Μυκηναϊκές γέφυρες της Αργολίδας

Γέφυρα Καζάρμας.γύρω στο 1300 π.Χ

Του Γιάννη Δημάκη

  Οι αρχαιότερες γέφυρες της Ευρώπης και ίσως του κόσμου σώζονται στην Αργολίδα. Πρόκειται για Μυκηναϊκές κατασκευές 3.400 ετών χτισμένες με κυκλώπειους ογκόλιθους. Έχουν εντοπιστεί 17 γέφυρες. Οι περισσότερες καταστράφηκαν από εγκατάλειψη και ανθρωπογενείς παράγοντες όπως οι μπουλντόζες των νεοελλήνων για έργα οδοποιίας.

Στην αρχαιότητα, ήδη από τη μυκηναϊκή εποχή υπήρχε αρκετά ώριμη τεχνογνωσία για την κατασκευή γεφυρών στους διάφορους δρόμους του ελληνικού χώρου. Στην αρχαία Ελλάδα υπήρχε πράγματι ένα ανεπτυγμένο οδικό δίκτυο για την εξυπηρέτηση των αναγκών του περιορισμένου σχετικά χερσαίου εμπορίου, καθώς και για τις εκάστοτε πολιτιστικές αλλά και στρατιωτικές μετακινήσεις των πληθυσμών.
Κατά τη μυκηναϊκή εποχή οι γεφυροποιοί κατασκεύαζαν με τη γνωστή σ' αυτούς τεχνική του οξυκόρυφου εκφορικού θόλου τις γέφυρες, μια τεχνική που εφαρμόστηκε και στην περίπτωση των μυκηναϊκών τάφων.

Οι αρχαίοι Έλληνες κατείχαν την τεχνογνωσία της χρήσης και εφαρμογής του ημικυκλικού, κυλινδρικού θόλου ως φέρουσας κατασκευής, παρ' όλο το γεγονός ότι η θόλος χρησιμοποιήθηκε γενικά με φειδώ στην αρχαία αρχιτεκτονική η οποία διέπονταν από την αρχή της αμφιερίστου δοκού, του επιστυλίου δηλαδή που στηρίζεται επάνω σε δύο κίονες.

Τα σχετικά αρχαιολογικά κατάλοιπα μαρτυρούν το γεγονός ότι οι αρχαίοι αντιμετώπισαν αποτελεσματικά τα προβλήματα που προέκυπταν από την υλοποίηση εργασιών κάτω από το νερό, καταφέρνοντας να φέρουν σε πέρας με επιτυχία κατασκευές που θα ήταν εκτεθειμένες στις καταστροφικές, διαβρωτικές ιδιότητές του.

Μυκηναϊκές Γέφυρες

Οι είκοσι περίπου μυκηναϊκές γέφυρες κατά μήκος των δρόμων γύρω από την Ακρόπολη των Μυκηνών και στην πεδιάδα της Ναυπλίας είναι στο σύνολό τους κυκλώπειες κατασκευές από ακανόνιστους ασβεστολιθικούς ογκόλιθους και βύσματα στους χαίνοντες, χαλαρούς αρμούς γύρω από το μοναδικό τριγωνικό τους άνοιγμα. Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί η γέφυρα στο φαράγγι μεταξύ των υψωμάτων Κοντοβούνι και Κουτσογιάννης, όπου οι πλακαροί ογκόλιθοι εκατέρωθέν της στενής τριγωνικής διόδου έχουν τοποθετηθεί σε περίπου ισοϋψείς σειρές οι οποίες συναντώνται υπεράνω της οξείας κορυφής. Η μεγαλιθική πλαισίωση της οδού παροχέτευσης απέβλεπε στην ενίσχυση των μερών τα οποία κατ' εξοχήν δοκιμάζονταν. Με τη βαρύτητα όμως των όγκων και τη συμμετρικότητά της ως προς τον κατακόρυφο άξονα τόνιζε τη σταθερότητα του μνημείου και του προσέδιδε αρμονία. Μικρότεροι λίθοι είχαν αρμολογηθεί με τη βοήθεια βυσμάτων (λιθίων) κατά το πολυγωνικό σύστημα τοιχοδομίας στην υπόλοιπη επιφάνεια.

Καζάρμα.κυκλώπεια γέφυρα.

