Σήμερα, η Ελλάδα διαθέτει 800 περίπου λιμενικές εγκαταστάσεις, διαφόρων μεγεθών και τύπων. Υπάρχουν στρατιωτικές, εμπορικές, μαρίνες, αλιευτικά καταφύγια και για επιβατηγά πλοία. Τα μεγαλύτερα δώδεκα λιμάνια, είναι οργανωμένα σε Ανώνυμες Εταιρείες, από τις οποίες οι δύο είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Τα υπόλοιπα ανήκουν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Επίσης, υπάρχουν και ιδιωτικά λιμάνια, που ανέρχονται σε 73 και σε αυτά διακινούνται αποκλειστικά φορτία της επιχείρησης στην οποία ανήκουν οι λιμένες. Επισημαίνεται ότι για μεγάλο αριθμό των μη ιδιωτικών εγκαταστάσεων, το ιδιοκτησιακό καθεστώς είναι ασαφές.
Τις τελευταίες ημέρες υπάρχει έντονη κινητικότητα για τα λιμάνια. Μάλιστα, διέρρευσε ότι σε μυστική συνάντηση με εκπροσώπους των ευρωπαϊκών λιμένων υπό την προεδρία του υπουργού Κ. Μουσουρούλη, αποφασίστηκε να ακολουθηθεί η διαδικασία παραχώρησης τμημάτων των λιμένων και όχι ολόκληρες οι λιμενικές εγκαταστάσεις κατά το ιταλικό μοντέλο.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι φαίνεται ότι η κυβέρνηση απομακρύνεται από το σενάριο που πρότεινε συγχωνεύσεις ευρύτερων λιμενικών υποδομών, κάτω από τις σοβαρές και σημαντικές ενστάσεις του Ναυτικού Επιμελητηρίου. Επίσης στην «μυστική σύσκεψη» παρουσιάσθηκε και η μελέτη της Morgan Stanley, που έγινε ειδικά για την ανάπτυξη των λιμένων. Μετά την σύσκεψη, ο υπουργός Κ. Μουσουρούλης κατέθεσε, υπόψη του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, εισήγηση 100 σελίδων που αναφέρονται λεπτομερώς για τις ιδιωτικοποιήσεις και την ανάπτυξη των λιμένων.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, στην κλειστή τεχνική σύσκεψη, στην οποία συμμετείχαν η ομάδα της Task Force, ο υπουργός Ναυτιλίας Κωστής Μουσουρούλης, εκπρόσωποι των μεγάλων λιμένων της Ευρωπαικής Ένωσης και επιστημονικοί σύμβουλοι, έγινε ευρύτερη συζήτηση για το μέλλον των λιμενικών εγκαταστάσεων στην Ελλάδα και για την διαδικασία που θα ακολουθηθεί για την ιδιωτικοποίηση τους.
Το χρονοδιάγραμμα προβλέπει ότι μέχρι το τέλος Ιανουαρίου θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί η προετοιμασία και η σύνταξη των σχετικών διακηρύξεων και στη συνέχεια να ακολουθήσει ο διεθνής διαγωνισμός που αφορά συνολικά τα λιμάνια: Πειραιά, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Βόλο, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη, Κέρκυρα, Ηγουμενίτσα, Ηράκλειο, Ελευσίνα, Ραφήνα, Λαύριο, που λειτουργούν ως Ανώνυμες Εταιρείες, καθώς και το Κατάκολο, η Κως, η Σαντορίνη, η Πάτμος, η Σύρος, Ζάκυνθος, Τούρλος Μυκόνου, Χίος, Πύλος Μεσσηνίας, Νέα Επίδαυρος, Γλυφάδα, Πόρος, Σκιάθος, Σκύρος, Αγιος Νικόλαος Κρήτης, Ιτέα Φωκίδος, Καλαμαριά (Αρετσού), Άλιμος, Ύδρα, Ρέθυμνο, Ρόδος (Ακαντιά και Μανδράκι), Σούδα και Αργοστόλι.
Αξίζει να επισημανθεί ότι στην μυστική σύσκεψη, δεν συμμετείχαν, επειδή δεν κλήθηκαν, οι θεσμικοί εκπρόσωποι των Οργανισμών Λιμένων και των άλλων μικρών και περιφερειακών λιμένων, αλλά μόνο ο γενικός διευθυντής της Ένωσης Λιμένων Ελλάδας Γιώργος Καστελάνος. Στη σύσκεψη αυτή ειπώθηκε ότι είναι αναγκαία η συγκρότηση ομάδας η οποία θα διερευνήσει και θα συγκεντρώσει στοιχεία για όλα τα λιμάνια της χώρας.
