Διάτρητη από 200.000 πηγάδια και γεωτρήσεις είναι η Ελλάδα, σύμφωνα με τις μέχρι τώρα εκτιμήσεις των υδρογεωλόγων. Η Ειδική Υπηρεσία Υδάτων του υπουργείου Περιβάλλοντος υπενθυμίζει ότι στις 15 Μαΐου εκπνέει η προθεσμία για να υποβάλουν αίτηση εγγραφής στο Εθνικό Μητρώο Σημείων Υδροληψίας (ΕΜΣΥ) οι ιδιοκτήτες και χρήστες πηγαδιών και γεωτρήσεων που αδειοδοτήθηκαν για πρώτη φορά πριν από τις 20 Δεκεμβρίου 2005, καθώς και όσοι δεν έχουν λάβει ποτέ σχετική άδεια.
Περίπου το 18% του συνόλου των γεωτρήσεων, δηλαδή 36.000 από τις 200.000, υπολογίζεται ότι είναι παράνομες και με δεδομένο ότι η προθεσμία είναι ακόμα σε εξέλιξη κανένας δεν μπορεί με βεβαιότητα να δώσει έναν ακριβή αριθμό. «Οι περιοχές, όμως, στις οποίες διαπιστώνεται μεγαλύτερη πυκνότητα γεωτρήσεων και πηγαδιών πάντα σε σχέση με την έκτασή τους είναι η Αργολίδα, όπου εκτιμάται ότι θα φθάσουν τις 17.000, και ο θεσσαλικός κάμπος (συμπεριλαμβανομένων και τεσσάρων νομών - Λάρισα, Μαγνησία, Τρίκαλα, Καρδίτσα), που αναμένεται να κυμανθούν από 35.000 έως 38.000», λέει στο «Εθνος» ο υπεύθυνος του ΙΓΜΕ (Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών) για τα υπόγεια νερά, υδρογεωλόγος Παναγιώτης Σαμπατακάκης.
Σε ό,τι αφορά στα μεγάλα αστικά κέντρα Αθήνας και Θεσσαλονίκης, σύμφωνα με τους επιστήμονες το πρόβλημα αναδύθηκε μετά το 1990 και τη μεγάλη λειψυδρία. Εκτοτε σε υπόγεια και κήπους άρχισαν να «φυτρώνουν» γεωτρήσεις και πηγάδια τα οποία έχουν πολύ μικρές διαστάσεις και ενδεχομένως μπορεί να διαφύγουν την καταγραφή...
Στην Αργολίδα (χάρτης αριστερά) και στον θεσσαλικό κάμπο (δεξιά) εντοπίζονται οι γεωτρήσεις και τα πηγάδια με τη μεγαλύτερη πυκνότητα
Κύκλοι του ΥΠΕΚΑ επισημαίνουν ότι η εγγραφή στο ΕΜΣΥ κρίνεται αναγκαία, καθώς θα καθίσταται αδύνατη η κατάρτιση οποιασδήποτε συμβολαιογραφικής μεταβιβαστικής πράξης, σε περίπτωση που δεν υπάρχει εγγραφή του σημείου υδροληψίας ενός ακινήτου στο εν λόγω μητρώο, ενώ οι πολίτες υποχρεούνται μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2014 να έχουν προβεί σε υποβολή αίτησης για τη χορήγηση της σχετικής άδειας χρήσης νερού. «Με τα σχέδια διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών που σύντομα ολοκληρώνονται για ολόκληρη τη χώρα, το Εθνικό Μητρώο Σημείων Υδροληψίας, τη νέα διαδικασία αδειοδότησης για τα δικαιώματα χρήσης νερού, δράσεις που υλοποιούνται από την ειδική γραμματεία υδάτων, η χώρα αλλάζει πραγματικά σελίδα», δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Σταύρος Καλαφάτης, τονίζοντας ταυτόχρονα ότι «στόχος είναι η ορθολογική και αειφορική διαχείριση του πολύτιμου υδάτινου πόρου μας».
Σωστή διαχείριση
Η ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων εδώ και δεκαετίες απασχολεί τους επιστήμονες, καθώς «η χώρα μας μπορεί να μη στερείται μέχρις στιγμής υδατικών πόρων, ωστόσο απαιτείται ορθολογική διαχείριση από το κράτος, γιατί αλλιώς θα έρθουμε αντιμέτωποι με σοβαρά προβλήματα στο μέλλον», τονίζει ο κ. Παναγιώτης Σαμπατακάκης.
