Φημισμένες παραλίες σε όλη την Ελλάδα, ακτές που αποτελούν τον εθνικό πλούτο της χώρας και στηρίζουν τον ελληνικό τουρισμό ή είναι οι τελευταίοι επίγειοι παράδεισοι, βγαίνουν προς πώληση μαζί με άλλα κρατικά ακίνητα στον βωμό της εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους. Από την πλήρη αδράνεια στην αξιοποίηση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας περάσαμε στο αντίθετο άκρο και επιδιώκεται πλέον η πώληση ακόμη και των πιο γνωστών σε όλους μας παραλιών.
Οι δανειστές, επιδιώκοντας να πάρουν πίσω τα χρήματά τους, επέβαλαν -και η χώρα υιοθέτησε- νομοθεσία (άρθρο 14 Ν. 3986/2011 – είναι ο εφαρμοστικός νόμος του μεσοπρόθεσμου πλαισίου) όπου με την πώληση παράκτιου ακινήτου ο νέος ιδιοκτήτης μπορεί να εξασφαλίσει και δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης του αιγιαλού και της παραλίας για 50 χρόνια. Με τον τρόπο αυτό παρακάμπτεται το Σύνταγμα που απαγορεύει την πώληση του αιγιαλού και ανοίγει ο δρόμος για την εκμετάλλευση των παράκτιων περιοχών.
Βάσει του μνημονίου, μέχρι τον Ιούνιο το Ελληνικό Δημόσιο έπρεπε να μεταφέρει στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) 1.000 ακίνητα ιδιοκτησίας του. Η μνημονιακή υποχρέωση ολοκληρώθηκε με τη μεταβίβαση στο ΤΑΙΠΕΔ στις 3 Ιουνίου του τελευταίου πακέτου ακινήτων, όπου μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται από το Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού και τα ξενοδοχεία «Ξενία», μέχρι μια ιδιοκτησία 1.000 τ.μ. στο Μανχάταν. Η διαδικασία έγινε υπό την πίεση των ασφυκτικών χρονοδιαγραμμάτων του μνημονίου, με αποτέλεσμα… εκ παραδρομής να περιληφθούν στο εν λόγω πακέτο και 176 στρέμματα της παραλιακής ζώνης από τον Αγιο Κοσμά έως τη Γλυφάδα, όπως και 383 στρέμματα στο Μαύρο Λιθάρι Σουνίου, στην περιοχή δηλαδή που βρίσκεται το ξενοδοχείο «Cape Sounio» της Grecotel. Το λάθος διαγνώστηκε μετά την επίσημη ανακοίνωση και ακολούθησε διόρθωση.
Μεταξύ των 1.000 ακινήτων που πουλάει το Ελληνικό Δημόσιο είναι και τα 175 στρέμματα στην Ελαφόνησο, όπου πρόκειται για το γνωστό Σαρακίνικο στην παραλία του Σίμου. Επίσης προς πώληση διατίθενται σήμερα:
■ Η παραλία Πούντα Ζέζα στο Λαύριο, στο πλαίσιο πώλησης έκτασης 185 στρεμμάτων, η οποία περιλαμβάνει και δασική έκταση.
■ Η παραλία Σχοινιάς του Δήμου Μαραθώνα, στη θέση Ριzάρι ή Φυταριά, όπου πωλείται πάνω στην ακτή έκταση 26,4 στρεμμάτων.
■ Το Πόρτο Κουφό και το Καλαμίτσι στη Σιθωνία Χαλκιδικής, όπου στην παραλιακή ζώνη διατίθενται προς πώληση 22,6 και 15,1 στρέμματα αντίστοιχα.
■ Οι Αγιοι Ανάργυροι στην Ερμιόνη Αργολίδας, όπου πωλείται παραθαλάσσια έκταση 135,6 στρεμμάτων.
■ Η Νέα Φώκαια στην Κασσάνδρα Χαλκιδικής, όπου πωλούνται 28 στρέμματα πάνω στην παραλία.
Είναι προφανές ότι το Ελληνικό Δημόσιο πρέπει να αξιοποιήσει την ακίνητη περιουσία του. Είναι εύλογο να πουλά κτίσματα και εκτάσεις που διαθέτει και παραμένουν αναξιοποίητα, αλλά όχι και γνωστές παραλίες όπως π.χ. στην Ελαφόνησο, στη Χαλκιδική ή στην Ερμιόνη, οι οποίες είναι συνδεδεμένες με την τουριστική εικόνα της χώρας αλλά και την καλοκαιρινή αναψυχή των Ελλήνων. Η ελληνική πλευρά αποδέχτηκε αδιαμαρτύρητα τους όρους των δανειστών, χωρίς να τραβήξει στοιχειώδεις κόκκινες γραμμές προκειμένου να διατηρήσει τον δημόσιο χαρακτήρα σε ορισμένες τουλάχιστον γνωστές παραλίες που διαφημίζουν διεθνώς τη χώρα μας. Είναι μέγα σφάλμα ακτές που με την ομορφιά τους συντηρούν τον μύθο του ελληνικού καλοκαιριού σε όλο τον κόσμο να αντιμετωπίζονται όπως ένα δημόσιο κτίριο στο κέντρο της Αθήνας ή μια οποιαδήποτε άλλη δημόσια έκταση.
