Οι προτραιότητες της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου το A΄ εξάμηνο του 2014 βασίζονται σε τρεις προθεσμίες-ορόσημα για την ανάπτυξη της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ενέργεια. Ειδικότερα:
1) στην ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας μέσα στο 2014
2) στον στόχο του 2015, έτος κατά το οποίο κανένα κράτος - μέλος δεν πρέπει να παραμείνει απομονωμένο από τα δίκτυα φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης και
3) στην αναμενόμενη Διεθνή Συμφωνία για την Κλιματική Αλλαγή το 2015.
1. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελληνική Προεδρία θα προωθήσει τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενέργεια και την κλιματική αλλαγή με ορίζοντα πέραν του 2020 βασιζόμενη στην αναμενόμενη Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το «Πλαίσιο 2030 για την κλιματική αλλαγή και την ενέργεια». Στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της 4ης Μαρτίου 2014 αναμένουμε να πραγματοποιηθεί συζήτηση πολιτικής επί του Πλαισίου για το 2030 η οποία θα τροφοδοτήσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου 2014.
Σύμφωνα με τη σχετική Πράσινη Βίβλο του Μαρτίου 2013 που δημοσιοποίησε η Επιτροπή, το πλαίσιο 2030 πρέπει να είναι αρκετά φιλόδοξο σε σχέση με τους μακροπρόθεσμους στόχους της Κλιματικής Αλλαγής και ταυτόχρονα να συμφιλιώνει τους στόχους για ανταγωνιστικότητα, ασφάλεια εφοδιασμού και βιωσιμότητα. Η αναγκαιότητα του πλαισίου είναι προφανής για τη μείωση των αβεβαιοτήτων ανάμεσα σε επενδυτές, κυβερνήσεις και πολίτες, αλλά και για την ενίσχυση της έρευνας και καινοτομίας στους τομείς.
2. Δεύτερη προτεραιότητα της Προεδρίας μας, πέραν του Πλαισίου για το 2030, αποτελεί το ζήτημα των τιμών της ενέργειας και της ανταγωνιστικότητας της Ευρωπαϊκής Οικονομίας διασφαλίζοντας φυσικά τις υφιστάμενες θέσεις εργασίας και στηρίζοντας δράσεις για τη δημιουργία και νέων. Η Ελληνική Προεδρία, αξιοποιώντας την αναμενόμενη τον Ιανουάριο σχετική Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προγραμματίζει πολιτική συζήτηση για το θέμα αυτό στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της 4ης Μαρτίου, η οποία θα αποτελέσει τη βάση για υιοθέτηση στο Συμβούλιο Υπουργών της 12ης Ιουνίου 2014.
Η παγκόσμια οικονομική κρίση, η μέχρι σήμερα εμπειρία της Ευρώπης στις πολιτικές για την ενέργεια και το κλίμα, αλλά και οι πρόσφατες παγκόσμιες εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα, θα αποτελέσουν εφαλτήριο συζήτησης για το κόστος της ενέργειας και κατ’ επέκταση την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. (μαζική παραγωγή σχιστολιθικού αερίου στις ΗΠΑ και άνθρακα σε δυναμικές οικονομίες όπως η Κίνα, εμπόδια στις αγορές φυσικού αερίου, υψηλή εξάρτηση από εισαγωγές, επενδύσεις σε υποδομές, παροπλισμός πυρηνικών σταθμών, ΑΠΕ, έλλειψη διασυνδετήριων αγωγών, αυξημένη φορολογία, ρυθμιζόμενες τιμές, σύνδεση τιμών φυσικού αερίου-πετρελαίου, τιμές hub, κ.α.
Θα εξεταστούν, επίσης, ουσιαστικά τα αθροιστικά κόστη που προκαλούνται από τη συνεχή αύξηση και τα επικαλυπτόμενα επίπεδα της νομοθεσίας, που έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα.
Το σημείο εκκίνησης για την Ελληνική Προεδρία είναι το γεγονός πως οι ενεργειακές τιμές και η ανταγωνιστικότητα είναι ένα κρίσιμο εργαλείο και διαδικασία για να ανταποκριθούμε στα αιτήματα των ευρωπαίων πολιτών: οικονομική ανάπτυξη, θέσεις εργασίας, ασφαλής κάλυψη των βασικών τους αναγκών σε προσιτές και ανταγωνιστικές τιμές και βιώσιμη χρήση των περιορισμένων πηγών.
