Γι’αυτό παρακάτω παραθέτω και αναφέρω κάποια από αυτά όπως μεταδόθηκαν ‘’από στόμα σε στόμα’’ τα οποία όμως εξαφανίστηκαν και άλλα έφτασαν ώς τις μέρες μας να πραγματοποιούνται .
Τα παρουσιάζω εδώ σαν ένα μικρό αρχείο για να τα μάθουμε εμείς οι νεότεροι και να τα θυμηθούν οι παλαιότεροι αλλά να δούμε και μια άλλη πλευρά του πανέμορφου τόπου μας πέρα από την σημερινή μαγευτική τουριστική -μόνο πλέον - εικόνα με τα μεγάλα yachts της ωραίες καφετέριες και παραλίες και το ατελείωτο clubbing και ότι άλλο συνοδεύει τον τουρισμό .
Τα τοποθετώ και τα εμφανίζω με ρομαντική διάθεση ,νοσταλγία αλλά και με τρόπο διδακτικό για την εποχή μας και για τον σημερινό τρόπο ζωής μας που έχει απομακρυνθεί από την ιστορική και πνευματική του αλληλουχία .Ολα τα παρακατω είναι από αναφορές παλιών Πορτοχελιοτών ( συγγενών ή φίλων ) , που εχουν καταγραφεί με ένα πολύ πρόχειρο , αλλά , με πολύ αγαπή προς την παράδοση μας τρόπο .
Αν υπάρχουν καποια άλλα στοιχεία σχετικά με τα έθιμα του Πάσχα στο Πόρτο-Χέλι που γνωρίζεται ή κάποια από αυτά παρακάτω είναι διαστρεβλωμένα , παρακαλώ να τα αναφέρεται εδώ με ένα σχολιο σας ώστε να εμπλουτιστεί και να διορθωθεί η μικρή αυτή λαογραφική καταγραφή και εργασία .
Το Πάσχα ξεκινούσαν τα έθιμα από το Σάββατο του Λαζάρου . Ορισμένα παιδιά έλεγαν τα κάλαντα του Λαζάρου. Γυρνούσαν τα σπίτια κατά ομάδες με ένα σκουπόξυλο ,διαμορφωμένο έτσι με ανθρώπινη μορφή (σε σχήμα σταυρού ) ντυμένο με μια φανέλα και λουλούδια .
Από την Μεγάλη Δευτέρα στην εκκλησία οι γυναίκες «έντυναν» την εικόνα της Παναγίας στο τέμπλο του Ιερού με ένα μαύρο (και όχι με το μώβ χρώμα της χαρμολύπης όπως θέλει η ορθόδοξη πίστη) μαντήλι - πανί μέχρι την ημέρα του Μ.Σαββάτου . Αυτό ήταν το πένθος της Παναγίας .Έδειναν ετσι , οι πιστοί την ανθρώπινη και μια ρεαλιστική διάσταση στο Θείο Δράμα .
Τα τοποθετώ και τα εμφανίζω με ρομαντική διάθεση ,νοσταλγία αλλά και με τρόπο διδακτικό για την εποχή μας και για τον σημερινό τρόπο ζωής μας που έχει απομακρυνθεί από την ιστορική και πνευματική του αλληλουχία .Ολα τα παρακατω είναι από αναφορές παλιών Πορτοχελιοτών ( συγγενών ή φίλων ) , που εχουν καταγραφεί με ένα πολύ πρόχειρο , αλλά , με πολύ αγαπή προς την παράδοση μας τρόπο .
Αν υπάρχουν καποια άλλα στοιχεία σχετικά με τα έθιμα του Πάσχα στο Πόρτο-Χέλι που γνωρίζεται ή κάποια από αυτά παρακάτω είναι διαστρεβλωμένα , παρακαλώ να τα αναφέρεται εδώ με ένα σχολιο σας ώστε να εμπλουτιστεί και να διορθωθεί η μικρή αυτή λαογραφική καταγραφή και εργασία .
Από την Μεγάλη Δευτέρα στην εκκλησία οι γυναίκες «έντυναν» την εικόνα της Παναγίας στο τέμπλο του Ιερού με ένα μαύρο (και όχι με το μώβ χρώμα της χαρμολύπης όπως θέλει η ορθόδοξη πίστη) μαντήλι - πανί μέχρι την ημέρα του Μ.Σαββάτου . Αυτό ήταν το πένθος της Παναγίας .Έδειναν ετσι , οι πιστοί την ανθρώπινη και μια ρεαλιστική διάσταση στο Θείο Δράμα .
