Με μια πολύ ξεχωριστή βραδιά την Κυριακή 30 Ιουνίου, στο Βουλευτικό έκλεισε το φετινό 22ο Φεστιβάλ Ναυπλίου, με διάλεξη της αρχαιολόγου Αγγελικής Κοτταρίδη για την Αρχαία Ελληνική Μουσική "Παρτιτούρες και όργανα" και τη διακεκριμένη μουσικολόγο και φλαουτίστρια Nathalie Berland, μέλος της Ensemble Kérylos, που παρουσίασε μουσικά όργανα της αρχαίας Ελλάδας μαζί με τον συνεργάτη της Benoît Tessé, παίζοντας σε αυτά ό,τι έχει διασωθεί από μια κληρονομιά που ορισμένοι θεωρούν ολότελα χαμένη.
Κάθε άλλο παρά έτσι είναι, μας λέει η Berland στη συνέντευξη που μας παραχώρησε, εξηγώντας μας τι συμβαίνει με την αρχαία ελληνική μουσική και τι ακριβώς γνωρίζουμε και δεν γνωρίζουμε γι' αυτήν...
"Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι δεν μας έχει μείνει τίποτα από τη μουσική της Αρχαιότητας: κι ενώ είναι εξοικειωμένοι με την αρχαία αρχιτεκτονική, τη γλυπτική και την αγγειοπλαστική, συχνά εκπλήσσονται όταν ανακαλύπτουν ότι είναι δυνατόν όχι μόνο να μιλήσουμε για αρχαία ελληνική μουσική, μα και να τη φέρουμε ξανά στη ζωή, ακούγοντας αυθεντικές συνθέσεις που για καιρό θεωρούνταν οριστικά χαμένες. Ξεκινήσαμε λοιπόν τη συναυλία στο Ναύπλιο με μια παρουσίαση αυθεντικών μουσικών αποσπασμάτων και του τρόπου με τον οποίον μπορούμε να τα αποκρυπτογραφήσουμε: έχουμε πράγματι όλα τα απαραίτητα εργαλεία ώστε να διαβάσουμε τους περίπου 100 παπύρους που είναι μέχρι σήμερα γνωστοί.
Μίλησα για τα αρχαία όργανα και για τις προκλήσεις και τις δυσκολίες που ξεπέρασε η καθηγήτρια Annie Bélis στην προσπάθειά της να ανακατασκευάσει μερικά από αυτά: τον εγκάρσιο αυλό, την κρουπέζα, το τύμπανον και –το πιο όμορφο όλων– τη μεγάλη κιθάρα της αυτοκρατορικής περιόδου. Καθώς δεν είναι δυνατόν απλά να αντιγράψεις υπάρχοντα όργανα, μια τέτοια προσπάθεια χρειάζεται προχωρημένες γνώσεις και δεξιότητες στην αρχαιολογία, την οργανολογία μα και τη φιλολογία.
Παρέα με τον Benoît Tessé παίξαμε ένα απόσπασμα από την τραγωδία Ορέστης του Ευριπίδη, τον διθύραμβο "Ο Τρελός Αίας" του Τιμόθεου του Μιλήσιου, ένα κομμάτι σχετικό με μαγεία, μερικές συνθέσεις ανώνυμων δυστυχώς δημιουργών, αλλά και τον "Δεύτερο Δελφικό Ύμνο" στον Απόλλωνα, όπως βρέθηκε χαραγμένος σε έναν τοίχο στον Θησαυρό των Αθηναίων, στους Δελφούς.
Γενικά, είναι ευχάριστο να βλέπεις ότι μια τόσο παλιά μουσική μπορεί να προσφέρει το έναυσμα της δημιουργίας τόσους αιώνες μετά. Σημαίνει πως έχει ακόμα αρκετά να μας πει..."
Κάθε άλλο παρά έτσι είναι, μας λέει η Berland στη συνέντευξη που μας παραχώρησε, εξηγώντας μας τι συμβαίνει με την αρχαία ελληνική μουσική και τι ακριβώς γνωρίζουμε και δεν γνωρίζουμε γι' αυτήν...
"Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι δεν μας έχει μείνει τίποτα από τη μουσική της Αρχαιότητας: κι ενώ είναι εξοικειωμένοι με την αρχαία αρχιτεκτονική, τη γλυπτική και την αγγειοπλαστική, συχνά εκπλήσσονται όταν ανακαλύπτουν ότι είναι δυνατόν όχι μόνο να μιλήσουμε για αρχαία ελληνική μουσική, μα και να τη φέρουμε ξανά στη ζωή, ακούγοντας αυθεντικές συνθέσεις που για καιρό θεωρούνταν οριστικά χαμένες. Ξεκινήσαμε λοιπόν τη συναυλία στο Ναύπλιο με μια παρουσίαση αυθεντικών μουσικών αποσπασμάτων και του τρόπου με τον οποίον μπορούμε να τα αποκρυπτογραφήσουμε: έχουμε πράγματι όλα τα απαραίτητα εργαλεία ώστε να διαβάσουμε τους περίπου 100 παπύρους που είναι μέχρι σήμερα γνωστοί.
Μίλησα για τα αρχαία όργανα και για τις προκλήσεις και τις δυσκολίες που ξεπέρασε η καθηγήτρια Annie Bélis στην προσπάθειά της να ανακατασκευάσει μερικά από αυτά: τον εγκάρσιο αυλό, την κρουπέζα, το τύμπανον και –το πιο όμορφο όλων– τη μεγάλη κιθάρα της αυτοκρατορικής περιόδου. Καθώς δεν είναι δυνατόν απλά να αντιγράψεις υπάρχοντα όργανα, μια τέτοια προσπάθεια χρειάζεται προχωρημένες γνώσεις και δεξιότητες στην αρχαιολογία, την οργανολογία μα και τη φιλολογία.
Παρέα με τον Benoît Tessé παίξαμε ένα απόσπασμα από την τραγωδία Ορέστης του Ευριπίδη, τον διθύραμβο "Ο Τρελός Αίας" του Τιμόθεου του Μιλήσιου, ένα κομμάτι σχετικό με μαγεία, μερικές συνθέσεις ανώνυμων δυστυχώς δημιουργών, αλλά και τον "Δεύτερο Δελφικό Ύμνο" στον Απόλλωνα, όπως βρέθηκε χαραγμένος σε έναν τοίχο στον Θησαυρό των Αθηναίων, στους Δελφούς.
Γενικά, είναι ευχάριστο να βλέπεις ότι μια τόσο παλιά μουσική μπορεί να προσφέρει το έναυσμα της δημιουργίας τόσους αιώνες μετά. Σημαίνει πως έχει ακόμα αρκετά να μας πει..."