Όντας βέβαιοι, πως το επίπεδο της δημόσιας συμμετοχής και της ικανοποίησης των πολιτών είναι οδηγοί - κλειδιά για την επιτυχή ολοκλήρωση των ενεργειακών πολιτικών, η Προεδρία δεσμεύεται να καταγράψει αναγκαίες δράσεις για επέκταση των πλεονεκτημάτων των πολιτικών αυτών σε ολόκληρη την Ε. Ένωση.
Τα μέτρα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων ανταγωνιστικότητας στους ενεργοβόρους τομείς της Ε.Ε. θα παραμένουν ένα σοβαρό θέμα, μέχρι να επιτευχθεί μια νομικά δεσμευτική διεθνής συμφωνία για τη μείωση των επιπτώσεων στο κλίμα μεταξύ των μεγαλύτερων εμπορικών εταίρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
3. Τρίτη, εξίσου σημαντική προτεραιότητα της Ελληνικής Προεδρίας είναι η εξέταση του ζητήματος του κόστους της ενέργειας και από την οπτική του κόστους για τον τελικό οικιακό καταναλωτή και ιδιαίτερα τον ευάλωτο καταναλωτή. Η Προεδρία σκοπεύει να αποδώσει ειδική προτεραιότητα στη προώθηση δράσεων και στην ανταλλαγή καλών πρακτικών που θα επιτρέψουν στους καταναλωτές να ευεργετηθούν πλήρως από την εσωτερική αγορά και να ασκήσουν τα δικαιώματα και τις επιλογές που τους παρέχονται, εξασφαλίζοντας παράλληλα επαρκή προστασία για τους ευάλωτους καταναλωτές. Προς τούτο, η Προεδρία, μεταξύ άλλων, θα δώσει επίσης προτεραιότητα στην εξοικονόμηση ενέργειας και στην βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας ως ένα πρόσφορο μέτρο υποβοήθησης των προσπαθειών μείωσης των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ευάλωτοι καταναλωτές, καθώς και της αντιμετώπισης της ενεργειακής φτώχειας.
4. Το ζήτημα της ολοκλήρωσης της εσωτερικής αγοράς αποτελεί, επίσης, πολύ σημαντική προτεραιότητά μας. Η Προεδρία, λαμβάνοντας υπόψη της ότι η ευρεία δημόσια συμμετοχή, καθώς και η ικανοποίηση των κοινωνικών αιτημάτων, αποτελούν κυρίαρχους παράγοντες για την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας, θα επιδιώξει την ανάδειξη απαραίτητων δράσεων για την βελτιστοποίηση των ωφελειών της ολοκληρωμένης αγοράς, γεφυρώνοντας υπάρχοντα κενά μεταξύ των διασυνδέσεων των κρατών μελών και καθιστώντας την εσωτερική αγορά σημαντική και για τις απομονωμένες περιφερειακές περιοχές της Ένωσης, μεταξύ των οποίων και τα νησιά.
5. Τα θέματα ενεργειακής ασφάλειας και ενεργειακών υποδομών κατέχουν ειδική θέση στις προτεραιότητες της Ελληνικής Προεδρίας. Ως εκ τούτου, στο Άτυπο Συμβούλιο του Μαΐου στην Αθήνα, θα συζητήσουμε -μεταξύ άλλων- τις σημαντικές εξελίξεις για τη διαφοροποίηση πηγών και οδεύσεων της Ένωσης, στο πλαίσιο της μείωσης της εξάρτησης από εισαγωγές, όπως ο Νότιος Διάδρομος με τροφοδοσία της Ένωσης από την Κασπία, η Ανατολική Μεσόγειος με τις πρόσφατες έρευνες υδρογονανθράκων, που μπορούν να αποτελέσουν μια σημαντική νέα πηγή τροφοδοσίας, και θα αναζητήσουμε πρόσφορα εργαλεία για τη χρηματοδότηση των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (PCIs), μεταξύ άλλων και με καινοτόμα χρηματοδοτικά εργαλεία όπως ενισχυμένα δάνεια, ομόλογα έργων, κ.α.
6. Αντικείμενο συζήτησης στο Συμβούλιο του Ιουνίου 2014 θα αποτελέσουν, μεταξύ άλλων, οι διεθνείς σχέσεις στον τομέα της ενέργειας και κυρίως η αξία των πολυμερών διεθνών συνεργασιών όπως είναι η Ενεργειακή Κοινότητα για την Νοτιοανατολική Ευρώπη και η Ένωση για την Μεσόγειο, οι διμερείς σχέσεις με Ρωσία και ΗΠΑ, οι σχέσεις με διεθνείς οργανισμούς, όπως OPEC, IRENA, κ.α.