Η παλιά εκκλήσια , της οποιας η χρονολογία που κτίστηκε είναι αγνωστη (τοποθετείται στο τελος του 19ου αιωνα ) και η οποια διατηρήθηκε μέχρι περίπου τήν δεκαετία τού ’70 , ήταν ένα χαρακτηριστικο κτίσμα νεοβυζαντινου ρυθμου , σταυροειδούς ναού μετα τρούλου . Ή δημιουργεία καί τό κτήσιμο τής εκκλησίας τής Ευαγγελήστριας (Βαγγελήστρας όπως τήν λέμε εμείς οί Πόρτο-Χελιώτες ) έγινε μέ ένα θαυμαστό και άγνωστο σέ μη Πόρτο-Χελιώτες τρόπο . Κάποιος ψαρας , ενας από τούς κατοίκους δηλαδη τού τότε μικρού Πόρτο-Χελιού , είδε στόν ύπνο τού , τήν Παναγία , νά εμφανίζεται σέ όραμα , νά τού λέει πώς θά τήν ‘’βρεί’’ στά βράχια , πού βρίσκονταν κάτω από τόν χώρο πού βρίσκεται σήμερα η εκκλησία τής Ευαγγελήστριας .
Εκείνος πρόθυμα καί μέ μεγάλη πίστη τήν άλλη μέρα , πήγε καί έσκαψε στό σημείο πού τού υπόδειξε η Παναγία καί φυσικά βρήκε τήν θαυματουργή εικόνα τής Ευαγγελήστριας πού βρίσκεται ώς καί σήμερα στό μαρμάρινο προσκυνητάρη μέσα στο Ναό. Στό σημείο πού βρίσκεται η σημερίνη εκκλησία τής Ευαγγελήστριας ,κτίσανε οί τότε κάτοικοι μέ μεγάλο κόπο καί πίστη τόν τότε μικρό ναό πού θά φιλοξενούσε καί φιλοξενεί μέχρι σήμερα τήν θαυματουργή αυτή εικόνα . Παρα το μικρο μεγεθος του ναου εκκλησιάζονταν σε αυτόν με θρησκευτική θαλπωρή όλοι οι κάτοικοι από αυτό το μικρό ειδυλλιακό ψαροχώρι και οι πολλοί - από τότε - επισκέπτες του .Μέσα ο ναος είχε έναν μικρο γυναικονήτη (τον χώρο δηλαδη που αποκλειστηκα εκκλησιαζονται μονο γυναίκες). Ό πολυέλαιος ήταν μέ κεριά ( το ηλεκτρικο ρευμα στο Πορτοχελι ηρθε στο τελος τις δεκαετιας του ’50 )τά οποία τα άναβε ένα -ένα ό νεωκόρος που ηταν ό Σπύρος, ο λεγόμενος και «Μπαφκούλας».
Τα παλια χρόνια εδώ λέγανε κάτι σαν ποιηματάκι , μια ακροστιχίδα , που την λέγανε , όλη την Μεγαλη Εβδομάδα.
Μ. Δευτέρα : ο Χριστός στην μαχαίρα.
(Εκείνη την ημέρα οι πιστοί δεν επιαναν μαχαιρι στα χερια τους για να κοψουν οτιδήποτε )
Μ. Τρίτη : ο Χριστός εκρύφθει .
Μ. Τετάρτη : ο Χριστός εχάθει.
Μ. Πέμπτη : ο Χριστός εβρέθει .
Μ. Παρασκευή : ο Χριστός στο καρφί .
(Αυτή την ημέρα δεν κάρφωναν και είναι γνωστο πως είναι μια πένθιμη ημέρα για όλους αλλα ιδιαίτερα για τους ξυλουργούς οι οποίοι δεν δουλεύουν την μερα αυτή αφου ο Χριστός ασκούσε το επάγγελμα αυτό)
Μ. Σαββάτο : ο Χριστός στον τάφο.
Κυριακή της Αγάπης : ο Χριστός Ανεστήθει.
