Πως πήρε το όνομα της η Αρβανιτιά του Ναυπλίου

Giovanni Francesco Camocio (1501;- †1575) – Napoli di Romania

 Αρβανιτιά (Ναυπλίου). Περιοχή νοτιοανατολικά της πόλεως, η ονο­μασία της οποίας πιθανόν να πρέπει να χρονολογηθεί από την περίοδο της προ της Αλώσεως της Κωνσταντινου­πόλεως καθόδου Αλβανών. Σε χάρτη της περιοχής, σχεδιασμένο από το χα­ράκτη G. F. Camocio, στρατιώτη Ενε­τό, για τον οποίο αναφέρεται ότι ήταν «πλέον μηχανικός»[1], σημειώνεται στις δυτικές πλαγιές τουΠαλαμηδιού τοποθεσία με την ονομασία «Case Αlbanesi». Προφανώς οικισμός στον οποίο είχαν εγκατασταθεί Αλβανοί.

Ότι υπήρχαν Αλβανοί εγκατα­στημένοι στο Ναύπλιο ή περί το Ναύπλιο από το IE’ ήδη αιώνα, απο­δεικνύεται και από αυτό που αναγρά­φει ο Bartolomeo Minio,Proveditor e capitanio a Napoli diRomania: «… et che i Albanesi che abita a Napoli non die essere messi a questo conto…». (Οι Αλβανοί που κατοικούν στο Ναύπλιο δεν πρέπει να συμπερι­ληφθούν σ’ αυτόν το λογαριασμό)[2].

Δεύτερος Ενετός, ο Bernardini Contarini, «qui fuit baylus etcapitaneus Naupolis Romanie», σε έκθεσή του που υποβάλλει στις προϊστάμενες αρχές του το 1527, αναγράφει:

«Ceterum, non restaro anchora, omnia debita reverentia premissa, aricordargli qualmentees sendo dicta citta sua de la importentia che a Vostra Sublimita spientissima e ben noto, molto al proposito sarebbe a fortificarla da parte de terra firma meglio di quello la si ritrova il che se potria exeguir, ne perho cum tanta excessiva spesa cum redur essa citta in isola, et a tal eflfeto bisognerebe cavar dale Calive de Albanesi fino al Pontil che e spatio di longezza cento vinti, et in largezza passa 15, il che facendosi, procul dubio, et tenendosi poi dicta citta come di sopra di victualie munita, la non tenuria al-cuna potentia hostile…

Presentata Die quarto Junii

MDXXV11»[3].

Σε ελεύθερη μετάφραση θα μπορούσε να αποδοθεί:

«Δε θα παραλείψω επίσης, με όλο τον οφειλόμενο σεβασμό, να σας υπενθυ­μίσω ακόμη ότι, εφ’ όσον αυτή η πόλη σας έχει τη σημασία που στη Σοφό­τατη Εξοχότητά σας είναι πολύ γνω­στή, θά ήταν πολύ σκόπιμο να οχυρω­θεί από το μέρος της ξηράς καλύτερα από όπως είναι μέχρι τώρα, πράγμα που θα μπορούσε να γίνει, όχι με με­γάλη δαπάνη, και να γίνει αυτή η πό­λη νησί, και γι’ αυτό το σκοπό θά πρέπει να σκάψει κανείς από τις Κα­λύβες των Αλβανών μέχρι το Γεφύρι, που είναι μια απόσταση μήκους 120 και πλάτους 15 βημάτων, και αν γίνει αυτό, τότε χωρίς αμφιβολία, καλά εφο­διασμένη η πολιτεία αυτή (το Ναύ­πλιο) με τρόφιμα, δεν έχει να φοβηθεί καμιά εχθρική δύναμη.

Υπεβλήθη στις 4 Ιουνίου 1527».

Από την περιγραφή της τάφρου που υποδεικνύει ο Contarini ότι πρέπει να σκαφτεί, βγαίνει το συμπέρασμα ότι ο συνοικισμός τα «Αρβανίτικα Καλύβια»ήταν παραθαλάσσιος, αφού αν σκάβονταν τα 90 μέτρα (120 βήματα), που τον χώριζαν από το Γεφύρι, μέχρι το οποίο φαίνεται ότι έφτανε η «Φόσσα», η άλλη δηλαδή τάφρος που ένωνε το Γεφύρι με την προς την πλευρά του αργολικού κάμπου θάλασσα του Ναυ­πλίου, τότε οι δύο τάφροι θά ενώνον­ταν και έτσι το Ναύπλιο θά μετατρε­πόταν σε νησί. Η περιγραφή αυτή το­ποθετεί τις Calive Albanesi σχεδόν ακριβώς στο μέρος που και σήμερα ακόμη λέγεται «Αρβανιτιά».