7. Όσον αφορά στις έμμεσες αλλαγές χρήσης γης και τα βιοκαύσιμα α’ και β’ γενιάς (ILUC), μετά την μη επίτευξη πολιτικής συμφωνίας στο τελευταίο Συμβούλιο, θα διερευνήσουμε περαιτέρω δυνατότητες.
8. Αναφορικά με τις προτεραιότητες της Ελληνικής Προεδρίας στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας, επισημαίνω τα εξής:
1. Η Ελλάδα, ως γνωστόν, είναι μη πυρηνική χώρα και η πυρηνική ενέργεια δεν αποτελεί επιλογή στον εθνικό μας σχεδιασμό. Παράλληλα όμως, καθώς οι συνέπειες ενός πυρηνικού ατυχήματος μπορεί να είναι και διασυνοριακές, η Ελλάδα αναγνωρίζει τη σημασία της πυρηνικής ασφάλειας και υποστηρίζει πρωτοβουλίες και ενέργειες προς την κατεύθυνση της ενδυνάμωσής της σε Ευρωπαϊκό αλλά και διεθνές επίπεδο.
2. Στο πλαίσιο αυτό και λαμβάνοντας υπόψη τα διδάγματα από το ατύχημα στη Fukushima και τα ευρήματα από την αξιολόγηση των περιθωρίων ασφάλειας των πυρηνικών σταθμών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στις γειτονικές χώρες (δοκιμές αντοχής – stresstests), προτεραιότητα της Ελληνικής Προεδρίας αποτελεί η υιοθέτηση της τροποποίησης της Οδηγίας για την Πυρηνική Ασφάλεια, η συζήτηση της οποίας ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη στην αρμόδια Ομάδα Εργασίας του Συμβουλίου (Working Party on Atomic Questions).
Σημεία ομιλίας του Υπουργού ΠΕΚΑ, Γιάννη Μανιάτη, κατά την παρουσίαση των προτεραιοτήτων της Ελληνικής Προεδρίας για το Περιβάλλον
Το Περιβάλλον στα πλαίσια της βιώσιμης ανάπτυξης, θα έχει κυρίαρχο ρόλο στην agenda της Ελληνικής Προεδρίας. Οι προκλήσεις που προκύπτουν από την τρέχουσα οικονομική κατάσταση, δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά σε μακροχρόνιο ορίζοντα χωρίς μια σαφή και επίμονη έμφαση στην πράσινη ανάπτυξη και στην εξοικονόμηση πόρων. Συνεπώς, στόχευση της ελληνικής προεδρίας θα παραμείνει η εξασφάλιση ενός υψηλού επιπέδου περιβαλλοντικής προστασίας το οποίο μπορεί να υποστηρίξει μια αρμονική και ισόρροπη οικονομική ανάπτυξη.
Σε διεθνές επίπεδο η συνέχιση της agenda του Rio+20 θα προσφέρει την δυνατότητα για περαιτέρω προσδιορισμό των ευρωπαϊκών θέσεων σε πολλά θέματα που αποτελούν αντικείμενο επεξεργασίας του ΟΗΕ στο επίπεδο της Γενικής Συνέλευσης.
Η Ελληνική Προεδρία θα προωθήσει την ενσωμάτωση περιβαλλοντικής οπτικής στις τομεακές πολιτικές. Θα ακολουθήσει πολιτικές και νομοθεσία που στοχεύουν στην προστασία του περιβάλλοντος, στην πρόνοια και στον σεβασμό της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» στη βελτίωση της δημόσιας υγείας και στη συνετή και ορθολογική χρήση των φυσικών πόρων.
Ξεκινώ με μια οριζόντια θεματική προτεραιότητα της προεδρίας μας, που αφορά στη Θαλάσσια Πολιτική της Ε.Ε. Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική προεδρία φιλοδοξεί να αναλάβει σημαντική δράση στον ανασχεδιασμό της Θαλάσσιας Πολιτικής της ΕΕ με ορίζοντα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου 2014, ώστε σε αυτή να περιληφθούν, εκτός της αναπτυξιακής διάστασης, θέματα όπως το περιβάλλον, η ασφάλεια, η ενέργεια, οι μεταφορές, ο τουρισμός και η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Αδριατική και το Ιόνιο.
Στο ειδικό μέρος του Περιβάλλοντος και της Κλιματικής Αλλαγής, οι βασικοί στόχοι της Προεδρίας, είναι:
Η επίτευξη συμφωνίας με το Ε. Κοινοβούλιο σε δύο θέματα: της πρότασης που αφορά στην αεροπλοΐα στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών και της πρότασης για μεταφορά αποβλήτων.
