Με αφορμή δημοσιεύματα σχετικά με την επικείμενη απόφαση τροποποίησης της οδηγίας 2001/18/EΚ όσον αφορά στη δυνατότητα που παρέχεται στα κράτη μέλη να περιορίζουν ή να απαγορεύουν την καλλιέργεια Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών (ΓΤΟ) στην επικράτειά τους και τα όσα ανυπόστατα, ψευδή και παραπλανητικά αναφέρονται, το Γραφείο Τύπου του ΥΠΕΚΑ ενημερώνει για τα παρακάτω πραγματικά δεδομένα:
1. Σήμερα, σύμφωνα με την Οδηγία 2001/18, η αδειοδότηση των ΓΤΟ προς καλλιέργεια, εξαρτάται αποκλειστικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ασφάλειας Τροφίμων, ενώ ουσιαστικά γίνεται παρά την αντίθεση της μεγάλης πλειοψηφίας των Κρατών Μελών της Ε.Ε. και φυσικά δεν υπάρχει οποιαδήποτε νομική βάση για την απαγόρευση της καλλιέργειάς τους.
2. Σύμφωνα με την πρόταση τροποποίησης της Οδηγίας που επεξεργάστηκε και διαπραγματεύτηκε η Ελληνική Προεδρία (το αυθεντικό κείμενο της οποίας επισυνάπτεται), προβλέπεται και δίδεται στα Κράτη Μέλη για πρώτη φορά, η δυνατότητα να απαγορεύουν μονομερώς την καλλιέργεια ΓΤΟ που έχουν αδειοδοτηθεί ή είναι υπό αδειοδότηση στην ΕΕ. Η απαγόρευση θα πραγματοποιείται με απόφαση του κάθε Κράτους Μέλους, χωρίς την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ασφαλώς χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των εταιριών, όπως ανακριβώς ισχυρίζονται κάποια δημοσιεύματα.
3. Επισημαίνεται ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, συμπεριλαμβανομένων των ευρωβουλευτών της Ομάδας των Πρασίνων, έχει ήδη υπερψηφίσει την πρόταση, με ελάχιστες εξαιρέσεις κυρίως από την Ομάδα των ευρωσκεπτικιστών και από κάποιους Ισπανούς Ευρωβουλευτές (η Ισπανία είναι η μόνη χώρα που έχει εκτεταμένες καλλιέργειες ΓΤΟ στην ΕΕ). Οι τροποποιήσεις που προτείνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επί της αρχικής πρότασης της Επιτροπής κινούνται σε γενικές γραμμές προς την ίδια κατεύθυνση με αυτές του τελευταίου κειμένου της Ελληνικής Προεδρίας.
4. Με το κείμενο της Ελληνικής Προεδρίας επιτεύχθηκαν σημαντικά πρόσθετα οφέλη για τα Κράτη Μέλη που αντιτίθενται στους ΓΤΟ, σε σχέση με την αρχική πρόταση της Δανικής Προεδρίας.
Ενδεικτικά σημειώνονται οι παρακάτω διατάξεις που εμπεριέχονται στην Ελληνικό πρόταση:
- Παρέχεται η δυνατότητα απαγόρευσης και των ΓΤΟ που έχουν ήδη αδειοδοτηθεί πριν την έναρξη ισχύος της νέας Οδηγίας.
- Η απόφαση των Κ-Μ για απαγόρευση ενός ΓΤΟ ανακοινώνεται ως αίτημα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και μπορεί να διατυπώνεται και κατά τη φάση της ανανέωσης της άδειάς του.
- Σε περίπτωση άρνησης συμμόρφωσης της κάθε εταιρίας με το αίτημα του Κ-Μ, το Κράτος Μέλος προβαίνει στη μονομερή λήψη της απόφασης απαγόρευσης.
Συγκεκριμένα, στην παρ.3 του άρθρου 26β προβλέπεται ότι: «Where the notifier/applicant opposes the adjustment of the geographical scope of its notification/application corresponding to a request made by a Member State in accordance with paragraph 1, that Member State may adopt measures restricting or prohibiting the cultivation of that GMO in all or part of its territory…»
- Έχει περιληφθεί - όπως ήταν πάγιο αίτημα των χωρών που αντιτίθενται στους ΓΤΟ - ανοιχτός κατάλογος πιθανών αιτιάσεων που μπορούν να επικαλεστούν τα Κ-Μ, στον οποίο συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, λόγοι περιβάλλοντος, αγροτικής πολιτικής, πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού, κοινωνικοοικονομικοί, δημόσιας τάξης κλπ.
- Δίνεται η πρόσθετη δυνατότητα στα Κ-Μ να αυτό-εξαιρούνται ακόμα και όταν δεν έχουν έγκαιρα διατυπώσει το σχετικό αίτημα (κατά τη διάρκεια της αδειοδοτικής διαδικασίας).
- Τέλος, έχει συμπεριληφθεί ρήτρα επανεξέτασης της εφαρμογής της Οδηγίας σε 4 χρόνια στην οποία συμπεριλαμβάνεται και Έκθεση προόδου αναφορικά με το κανονιστικό καθεστώς των νέων κατευθυντήριων οδηγιών σχετικά με την αξιολόγηση του περιβαλλοντικού κινδύνου.
5. Για μια ακόμη φορά ξεκαθαρίζεται ότι η Ελλάδα είναι αντίθετη και δεν πρόκειται να επιτρέψει την καλλιέργεια ΓΤΟ στο έδαφός της.
Την εθνική θέση θα επαναλάβει ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γιάννης Μανιάτης, στο επικείμενο Συμβούλιο Υπουργών, επιδιώκοντας ομόφωνη απόφαση επί των τροποποιήσεων, ώστε πέρα από τις διακηρύξεις αρχών να θεσμοθετηθεί και αξιόπιστο νομικό «οπλοστάσιο» για να μπορούν στην πράξη τα Κράτη Μέλη να εμποδίζουν την καλλιέργεια των ΓΤΟ στην επικράτειά τους.