Ταυτόχρονα, για την αξιοποίηση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας προβλέφθηκαν διατάξεις στον εφαρμοστικό νόμο του μεσοπρόθεσμου πλαισίου (όπως η προαναφερόμενη για την παραχώρηση αιγιαλού και παραλίας για 50 χρόνια) που δημιουργούν δυναμική εμπορικής εκμετάλλευσης των ακινήτων του Δημοσίου, συνεπώς και των παραλιών. Επίσης δόθηκε για διαβούλευση το νομοσχέδιο για τον αιγιαλό, το οποίο προς το παρόν αποσύρθηκε λόγω ισχυρών αντιδράσεων ακόμη και βουλευτών της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ. Υπό την πίεση των δανειστών να εκποιηθεί δημόσια περιουσία για να πάρουν πίσω τα χρήματά τους, χωρίς ελληνική θέση και άποψη, ειδικά οι παράκτιες περιοχές κινδυνεύουν να δεχτούν ένα κύμα καταστροφικής ανάπτυξης ανάλογο με αυτό που υπέστησαν πολλά ελληνικά νησιά κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Ο τουρισμός, που αποτελεί τη βαριά βιομηχανία της χώρας μας, μπορεί να πάρει συγκεκριμένα αρνητικά χαρακτηριστικά, αν με μόνο κριτήριο την οικονομική απόδοση δημιουργήσουμε στα ομορφότερα μέρη της Ελλάδας πολλές μικρές μαρμπέλες, το ισπανικό δηλαδή μοντέλο πολλών σπιτιών χαμηλών προδιαγραφών πάνω στις παραλίες.
Είναι τελείως διαφορετικό θέμα να αφήνουμε αναξιοποίητα γενικώς τα δημόσια ακίνητα και άλλο το να βάζουμε εσπευσμένα και χωρίς κριτήρια πωλητήριο στις καλύτερες ελληνικές παραλίες. Υπάρχει ωστόσο και αντίλογος: πώς γίνεται τα προς πώληση φιλέτα γης να μην αποδίδουν στο Δημόσιο; Γιατί χαρακτηρίζουμε συγκεκριμένα ακίνητα «φιλέτα» όταν δεν φέρνουν ούτε ένα ευρώ στα δημόσια ταμεία; Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στο παράλυτο ελληνικό κράτος, σε σημαντικές ιδιοκτησίες του, διαπλέκονται σήμερα τοπικά συμφέροντα μεταξύ δήμων, συγγενών, μικρών επιχειρηματιών κ.ο.κ., που νέμονται τη δημόσια περιουσία για λογαριασμό τους. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις στην παραλιακή ζώνη της Γλυφάδας, όπου πανάκριβες ψαροταβέρνες, πολυτελείς καφετέριες κ.λπ. δεν πληρώνουν στο Δημόσιο ενοίκιο για τον χώρο που καταλαμβάνουν και λειτουργούν.
Τέτοιου είδους φαινόμενα υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα, όπως στη Θεσσαλονίκη, στη συνοικία Σαλαμίνα, όπου σε παραθαλάσσιο δημόσιο κτήμα 20 στρεμμάτων επί της διαμορφωμένης σε πάρκο παραλιακής ζώνης της πόλης, η ΚΕΔ παραχώρησε τμήματα του ακινήτου στον Ιστιοπλοϊκό Ομιλο Θεσσαλονίκης και στον Ομιλο Φίλων Θαλάσσης. Αργότερα, με άλλη σύμβαση, οι δύο όμιλοι απέκτησαν το δικαίωμα χρήσης αναψυκτηρίου και σήμερα στον χώρο λειτουργούν δύο μπαρ.
Από την πλευρά του ΤΑΙΠΕΔ, πάντως, υπογραμμίζουν ότι οι αξιοποιήσεις των δημόσιων εκτάσεων γίνονται με αυστηρή διαδικασία που ορίζει ο νόμος. Καταρχάς συντάσσεται περιβαλλοντική μελέτη, η οποία μόλις ολοκληρωθεί τίθεται σε δημόσια διαβούλευση σε περιφέρειες, δήμους, τοπική κοινωνία κ.λπ. Η μελέτη αυτή μαζί με τα αποτελέσματα της διαβούλευσης αποστέλλονται στην ειδική Υπηρεσία Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ, που ετοιμάζει τον φάκελο, ο οποίος στη συνέχεια υποβάλλεται στο Συμβούλιο της Επικρατείας για να γνωμοδοτήσει ως προς την πληρότητα της περιβαλλοντικής μελέτης και τη νομιμότητα της προτεινόμενης ανάπτυξης. Αν είναι θετική η γνωμοδότηση του ΣτΕ, τότε εκδίδεται Προεδρικό Διάταγμα και η πώληση ολοκληρώνεται.