Τήν Βουβή ή Κουφή Εβδομάδα -όπως λένε την εβδομαδα πριν την εβδομαδα των Παθων και που την λένε ετσι επειδή δεν υπαρχουν λειτουργειες στην εκκλησια - ετοιμάζονταν και κατασκεύαζαν τά παιδιά τά αερόστατα πού τά άφηναν να πετάξουν ή το βράδυ τής Ανάστασης ή τήν ημέρα , την Κυριακή της Αγάπης (ώστε νά τά έλεγχαν και να μην δημιουργούσαν προβλήματα με φωτιες στις γυρω πευκόφυτες εκτάσεις) .
Βεβαια την νυχτα ηταν ποιο φαντασμαγορικό και θα λεγαμε αντικαθηστούσαν τα σημερινα βεγγαλικά .Τί ήταν τα αερόστατα; Ηταν ένα κυλινδρικό κατασκεύασμα από λαδόκολλα και καλάμια ή κλαδιά από κλίματα όπου τό κάτω μέρος τού ήταν ανοιχτό καί τοποθετημένο στο κέντρο τού μέ σύρμα από τήν περίμετρο τού μία αφάνα (όπως έλεγαν ένα κομμάτι θάμνου ) ή ένα σφουγγάρι της θάλασσας ή στουπή , βουτηγμένο στο πετρέλαιο . Έτσι ανάβοντας τό στουπή καί κρατώντας όρθιο , τό αερόστατο γέμιζε μέ τόν θερμό αέρα καί τόν καπνό μέ αποτέλεσμα νά ανεβαίνει πρός τά πάνω –στον ουρανό. Ό συμβολισμός αυτού τού εθίμου είναι συνδεδεμένος με τις ψυχές τον ανθρώπων που όπως λέει και η πίστη μας θα Αναστηθούν .Το εθιμο αυτό διατηρητε ακομα στο Λεωνηδιο .
Άλλο ένα έθιμο που έχει διατηρηθεί αλλοιωμένο - προς την ποσότητα τους - ώς τής μέρες μάς , είναι τα δυναμίτια .Τους δυναμίτες οι Πορτοχελιωτες τους χρησιμοποιουσαν για την βασικη τους βιοποριστική και τόσο σημαντική για την ζωή τους εργασία ,το ψαρεμα .Ή προετοιμασία τους γιά νά κατασκευαστούν ήταν πολυήμερη καί πολύ δύσκολη. Τα ‘’ρίχνανε’’ τα νέα παιδιά του χωριού αλλά και λιγο ποιο μεγάλοι σε ηλικια γιατί απαιτούσαν γρήγορα αντανακλαστικά και εμπειρία . Τα δυναμίτια ‘’έπεφταν’’ όλη την Μ. Εβδομάδα αλλά τα ποιο πολλά με την έξοδο του Εσταυρωμένου την Μ. Πέμπτη και με το ΄΄Σήμερον κρεμάται επί ξύλου΄΄.Εδώ πρέπει να αναφέρω μια ιστορία (σχεδόν θρύλος) που εγινε αυτή την μέρα .Κάποια χρονιά μετά τον ΄Β Παγκόσμιο πόλεμο , ό Νίκος Δημητρίου Κοντογιάννης , είχε βρει μια -απο τις πολλές - νάρκη στην περιοχή , η οποία ήταν ενεργή . Ετσι αποφάσησε αυτήν την ημέρα , να ‘’ρήξει’’ την ναρκη στην θάλασσα και κοντά στην εκκλησία να την ενεργοποιήσει .Όταν όμως το αποφάσησε δεν γνώριζε τι θα γινόταν .Ή έκρηξη και το ωστικό κύμα που δημιουργήθηκε είχε σαν αποτέλεσμα να πέσει ο πολυέλαιος του ναού της Ευαγγελίστριας !!!!!!!!! Ευτυχώς απ’ ότι λέγεται ουτε ο ίδιος έπαθε τιποτα ούτε υπήρξαν θύματα , τραυματίες ή άλλες ζημιές στην εκκλησια ή στα σπιτια παρά το ότι έγινε μέρα μεσημέρι και μέσα στο χωριό .Τούτη η ιστορια είναι καταγεγραμενη από την αδελφη του , Κωνσταντίνα (Ντίνα ) Κωνσταντίνου Μέλλου .
