Της Δήμητρας Μυραλλά
Πως δεν έχουν ιερό και όσιο δεν αποτελεί κάτι καινούργιο στο δημόσιο βίο αυτού του τόπου. Το γεγονός όμως πως μπορούν να ασελγήσουν επί ιερών και οσίων προκειμένου να καταθέσουν και έμπρακτες αποδείξεις για το πόσα ανοσιουργήματα είναι ικανοί να κάνουν, δε μπορεί παρά να εκπλήσσει κάθε άνθρωπο με στοιχειώδη αίσθηση της ατομικής και συλλογικής αξιοπρέπειας.
Είναι ικανοί να πουλήσουν και την Ακροναυπλία. Και θα το κάνουν.
Στην τελευταία μακριά λίστα των δημόσιων ακινήτων που χαρίζονται στο ΤΑΙΠΕΔ, ανάμεσα σε άλλα, διαβάζουμε ότι περιλαμβάνεται και το ξενοδοχειακό συγκρότημα των Ξενία στην Ακροναυπλία.
Μιλάμε για την Ακροναυπλία, τον τόπο όπου φυλακίστηκε καταδικασμένος για «εσχάτη προδοσία» ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, τον τόπο όπου φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν κομμουνιστές, διότι ο Μεταξάς άνοιξε αυτές τις φυλακές το 1937 αποκλειστικά για του κομμουνιστές. Μάλιστα, οι φυλακές της Ακροναυπλίας μετονομάστηκαν επισήμως σε «Στρατόπεδο Κράτησης Κομμουνιστών». Μιλάμε για την Ακροναυπλία, του Μπελογιάννη, του Γληνού, του Σουκατζίδη και εκατοντάδων άλλων.
Θα πεις κάποιος και δικαιολογημένα, πως οι φυλακές δεν υπάρχουν πια, γκρεμίστηκαν το 1971. Πράγματι, η Χούντα δεν γκρέμισε μόνο τις φυλακές Ακροναυπλίας, αλλά και τις φυλακές Αβέρωφ προκειμένου να εξαφανίσει κάθε μνήμη που της ήταν ενοχλητική και δυσάρεστη. Στη Χούντα ήταν η πρώτη φορά που «σκότωσαν» την Ακροναυπλία. Πάνω στο σώμα της σήκωσαν ξενοδοχειακά συγκροτήματα σαρώνοντας ό,τι συνέδεε αυτό τον τόπο με το παρελθόν. Το πρόσφατο παρελθόν των διώξεων και των βασανιστηρίων, αλλά και το απώτερο, της αρχαιότητας, των Φράγκων, των Ενετών, των Οθωμανών, της επανάστασης του 1821, διότι σε τούτη την άκρη συγκατοικούν ανθρώπινα ίχνη χιλιάδων χρόνων.
Η Ακροναυπλία κατοικείται αδιάκοπα από τον 7ο αι. πΧ ως τις μέρες. Αυτή η βραχώδης χερσόνησος φέρει πάνω τα έργα και τα βήματα Βυζαντινών, Ενετών, Φράγκων, όπου ο καθένας συμπλήρωνε το δικό του κομμάτι στο κάστρο και τα τείχη. Ως στρατιωτικές φυλακές αρχίζει να χρησιμοποιείται το 1884. Το 1935 οι φυλακές του Παλαμηδιού ανοίγουν για τους πολιτικούς κρατούμενους της εποχής (206 φιλοβενιζελικοί αξιωματικοί που συμμετείχαν στο πραξικόπημα του Κονδύλη). Το 1936, επί δικτατορίας Μεταξά, μετά την επιβολή του αναγκαστικού νόμου 117 «περί καταπολέμησης του κομμουνισμού» χτίζονται μονώροφα κτίρια με δύο θαλάμους στους οποίους συνωστίζονταν 140-150 άτομα. Η Ακροναυπλία πλέον ονομαζόταν «Στρατόπεδο συγκεντρώσεως κομμουνιστών Ακροναυπλίας». Το καλοκαίρι του 1937 άρχισαν να μεταφέρονται με καραβιές από τα ξερονήσια της Ανάφης, Φολέγανδρου, Αη-Στράτη οι «πιο επικίνδυνοι» εξόριστοι: Εργάτες, αγρότες, υπάλληλοι, διανοούμενοι. Το 1941 βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς και λίγο καιρό αργότερα οι κρατούμενοι ζήτησαν να απελευθερωθούν για να πολεμήσουν τους φασίστες εισβολείςς. Οι αρχές του παρέδωσαν στους Γερμανούς οι οποίοι τους μετέφεραν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το 1943, όταν οι φυλακές έκλεισα, είχαν μείνει 57 κρατούμενοι. Το 1946 άνοιξαν πάλι ως τόπος βασανιστηρίων αριστερών και κομμουνιστών.
