Του Γιάννη Δημαράκη
Πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή το βράδυ, 2 Μαΐου 2014, στην κατάμεστη αίθουσα εκδηλώσεων του Γενικού Λυκείου Κρανιδίου η εκδήλωση προς τιμήν του φιλολόγου, λογοτέχνη, κριτικού θεάτρου, κ. Κώστα Γεωργουσόπουλου, ο οποίος δίδαξε ως μόνιμος καθηγητής τη σχολική χρονιά 1967-68 στο τότε εξατάξιο Γυμνάσιο Κρανιδίου. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία του Γενικού Λυκείου Κρανιδίου και του Θεατρικού Ομίλου Ερμιονίδας.
Η εκδήλωσε ξεκίνησε με το Δ/ντή του σχολείου κ. Γιάννη Δημαράκη, οποίος μίλησε βιωματικά και συναισθηματικά για τον καθηγητή του, κ. Κώστα Γεωργουσόπουλο. (Μπορείτε στο τέλος αυτού του κειμένου να διαβάσετε ολόκληρη την ομιλία του κ. Δημαράκη).
Έκδηλη η συναισθηματική φόρτιση τόσο του δασκάλου όσο και των . . .μαθητών του, που αντάμωσαν μετά από 46 χρόνια και θυμήθηκαν περιστατικά από τη σχολική τους ζωή με προσωπικές αφηγήσεις και αναφορές στη προσωπικότητα του δασκάλου αλλά και την επίδραση που άσκησε ο ίδιος ο δάσκαλος στους μαθητές του.
Ο χειμαρρώδης λόγος του κ. Κώστα Γεωργουσόπουλου ήταν καθηλωτικός, με αναφορές στο ρόλο της τέχνης και την επίδρασή της τόσο στην εκπαίδευση όσο και στη γενικότερη παιδεία του ανθρώπου με παράλληλες φιλοσοφικές και κοινωνικοοικονομικές προεκτάσεις.
Η ποίηση και ειδικότερα το έργο «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» του Διονυσίου Σολομού, η δημοτική ποίηση, η ρίμα και οι τομές των στίχων, η μουσικότητα της ποίησης, το αρχαίο και σύγχρονο θέατρο, η λογοτεχνία, ο Ντοστογιέφσκι, οι νέοι, η εκπαίδευση, σημεία αναφοράς του πληθωρικού λόγου του Κώστα Γεωργουσόπουλου, ο οποίος μάγεψε το κοινό.
Συγκίνηση δημιούργησε η παρουσία της κ. Σοφία Μίζη, η οποία στην τραγωδία «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή, που ανέβασε ο κ. Γεωργουσόπουλος με μαθητές του Γυμνασίου Κρανιδίου το 1968, υποδύθηκε την «Κλυταιμνήστρα». Η κ. Μίζη μίλησε για τα παιδικά της όνειρα, την επιθυμία της να γίνει ηθοποιός, την προτροπή και την ηθική στήριξη που προσέφερε σ’ αυτήν ο δάσκαλος. Όνειρα που έμειναν απραγματοποίητα, άφησαν όμως μέσα της το νεανικό σκίρτημα της ψυχής της.
Η κ. Σούλα Μπαϊρακτάρη-Παλυβού, «η κορυφαία του Χορού» μετέφερε εμπειρίες της από το θεατρικό έργο και την εκδρομή της τάξης της στη Ζάκυνθο με τη συνοδεία του κ. Γεωργουσόπουλου.
Την εκδήλωση προλόγισε ο κ. Νίκος Παππάς, μαθητής και αυτός του κ. Γεωργουσόπουλου, που μετέφερε το κλίμα της τάξης της εποχής εκείνης με τα πρόχειρα διαγωνίσματα, τις ερωτήσεις κρίσεως και τα ανοικτά βιβλία.
Ο Δήμαρχος Ερμιονίδας κ. Δημήτριος Καμιζής μίλησε ένθερμα για την προσωπικότητα του τιμώμενου δασκάλου, τον οποίο είχε καθηγητή στην Έκθεση σε φροντιστήριο της Αθήνας και του πρόσφερε βιβλία, έκδοσης του Δήμου Ερμιονίδας.
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης ακούστηκαν τραγούδια από τα κορυφαία έργα του κ. Γεωργουσόπουλου «Χρονικό» και «Ιθαγένεια», τα οποία προλόγισαν οι μαθήτριες του Λυκείου Εβίτα Βλαχοπούλου και Ιωάννα Κωστελένου.