(Εκείνη την ημέρα οι πιστοί δεν επιαναν μαχαιρι στα χερια τους για να κοψουν οτιδήποτε )
Μ. Τρίτη : ο Χριστός εκρύφθει .
Μ. Τετάρτη : ο Χριστός εχάθει.
Μ. Πέμπτη : ο Χριστός εβρέθει .
Μ. Παρασκευή : ο Χριστός στο καρφί .
(Αυτή την ημέρα δεν κάρφωναν και είναι γνωστο πως είναι μια πένθιμη ημέρα για όλους αλλα ιδιαίτερα για τους ξυλουργούς οι οποίοι δεν δουλεύουν την μερα αυτή αφου ο Χριστός ασκούσε το επάγγελμα αυτό)
Μ. Σαββάτο : ο Χριστός στον τάφο.
Κυριακή της Αγάπης : ο Χριστός Ανεστήθει.
Τήν Βουβή ή Κουφή Εβδομάδα -όπως λένε την εβδομαδα πριν την εβδομαδα των Παθων και που την λένε ετσι επειδή δεν υπαρχουν λειτουργειες στην εκκλησια - ετοιμάζονταν και κατασκεύαζαν τά παιδιά τά αερόστατα πού τά άφηναν να πετάξουν ή το βράδυ τής Ανάστασης ή τήν ημέρα , την Κυριακή της Αγάπης (ώστε νά τά έλεγχαν και να μην δημιουργούσαν προβλήματα με φωτιες στις γυρω πευκόφυτες εκτάσεις) .
Βεβαια την νυχτα ηταν ποιο φαντασμαγορικό και θα λεγαμε αντικαθηστούσαν τα σημερινα βεγγαλικά .Τί ήταν τα αερόστατα; Ηταν ένα κυλινδρικό κατασκεύασμα από λαδόκολλα και καλάμια ή κλαδιά από κλίματα όπου τό κάτω μέρος τού ήταν ανοιχτό καί τοποθετημένο στο κέντρο τού μέ σύρμα από τήν περίμετρο τού μία αφάνα (όπως έλεγαν ένα κομμάτι θάμνου ) ή ένα σφουγγάρι της θάλασσας ή στουπή , βουτηγμένο στο πετρέλαιο . Έτσι ανάβοντας τό στουπή καί κρατώντας όρθιο , τό αερόστατο γέμιζε μέ τόν θερμό αέρα καί τόν καπνό μέ αποτέλεσμα νά ανεβαίνει πρός τά πάνω –στον ουρανό. Ό συμβολισμός αυτού τού εθίμου είναι συνδεδεμένος με τις ψυχές τον ανθρώπων που όπως λέει και η πίστη μας θα Αναστηθούν .Το εθιμο αυτό διατηρητε ακομα στο Λεωνηδιο .
Άλλο ένα έθιμο που έχει διατηρηθεί αλλοιωμένο - προς την ποσότητα τους - ώς τής μέρες μάς , είναι τα δυναμίτια .Τους δυναμίτες οι Πορτοχελιωτες τους χρησιμοποιουσαν για την βασικη τους βιοποριστική και τόσο σημαντική για την ζωή τους εργασία ,το ψαρεμα .Ή προετοιμασία τους γιά νά κατασκευαστούν ήταν πολυήμερη καί πολύ δύσκολη. Τα ‘’ρίχνανε’’ τα νέα παιδιά του χωριού αλλά και λιγο ποιο μεγάλοι σε ηλικια γιατί απαιτούσαν γρήγορα αντανακλαστικά και εμπειρία . Τα δυναμίτια ‘’έπεφταν’’ όλη την Μ. Εβδομάδα αλλά τα ποιο πολλά με την έξοδο του Εσταυρωμένου την Μ. Πέμπτη και με το ΄΄Σήμερον κρεμάται επί ξύλου΄΄.Εδώ πρέπει να αναφέρω μια ιστορία (σχεδόν θρύλος) που εγινε αυτή την μέρα .Κάποια χρονιά μετά τον ΄Β Παγκόσμιο πόλεμο , ό Νίκος Δημητρίου Κοντογιάννης , είχε βρει μια -απο τις πολλές - νάρκη στην περιοχή , η οποία ήταν ενεργή . Ετσι αποφάσησε αυτήν την ημέρα , να ‘’ρήξει’’ την ναρκη στην θάλασσα και κοντά στην εκκλησία να την ενεργοποιήσει .Όταν όμως το αποφάσησε δεν γνώριζε τι θα γινόταν .Ή έκρηξη και το ωστικό κύμα που δημιουργήθηκε είχε σαν αποτέλεσμα να πέσει ο πολυέλαιος του ναού της Ευαγγελίστριας !!!!!!!!! Ευτυχώς απ’ ότι λέγεται ουτε ο ίδιος έπαθε τιποτα ούτε υπήρξαν θύματα , τραυματίες ή άλλες ζημιές στην εκκλησια ή στα σπιτια παρά το ότι έγινε μέρα μεσημέρι και μέσα στο χωριό .Τούτη η ιστορια είναι καταγεγραμενη από την αδελφη του , Κωνσταντίνα (Ντίνα ) Κωνσταντίνου Μέλλου .
