Υπό την Προεδρία του Υπουργού Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γιάννη Μανιάτη, πραγματοποιήθηκε στο Ναύπλιο η 16η Σύνοδος CEMAT - Conférence du Conseil del'Europe des Ministres responsables de l' aménagement du territoire (Council of Europe Conference of Ministers Responsible for Spatial/Regional Planning) των Υπουργών Χωροταξίας του Συμβουλίου της Ευρώπης, με θέμα «Δημοκρατία και Χώρος: ο ρόλος της συμμετοχής του κοινού στο βιώσιμο χωρικό σχεδιασμό της ευρωπαϊκής ηπείρου», σήμερα Τρίτη 17 Ιουνίου.
Στη συνάντηση συμμετείχαν Υπουργοί Χωροταξίας και άλλοι αξιωματούχοι από τα Κράτη-Μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, ενώ τις εργασίες του άνοιξε η αναπληρώτρια Γενική Γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης (Deputy Secretary General of the Council of Europe), Battaini-Dragoni. Τις εργασίες της Συνόδου παρακολούθησαν σειρά παρατηρητών, ανάμεσά τους και o υποδιοικητής της Council of Europe Development Bank, Ruiz Ligero Apolonio, κ.ά.
Το θέμα που τέθηκε στο επίκεντρο των συζητήσεων ήταν αξίες όπως η Δημοκρατία, ο Χώρος, η έννοια της Χωρικής συνοχής και Δικαιοσύνης, η Συμμετοχή, ως άσκηση της Δημοκρατίας που ενισχύει τη νομιμότητα της διαδικασίας, αλλά και ως εργαλείο για την κοινωνική ένταξη και ο ενεργός πολίτης, που με τη συμμετοχή του ενισχύει την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα του έργου ή μιας πολιτικής.
· «1η Απόφαση που αφορά τη ΔΗΛΩΣΗ του Ναυπλίου σχετικά με το ρόλο και την αξία της συμμετοχής του κοινού στο χωρικό σχεδιασμό της ευρωπαϊκής ηπείρου».
· «2η Απόφαση για την συνεισφορά της CEMAT στην υλοποίηση των στόχων του Συμβουλίου της Ευρώπης».
· «3η Απόφαση σχετικά με τα αποτελέσματα της ευρωπαϊκής συνεργασίας σε θέματα χωρικού σχεδιασμού».
«Γ. ΜΑΝΙΑΤΗΣ: Σήμερα, εδώ, στο Ναύπλιο, φιλοξενούμε τη 16η Σύνοδο των Υπουργών Χωροταξίας του Συμβουλίου της Ευρώπης. Στο Συμβούλιο της Ευρώπης συμμετέχουν 47 κράτη, όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά και πολλά κράτη, εκτός ΕΕ.
Είναι μεγάλη μας χαρά και τιμή να φιλοξενούμε εδώ αυτή τη Σύνοδο των Υπουργών που έχουν στην αρμοδιότητά τους να σχεδιάζουν το χωροταξικό μέλλον 47 κρατών μελών.
Ουσιαστικά, όπως είχα την ευκαιρία να πω και στην εισαγωγική μου ομιλία, μέσα από τη ρύθμιση του χώρου, μέσα από την ανάπτυξη του χώρου στην πραγματικότητα δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για να υπάρχει κοινωνική δικαιοσύνη, κοινωνική συνοχή. Διαμορφώνουμε ένα καλύτερο μέλλον για τους πολίτες και τις κοινωνίες.
Το θέμα της φετινής συνάντησης που γίνεται στην Ελλάδα, εδώ στο Ναύπλιο, είναι η συμμετοχή του πολίτη στο χωρικό και αναπτυξιακό γίγνεσθαι των κρατών και του χώρου. Θέλουμε να αναδείξουμε την δημοκρατία, τη συμμετοχή του πολίτη ως ένα βασικό πυλώνα, του πώς πρέπει να αφουγκράζονται και να επηρρεάζονται οι κυβερνήσεις, περιφερειακές και τοπικές αυτοδιοικήσεις, έτσι ώστε η ίδια η κοινωνία να στέλνει τα μηνύματά της σε αυτούς που παίρνουν αποφάσεις.
Χαίρομαι πάρα πολύ, γιατί η θεματολογία αυτή έγινε απολύτως αποδεκτή και από τα 47 κράτη μέλη, και είμαι απολύτως βέβαιος ότι σήμερα, τελειώνοντας οι εργασίες, θα έχουμε τη δυνατότητα να δώσουμε στους λαούς των 47 κρατών μελών αυτό που εμείς έχουμε ονομάσει, δήλωση του Ναυπλίου.
