Η υπόθεση της προστασίας και αναβάθμισης του φυσικού μας περιβάλλοντος, χρειάζεται συγκεκριμένες ιδέες και προτάσεις. Ιδέες και προτάσεις που δεν βλέπουν μέσα από παραμορφωτικές ιδεοληψίες το περιβάλλον και την ανάπτυξη ως έννοιες αναγκαστικά αντίθετες και ανταγωνιστικές, αλλά επιχειρούν την αρμονική τους σύνθεση. Ιδιαίτερα σήμερα, σ’ αυτή την εξαιρετικά κρίσιμη και δύσκολη συνθήκη για την πατρίδα, την οικονομία και την κοινωνία μας, θα είναι τραγικό λάθος να επιτρέψουμε να κυριαρχήσει η λογική του διλήμματος «περιβάλλον ή ανάπτυξη».
Και αυτό που πρέπει να καταλάβουμε όλοι μας, είναι πως αυτή η λογική επικρατεί εκεί όπου κάποιοι δεν τολμούν να μιλήσουν για τα συγκεκριμένα. Εκεί όπου κάποιοι αρκούνται σε κενές ταμπέλες, χωρίς να τολμούν να δώσουν συγκεκριμένο απτό περιεχόμενο.
Για παράδειγμα, είναι δυνατόν να μιλάμε για περιβάλλον, ανάπτυξη και τουρισμό και να μην έχει λυθεί ακόμη το πρόβλημα διαχείρισης των απορριμμάτων, να ρυπαίνονται το περιβάλλον, να επιμολύνεται ο υδροφόρος ορίζοντας από τις ανεξέλεγκτες χωματερές;
Καμία προσπάθεια για το περιβάλλον δεν θα καρποφορήσει, κανένα θεσμικό πλαίσιο, όσο καλό κι αν είναι, δεν θα εφαρμοστεί στην πράξη με επιτυχία, αν δεν πείσουμε τους ανθρώπους ότι είναι προς το συμφέρον τους η διαφύλαξη και προστασία του φυσικού μας πλούτου. Το γεγονός ότι η οικονομία της περιοχής μας βασίζεται στους πυλώνες της γεωργικής ανάπτυξης και του τουρισμού, είναι ταυτόχρονα μια τεράστια ευκαιρία και μια μεγάλη πρόκληση. Κι αυτό γιατί μπορούμε μεν να εισαγάγουμε πρακτικές βιώσιμης ανάπτυξης, στόχος απολύτως εφικτός και για τον τουρισμό και για τη γεωργία, αλλά υπάρχει πάντα ο κίνδυνος της καταστροφής και της υπερεκμετάλλευσης των φυσικών μας πόρων - δείτε για παράδειγμα πώς ο μαζικός τουρισμός της Ισπανίας κατέστρεψε το περιβάλλον, ή για να έρθουμε στα δικά μας, πόσο κινδυνεύει εδώ η Αργολίδα από την λειψυδρία, την υφαλμύρωση του υδροφόρου ορίζοντα - προβλήματα που όλοι προσδοκούμε ότι θα επιλυθούν οριστικά με την ολοκλήρωση του μεγάλου αρδευτικού έργου του Ανάβαλου. Έργο που με την ολοκλήρωσή του θα καλύψει και την Ερμιονίδα.
Η επιστημονική μελέτη των θεμάτων της διαχείρισης των φυσικών πόρων – κυκλοφορεί μάλιστα στα Ελληνικά το κορυφαίο γι’ αυτό το θέμα βιβλίο της Έλινορ Όστρομ που πήρε νόμπελ οικονομίας πριν από λίγα χρόνια – μας διδάσκει ότι η καταστροφή έρχεται από τρεις κυρίως αιτίες:
- Από την άγνοια ως προς τις αντοχές του περιβάλλοντος
- Από κακοσχεδιασμένους κανόνες, και τρίτον
- Από την ελλιπή εφαρμογή των κανόνων.