Επίσης μια άλλη χαρακτηριστική αυτοσχέδια κροτήδα - μικρότερη σε ισχύ από τον δυναμίτη - που κατασκεύαζαν τα νεα παιδιά του Χελιού ηταν τα ‘’τρίγωνα’’ . Το όνομα τους το είχαν πάρει από το σχήμα τους . Για την κατασκευή τους χρησιμοποιούσαν το χαρτί - που ηταν ιδανικό για την περίπτωση - από τα τσουβάλια του τσιμέντου ή αλλων υλικών , πυρίτιδα δηλαδη μπαρούτι , φυτίλι ( το ειδικο αυτό κορδόνι που προκαλούσε την ανάφλεξη) , αλευρόκολλα ως συνδετικό υλικό του χαρτιού και ιδιαίτερη τεχνική . Η ποσότητα (συνήθως πάνω από 50 κομμάτια ) ήταν ανάλογη με την οικονομική δυνατότητα της κάθε οικογένειας και το κέφι του κάθε ‘’δημιουργού’’.
Στα σπίτια την Μ .Πέμπτη οι γυναίκες έβαφαν τα αυγά και έψηναν τα Πασχαλινά ψωμιά με ένα κόκκινο αυγό στη μέση .Επίσης έφτιαχναν τα Πασχαλινά ή αλλιως Σμυρνεΐκα κουλούρακια , έθιμο , που μάλλον το ειχαν ΄΄φέρει’’ μαζι τους οι Μικρασιατες προσφυγες που ειχαν εγκατασταθει στο χωριό μετα την Μικρασιατικη καταστροφή .
Τον επιτάφιο τον ντύνανε πάντα όπως και σήμερα τα κορίτσια του Χελιού και οι μεγάλες σε ηλικία γυναίκες έλεγαν μπροστά από τον Εσταυρωμένο το ΄΄Σήμερον μαύρος ουρανός σήμερον μαύρη μέρα΄΄που ήταν ο θρύνος της Παναγίας
Ενα παραδειγμα είναι ότι τα χαρτοπαίγνια στα καφενεία απαγορεύονταν εκείνη την ημέρα . Οι οινοπότες Πόρτο-Χελιώτες περιφερόντουσαν αυτή την μερα στις μικρες γραφικές ταβέρνες που διέθεταν αρκετα , σε σχεση με την αναλογια πληθυσμου , βαρέλια με κρασί. Τιμούσαν με το δικό τους τρόπο τον Θεάνθρωπο με κρασοκατάνυξη και χωρίς φυσικά την κατανάλωση τροφών (ξεροσφύρη έλεγαν την διαδικασία αυτή) λόγω νηστειας . Με καμία διάθεση γελοιοποίησεις και με απόδοση του ανάλογου σεβασμού προς το Θειο Δραμα το οποιο κορυφονώταν , εφταναν το βραδυ αρκετοί από αυτους στην εκκλησια να θέλουν να μεταφέρουν στους ώμους τους τον Επιτάφιο.
