Πρόκειται για μια εκκλησία αγνώστου κτήτορα , ωστόσο στο πίσω μέρος του Ιερού υπάρχει μια πινακίδα που αναφέρει για την ανακαίνιση της μονής κατά την περίοδο μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρκους. Η πινακίδα είναι ανορθόγραφα γραμμένη και όχι ευκολονόητη. Τον πανηγυρικό εσπερινό τέλεσαν ο ιερείς πατέρας Ευάγγελος Μαστορίκος μαζί μ ε άλλους Ιερείς από την περιοχή.
Βρισκόμαστε στο έτος 1087. Αυτοκράτωρ Ρωμαίων είναι εδώ και έξι χρόνια ο Αλέξιος Α’ ο Κομνηνός και Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως από τριετίας ο Νικόλαος Γ’ ο Γραμματικός. Τριάντα τρία χρόνια πριν (1054), οι Εκκλησίες της Ρώμης και της Κωνσταντινουπόλεως έχουν ανταλλάξει αναθέματα και έχουν διακόψει την κοινωνία μεταξύ τους.
Το Σχίσμα μεταξύ Ανατολής και Δύσεως είναι γεγονός. Δεκαέξι χρόνια πριν, στις 26 Αυγούστου 1071, ο στρατός της Βασιλείας των Ρωμαίων έχει υποστεί ταπεινωτική ήττα στο Μαντζικέρτ της Αρμενίας και ο ελέω Θεού Αυτοκράτωρ Ρωμαίων Ρωμανός Δ’ ο Διογένης έχει πιαστεί αιχμάλωτος στα χέρια του Αλπ Αρσλάν, Σουλτάνου των απίστων Σελτζούκων Τούρκων. Η Μικρά Ασία έχει περάσει κατά το μεγαλύτερο τμήμα της στην επικράτεια του Σουλτανάτου του Ρουμ. Η μακρά περίοδος της καταπίεσης και του εξισλαμισμού της χριστιανικής Μικράς Ασίας έχει αρχίσει. Από το 1076 έχει περάσει στα χέρια τους και η Ιερουσαλήμ. Κατά τα πρώτα έτη βασιλείας του Αλεξίου Α’ ανακτάται ο έλεγχος της Μικράς Ασίας, αλλά σύντομα κάποια τμήματά της περνούν εκ νέου υπό τον έλεγχο των Μωαμεθανών ασιατών εισβολέων.
Μεταξύ αυτών και η μικρή πόλη των Μύρων της Λυκίας στο νοτιοδυτικό άκρο της μικρασιατικής χερσονήσου, την οποίαν είχε ποιμάνει κατά τον τέταρτο αιώνα ως επίσκοπος ο Άγιος Νικόλαος, ο πρωταγωνιστής της Α’ Οικουμενικής Συνόδου της Νικαίας της Βιθυνίας. Σημαντικότερος θησαυρός της πόλεως, που της προσδίδει ιδιαίτερη αίγλη σε όλο το χριστιανικό κόσμο, είναι τα μυροβολούντα λείψανα του Αγίου, τα οποία αναπαύονται επί επτά αιώνες σε μαρμάρινη σαρκοφάγο εντός της βασιλικής που έχει ανεγερθεί προς τιμήν του. Εκμεταλλευόμενοι τη σύγχυση από τις δυσμενείς για την περιοχή εξελίξεις, ναυτικοί έμποροι από το Μπάρι της Απουλίας αφαιρούν τα λείψανα του Αγίου και τα μεταφέρουν στην πατρίδα τους.
Σύμφωνα με μία εκδοχή, διέρρηξαν τη λάρνακα και τα έκλεψαν, παρά τις αντιδράσεις των Ορθοδόξων μοναχών. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, εξ αιτίας των δεινών που υφίστατο η περιοχή από τους εισβολείς, οι μοναχοί που διακονούσαν στο προσκύνημα του Αγίου συναίνεσαν στην πρόταση των Ιταλών εμπόρων, που στην πραγματικότητα ήταν κληρικοί, να πραγματοποιήσουν την ανακομιδή των ιερών λειψάνων και τη μετακομιδή στο Μπάρι. Οι ίδιοι οι βέβηλοι δικαιολόγησαν την πράξη τους ισχυριζόμενοι ότι αφαίρεσαν τα λείψανα κατόπιν οράματος στο οποίο ο ίδιος ο Άγιος τους παρακάλεσε να μεταφέρουν τα λείψανά του, προκειμένου αυτά να σωθούν από τη Μουσουλμανική επέλαση.
Στις 9 Μαΐου του 1087 τρία εμπορικά καράβια έμπαιναν ξανά στο λιμάνι της πατρίδας τους, υστέρα από ένα ταξίδι στην Αντιόχεια της Συρίας. Η πόλη τα υποδέχτηκε ως ανεκτίμητο θησαυρό με ιδιαίτερο ενθουσιασμό και συγκίνηση. Ένα από αυτά της έφερνε τα ιερά λείψανα του Αγίου Νικολάου του θαυματουργού. Για να τα στεγάσει μάλιστα, έκτισε μια μεγαλόπρεπη νέα Βασιλική στο όνομα του Αγίου και την 1η Οκτωβρίου του 1089 τα απέθεσε εκεί πανηγυρικά, σε μια κρύπτη της κάτω από τη μεγάλη μαρμάρινη Αγία Τράπεζα, ο Πάπας Ουρβανός Β΄. Από τότε παραμένουν εκεί. Στο ναό του Μπάρι έχει λειτουργήσει τα τελευταία χρόνια Ορθόδοξο παρεκκλήσι.