Στις περισσότερες τοπικές κοινωνίες, η έννοια της προστασίας του περιβάλλοντος είναι γραμμένη βαθιά στην κουλτούρα και τη νοοτροπία των ανθρώπων. Το πρόβλημα αρχίζει όταν οι άνθρωποι βλέπουν ότι κάποιοι αποκομίζουν αθέμιτα κέρδη καταστρέφοντας τον κοινό πλούτο του περιβάλλοντος. Αν γίνει η αρχή, αν οι άνθρωποι δουν ότι κανείς δεν υπάρχει για να εφαρμόσει τους κανόνες διαφύλαξης του περιβάλλοντος, τότε αρχίζει ένας φαύλος κύκλος καταστροφής που δύσκολα σταματά. Όπως επίσης, δύσκολα σταματά η καταστροφή, αν οι κανόνες που θεσπίσει το κράτος ή όποια άλλη αρχή, είναι ανεδαφικοί, δεν λαμβάνουν υπόψη τοπικές ανάγκες και χαρακτηριστικά, και είναι μόνο για το θεαθήναι, ή έχουν παραθυράκια για όποιον μπορεί να τα ανοίξει.
Με λίγα λόγια λοιπόν, αυτό που χρειάζεται είναι σωστοί κανόνες, που εφαρμόζονται χωρίς εξαιρέσεις και καθιστούν συμβατούς τους στόχους της προστασίας του περιβάλλοντος και της ανάπτυξης.
Σε ό,τι αφορά το θέμα της συζήτησής μας σήμερα λοιπόν, είναι εξαιρετικά κρίσιμο να ολοκληρωθεί όσο το δυνατόν ταχύτερα και όσο το δυνατόν σοβαρότερα το αναγκαίο εργαλείο του χωροταξικού για τον τουρισμού. Είναι προφανές πιστεύω σε όλους μας το πεδίο της ουσιαστικής συμβολή των τοπικών κοινωνιών και βεβαίως της τοπικής αυτοδιοίκησης και των κοινωνικών εταίρων στην προσπάθεια αυτή.
Είχαμε μια κακή εμπειρία με το χωροταξικό για τις ιχθυοκαλλιέργειες που σχεδιάστηκε χωρίς να ληφθούν υπόψη οι τοπικές συνθήκες και οι ανάγκες των άλλων δραστηριοτήτων – κυρίως του τουρισμού. Τα δύο χωροταξικά που κανονικά έπρεπε να σχεδιαστούν με στενή συνάφεια, σχεδιάστηκαν ασύνδετα το ένα από το άλλο. Και εδώ θέλω να επισημάνω ότι υπήρξε ιδιαίτερα μονόπλευρο ενδιαφέρον για τις ιχθυοκαλλιέργειες αδιαφορώντας για τις περαιτέρω συνέπειες σε ήδη επιβαρυμένες περιοχές έντονου τουριστικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος.
Αυτό είναι ένα μόνο παράδειγμα της ανάγκης για αξιοποίηση της γνώσης των τοπικών συνθηκών και αναγκών που καλύτερα απ’ όλους, και σίγουρα καλύτερα από τους γραφειοκράτες του κεντρικού κράτους, κατέχουν οι άνθρωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης και οι κοινωνικοί εταίροι.
Και βεβαίως, στο πλαίσιο του σχεδιασμού για την ανάπτυξη, εντάσσεται η ανάγκη της σύνταξης ενός ολοκληρωμένου σχεδίου οικιστικής ανάπτυξης με βασικούς μοχλούς το κτηματολόγιο και τη χωροθέτηση χρήσεων γης ώστε να δοθεί η δυνατότητα σε περιοχές όπως εδώ στην Ερμιονίδα, να αξιοποιηθούν με ορθολογικό τρόπο οι τεράστιες δυνατότητες που συνεπάγεται η ανάπτυξη της τουριστικής κατοικίας.
Το δεύτερο στοιχείο είναι η διασφάλιση της εφαρμογής των κανόνων. Κι εδώ ο ρόλος της τοπικής κοινωνίας είναι καθοριστικός. Η παρανομία δεν μπορεί να γίνεται ανεκτή, όποιο κι αν είναι το πρόσκαιρο όφελος από την παράβαση των κανόνων προστασίας του περιβάλλοντος. Και αυτό απαιτεί τη συναρμογή ενός στενού δικτύου όλων των φορέων της τοπικής κοινωνίας, έτσι ώστε οι παραβάσεις να εντοπίζονται και να τιμωρούνται. Και εδώ λοιπόν ο ρόλος των τοπικών κοινωνιών πρέπει να αναβαθμιστεί.