Το μουσικό μέρος της εκδήλωσης επιμελήθηκε ο κ. Αντώνης Ρεμούνδος, ο οποίος έπαιξε βιολί. Συμμετείχαν ο κ. Βασίλης Δαπόντες (κιθάρα) και ο κ. Γρηγόρης Καμπούρης (τύμπανα). Στον ήχο ο κ. Λούμης. Τραγούδησαν η κ. Βίκυ Παπάζογλου και οι κ. Ευτύχιος Χατζητοφής και Γεώργιος Δημαράκης.
Τιμητική πλακέτα εκ μέρους του σχολείου προσέφερε ο Δ/ντής του Λυκείου κ. Γιάννης Δημαράκης.
Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του και ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Παναγιώτης Κουρουμπλής.
Η εκδήλωση αφιερώθηκε στον καθηγητή Πέτρο Βαρκαρόλη, μαθητή του κ. Γεωργουσόπουλου, ο οποίος έφυγε πρόσφατα από τη ζωή.
Το πρωί της ίδιας μέρας ο κ. Γεωργουσόπουλος μίλησε στους μαθητές και καθηγητές του Γενικού Λυκείου Κρανιδίου οι οποίοι παρακολούθησαν την ομιλία του με μεγάλη προσήλωση λόγω του εξαιρετικού ενδιαφέροντος που αυτή είχε.
Η ομιλία του Γιάννη Δημαράκη προς τιμήν του Κώστα Γεωργουσόπουλου
Οκτώβριος του 1967. 47 χρόνια πριν.
Μαθητής και εγώ της 5ης τάξης του εξαταξίου Γυμνασίου Κρανιδίου, μαζί με τους συμμαθητές μου, είχαμε φαίνεται δώσει ραντεβού εκείνη τη χρονιά, με την καλή μας τύχη.
Το ανελεύθερο καθεστώς του ’67 έστειλε από την Αθήνα στο δυσπρόσιτο τότε Κρανίδι ένα ζευγάρι νέων καθηγητών.
Ήταν ο Κώστας Γεωργουσόπουλος και η γυναίκα του Ναυσικά Μάργαρη.
Και ευθύς η τάξη άλλαξε. Οι στενόχωρες και ανήλιαγες αίθουσες γέμισαν φως. Το κλίμα του αυταρχικού και αυστηρού σχολείου της εποχής, ζέστανε.
Η Γαλλική Επανάσταση δεν ήταν πλέον απομνημόνευση χρονολογιών και μαχών. Η Ιστορία δεν ήταν το μαρτύριο του μαθητή.
Το ζητούμενο δεν ήταν η στείρα απομνημόνευση. Ήταν τα αίτια, τα αποτελέσματα, η σύνδεσή του παρελθόντος με το παρόν, η εστίαση των γεγονότων σε βάθος, όχι στην επιφάνεια.
Η διδασκαλία του Διαφωτισμού άνοιξε και το κεφάλαιο ποίηση. Κεφάλαιο αστείρευτο και ελκυστικό. Οι μορφές των Ελλήνων και Ευρωπαίων ποιητών και στοχαστών, περνούσαν από τα μαθητικά μας μάτια και σκόρπιζαν τη μαγεία. Γιατί ήταν η τέχνη του δασκάλου, αυτή, που μπορούσε να σαγηνεύει. Ο δάσκαλος, την ώρα του μαθήματος που μιλούσαμε για ποίηση, μας πρότεινε να γράψουμε 20 λέξεις, που η κάθε μια να αποτελεί ακροστιχίδα και με αυτή τη βάση να δημιουργήσουμε ένα ποίημα. Πράγματι το αποτέλεσμα ήταν θαυμάσιο. Εμείς οι μικροί μαθητές τότε, μεταμορφωθήκαμε χωρίς να το καταλάβουμε σε ποιητές.
Πέρα όμως όλων αυτών, ήταν και κάτι άλλο που είχε αλλάξει. Ήταν οι σχέσεις με τον καθηγητή, γιατί τον νοιώθαμε πλέον συνεργάτη, πρόσωπο σεβαστό αλλά και συγχρόνως οικείο, προσιτό, προσεγγίσιμο, ιδιότητες σήμερα για το δάσκαλο αυτονόητες, όχι όμως και τότε.