Τό πρωΐ τού Μ.Σαββάτου στήν πρώτη Ανάσταση δηλαδή μόλις έλεγε ο παπάς τό Ανάστα ό Κύριος την ωρα της λειτουργίας όλοι χτυπάγανε ,προκαλόντας θόρυβο , τα στασίδια τής εκκλησίας καί ό Μπαφκούλας κουνούσε τόν πολυέλαιο(εθιμο που εχει διατηρηθει σε άλλες περιοχες).Με τον τρόπο αυτό από ότι έλεγαν έδιωχναν και ξόρκιζαν το κακό και διατρανόταν η νίκη κατά του θανάτου .
Έτσι ‘’κυλούσε’’ η Μ. Εβδομαδα μέχρι τήν Κυριακή τής Αγάπης όπου ‘’καίγανε ‘’,μέ δυναμίτη , τον Ιούδα .Ο Ιούδας είναι ένα ανδρείκελο ,ένα ομοίωμα ανθρώπου δηλαδή ,που είναι κατασκευασμένο από άχυρα (συνήθως ετσι τον έφτιαχναν εκείνα τα χρόνια ) με τα οποία γέμιζαν ένα σκελετό από καλάμια και σύρματα καλυμένο με ρούχα . Βέβαια απαραίτητο υλικό που πρεπει να ‘’εχει μέσα τού’’ είναι κάποια….. ποσότητα δυναμίτη !!!Το εθιμο του Ιουδα εκφραζει καποια ανθρώπινα και τοσο φυσιολογικα και σκληρά για την εποχή εκεινη (αλλα και για σήμερα δυστυχώς πολλες φορές) συναισθηματα για τον προδότη και τον ανθρωπο που δεν μπορει να εμπιστευτεί κανείς και που δεν του αξιζει άλλη τιμωρία παρα μόνο αυτή της αυτοχειρίας .
Εκείνα τα χρόνια τον Ιουδα τον φέρνανε γύρω από το χωριό , καβάλα πανω σε ένα γαϊδούρι και με λόγια περιπαιχτηκά γι’ αυτόν κατέληγαν να τον τοπόθετήσουν στο λιμάνι του Χελιού , σε μια καρέκλα και δίπλα του ένα τραπέζι που πανω είχε μια κανάτα κρασί και ένα ποτήρι για να ‘’πίνει’’ και να ξεχάσει αυτό που έκανε μέχρι την τελευταία του στιγμή .Τον ‘’καίγανε’’ στον μεγάλο ευκάλυπτο που ήταν μέχρι την δεκαετία του ΄80 μπροστά στην εκκλησία και μετα την λειτουργεία της Αγάπης . Μιά φορά έφυγε ένα κομμάτι από το σώμα του Ιούδα , πιθανόν το κεφάλι ,από την έκρηξη και μπήκε σπάζοντας ένα παράθυρο μέσα στην εκκλησία τρομάζοντας τους πιστους . Αλλη φορα , το κεφαλι του Ιούδα ,ειχε την ‘’φαεινή ‘’ ιδέα κάποιος , να το κατασκευάσει από μια κόκκινη κολοκύθα η οποία ήταν μέσα της κενη , ειχε αφαιρεθεί δηλαδή το περισότερο υλικό της .Εκει ο κατασκευαστής είχε ρήξει μεσα ένα ρευστό υλικο που πιθανόν ήταν από ντοματα , πολτός ή μπογιά κόκκινη κατι δηλαδη που να μοιαζει με αίμα !!!!!!! .Ετσι όταν εγινε η εκρηξη , οι ανθρωποι που ηταν γυρω από τον Ιουδα , εγιναν μαρτυρες ενός απίθανου συμβάντος με αποτελεσματα πολύ ρυπογόνα για την εορταστικη ενδυμασια - και όχι μονο - που η περισσοτεροι αυτην την ημερα φορούσαν , αφου είναι μια σημαντικη ημέρα , αλλα και με πολλές απορίες για το τι εγινε.
Την Κυριακή του Πάσχα έψηναν το αρνί οι περισσότερες οικογένειες στα σπίτια τους και στους παραδοσιακούς ξυλόφουρνους - όσα σπίτια διέθεταν - και οι υπόλοποι το έδιναν , στο μοναδικο , στο χωριό , παραδοσιακό αρτοποιειο και φουρνο του Γκιουζέλη . Το αρνί , στην σούβλα - το ‘’κτηνώδες’’ για τους παλιους Χελιώτες αυτό εθιμο - επικράτησε αργότερα !!!!!