Το τρίτο στοιχείο είναι η προβολή ενός νέου, αλλά με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, αναπτυξιακού παραδείγματος. Από πέρσι, η ευθύνη ανάδειξης και προβολής του τοπικού τουριστικού προϊόντος πέρασε στις Περιφέρειες από το κεντρικό κράτος. Ανεξάρτητα από τη δεδομένη ανάγκη να επανιδρυθεί το Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης, η μεταφορά αυτής της αρμοδιότητας της προβολής του ιδιαίτερου τουριστικού χαρακτήρα των διαφόρων περιοχών της χώρας μπορεί να δουλέψει, αν βεβαίως διασφαλιστούν οι απαιτούμενοι γι’ αυτό πόροι, η τεχνογνωσία και το ανθρώπινο δυναμικό. Εδώ στην Αργολίδα, υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη νέων, φιλικών προς το περιβάλλον και υψηλής προστιθέμενης αξίας τουριστικών προϊόντων, με την αξιοποίηση του φυσικού πλούτου, αλλά και της τεράστιας και μοναδικής μας πολιτιστικής κληρονομίας. Ενδεικτικά μόνο αναφέρω: συνεδριακός τουρισμός, θαλάσσιος και καταδυτικός τουρισμός, οικοτουρισμός, αγροτουρισμός, προσκυνηματικός τουρισμός.
Και μιλώντας για ένα νέο αναπτυξιακό παράδειγμα, πρέπει να αναφερθώ στην ανάγκη να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά οι αγκυλώσεις της Δημόσιας Διοίκησης η οποία σήμερα συχνά λειτουργεί ως τροχοπέδη σε καινοτόμες πρωτοβουλίες του ιδιωτικού τομέα.
Το τέταρτο λοιπόν στοιχείο είναι η διεκδίκηση συγκεκριμένων έργων ανάπτυξης. Η αξιοποίηση των πόρων του ΕΣΠΑ ώστε με ρεαλισμό και σοβαρότητα να τεθούν άμεσες προτεραιότητες και να προχωρήσει η υλοποίηση των αναγκαίων αναπτυξιακών υποδομών.
Για παράδειγμα, είναι επιτακτική ανάγκη να προωθηθεί τάχιστα η μετατροπή του στρατιωτικού αεροδρομίου της Τρίπολης ώστε να εξυπηρετεί τουριστικές πτήσεις τσάρτερ. Πρόκειται για ένα πάγιο αίτημα ολόκληρης της ευρύτερης περιοχής, ένα έργο που θα τονώσει σημαντικά την τουριστική κίνηση. Όπως είναι απαραίτητη και η κατασκευή μαρινών.
Και βεβαίως πρέπει να προχωρήσουν τα αναγκαία έργα στο οδικό δίκτυο, ανάμεσα στα οποία επισημαίνω ενδεικτικά την πύλη εισόδου στην Αργολίδα (το τμήμα Δερβενάκια – Εκκλησιαστικά), τα εγκαταλειμμένα εδώ και 2,5 χρόνια έργα στο δρόμο Ναυπλίου – Λυγουριού που τα οποία πρέπει να ξαναρχίσουν άμεσα, καθώς και τις αναγκαίες παρεμβάσεις σε ολόκληρο το μήκος του λεγόμενου ανατολικού άξονα Ίσθμια- Λυγουριό – Ερμιονίδα και λοιπά.
Περιμένω λοιπόν με ενδιαφέρον να ακούσω τις εισηγήσεις των ομιλητών που είμαι σίγουρος θα μας δώσουν την ευκαιρία για ουσιαστική συζήτηση. Για μια ακόμη φορά συγχαρητήρια στους διοργανωτές και καλή συνέχεια και με άλλες εξίσου ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις».