Ποια ήταν άραγε η αιτία όλης αυτής της αλλαγής; Ήταν η γνώση του δασκάλου; Ήταν η προσωπικότητά του; Ήταν η συντροφικότητά του; Ήταν οι παιδαγωγικές του αρχές;
Ίσως, ήταν όλα αυτά μαζί.
Κυρίως όμως ήταν το ταλέντο του να εμπνέει, να ελκύει, να γοητεύει, να καθηλώνει.
Ο δάσκαλος όμως δεν ήταν μόνο φιλόλογος. Είχε και άλλη αγάπη. Το θέατρο.
Την Ηλέκτρα του Σοφοκλή επέλεξε ο δάσκαλος για να την ανεβάσει θεατρικά στη συντηρητική, λόγω εποχής, μικρή μας πόλη. Και εμείς γίναμε οι ηθοποιοί και ο Χορός. Και έτσι η τύχη το έφερε «εμπράκτως» να μυηθούμε στην αρχαία τραγωδία, να ζήσουμε τον έλεο, να φθάσουμε στην κάθαρση.
Και σ’ όλα αυτά, όχι βοηθός, αλλά συνεργάτης, η γυναίκα του η Ναυσικά, που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή.
Ο δάσκαλος έμεινε στο Κρανίδι μόνο ένα χρόνο. Θεωρώ ότι πνίγηκε. Η δικτατορία βλέπετε δεν είχε επιβάλει μόνο κλειστά στόματα, είχε καταφέρει να κλείσει και τις ανθρώπινες καρδιές. Του έλειπε ίσως το οξυγόνο της πνευματικής ζωής.
Παρ’ όλα αυτά δεν έπαψε να δημιουργεί. Το υλικό της πρώτης έκδοσης της ποιητικής του συλλογής «Αμήχανον τέχνημα», γράφτηκε στο Κρανίδι.
Ο δάσκαλος παραιτήθηκε από το δημόσιο σχολείο. Την τάξη μου όμως την πήρε μαζί του. Πολλοί, που επιλέξαμε να συνεχίσουμε τις σπουδές μας στο πανεπιστήμιο, παρακολουθήσαμε μαθήματα έκθεσης στο φροντιστήριο, που ο ίδιος δίδασκε στην Αθήνα.
Αποτέλεσμα ήταν η μαζική είσοδός μας εκείνη τη χρονιά στο πανεπιστήμιο.
Σήμερα 46 χρόνια μετά, όλα φαίνεται να έχουν αλλάξει. Τα μαλλιά μας που γκριζάρισαν, η παιδική αθωότητα που αντικαταστάθηκε από την ωριμότητα, η τότε ξένοιαστη ζωή μας, που έγινε σήμερα αγώνας ζωής.
Ένα μόνο έμεινε αναλλοίωτο, σταθερό, αγέραστο. Τα αισθήματά μας, που κτίστηκαν μέσα από την ισχυρή σχέση μαθητή και καθηγητή και που αυτά μας οδήγησαν σήμερα σε τούτο το αντάμωμα.
Δάσκαλε, σ’ ευχαριστούμε που έκανες στόχο στη ζωή σου αυτήν την πανέμορφη φράση, που ο ίδιος έχεις πει: «περιουσία κάθε δασκάλου είναι οι ψυχές, που αυτός έστρεψε στο φως».
orangespotters.blogspot.g
Η ποίηση και ειδικότερα το έργο «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» του Διονυσίου Σολομού, η δημοτική ποίηση, η ρίμα και οι τομές των στίχων, η μουσικότητα της ποίησης, το αρχαίο και σύγχρονο θέατρο, η λογοτεχνία, ο Ντοστογιέφσκι, οι νέοι, η εκπαίδευση, σημεία αναφοράς του πληθωρικού λόγου του Κώστα Γεωργουσόπουλου, ο οποίος μάγεψε το κοινό.
Συγκίνηση δημιούργησε η παρουσία της κ. Σοφία Μίζη, η οποία στην τραγωδία «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή, που ανέβασε ο κ. Γεωργουσόπουλος με μαθητές του Γυμνασίου Κρανιδίου το 1968, υποδύθηκε την «Κλυταιμνήστρα». Η κ. Μίζη μίλησε για τα παιδικά της όνειρα, την επιθυμία της να γίνει ηθοποιός, την προτροπή και την ηθική στήριξη που προσέφερε σ’ αυτήν ο δάσκαλος. Όνειρα που έμειναν απραγματοποίητα, άφησαν όμως μέσα της το νεανικό σκίρτημα της ψυχής της.