Η προώθηση και ενδελεχής εξέταση των επιμέρους θεμάτων που θα προκύψουν από το αναμενόμενο πακέτο «Κλίμα – Ενέργεια στο πλαίσιο του 2030» που αφορά εξαιρετικά σημαντικές αποφάσεις για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους τομείς της ενέργειας και της κλιματικής αλλαγής – το θέμα αυτό άλλωστε αναμένεται ότι θα απασχολήσει και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στα τέλη Μαρτίου 2014.
Θα γίνει προσπάθεια – αν και ο χρόνος δεν είναι σύμμαχος της προεδρίας μας, δεδομένου ότι οι εργασίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου διακόπτονται για τις Ευρωεκλογές – να προωθηθούν όσο το δυνατόν περισσότερο, αναλόγως και της ανταπόκρισης του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τα θέματα που αφορούν τους δύο Κανονισμούς, της πρότασης για τα Ξενικά Χωροκατακτητικά Είδη και της πρότασης για την παρακολούθηση, υποβολή εκθέσεων και επαλήθευση των εκπομπών Διοξειδίου του Άνθρακα της Ναυτιλίας (Κανονισμός MRV).
Επιπρόσθετα θα γίνει προσπάθεια ώστε να σημειωθεί σημαντική πρόοδος επίσης:
Στις προτάσεις για την επικύρωση της δεύτερης δεσμευτικής περιόδου του Πρωτοκόλλου του Κιότο,
Στο πακέτο προτάσεων για την ποιότητα του αέρα και
Στη πρόταση για τις πλαστικές σακούλες
Από τα μη νομοθετικά ζητήματα, επισημαίνω τα θέματα:
α) της συνεισφοράς του Συμβουλίου Περιβάλλοντος στη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου που θα συζητηθεί στο Συμβούλιο του Μαρτίου,
β) τα Συμπεράσματα Συμβουλίου για την Βιοποικιλότητα (COP-12) στην Κορέα που θα πρέπει να υιοθετηθούν στο Συμβούλιο του Ιουνίου 2014,
γ) τον συντονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε θέματα Βιώσιμης Ανάπτυξης στην πορεία μετά το 2015 (post 2015) και την προετοιμασία των κοινοτικών θέσεων στην πρώτη ολομέλεια των Ην. Εθνών για το Περιβάλλον στο Ναϊρόμπι τον Ιούνιο του 2014, και
δ) την προετοιμασία των κοινών ευρωπαϊκών θέσεων για το σύνολο των διεθνών περιβαλλοντικών υποχρεώσεων, όπως η σύμβαση του Aarhus, του ESPOO και άλλα.
Στον τομέα της Κλιματικής Αλλαγής, θα απασχολήσει την Προεδρία μας η περαιτέρω ωρίμανση των θέσεων της ΕΕ επί του θέματος, ενόψει της κλιμάκωσης των διεθνών διαπραγματεύσεων που θα διεξαχθούν τον Ιούνιο στη Βόννη, για το COP-20 που θα γίνει στη Λίμα στο τέλος του 2014, ώστε να προετοιμαστεί κατάλληλα μια παγκόσμια συμφωνία – στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών – στο Παρίσι το 2015.
Το Συμβούλιο Περιβάλλοντος θα συνεδριάσει στις 3 Μαρτίου στις Βρυξέλλες και στις 12 Ιουνίου 2014 στο Λουξεμβούργο.
Στις Βρυξέλλες στις 3 Μαρτίου 2014 θα διεξαχθεί επίσης συνέδριο για το Θαλάσσιο Περιβάλλον που οργανώνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Ελληνική Προεδρία.
Κλείνω αναφέροντας τις διεργασίες που θα λάβουν μέρος στις 14-15 Μαΐου 2014, κατά την διάρκεια του Άτυπου Συμβουλίου που θα έχει ως βασικό θέμα την Γαλάζια Ανάπτυξη. Θεωρώ ότι θα γίνει ιδιαίτερη αναφορά σε ζητήματα ολοκληρωμένης και αειφόρου ανάπτυξης με σκοπό τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, με ισόρροπη διαχείριση και ανάπτυξη των παράκτιων περιοχών, με μακροπρόθεσμη προσέγγιση όλων των θεμάτων συνύπαρξης του τουρισμού, της ναυτιλίας, της προστασίας της θαλάσσιας βιοποικιλότητας, της αλιείας, της αξιοποίησης ορυκτών πόρων, της ανάπτυξης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και τελικά της μακροχρόνιας συνύπαρξης του ανθρώπου με την ίδια τη φύση του.
