Της Πόλυ Κρημνιώτη
Όσα πολύτιμα αποτυπώματα του ανθρώπινου πολιτισμού διαφύλαξε ο χρόνος στο πέρασμά του έρχεται εν μια νυκτί η ελληνική Πολιτεία να εντάξει στο χρηματιστήριο της κερδοσκοπίας. Με το άλλοθι της κρίσης αρχαιολογικοί και ιστορικοί χώροι, τα ιερά και τα όσια ενός τόπου δηλαδή, εντάσσονται στη ρουλέτα της νεοφιλελεύθερης πρακτικής. Στον τροχό αυτής της ρουλέτας δεν έχει σημασία σε ποιο χρώμα θα "κάτσει" η μπίλια σημασία έχει να εξαργυρωθούν οι μάρκες της ιστορίας και της συλλογικής μνήμης έναντι οποιουδήποτε αντιτίμου.
Στο όνομα αυτής της πρακτικής που ακολουθεί η κυβέρνηση, μετά και την υπουργική απόφαση που δημοσιεύτηκε στο 1387 Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, στις 30.5.2014, η Ακροναυπλία, ένας βράχος σκληρός και πανέμορφος, με αποτυπωμένα πάνω του τα χνάρια της ελληνικής Ιστορίας από τους προϊστορικούς ακόμα χρόνους, μέχρι τα ματωμένα χρόνια των πολιτικών διώξεων των αριστερών, με την ένταξή της στο ΤΑΙΠΕΔ οδεύει προς ιδιωτικοποίηση.
Η κοινωνία της περιοχής ανάστατη, αντιδρά και κινητοποιείται. Μαζί της ενώνει τη φωνή της και η επιστημονική κοινότητα.
"Το ΤΑΙΠΕΔ έχει πάρει φόρα και δεν πρόκειται να σταματήσει αν δεν το σταματήσουμε" λέει η Όλγα Σακαλή, πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων και θυμίζει ότι "η αρχή έγινε με την εκποίηση του Αστέρα Βουλιαγμένης, παρότι ο χώρος εμπεριέχει σημαντικές αρχαιότητες και τον ναό του Απόλλωνος Ζωστήρος. Στη συνέχεια το ΤΑΙΠΕΔ έβαλε στο χαρτοφυλάκιό του τα νεοκλασικά κτήρια που έχει απαλλοτριώσει το ΥΠΠΟ για αρχαιολογικούς λόγους στην Πλάκα (μερικά από τα οποία στεγάζουν υπηρεσίες του υπουργείου!), τα προσφυγικά, 150 παραλίες της χώρας, ακόμη και με κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους ή περιοχές Natura και τώρα θέλει να πουλήσει και το Ναύπλιο". Για τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, τονίζει η Ό. Σακαλή, "όλες αυτές οι "παραχωρήσεις" στο ΤΑΙΠΕΔ είναι άκυρες, καθώς δεν πρόκειται για αντικείμενα της "ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου", αλλά για δημόσια περιουσία, τη μνήμη, την ιστορία, τον πολιτισμό και το φυσικό περιβάλλον του ελληνικού λαού. Και δεν πουλιέται! Όπως φάνηκε και με τις κινητοποιήσεις ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού στη Θεσσαλονίκη, η αντίδραση των πολιτών και των επιστημονικών και συνδικαλιστικών φορέων μπορούν να φέρουν αποτέλεσμα".
Στην ιστορία της Ακροναυπλίας, θα μπορούσε να αποτυπωθεί η διαχρονία της ελληνικής περιπέτειας από τα προϊστορικά χρόνια, ιδιαιτέρως δε την περίοδο του Βυζαντίου. Αξίζει να θυμηθούμε ξανά την ιστορία αυτής της βραχώδους χερσονήσου, που έχει κηρυχθεί "προέχον βυζαντινό μνημείο" ήδη από το 1922 (ΦΕΚ 28/Α/26-2-1922), ως αρχαιολογικός χώρος και ιστορικό διατηρητέο μνημείο το 1966 (ΦΕΚ 429/Β/Β/8-7-1966) και ως αρχαιολογικός χώρος το 2011 (ΦΕΚ 181/20.7.2011).
Η Ακροναυπλία κατοικείται από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι και την περίοδο της Ενετοκρατίας, συγκροτώντας επί της ουσίας την αρχαία -και κυρίως τη μεσαιωνική- πόλη του Ναυπλίου. Σε όσα τμήματά της έχουν μέχρι σήμερα ανασκαφεί, έχουν εντοπιστεί θεμέλια εκκλησιών, σπιτιών και ίχνη οδών που δίνουν στοιχεία για τη ρυμοτομία του μεσαιωνικού Ναυπλίου, ενώ σώζονται τμήματα των τειχών.
Η βυζαντινή πόλη, σκαρφαλωμένη στην απόκρημνη χερσόνησο και οχυρωμένη, ταλαιπώρησε αρκετά τους Φράγκους, που μόχθησαν επί χρόνια, πλην όμως μάταια, να την καταλάβουν. Εξαιτίας του απόρθητου της χερσονήσου, όπως αναφέρει το "Χρονικό του Μορέως" η πόλη παρεδόθη τελικά στους Λατίνους με συμφωνία μετά από πολυετή πολιορκία. Οι Φράγκοι, μετά την παράδοσή της, περιτείχισαν την πόλη, χωρίζοντας σε Φράγκικο και Ρωμαίικο το κάστρο της ώστε να είναι εύκολος ο έλεγχός της. Από την περίοδο αυτή, μάλιστα, σώζονται σήμερα τμήματα των τειχών, πύργοι, ακόμα και τοιχογραφίες.