Τα γεφύρια του Αρκαδικού

Τρια μυκηναϊκά γεφύρια υπάρχουν στο χωριό Αρκαδικό Αργολίδας. Το πρώτο στην περιοχή «Γαλούσι», πάνω από το δρόμο Ναυπλίου – Λυγουριού, το δεύτερο στη στροφή του δρόμου, κάτω από το κάστρο «Καζάρμα» (το γνωστό,βρίσκεται στο 15ο χιλιόμετρο του δρόμου Λυγουριού-Ναυπλίου) και το τρίτο, το διπλοκάμαρο, στο ρέμα μέσα στο χωριό. Υπήρχε και ένα, τουλάχιστον, ακόμα, που έγινε… οικοδομικά υλικά…
 
Η γέφυρα της Καζάρμας

Μνημειακή κατασκευή της Μυκηναϊκής Εποχής. Είναι χτισμένη στο 15ο χλμ. του δρόμου Ναυπλίου- Επιδαύρου, στο Αρκαδικό. Κατασκευάστηκε γύρω στο 1300 π.χ.και βρίσκεται κατά μήκος ενός καλοκατασκευασμένου μυκηναϊκού δρόμου, που συνδέει τις Μυκήνες και την Τίρυνθα με την Επίδαυρο. Αυτό το δρόμο χρησιμοποιούσαν κάποτε οι Μυκηναίοι πολεμιστές και απο αυτόν περνούσαν οι πομπές με τα βασιλικά άρματα.
Άλλα παραδείγματα από το Αρκαδικό παρουσιάζουν επίσης αυτό το συνδυασμό των συστημάτων τοιχοδομίας, στα οποία έχει διαπιστωθεί και η χρήση της οργανικής κλείδας.

Γέφυρα Καζάρμας στο Αρκαδικό.γύρω στο 1300 π.Χ

Γέφυρα στο Γαλούση Αργολίδος. Διακρίνεται η τεχνολογία της τριγωνικής προσόψεως

Γενικά οι μυκηναΐοι κατασκευαστές διέθεταν υψηλή τεχνογνωσία χρησιμοποιώντας ένα σύστημα κάλυψης με τεράστιες δυνατότητες, το οποίο όμως δεν εξελίχθηκε περαιτέρω. Το γεγονός αυτό πιστοποιείται από το πλήθος των ρωμαϊκών γεφυρών οι οποίες κτίστηκαν με τη βοήθεια του ημικυκλικού, κλειδωτού τόξου, γεγονός που μαρτυρεί την τεράστια σημασία της πρώιμης αυτής εφαρμογής στη γεφυρωτική. Η κατασκευή γεφυρών με εκφορικά τόξα και σφηνόλιθο παρ' όλα αυτά ήταν ένα εγχείρημα περιορισμένο τοπικά και χρονικά, που λησμονήθηκε στους κατοπινούς ιστορικούς χρόνους.

Γέφυρα του χειμάρρου Χάβου στις Μυκήνες

104 περίπου χρόνια πριν, ένας Γερμανός περιηγητής είχε το κουράγιο να καταγράψει τις 14 μυκηναϊκές γέφυρες που εξακολουθούσαν να υπάρχουν στην γη της Αργολίδας. Από τότε, ο χρόνος και το “ενδιαφέρον” των αρμοδίων παρέσυρε στο πέρασμα του τις περισσότερες από αυτές. Οι εναπομένουσες τρεις είναι οι γέφυρες Καζάρμα, Γαλούση και Αρκαδικού. Ο Ναυπλιώτης οφθαλμίατρος κ. Θέμος Γκουλιώνης με την συνεργασία του καθηγητού του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης και πρώην διευθυντού των ανασκαφών της Τίρυνθας Jorg Schefer και του ακαδημαϊκού και διευθυντού της ανασκαφής των Μυκηνών Σ. Ιακωβίδη, κατάφερε το ακατόρθωτο.

Οι γέφυρες καθαρίστηκαν, εκδόθηκαν τηλεκάρτες με την απεικόνισή τους ενώ η γέφυρα της Καζάρμας φωταγωγήθηκε και απέκτησε πινακίδα σημάνσεως σε τέσσερις γλώσσες (μία εκ των οποίων είναι η Μυκηναϊκή Γραμμική Γραφή Β’).

Σήμανση της γέφυρας και μάλιστα ΚΑΙ με την Γραμμική Γραφή Β

Τα πρωτεία της γέφυρας αυτής “επισημοποιήθηκαν” από το Cable News Network όταν αυτό γνωστοποίησε στους τηλεθεατές του ότι “οι αρχαιότερες γέφυρες της Ευρώπης βρίσκονται στην Αργολίδα και είναι ηλικίας περίπου 3.400 ετών”. Το ρεκόρ έχει καταχωρηθεί και στο Βιβλίο “Γκίνες” όπου και χρονολογείται στα 1.600 π.Χ

Σωζόμενες Μυκηναϊκές γέφυρες στην Ελλάδα .....
Αρχαία Γέφυρα Αμφιπόλεως
Αρχαία Γέφυρα της Δυτικής Πύλης της Ερέτριας
Αρχαία Γέφυρα Ελεύθερνας
Αρχαία Γέφυρα Άσσου Τρωάδας
Αρχαία Γέφυρα Ρόδου
Αρχαία Γέφυρα στο Ξηροκάμπι

homouniversalisgr.blogspot.gr