.jpg)
Ανδρέα Ζαφείρη
«Αυτοί που περιμένουν στον ξύλινο πάγκο
είναι οι φτωχοί, οι δικοί μας, οι δυνατοί
είναι οι ξωμάχοι και οι προλετάριοι…
…Είναι οι δικοί μας Χριστοί, οι δικοί μας Άγιοι.»
Γ.Ρίτσος- Καπνισμένο Τσουκάλι
Στην Ελλάδα των νέων μέτρων , της εξαθλίωσης και της γενικευμένης καταστροφής κάθε έννοιας δικαιοσύνης και δικαιώματος, μια δίωξη ,σε βαθμό κακουργήματος, ενός 27χρονου ,πυροδότησε συζητήσεις γύρω από την λογοκρισία, το χιούμορ, τη δημοκρατία και όχι μόνο.
Η Χρυσή Αυγή ,από παγανιστική και με ολίγον σατανισμό σέχτα, προσδοκά να βαφτιστεί στη μεγάλη κολυμπήθρα του Σιλωάμ της Ορθοδοξίας , προς άγραν ακροατηρίου και οπαδών. Μετά τους μικροπωλητές ,το Χριστεπώνυμον πλήθος. Όψιμοι ορθόδοξοι , κάνουν εντατικά μαθήματα και μαθαίνουν να κάνουν το σταυρό τους(με τα τρία δάχτυλα, μην ξεχνιόμαστε).
Από την άλλη ,μεταμοντέρνες απόψεις και πλούσια αρθογραφία ,με κεντρικό άξονα «τίποτα δεν είναι ιερό ,όλα μπορούν να λεχθούν»(Ραούλ Βανεγκέμ).
Αν θυμηθούμε τις Όρνιθες του Αριστοφάνη (που ποτέ δε θεωρήθηκε βλάσφημος, όπως εξ άλλου και ο Λουκιανός για το «Ζεύς ελεγχόμενος») και το πώς –καθόλου κολακευτικά-παρουσιάζονται οι θεοί εκεί, ιδιαίτερα η αντιπροσωπεία με τον Ποσειδώνα και τον Ηρακλή , θα παρατηρήσουμε μια διαφορετική, στην αρχαία Ελλάδα, αντίληψη για την ιερότητα και τη σχέση της με την κωμωδία.
Αντίθετα,2400 χρόνια μετά, το 1959, όταν ο Κάρολος Κούν ανέβασε τις Όρνιθες ( μαζί με τον Γ.Τσαρούχη και την Ραλλού Μάνου) , το κοινό αντέδρασε όταν ο ιερέας παρουσιάστηκε με την μορφή ορθόδοξου ιερέα, με αποτέλεσμα να απαγορευθούν οι επόμενες παραστάσεις από τον Υπουργό Προεδρίας Κυβερνήσεως Κ. Τσάτσο.
Θα μπορούσε κάποιος να παραθέσει εδώ τον Ροΐδη , τον Καζαντζάκη , τις διαδηλώσεις έξω από τους κινηματογράφους όταν προβαλλόταν ο «τελευταίος πειρασμός» και τόσα άλλα περιστατικά , όμως εδώ το κεντρικό ερώτημα είναι αναφορικά με τη σάτιρα, το χιούμορ , την διακωμώδηση και τη σχέση τους με το ιερό.