Σύμφωνα με μελέτες του ΙΓΜΕ, οι σημερινές ετήσιες ανάγκες σε νερό φθάνουν περίπου τα 9 δισ. κυβικά μέτρα. Στην Ελλάδα, όμως, εδώ και χρόνια ο κλάδος της γεωργίας, ο οποίος απορροφά το 86% των αποθεμάτων του νερού, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος κινείται περίπου στο 24%, παραμένει χωρίς έναν ουσιαστικό έλεγχο και περιορισμό. Αποτέλεσμα είναι η χώρα μας να παρουσιάζει το υψηλότερο ποσοστό χρήσης νερού στην άρδευση συγκριτικά με άλλες μεσογειακές χώρες, όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία.
Επισημαίνεται ότι η ορθολογικότερη χρήση νερού από τη γεωργία μπορεί να επιτευχθεί: με την επιλογή κατάλληλων καλλιεργειών, ανάλογα με τα υδατικά διαθέσιμα της κάθε περιοχής, την τήρηση των νόμων για την εκμετάλλευση και τη ρύπανση των υπογείων νερών, τη μείωση της κατανάλωσης νερού για τις αρδεύσεις και την ενημέρωση και καθοδήγηση των αγροτών στα συγκεκριμένα θέματα.
«Η χώρα μας παρουσιάζει σημαντική φυσιογραφική ιδιαιτερότητα. Διαθέτει μεγάλο αριθμό υπόγειων υδροφόρων, των οποίων οι λεκάνες τροφοδοσίας εκτείνονται σε περιοχές όπου απουσιάζουν οι ρυπογόνες δραστηριότητες. Αυτός ο φυσιογραφικός παράγοντας πρέπει άμεσα να αξιοποιηθεί, με τη δημιουργία Ζωνών Προστασίας. Για παράδειγμα στην Πελοπόννησο, στο Κιβέρι της Αργολίδας, βρίσκεται ο Ανάβαλος, μια μεγάλη υποθαλάσσια πηγή, η μεγαλύτερη στη νοτιοανατολική Ευρώπη, όπου 300 εκατομμύρια κυβικά νερού κατάλληλα για άρδευση πηγαίνουν στη θάλασσα, ενώ θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και ως πόσιμα με μια ελάχιστη αφαλάτωση... Γι' αυτό είναι απαραίτητη μια ενιαία υδατική πολιτική, που θα αξιοποιεί στο έπακρο την επιστημονική γνώση και θα προδιαγράφει τις μελλοντικές ανάγκες της χώρας σε νερό», συμπληρώνει ο κ. Σαμπατακάκης.
Το ΕΜΣΥ
Το Εθνικό Μητρώο Σημείων Υδροληψίας είναι ηλεκτρονικό μητρώο στην ειδική γραμματεία υδάτων. Αποτελείται από το ευρετήριο σημείων υδροληψίας, στο οποίο καταχωρίζονται τα ονόματα ή οι επωνυμίες των χρηστών των νερών και τα στοιχεία που ορίζουν τα σημεία υδροληψίας, από τον ηλεκτρονικό φάκελο, αλλά και από τον ψηφιακό χάρτη στον οποίο αποτυπώνονται οι συντεταγμένες των σημείων υδροληψίας ανά λεκάνη απορροής, ενώ για την επίτευξη των σκοπών του μπορεί να διασφαλίζεται η διασύνδεσή του με άλλα ειδικά μητρώα και δημόσια αρχεία, όπως το Κτηματολόγιο.
Αγαθό απρόσιτο για εκατομμύρια ανθρώπους
Η Παγκόσμια Ημέρα Νερού έχει καθιερωθεί να γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 22 Μαρτίου. Αν και για την πλειονότητα των κατοίκων του πλανήτη μας το νερό θεωρείται ένα αγαθό αυτονόητο, για εκατομμύρια συνανθρώπους μας είναι ακόμα απρόσιτο! Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ, οι κάτοικοι 26 κρατών, κυρίως του αποκαλούμενου Τρίτου Κόσμου, αντιμετωπίζουν καθημερινά το πρόβλημα της λειψυδρίας και αδυνατούν να καλύψουν ακόμα και τις βασικές τους ανάγκες σε νερό. Επίσης 18 χώρες, που ανήκουν στην ομάδα των αναπτυσσόμενων κρατών, σε Ασία και Αφρική, απειλούνται άμεσα από την έλλειψη του νερού.