Το εθυμοτυπικό της Ορθοδοξης Εκκλησίας στον Εσπερινό της Αγάπης , είναι το Ευαγγελιο να διαβάζεται και σε κάποια άλλη γλώσσα. Ετσι σ’ αυτην την σημαντική λειτουργία πρωτα ο ιερέας έλεγε το Ευαγγέλιο στα Ελληνικά και μετα στα Αρβανήτικα για τους Αρβανήτες τις περιοχής και τότε γινόταν το κάψιμο του Ιούδα .
Πρεπει τελος πληροφοριακά να αναφέρω πως μια σημαντικη γιορτη για το Πορτο-Χελι μετα τις ημερες του Πασχα που συνηθως ημερολογιακά είναι πολύ κοντα στις ημέρες αυτές είναι και η γιορτη του Αγιου Νικολαου του Νέου όπως τον λεμε οι Πορτοχελιωτες (ώστε να τον ξεχωρίζουν από τον γνωστό) ή του εν Βουνένη όπως τον ονομαζει η ορθοδοξη πιστη μας και γιορταζεται στις 9 Μαιου στον ομώνυμο ναο της Βερβερόντας .
Η ιστορία της δημιουργίας αυτού του ναού είναι γνωστή και θαυματουργή .
Κάποτε στην περιοχή της Βερβερόντας συγκεκριμένα στην περιοχη που βρισκεται ο ναος και στις γυρω πλαγιές έρχονταν κατά περιόδους με τα προβατα τους και τις οικογενειες τους αρκετοί βοσκοί για να ξεχειμωνιάσουν. Ενας από αυτους τους βοσκούς ειχε έναν γιο που τον ελεγαν Νίκο και ο οποιος ηταν κωφάλαλος . Δεν μπορουσε να αρθρώσει και να ακουσει ουτε μια λεξη .Οι γονεις του ηταν πολύ προβληματισμένοι με την κατασταση του μονάκριβου τους γιου . Μια ανοιξιάτικη ημερα όμως στο μικρο Νικόλα καθως βοσκούσε τα προβατα του εμφανίζεται μπροστα του σαν όραμα ενας νέος να του λεει :‘’Με λένε Νίκο όπως και εσένα . Πηγαινε στους γονεις σου και να τους πεις πως εδώ πρεπει να χτίσουν μια εκκλησια στο όνομα μου και να την γιορταζουν αυτή την ημερα που με ειδες ‘’.Αμέσως μετα ο μικρος βοσκός τρέχει στούς γονείς του και με φωνές !!!!!!!......να τους εξιστορεί τι ακριβώς είδε και άκουσε .Ο πατερας και η μητέρα του έκπληκτοι από αυτό που άκουσαν από τον κωφάλαλο ως τοτε γιο τους , τον εσφιξαν στην αγκαλια τους και αμεσως τις επομενες μερες ξεκινησαν την δημιουργεια του ναου που βρισκεται ως και σημερα στην περιοχη της Βερβερόντας .
Η ιστορια αυτή αλλα και πολλα από τα παραπανω εθιμα και συμβάντα είναι κατεγραμένα και εχουν αποτυπωθει στην μνημη μου από την αγαπημένη και αξέχαστη γιαγια μου Κυριακή (Κική) Δημητριου Πασσαλαρη το γενος Δημητριου Κοντογιαννη .Την αγάπη της για το Πορτο-Χελι μεταλαμπάδευσε και σε εμένα , με τον στοργικό και χαρισματικό χαρακτήρα της .
Έτσι ήταν τα χρόνια εκείνα τα τοσο δύσκολα για εκείνους τους ανθρώπους που όμως ήταν γεμάτα αγάπη και συμπόνια . Με μεγαλη δόση αισιοδοξίας και ρομαντισμού εύχομαι με ολη μου την καρδιά να ξαναέρθουν στις ψυχες μας έκεινες οι ομορφες στιγμες και εκεινα τα χρωματα ,τα αρώματα και τα συναισθήματα που χαθηκαν στα επίσης δύσκολα αυτά χρόνια που περναμε και να νιώσουμε όχι μονο αυτές τις Αγιες μερες που θα έρθουν αλλα και για την υπόλοιπη ζωη μας την αγαπη προς τον συνανθρωπο μας .