Η κ. Σούλα Μπαϊρακτάρη-Παλυβού, «η κορυφαία του Χορού» μετέφερε εμπειρίες της από το θεατρικό έργο και την εκδρομή της τάξης της στη Ζάκυνθο με τη συνοδεία του κ. Γεωργουσόπουλου.
Την εκδήλωση προλόγισε ο κ. Νίκος Παππάς, μαθητής και αυτός του κ. Γεωργουσόπουλου, που μετέφερε το κλίμα της τάξης της εποχής εκείνης με τα πρόχειρα διαγωνίσματα, τις ερωτήσεις κρίσεως και τα ανοικτά βιβλία.
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης ακούστηκαν τραγούδια από τα κορυφαία έργα του κ. Γεωργουσόπουλου «Χρονικό» και «Ιθαγένεια», τα οποία προλόγισαν οι μαθήτριες του Λυκείου Εβίτα Βλαχοπούλου και Ιωάννα Κωστελένου.
Το μουσικό μέρος της εκδήλωσης επιμελήθηκε ο κ. Αντώνης Ρεμούνδος, ο οποίος έπαιξε βιολί. Συμμετείχαν ο κ. Βασίλης Δαπόντες (κιθάρα) και ο κ. Γρηγόρης Καμπούρης (τύμπανα). Στον ήχο ο κ. Λούμης. Τραγούδησαν η κ. Βίκυ Παπάζογλου και οι κ. Ευτύχιος Χατζητοφής και Γεώργιος Δημαράκης.
Τιμητική πλακέτα εκ μέρους του σχολείου προσέφερε ο Δ/ντής του Λυκείου κ. Γιάννης Δημαράκης.
Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του και ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Παναγιώτης Κουρουμπλής.
Η εκδήλωση αφιερώθηκε στον καθηγητή Πέτρο Βαρκαρόλη, μαθητή του κ. Γεωργουσόπουλου, ο οποίος έφυγε πρόσφατα από τη ζωή.
Το πρωί της ίδιας μέρας ο κ. Γεωργουσόπουλος μίλησε στους μαθητές και καθηγητές του Γενικού Λυκείου Κρανιδίου οι οποίοι παρακολούθησαν την ομιλία του με μεγάλη προσήλωση λόγω του εξαιρετικού ενδιαφέροντος που αυτή είχε.
Η ομιλία του Γιάννη Δημαράκη προς τιμήν του Κώστα Γεωργουσόπουλου
Οκτώβριος του 1967. 47 χρόνια πριν.
Μαθητής και εγώ της 5ης τάξης του εξαταξίου Γυμνασίου Κρανιδίου, μαζί με τους συμμαθητές μου, είχαμε φαίνεται δώσει ραντεβού εκείνη τη χρονιά, με την καλή μας τύχη.
Το ανελεύθερο καθεστώς του ’67 έστειλε από την Αθήνα στο δυσπρόσιτο τότε Κρανίδι ένα ζευγάρι νέων καθηγητών.
Ήταν ο Κώστας Γεωργουσόπουλος και η γυναίκα του Ναυσικά Μάργαρη.
Και ευθύς η τάξη άλλαξε. Οι στενόχωρες και ανήλιαγες αίθουσες γέμισαν φως. Το κλίμα του αυταρχικού και αυστηρού σχολείου της εποχής, ζέστανε.
Η Γαλλική Επανάσταση δεν ήταν πλέον απομνημόνευση χρονολογιών και μαχών. Η Ιστορία δεν ήταν το μαρτύριο του μαθητή.
Το ζητούμενο δεν ήταν η στείρα απομνημόνευση. Ήταν τα αίτια, τα αποτελέσματα, η σύνδεσή του παρελθόντος με το παρόν, η εστίαση των γεγονότων σε βάθος, όχι στην επιφάνεια.
