Ο διάσημος σκηνοθέτης στο Αστυνομικό Τμήμα Ναυπλίου.
- Είναι η τρίτη φορά που η χώρα μας σας επιφυλάσσει «θερμή» υποδοχή.
Κι όμως, τις δυο προηγούμενες φορές με υποδέχτηκαν εκπληκτικά. Στις «Βάκχες» και τον «Φιλοκτήτη» η συνεργασία μου με τον θίασο, η σχέση μου τον Τύπο, ακόμα και οι καβγάδες μεταξύ των θεατών ήταν ευχάριστα. Ομως, αυτό που συνέβη τώρα είναι διαφορετικό. Δεν ήρθα για να δουλέψω μια παράσταση με ανθρώπους που είναι από εδώ, προοριζόμενη για το ελληνικό κοινό, αλλά για να κινηματογραφήσω μια μικρή σκηνή, που αφορά παράσταση που θα παιχτεί στη Γαλλία.
- Και αντ’ αυτού σας συνέλαβαν…
Εκείνο το βράδυ μέσα στο αρχαίο θέατρο, ένιωσα μ’ έναν τρόπο ότι δεν ήμουν στην Ελλάδα. Τώρα που το σκέφτομαι, ήταν σαν βρισκόμουν στο στούντιό μου ψάχνοντας να βρω μια πολύ σημαντική λεπτομέρεια στη δουλειά μου. Και την βρήκα! Το βίωμα εκείνης της νύχτας είναι σαν να χάζευα ένα αρχαίο ελληνικό αντικείμενο μέσα στο Βρετανικό Μουσείο! Αλλά ήμουν στην Ελλάδα, «ένοχος» ύστερα από μια πολιτική απόφαση, που μετατράπηκε σε αστυνομική δίωξη. Ηταν κάτι σκληρό. Από την άλλη, δεν είναι η πρώτη φορά που μου συμβαίνουν τέτοια πράγματα. Ισως στα 73 χρόνια μου να είμαι λίγο πιο αδύναμος απ’ ό,τι παλαιότερα. Σίγουρα δεν είναι μια ευτυχής εμπειρία. Και ίσως να αποτελεί την έκφραση ενός πολέμου ενάντια στην κουλτούρα, αν αντιλαμβανόμαστε την κουλτούρα ως τρόπο για να ζούμε καλύτερα και περισσότερο ελεύθεροι. Αυτό που μας επιφύλαξαν είναι μια πραγματικότητα, που κι αυτή, δυστυχώς, συνιστά ένα είδος κουλτούρας.
- Τι σκεφτόσαστε άραγε για τη χώρα μας, ενώ βρισκόσασταν μια ολόκληρη νύχτα μέσα στο κρατητήριο;
Παρά την ταλαιπωρία, έχω να σας πω ότι μέσα στο κεφάλι μου είμαι Ελληνας. Την Ελλάδα την αναζητείς με την ψυχή σου. Κι εγώ που πιστεύω λιγότερο στην ψυχή, αποφάσισα να την αναζητώ με τα πόδια μου. Ωστόσο είναι το ίδιο. Πέρασα, λοιπόν, 16 ώρες με μια ομάδα αστυνομικών, πολύ ενδιαφέρουσα. Κάποιοι ήταν ευγενέστατοι, άλλοι φαίνονταν να μη με συμπαθούν και πολύ, αλλά κατά τη διάρκεια αυτής της ιστορίας οι μόνοι που δεν εμφανίστηκαν, αν και η «παρουσία» τους ήταν αισθητή, ήταν οι αρχαιολόγοι.
* Ολόκληρη η συνέντευξη στην Έφη Μαρίνου στην «Εφημερίδα των Συντακτών» που κυκλοφορεί σήμερα, Δευτέρα 22 Σεπτεμβρίου.
efsyn.gr
Ανοικτή επιστολή του Ζοσουά
Σε ανοικτή επιστολή του ο γαλλοελβετός σκηνοθέτης Ολιβιέ Ζοσουά χαρακτηρίζει τον Ματίας Λάνχοφ «περισσότερο Έλληνα από πολλούς Έλληνες πολίτες».