Ειδικότερα, προτάθηκε:
Η καταγραφή λιμενικών εγκαταστάσεων και κατάταξη των λιμένων σε κατηγορίες.
Η σύνταξη πλαισίου κανονισμών και διαδικασιών λειτουργίας κάθε κατηγορίας λιμένων.
Εκτός από τον Οργανισμό Λιμένος Πειραιώς και τον Οργανισμό Λιμένος Θεσσαλονίκης, διεθνούς και εθνικής σημασίας λιμένων, υπαγωγή των τοπικής σημασίας λιμένων ιδιοκτησιακά στην Περιφέρεια ή στον Δήμο που θα έχει και την ευθύνη.
Σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής Λιμένων, οργανικά υπαγόμενη στο υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου, με σκοπό τον σχεδιασμό της λιμενικής ανάπτυξης, την εποπτεία και έλεγχο όλων των διαδικασιών που αποτελούν αρμοδιότητα της Πολιτείας – διεθνών, κοινοτικών και εθνικών νόμων και κανονισμών – καθώς και στον συντονισμό των εμπλεκομένων φορέων, όπως Τελωνείο, Λιμεναρχείο, Πλοηγική Υπηρεσία, πάροχοι υπηρεσιών, ρυμουλκά κλπ.
Διαχωρισμός δραστηριοτήτων εμπορικής εκμετάλλευσης από τις εποπτικές αρμοδιότητες.
Υιοθέτηση πολιτικής εκμισθώσεως χώρων, προβλητών και υπηρεσιών σε ιδιώτες ή κοινοπραξίες μικτές – ιδιώτες και εταιρείες Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Περιφέρειας – Διάρκεια μισθώσεων διαμορφούμενη σε συνάρτηση με την κατασκευή ή επέκταση έργων υποδομής και υπερδομής από τον ανάδοχο. Επίσης, πρέπει να υπάρχουν πλέον του ενός πάροχοι για κάποιες υπηρεσίες στα μεγάλα λιμάνια ώστε να εξασφαλίζεται ο ανταγωνισμός και η απελευθέρωση χρήσης ιδιωτικών λιμένων για φορτία τρίτων.
Απλούστευση διαδικασιών διακίνησης κοινοτικών φορτίων καθώς και επανεξέταση και επανοριοθέτηση των Ελευθέρων Ζωνών.
Εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας και των κανονισμών που αφορούν την ακτοπλοΐα, επιβατηγό, φορτηγό, μεικτή, ώστε να μειωθεί το κόστος λειτουργίας, το μεταφορικό κόστος, να αυξηθεί η διακίνηση και να μεταστραφεί ο μεταφορικός όγκος από την οδική θαλάσσια μεταφορά, δηλαδή να προωθηθεί η ναυτιλία μικρών αποστάσεων.
Εξάλλου, ως αίτια της σημερινής κατάστασης, καταγράφηκαν τα εξής: «Η έλλειψη εθνικής λιμενικής πολιτικής, απουσία κεντρικού σχεδιασμού εναρμονισμένου με το εθνικό σύστημα μεταφορών, ανορθολογική επιλογή κατασκευής εγκαταστάσεων με αιτιολογημένη σκοπιμότητα, κακή κατασκευή και συντήρηση λιμενικών έργων, εξέλιξη των πλοίων κυρίως ως προς το μέγεθος τους, παρωχημένες νοοτροπίες από πλευράς Πολιτείας, Τοπικής Αυτοδιοίκησης, διοικήσεων λιμένων, συνδικαλιστών κλπ, έλλειψη πόρων, πολυνομία καθώς και συναρμοδιότητα πολλών υπουργείων και δημόσιων υπηρεσιών που δημιουργούν καθυστερήσεις και έτσι ανεβάζουν το κόστος».
Από επισημάνσεις και μελέτες φαίνεται ότι πάμε καλά. Το θέμα είναι να υλοποιηθούν επιτέλους όλα αυτά τα σχέδια των ιδιωτικοποιήσεων με την προϋπόθεση ότι θα εξασφαλίζεται ο ανταγωνισμός, ο κρατικός προϋπολογισμός θα αυξήσει σημαντικά τα έσοδα του, θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και το σπουδαιότερο οι ιδιωτικοποιήσεις των λιμένων να συμβάλλουν αποτελεσματικά στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας.