Όταν οι Ενετοί κατέλαβαν το Ναύπλιο, θέλοντας να αποσυμφορήσουν την πόλη, προχώρησαν σε αποξηραντικά έργα στα βόρεια της Ακροαναυπλίας, έχτισαν κατοικίες κάτω απ' αυτήν στον κάμπο κι έτσι δημιουργήθηκε η γνωστή σε όλους μας σήμερα παλαιά πόλη του Ναυπλίου. Επιπλέον το 1502 επισκεύασαν και συμπλήρωσαν τα μεσαιωνικά τείχη κοσμώντας τα παράλληλα με ανάγλυφα οικόσημα αλλά και με το σύμβολο της Βενετίας, το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου. Έχτισαν όμως κι ένα άλλο μικρότερο κάστρο, μπροστά από το μεσαιωνικό, το κάστρο Τόρων. Τοποθέτησαν πέντε μεγάλα ισομεγέθη κανόνια, τα λεγόμενα τότε «πέντε αδέλφια», εξ ου και η τότε ονομασία "κάστρο πέντε αδέλφια".
Όταν το 1540 οι Τούρκοι κατέλαβαν το Ναύπλιο, ενίσχυσαν περισσότερο την οχύρωση της Ακροναυπλίας με μεγαλύτερα κανόνια ονομάζοντάς την Ιτς-Καλέ (εσωτερικό κάστρο), ενώ κατά τη Β' Ενετοκρατία ο Φραγκίσκος Μοροζίνι απαγόρευσε την κατοίκησή της προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως φρούριο. Μετά την απελευθέρωση, ο Κολοκοτρώνης και ο Πλαπούτας ήταν από τους πρώτους αγωνιστές που είχαν την τιμή να φυλακιστούν στην Ακροναυπλία, στην περίοδο της Αντιβασιλείας, επί ποινή θανάτου.
Στη Μεταξική δικτατορία οι στρατιωτικές φυλακές της Ακροναυπλίας μετατράπηκαν σε "Στρατόπεδο Κράτησης Κομμουνιστών". Στην "Ακρό", όπως την αποκαλούσαν οι πολιτικοί κρατούμενοι, φυλακίστηκαν εκατοντάδες κομμουνιστές, αντιφασίστες και δημοκρατικοί πολίτες. Στη διάρκεια της Κατοχής οι συνθήκες κράτησης τους ήταν δραματικές, πολλοί πέθαναν από πείνα, ενώ αρκετοί μεταφέρθηκαν σε άλλα στρατόπεδα. Μετά τον πόλεμο γίνεται και πάλι τόπος εκτόπισης πολιτικών κρατουμένων μέχρι το οριστικό κλείσιμο των φυλακών. Σε ένα κρεσέντο λήθης της Ιστορίας ακολουθεί το γκρέμισμά τους.
Η πρώτη "ανάπτυξη" έφερε στην Ακροναυπλία μπουλντόζες και άφθονο μπετόν. Ακριβώς πάνω στο κάστρο Τόρων χτίστηκε, εν είδει αεροπλανοφόρου, το παλαιό Ξενία, ενώ οι μπουλντόζες ανέλαβαν να κατεδαφίσουν τα τείχη, για να μπορούν οι τουρίστες να θαυμάζουν τη θέα από την κορυφή της Ακροναυπλίας με το αυτοκίνητό τους!
Νέο κύμα δρεπανηφόρας "ανάπτυξης" έφερε νέες μπουλντόζες, περισσότερο μπετόν, νέο Ξενία, το γνωστό Ξενία Παλάς ή σήμερα Ναυπλία Παλάς, ελικοδρόμιο πάνω στα βυζαντινά ερείπια που ισοπεδώθηκαν και πολλούς "πετράδες", που -πάντα στο όνομα των επενδύσεων και της ανάπτυξης- έχτισαν νέα τείχη, τα ρείθρα του αυτοκινητοδρόμου που οδηγούσε στο Ναυπλία Παλάς και το ελικοδρόμιο.
Σήμερα πλέον έρχεται το ΤΑΙΠΕΔ να βάλει -ελπίζουμε όχι- την τελευταία πάντως την πιο ζοφερή πινελιά σ' αυτή τη μακρά ιστορία. Η ένταξη της Ακροναυπλίας έρχεται την "κατάλληλη" στιγμή, λίγο πριν τον επανακαθορισμό των Αρχαιολογικών Ζωνών ενόψει κατάρτισης του αρχαιολογικού κτηματολογίου. Έτσι ο δρόμος προς ένα ακόμα κύμα, σαρωτικό αυτή τη φορά, δρεπανηφόρας "ανάπτυξης" είναι ορθάνοικτος. Μοναδική ελπίδα, όπως επισημαίνει και η πρόεδρος του ΣΕΑ, είναι η βούληση των πολιτών.