Συγκεκριμένα αναφέρει: «Δύο χρόνια μετά από τη δημιουργία της ταινίας Σαν πέτρινα λιοντάρια στη μπασιά της νύχτας στη Μακρόνησο, αποφάσισα να αφιερώσω ένα ντοκιμαντέρ στον σκηνοθέτη Ματίας Λάνχοφ. Για περισσότερα από 50 χρόνια, ο Ματίας Λάνχοφ δεν έχει πάψει να επανέρχεται στα αρχαιοελληνικά κείμενα, να τα φέρνει αντιμέτωπα και σε αντήχηση με τον σύγχρονο κόσμο μας, στα μεγαλύτερα θέατρα της Ευρώπης. Κι αν οι σκηνοθεσίες του ταρακουνούσαν κάποιες φορές τα κείμενα, στόχος πάντα ήταν να τα καταστήσουν όσο γίνεται πιο ζωντανά.
»Υπό αυτή του την ιδιότητα, ο Ματίας Λάνχοφ είναι περισσότερο Έλληνας από πολλούς Έλληνες πολίτες. Δεν είναι ένας "καλός Έλληνας", είναι όμως ένας υπερ-Έλληνας» αναφέρει ο Ολιβιέ Ζοσουά στην επιστολή του, που έχει τίτλο «Για τη ζωή και τον θάνατο των αρχαιολογικών μνημείων».
«Ήταν λοιπόν για μένα λογικό» συνεχίζει ο ίδιος, «να κινηματογραφήσω ένα μέρος αυτού του ντοκιμαντέρ για τον Ματίας Λάνχοφ στην Επίδαυρο, τόπο-μήτρα του ελληνικού θεάτρου, σκηνοθετώντας έναν νυχτερινό διάλογο ανάμεσα στον Ματίας Λάνχοφ και τον Γάλλο δραματουργό και φίλο του Μισέλ Ντόιτς, μέσα στο αρχαίο θέατρο. Όπως αναφέραμε στην αίτηση κινηματογράφησης που ενέκρινε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, θα κινηματογραφούσαμε επίσης κάποιες εικόνες που ο Ματίας Λάνχοφ σκόπευε να χρησιμοποιήσει ως μέρος των σκηνικών βίντεο της νέας του παράστασης με τίτλο "Cinéma Apollo", η οποία εμπνέεται από το μυθιστόρημα "Η Περιφρόνηση" του Αλμπέρτο Μοράβια και από την ομώνυμη ταινία του Ζαν-Λικ Γκοντάρ.
»Η συνέχεια έδωσε τη σχετική τροφή για σκανδαλοθηρία: Οι φύλακες του αρχαιολογικού χώρου έκριναν ότι οι εικόνες που κινηματογραφούσε ο Ματίας Λάνχοφ για τη σκηνή τού "Οδυσσέας και Κίρκη" ήταν "πορνογραφικές"! Ολόκληρο το συνεργείο οδηγήθηκε στο αστυνομικό τμήμα του Ναυπλίου και οι εικόνες κατασχέθηκαν. Το ντοκιμαντέρ μου διακόπηκε.
»Οπότε αναρωτιέμαι: Αποστολή της αρχαιολογίας είναι, νομίζω, να φέρνει στο φως, να μελετά και να διατηρεί τα υπολείμματα κόσμων του παρελθόντος. Είναι απαραίτητη για τη "ζωή" αυτών των χαμένων, μέχρι τη στιγμή της ανακάλυψής τους, θησαυρών, ακόμη κι όταν είναι γυμνοί, όπως τόσα πολλά αρχαιοελληνικά αγάλματα που θαυμάζουμε μέσα στα μουσεία.
»Ενώ κάποιοι καλλιτέχνες μεταξύ των οποίων και ο Ματίας Λάνχοφ πασχίζουν να ζωντανέψουν τις πέτρες της Επιδαύρου με τη δύναμη του ζωντανού θεάτρου και της τέχνης γενικότερα, άλλοι αναζητούν μονάχα να απολιθώσουν τον τόπο σε μια λατρεία ενός ένδοξου παρελθόντος. Αυτό είναι ιδιαίτερα θλιβερό, πόσο μάλλον όταν κάτω από την έννοια της "προσβολής στο μνημείο" για την οποία κατηγορούμαστε, βλέπω να αναδύεται η φρικτή αποφορά ενός υφέρποντος εθνικισμού για την προώθηση μιας "ΑΙΩΝΙΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ" που πίστευα ότι ανήκει σε άλλες εποχές…» καταλήγει η επιστολή του Ολιβιέ Ζοσουά.