Το 1960, με ΦΕΚ, η Ακροναυπλία χαρακτηρίστηκε «Τουριστικό Δημόσιο Κτήμα» και το 1961 εγκαινιάστηκε η ξενοδοχειακή μονάδα «Ξενία» υπό διαχείριση του ΕΟΤ. Ως το 1966 οι φυλακές της Ακροναυπλίας άδειασαν. Τελικά το 1970 άρχισε η κατεδάφισή τους προκειμένου να χτιστεί ξενοδοχειακό συγκρότημα, που κατέλαβε ολόκληρο τον αρχαιολογικό χώρο.
Ο Αγγελος Τερζάκης έγραφε το 1973 στο «Βήμα»: «Η πρόθεση θεάρεστη φυσικά: Ν’ αξιοποιηθεί η Ακροναυπλία, μην απομείνει ιστορικό μνημείο, δηλαδή περιττή. Αλλά με τι αντίτιμο! Ποιος έχει ποτέ καθήσει να κάνει λογαριασμό τι κερδίζεται βραχυπρόθεσμα και τι χάνεται μακροπρόθεσμα με κάποιες πλαστικές εγχειρήσεις; […]Το επιχειρηματικό πνεύμα έχει μέσα του κάτι το αδίσταχτο. Στην Ελλάδα, τουριστική αξιοποίηση θα έπρεπε να σημαίνει πρώτα απ’ όλα αξιοποίηση πνευματική, καλλιτεχνική, ιστορική, εθνική. Τι θα κερδίσουμε αν μεταμορφώσουμε την Ελλάδα σε κάτι που δεν θα είναι πια αυτή η ίδια; Τι θα «πουλάμε» στους περιηγητές, αν αυτός κατά κύριο λόγο είναι ο σκοπός μας; Ξενοδοχεία; Έχουν και στους τόπους τους… Πόσα ωραία θα μπορούσαν να έχουν γίνει, χωρίς να σχετίζονται με την καταστροφή που είναι κατά κανόνα ανεπανόρθωτη. [...] Ευτυχώς η πολιτεία του Ναυπλίου αντέχει ακόμα, αντιστέκεται σιωπηρά με τραυματισμένη την αξιοπρέπεια της προαιώνιας αρχοντιάς της. Ως πότε όμως; …»
Ωστόσο, αυτή η έκταση, αν και παραχωρούνταν προς εκμετάλλευση σε επιχειρηματίες του τουρισμού, τυπικά παρέμενε υπό τον έλεγχο του δημοσίου και συγκεκριμένα του ΕΟΤ. Ηρθε όμως ο καιρός να καταρριφθούν και τα προσχήματα. Η Ακροναυπλία πρέπει να πουληθεί εξ’ ολοκλήρου στον επενδυτή που θα υποβάλλει την καλύτερη προσφορά. Να μην υπάρχει τίποτα που να τη θυμίζει. Εκεί που ο Γληνός οργάνωνε ομάδες επιμόρφωσης για τους κρατούμενους ένας εμπνευσμένος επιχειρηματίας θα οραματιστεί κάποιο σύγχρονο και λουξ τουριστικό θέρετρο και θα προσλάβει τους σύγχρονους «σκλάβους» των 400 ευρώ.
Καμία όμως επένδυση, όσο φιλόδοξη και καλά σχεδιασμένη κι αν είναι δεν μπορεί να μακροημερεύσει εάν δεν πατήσει πάνω σε μία κοινωνία που έχει χάσει κάθε τι που τη συνδέει με το παρελθόν της, με τη συλλογική και την ατομική της μνήμη, με τα ιστορικά γεγονότα και τους ανθρώπους που την προσδιόρισαν. Το μυαλό και η μνήμη είναι ο στόχος και αυτή κατεδαφίζουν. Το κενό μνήμης είναι το πιο γόνιμο έδαφος για να καλλιεργήσουν.
Μήπως ξεχάσαμε ότι το ΤΑΙΠΕΔ έβαλε στις λίστες για ξεπούλημα το Σκοπευτήριο της Καισαριανής για να το αποσύρει λίγο καιρό μετά και ύστερα από την κατακραυγή, λέγοντας υποκριτικά ότι ποτέ το Σκοπευτήριο δεν ήταν στα σχέδια για ιδιωτικοποίηση;
Εξάλλου, μπορεί η Χούντα να γκρέμισε τις φυλακές της Ακροναυπλίας και Αβέρωφ αλλά και η μετέπειτα αστική δημοκρατία προσπάθησε όσο μπορούσε αν όχι να εξαφανίσει, οπωσδήποτε να περιορίσει ο,τιδήποτε θυμίζει την σύγκρουση ανάμεσα σε δύο κόσμους. Ηταν 1996 όταν το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο στο όνομα της προστασίας των βυζαντινών στοιχείων του Γεντί Κουλέ αποφάσισε να κατεδαφιστεί το μεγαλύτερο μέρος των φυλακών, συγκεκριμένα τις ακτίνες. Εκεί δηλαδή που διέμεναν οι πολιτικοί κρατούμενοι. Όταν ελήφθη αυτή η απόφαση ο Μανόλης Αναγνωστάκης, ο οποίος είχε… «φιλοξενηθεί» στο Γεντί Κουλέ, ήταν ακόμα εν ζωή….
imerodromos.gr