Η δήλωση, λοιπόν, του Ναυπλίου, που είμαι σίγουρος ότι θα υιοθετήσουμε, περιλαμβάνει βασικές αρχές που ασπαζόμαστε και τα 47 μέλη, έτσι ώστε το χωρικό μέλλον των κρατών να προσδιορίζεται, όχι μόνο από κυβερνήσεις και διοικήσεις, αλλά και από τη συμμετοχή του κάθε πολίτη. Πρόκειται για μια ουσιαστική αναβάθμιση του τρόπου με τον οποίο σχεδιάζεται το μέλλον στην Ευρώπη και όχι μόνο.
Χαίρομαι πάρα πολύ που από τη χώρα που γέννησε τη Δημοκρατία, τη χώρα που γέννησε τη συμμετοχή, την πρώτη πρωτεύουσα της Ελλάδας, το Ναύπλιο, μια περιοχή όπως η Αργολίδα όπου είναι συγκεντρωμένος απίστευτος πολιτιστικός και αρχαιολογικός πλούτος, από εδώ θα στείλουμε το μήνυμα, οι 47 Υπουργοί ότι θέλουμε τους πολίτες να συμμετέχουν στο χωρικό και αναπτυξακό γίγνεσθαι.
Γ. ΜΑΝΙΑΤΗΣ: Είναι ακριβώς έτσι. Το Ναύπλιο εφεξής θα ακούγεται στα ζητήματα θα ακούγεται στα ζητήματα της χωροταξικής ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης ως ένα σημείο σταθμός από όπου στάλθηκε το μήνυμα της μέγιστης συμμετοχής των κοινωνιών και των πολιτών στο χωροταξικό γίγνεσθαι».
“Αγαπητή Αναπληρώτρια Γενική Γραμματέα του Συμβουλίου της Ευρώπης κυρία BATAINI-DRAGONI, Υποδιοικητά της Τράπεζας Επενδύσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης κύριε LOUISRIGERO, Πρέσβυ της Μόνιμης Ελληνικής Αντιπροσωπείας κύριε Αστεριάδη,
Κυρίες και κύριοι Υπουργοί και εκπρόσωποι και παρατηρητές των Κρατών Μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης,
Σας ευχαριστώ για την παρουσία σας στη 16η Σύνοδο των Υπουργών Χωροταξίας του Συμβουλίου της Ευρώπης και σας καλωσορίζω με ιδιαίτερη χαρά σήμερα στο Ναύπλιο, την πρώτη πρωτεύουσα της Ελλάδας.
Θα ξεκινήσω την ομιλία μου θέτοντας έναν προβληματισμό για το μέλλον, μιας που αποτελεί δική μας αρμοδιότητα να σχεδιάζουμε το χώρο μακροπρόθεσμα, προκειμένου να προβλέψουμε και να προλάβουμε αρνητικές εξελίξεις ή επιπτώσεις.
«Το μέλλον όμως δεν προβλέπεται αλλά προετοιμάζεται (Antoine de Saint-Exupéry)».
Είναι γεγονός ότι κανένας δεν μπορεί να γνωρίζει με ακρίβεια και λεπτομέρεια πως θα διαμορφωθεί ο ευρωπαϊκός χώρος την επόμενη 20ετία.
Γνωρίζουμε όμως πόσο σημαντικό είναι να είμαστε απολύτως προετοιμασμένοι ώστε ο ευρωπαϊκός χώρος, να γίνει πιο ανταγωνιστικός, να διακατέχεται από χωρική δικαιοσύνη και κοινωνική συνοχή.
Πρέπει λοιπόν να σχεδιάσουμε αυτές τις αλλαγές.
Το μέλλον του χώρου αποτελεί μια από τις βασικότερες ανησυχίες μας, διότι διανύουμε μια περίοδο στην οποία τα υφιστάμενα μοντέλα ανάπτυξης έχουν αμφισβητηθεί και βρίσκονται στο επίκεντρο έντονης κριτικής από τους πολίτες.
Διαπιστώνουμε την αποδυνάμωση του παραδοσιακού ρόλου του Κράτους και την αυξανόμενη σημασία της Περιφερειακής και Τοπικής κλίμακας, την αναποτελεσματικότητα πολλές φορές του μοντέλου σχεδιασμού, την ανάγκη για περισσότερες συμμετοχικές διαδικασίες.