Η διδασκαλία του Διαφωτισμού άνοιξε και το κεφάλαιο ποίηση. Κεφάλαιο αστείρευτο και ελκυστικό. Οι μορφές των Ελλήνων και Ευρωπαίων ποιητών και στοχαστών, περνούσαν από τα μαθητικά μας μάτια και σκόρπιζαν τη μαγεία. Γιατί ήταν η τέχνη του δασκάλου, αυτή, που μπορούσε να σαγηνεύει. Ο δάσκαλος, την ώρα του μαθήματος που μιλούσαμε για ποίηση, μας πρότεινε να γράψουμε 20 λέξεις, που η κάθε μια να αποτελεί ακροστιχίδα και με αυτή τη βάση να δημιουργήσουμε ένα ποίημα. Πράγματι το αποτέλεσμα ήταν θαυμάσιο. Εμείς οι μικροί μαθητές τότε, μεταμορφωθήκαμε χωρίς να το καταλάβουμε σε ποιητές.
Πέρα όμως όλων αυτών, ήταν και κάτι άλλο που είχε αλλάξει. Ήταν οι σχέσεις με τον καθηγητή, γιατί τον νοιώθαμε πλέον συνεργάτη, πρόσωπο σεβαστό αλλά και συγχρόνως οικείο, προσιτό, προσεγγίσιμο, ιδιότητες σήμερα για το δάσκαλο αυτονόητες, όχι όμως και τότε.
Ποια ήταν άραγε η αιτία όλης αυτής της αλλαγής; Ήταν η γνώση του δασκάλου; Ήταν η προσωπικότητά του; Ήταν η συντροφικότητά του; Ήταν οι παιδαγωγικές του αρχές;
Ίσως, ήταν όλα αυτά μαζί.
Κυρίως όμως ήταν το ταλέντο του να εμπνέει, να ελκύει, να γοητεύει, να καθηλώνει.
Ο δάσκαλος όμως δεν ήταν μόνο φιλόλογος. Είχε και άλλη αγάπη. Το θέατρο.
Την Ηλέκτρα του Σοφοκλή επέλεξε ο δάσκαλος για να την ανεβάσει θεατρικά στη συντηρητική, λόγω εποχής, μικρή μας πόλη. Και εμείς γίναμε οι ηθοποιοί και ο Χορός. Και έτσι η τύχη το έφερε «εμπράκτως» να μυηθούμε στην αρχαία τραγωδία, να ζήσουμε τον έλεο, να φθάσουμε στην κάθαρση.
Και σ’ όλα αυτά, όχι βοηθός, αλλά συνεργάτης, η γυναίκα του η Ναυσικά, που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή.
Ο δάσκαλος έμεινε στο Κρανίδι μόνο ένα χρόνο. Θεωρώ ότι πνίγηκε. Η δικτατορία βλέπετε δεν είχε επιβάλει μόνο κλειστά στόματα, είχε καταφέρει να κλείσει και τις ανθρώπινες καρδιές. Του έλειπε ίσως το οξυγόνο της πνευματικής ζωής.
Παρ’ όλα αυτά δεν έπαψε να δημιουργεί. Το υλικό της πρώτης έκδοσης της ποιητικής του συλλογής «Αμήχανον τέχνημα», γράφτηκε στο Κρανίδι.
Ο δάσκαλος παραιτήθηκε από το δημόσιο σχολείο. Την τάξη μου όμως την πήρε μαζί του. Πολλοί, που επιλέξαμε να συνεχίσουμε τις σπουδές μας στο πανεπιστήμιο, παρακολουθήσαμε μαθήματα έκθεσης στο φροντιστήριο, που ο ίδιος δίδασκε στην Αθήνα.
Αποτέλεσμα ήταν η μαζική είσοδός μας εκείνη τη χρονιά στο πανεπιστήμιο.
Σήμερα 46 χρόνια μετά, όλα φαίνεται να έχουν αλλάξει. Τα μαλλιά μας που γκριζάρισαν, η παιδική αθωότητα που αντικαταστάθηκε από την ωριμότητα, η τότε ξένοιαστη ζωή μας, που έγινε σήμερα αγώνας ζωής.
Ένα μόνο έμεινε αναλλοίωτο, σταθερό, αγέραστο. Τα αισθήματά μας, που κτίστηκαν μέσα από την ισχυρή σχέση μαθητή και καθηγητή και που αυτά μας οδήγησαν σήμερα σε τούτο το αντάμωμα.
Δάσκαλε, σ’ ευχαριστούμε που έκανες στόχο στη ζωή σου αυτήν την πανέμορφη φράση, που ο ίδιος έχεις πει: «περιουσία κάθε δασκάλου είναι οι ψυχές, που αυτός έστρεψε στο φως».
orangespotters.blogspot.g
