι στα ρεβεγιόν της αντιβασιλείας και τα πρώτα οθωνικά χρόνια...

Βαυαρικά γλέντια στο αρχοντικό του Αρμανσμπεργκ

Το πρώτο ρεβεγιόν φαίνεται ότι είχε μεγάλη επιτυχία για την «υψηλή κοινωνία» του Ναυπλίου. Επειτα από μερικές μέρες (μάλλον την Πρωτοχρονιά) τη σκυτάλη πήρε η κόμισσα Αρμανσμπεργκ.

Στο σπίτι της -ίσως το αριστοκρατικότερο της πόλης- που είχε διακοσμήσει ειδικά Βαυαρός καλλιτέχνης, δόθηκε η πρώτη ιδιωτική χοροεσπερίδα «επί τω νέω έτει».

Η κόμισσα, έχοντας βαλθεί να κάνει βασίλισσα μια από τις θυγατέρες της, άφησε εποχή με τους χορούς της εκείνη την περίοδο. Μπορεί να μην τα κατάφερε (και οι τέσσερις κόρες της ατύχησαν στους γάμους τους), αλλά στο Ναύπλιο στις γιορτές πρωτοπορούσε.

Οι Βαυαροί, όπως παρατηρεί κάποιος ιστορικός, το... είχαν ρίξει στους χορούς και τα πανηγύρια, ξεκοκαλίζοντας το δάνειο των 60 εκατομμυρίων φράγκων, που πήρε ως «προίκα» ο Οθων από τις Μεγάλες Δυνάμεις (πρόκειται για το μοιραίο δάνειο, που θα οδηγήσει στη χρεοκοπία στα χρόνια του Οθωνα).

Πολλοί γράφουν ότι οι πρώτοι επίσημοι χοροί έγιναν μετά την έλευση του Οθωνα (Ιανουάριος 1833). Δεν είναι ακριβές. Υπάρχουν περιγραφές για τουλάχιστον άλλους δύο τα χρόνια του Καποδίστρια στην Αίγινα.

Ο πρώτος έγινε για την απελευθέρωση του Μεσολογγίου (Μάιος 1829) και ο δεύτερος την ίδια χρονιά, προκειμένου ο κυβερνήτης να τιμήσει τον Μαιζών, που αναχωρούσε από την Ελλάδα. Ηταν όμως τόσο φτωχοί που δεν βρίσκουν θέση στα ρομαντικά χρονικά των κατοπινών χοροεσπερίδων.

Παραλίγο να... χυθεί αίμα
Για το κλίμα που επικράτησε στη χοροεσπερίδα του 1833 διασώζεται κι ένα ανεκδοτολογικό περιστατικό. Κάποιος κοσμοπολίτης Κερκυραίος είχε το θράσος να ζητήσει σε χορό τη γυναίκα του Θ. Γρίβα. Για κείνη ήταν αδιανόητο να χορέψει με άλλον εκτός από τον άνδρα της. Ο Κερκυραίος απορούσε με την άρνηση, επιμένοντας ευγενικά στην πρόσκληση. Ετσι, βρέθηκε στα χέρια του Γρίβα, που παραλίγο να τον εκπαραθυρώσει!

Πολλαπλοί συμβολισμοί
Ο χώρος που πρώτου επίσημου χριστουγεννιάτικου χορού βρίθει συμβόλων. Αρχικώς ήταν τζαμί επί τουρκοκρατίας. Ερειπωμένο μετά την απελευθέρωση επισκευάστηκε και το 1825-26 λειτούργησε ως «Βουλευτικό» (Βουλή). Χρησιμοποιήθηκε μετά ως σχολείο, φυλακή, στρατώνας, δικαστήριο. Μεταγενέστερα μετατράπηκε σε μουσείο, αποθήκη αρχαιοτήτων, ωδείο κ.ά. Σήμερα λειτουργεί ως πολυχώρος (διαλέξεις, συναυλίες κ.ά.).