Η μέχρι σήμερα διατηρούμενη παράδοση [4], ότι η τοποθεσία «Αρβανιτιά» οφείλει την ονομασία της στο φόνο Αλβανών στρατιωτών το 1779 από τους Τούρκους του Ναυπλίου [5], φαί­νεται ότι ανήκει στη σφαίρα του θρύ­λου. Ας προστεθεί ακόμη ότι συνοι­κία «Αρβανιτιά» υπάρχει και στο γει­τονικό Άργος.

Υποσημειώσεις

[1] Σπ. Μ. Θεοτόκη, Κατάλογος χειρογρά­φων βιβλιοθήκης του Αγίου Μάρκου εν Βενετία, Francesco Muazzo, Storia della guerra della Morea dal 1684 sino al 1696, βιβλίον 8ov, ΕΑΛΗΝΙΚΑ, E’ (1932), τεύχος lov, σελ. 27, και δημοσιευμένο από τον Giuseppe Gerola, Le fortificazioni di Napoli di Romania, Estratto dall’ Annuario della Regia Scuola Archeologica di Atene a delle Missioni Italiani in Oriente, vol. XIII-XIV, Bergamo, I-stituto Italiano d’arti grafiche 1934-XII, p. 8.

[2] Κ. Σάθα, Μνημεία Ελληνικής Ιστορίας, Dispacci da Napoli di Romania 1479-1483, τ. VI, Paris 1884, σελ. 143.

[3] Κ. Σάθα, Μνημεία, Relationes provisorum Nauplii, VI, 248, 249.

[4] Στο βιβλίο «Οδωνυμικά του Ναυπλίου», έκδοση Δήμου Ναυπλιέων, 1994, διαβάζουμε:Η ονομασία της οφείλεται στον ομαδικό αφανισμό Αλβανών το 1779 ύστερα από διαταγή του Τούρκου ναυάρχου Γαζή-Χασάν Τζεζαερλή. Κατά την Επανάσταση που υποκίνησε η Ρωσία σε μερικές περιοχές της Πελοποννήσου και που έμεινε στην ιστορία ως «Ορλωφικά» (1769-1770), οι Τούρκοι, θέλοντας να την καταπνίξουν όσο γίνεται γρηγορότερα, ενισχύθηκαν από Αλβανούς άτακτους. Μετά την αποτυχία της επαναστάσεως, οι Αλβανοί έμειναν στην Πελοπόννησο και άρχισαν να λεηλατούν και να καταστρέφουν ό,τι εύρισκαν. Αργότερα εγκαταστάθηκαν γύρω από το Ναύπλιο και απειλούσαν τον Τούρκο διοικητή, ο οποίος είχε την έδρα του εκεί. Αρχικά οι Τούρκοι δεν αντέδρασαν, επειδή απώτερος σκοπός τους ήταν η εξόντωση του χριστιανικού πληθυσμού για να μη τους δημιουργεί προβλήματα. Σε μία όμως σύσκεψη ανωτάτων στελεχών στην Κωνσταντινούπολη, ο Καπουδάν-πασάς (ναύαρχος) Γαζή-Χασάν ο Τζεζαερλής παρατήρησε ότι εάν σκοτωθούν όλοι οι χριστιανοί τότε δε θα υπάρχουν υπήκοοι για να πληρώνουν τούς φόρους (χαράτσι). Το συμβούλιο βρήκε σωστή την παρατήρηση αυτή και ανέθεσε στο Γαζή-Χασάν να προχωρήσει στην εξόντωση του αλβανικού στοιχείου όσο πιο γρήγορα μπορούσε. Τον Απρίλιο τού 1779 οι άτακτοι Αλβανοί ειδοποιήθηκαν να ανεβούν στο Παλαμήδι για «να εισπράξουν τους μισθούς που τους οφείλοντο». Όταν αυτοί ανέβηκαν, οδηγήθηκαν κατά μικρές ομάδες στην ξύλινη γέφυρα που ένωνε την Καρά-Τάμπια (προμαχώνας Θεμιστοκλής) και την Tαβίλ Τάμπια (προμαχώνας Φωκιανός), της οποίας όμως, με διαταγή του Γαζή-Χασάν, είχε αφαιρεθεί το κατάστρωμα. Έτσι κάθε ομάδα που επρόκειτο να περάσει από τη γέφυρα αυτή, έπεφτε στο βάραθρο, στο μικρό όρμο που σχηματίζεται ανάμεσα στις υπώρειες του Παλαμηδιού και της Ακροναυπλίας. Η περιοχή αυτή ονομάστηκε από τότε «Αρβανιτιά».

[5] Μ. Λαμπρυνίδου, ό.π., σελ. 164, 165.

Πηγή

Τάκης Μαύρος, «Συμβολή στο Τοπωνυμικό της Αργολίδας»,Εθνογραφικά τόμος 2ος (Ανάτυπο), έκδοση, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα, Ναύπλιο, 1979-80.

argolikivivliothiki.gr