Υπάρχει ή δεν υπάρχει τελικά ιερότητα; Ταυτίζεται με τη θρησκεία και το θρησκευτικό συναίσθημα ή την υπερβαίνει; Υπάρχουν χώροι «απαγορευμένοι» για το χιούμορ;
Κάποιος είχε πει ότι κωμωδία είναι τραγωδία συν απόσταση. Κάποιος σκοντάφτει στο δρόμο και πέφτει. Γελάμε , αλλά αν ήμασταν εμείς ,μάλλον θα κλαίγαμε(απόσταση). Μπορούμε να δούμε μια κωμική ταινία με θέμα μια κηδεία, αλλά αν το σατιριζόμενο πρόσωπο του νεκρού ήταν ένα αγαπημένο μας πρόσωπο;(απόσταση). Έτσι και τώρα-μπορούμε να σατιρίζουμε τον γέροντα Παϊσιο ,αφού δεν πιστεύουμε, αλλά πόσο εύκολο είναι για τους πιστούς να αποδεχτούνε κάτι τέτοιο;
Ή αλλιώς- ποια άραγε είναι η λεπτή γραμμή ανάμεσα στο χιούμορ και στο σεβασμό της ιδιατερότητας του άλλου; Γιατί δύσκολα μπορούμε να φανταστούμε μια σάτιρα με θέμα τα Α.Μ.Ε.Α .;
Και πόσο ξένη είναι τελικά η αριστερά – με το ιερό, την λατρεία και την πίστη;
Ας ανατρέξουμε στα πορτραίτα των –πάσης φύσεως και τάσης- κλασσικών, που κόσμησαν και κοσμούν όχι μόνο κομματικά γραφεία αλλά και φοιτητικά δωμάτια. Πόσο μακριά είναι η εποχή των αγαλμάτων και των λεωφόρων με τα βαριά ονόματα; Και αν αυτά θυμίζουν σταλινισμό και προσωπολατρία και από τα πάνω, επιβεβλημένη οσιότητα , τι έχουμε να πούμε για τα πορτραίτα του Τσε , του Άρη , του Μάρκος; Και αυτά επιβεβλημένα ; ή μήπως η τάση για «λατρεία» δεν αφορά μόνο το χώρο της μεταφυσικής αλλά είναι κάτι πολύ πιο σύνθετο ,που έχει να κάνει με βαθύτερες ανάγκες της ανθρώπινης φύσης, ειδικά όταν αυτή προσεγγίζει το συλλογικό, μέσω της διάχυσης και της κατάργησης του ατομικού; Η ανάγκη να ενωθώ με το Όλο –μέσω προσώπων που λειτουργούν σα σύμβολα- είναι μόνο θρησκευτική;
Πόσο Ιερά –και καλώς- είναι για την αριστερά τα πρόσωπα της Ηλέκτρας Αποστόλου, του Νίκου Μπελογιάννη, του Γρηγόρη Λαμπράκη( ΖΕΙ- το απόλυτα μεταφυσικό/αναστάσιμο σύνθημα) , του Πέτρουλα, του Κομνηνού, του Τεμπονέρα, … ατέλειωτη η λίστα. Και πόση σάτιρα θα δεχόταν η αριστερά ,χωρίς να εξεγερθεί το θυμικό της, για τους δικούς της άγιους;
Είναι απαράδεκτα αυταρχική και υποκριτική ταυτόχρονα η δίωξη της Υπηρεσίας Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος ,και καλώς η αριστερά την καταδίκασε. Όχι μόνο γιατί είναι βαθύτατα αντιδημοκρατική η ποινικοποίηση της σάτιρας αλλά και γιατί στην ουσία η σάτιρα δεν στρεφόταν κατά του προσώπου του γέροντα( ο Παϊσιος ήταν ένας ακτήμων μοναχός πού έζησε σαν ερημίτης έχοντας σαν μοναδική του περιουσία ένα ράσο) αλλά κατά όλων αυτών που χρόνια τώρα έχουν στήσει παραμάγαζα γύρω από τη μνήμη του.(Μήπως θυμίζει τίποτα-και αυτό- σε μας. Τους αριστερούς; Μήπως θα πρέπει να αναρωτηθούμε πόση σάτιρα είμαστε έτοιμοι να ανεχτούμε που ο Τσε τυπώνεται σαν στάμπα, ακόμη και σε μποξεράκια;)
Η αριστερά πρέπει να σταθεί απέναντι σε μεσαιωνικού τύπου διώξεις. Ταυτόχρονα να αναγνωρίσει και το δικαίωμα στην ετερότητα της πίστης, όντας η ίδια φορέας της πιο ισχυρής Γνώσης-Πίστης, ότι ένας άλλος κόσμος με κέντρο τον άνθρωπο και όχι τα κέρδη ,είναι εφικτός. Και να δει ,ίσως, με μεγαλύτερη ανοχή το Ιερό. Γιατί το Ιερό συνδέεται με το Ιδανικό. Και χωρίς Ιερό- Ιδανικό ποτέ δεν γύρισε ο τροχός της ιστορίας. Και για να το πούμε πιο απλά- κανείς δε στήθηκε στους τοίχους της (κάθε)Καισαριανής για ένα τενεκέ λάδι παραπάνω ή διακόσια ευρώ αύξηση .