Είναι λοιπόν απαραίτητο να επαναπροσδιορίσουμε τις πολιτικές χωρικού σχεδιασμού μας, τις συνήθειες μας με βασικό στόχο την πρόληψη, και όχι την επίλυση των συσσωρευμένων προβλημάτων.
Πρέπει να εντείνουμε την προσπάθεια για τη δημιουργία μιας νέας χωροταξικής σκέψης στην κατεύθυνση επίλυσης των σημερινών προβλημάτων και να συνεχίσουμε την προσπάθεια οικοδόμησης σεναρίων εξέλιξης του χώρου μας, να χτίσουμε την ταυτότητά μας και να προστατεύσουμε τις αξίες στο μέλλον.
Η ύφεση, όπως ακριβώς και η ανάπτυξη, είναι μια διαδικασία χωρικά επιλεκτική, με ευδιάκριτο χωρικό αποτύπωμα.
Η αναζήτηση νέων εναλλακτικών προσεγγίσεων, μέσων και μηχανισμών ανάπτυξης καθίσταται, πλέον, αναγκαία από μέρους τόσο των περιφερειακών όσο και των τοπικών χωρικών ενοτήτων.
Απέναντι σε αυτές τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα, η CEMAT έχει ως αποστολή να εμπνεύσει και να φέρει στο φως καινοτόμες πολιτικές, να προβλέψει τις αλλαγές ώστε να προετοιμαστεί έγκαιρα το μέλλον του χώρου της ευρωπαϊκής ηπείρου.
Η συνεργασία μεταξύ των Κρατών Μελών, των Περιφερειών και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης, για την επίτευξη των κοινών αναπτυξιακών προγραμμάτων, είναι καθοριστικής σημασίας για τη χωρική ολοκλήρωση της Ευρώπης.
Το έργο της CEMAT αποτελεί μία τέτοια δράση προτεραιότητας για την εφαρμογή και την εξέλιξη των χωροταξικών πολιτικών, αλλά και για την παρατήρηση και την πρόληψη των χωρο-κοινωνικών επιπτώσεων σ’ έναν ευρωπαϊκό χώρο που εξελίσσεται συνεχώς.
Ο χωροταξικός σχεδιασμός ως σημείο μετάβασης μεταξύ των μορφών του παρελθόντος και του μέλλοντος που θα προκύψουν, αποτελεί ένα εργαλείο της σύγχρονης δημοκρατίας και ένα μέσο για την οικοδόμηση το μέλλοντος μας.
Λαμβάνοντας υπόψη τις προκλήσεις που προανέφερα, η Ελληνική Προεδρία στο πλαίσιο της 16ης Συνόδου των Υπουργών Χωροταξίας πρότεινε το θέμα «Δημοκρατία και χώρος: «ο ρόλος της συμμετοχής του κοινού στο βιώσιμο χωρικό σχεδιασμό της ευρωπαϊκής ηπείρου».
Το θέμα αυτό επελέγη επειδή τοποθετεί στο επίκεντρο των ανησυχιών μας, πολύ σημαντικές αξίες όπως i) η δημοκρατία, ii) η χωρική συνοχή, iii) η συμμετοχή (ως άσκηση της δημοκρατίας, που ενισχύει τη νομιμότητα της διαδικασίας, αλλά και ως εργαλείο για την κοινωνική ένταξη) και iv) o πολίτης (που με τη συμμετοχή του ενισχύεται η αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα του έργου ή μιας πολιτικής).
Σήμερα συγκεντρωθήκαμε στην πανέμορφη πόλη του Ναυπλίου, που έχει ιστορική σημασία ως πρώτη Πρωτεύουσα της Ελλάδος, για να συζητήσουμε και να συμφωνήσουμε σε τρία βασικά κείμενα:
1. Την απόφαση που αφορά στη ΔΗΛΩΣΗ του Ναυπλίου σχετικά με το ρόλο και την αξία της συμμετοχής του κοινού στο χωρικό σχεδιασμό της ευρωπαϊκής ηπείρου.
2. Την απόφαση που αφορά στο ρόλο της CEMAT στο Συμβούλιο της Ευρώπης.
3. Την απόφαση σχετικά με τα αποτελέσματα της ευρωπαϊκής συνεργασίας σε θέματα χωρικού σχεδιασμού.
Είμαι βέβαιος ότι με τη δημιουργική συμμετοχή όλων σας, η 16η Σύνοδος μας θα αποτελέσει μια σημαντική αφετηρία για το βιώσιμο σχεδιασμό του ευρωπαϊκού χώρου.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας”.