Κι όμως, τις δυο προηγούμενες φορές με υποδέχτηκαν εκπληκτικά. Στις «Βάκχες» και τον «Φιλοκτήτη» η συνεργασία μου με τον θίασο, η σχέση μου τον Τύπο, ακόμα και οι καβγάδες μεταξύ των θεατών ήταν ευχάριστα. Ομως, αυτό που συνέβη τώρα είναι διαφορετικό. Δεν ήρθα για να δουλέψω μια παράσταση με ανθρώπους που είναι από εδώ, προοριζόμενη για το ελληνικό κοινό, αλλά για να κινηματογραφήσω μια μικρή σκηνή, που αφορά παράσταση που θα παιχτεί στη Γαλλία.
- Και αντ’ αυτού σας συνέλαβαν…
Εκείνο το βράδυ μέσα στο αρχαίο θέατρο, ένιωσα μ’ έναν τρόπο ότι δεν ήμουν στην Ελλάδα. Τώρα που το σκέφτομαι, ήταν σαν βρισκόμουν στο στούντιό μου ψάχνοντας να βρω μια πολύ σημαντική λεπτομέρεια στη δουλειά μου. Και την βρήκα! Το βίωμα εκείνης της νύχτας είναι σαν να χάζευα ένα αρχαίο ελληνικό αντικείμενο μέσα στο Βρετανικό Μουσείο! Αλλά ήμουν στην Ελλάδα, «ένοχος» ύστερα από μια πολιτική απόφαση, που μετατράπηκε σε αστυνομική δίωξη. Ηταν κάτι σκληρό. Από την άλλη, δεν είναι η πρώτη φορά που μου συμβαίνουν τέτοια πράγματα. Ισως στα 73 χρόνια μου να είμαι λίγο πιο αδύναμος απ’ ό,τι παλαιότερα. Σίγουρα δεν είναι μια ευτυχής εμπειρία. Και ίσως να αποτελεί την έκφραση ενός πολέμου ενάντια στην κουλτούρα, αν αντιλαμβανόμαστε την κουλτούρα ως τρόπο για να ζούμε καλύτερα και περισσότερο ελεύθεροι. Αυτό που μας επιφύλαξαν είναι μια πραγματικότητα, που κι αυτή, δυστυχώς, συνιστά ένα είδος κουλτούρας.
- Τι σκεφτόσαστε άραγε για τη χώρα μας, ενώ βρισκόσασταν μια ολόκληρη νύχτα μέσα στο κρατητήριο;
Παρά την ταλαιπωρία, έχω να σας πω ότι μέσα στο κεφάλι μου είμαι Ελληνας. Την Ελλάδα την αναζητείς με την ψυχή σου. Κι εγώ που πιστεύω λιγότερο στην ψυχή, αποφάσισα να την αναζητώ με τα πόδια μου. Ωστόσο είναι το ίδιο. Πέρασα, λοιπόν, 16 ώρες με μια ομάδα αστυνομικών, πολύ ενδιαφέρουσα. Κάποιοι ήταν ευγενέστατοι, άλλοι φαίνονταν να μη με συμπαθούν και πολύ, αλλά κατά τη διάρκεια αυτής της ιστορίας οι μόνοι που δεν εμφανίστηκαν, αν και η «παρουσία» τους ήταν αισθητή, ήταν οι αρχαιολόγοι.
* Ολόκληρη η συνέντευξη στην Έφη Μαρίνου στην «Εφημερίδα των Συντακτών» που κυκλοφορεί σήμερα, Δευτέρα 22 Σεπτεμβρίου.
efsyn.gr
Ανοικτή επιστολή του Ζοσουά
Σε ανοικτή επιστολή του ο γαλλοελβετός σκηνοθέτης Ολιβιέ Ζοσουά χαρακτηρίζει τον Ματίας Λάνχοφ «περισσότερο Έλληνα από πολλούς Έλληνες πολίτες».
Συγκεκριμένα αναφέρει: «Δύο χρόνια μετά από τη δημιουργία της ταινίας Σαν πέτρινα λιοντάρια στη μπασιά της νύχτας στη Μακρόνησο, αποφάσισα να αφιερώσω ένα ντοκιμαντέρ στον σκηνοθέτη Ματίας Λάνχοφ. Για περισσότερα από 50 χρόνια, ο Ματίας Λάνχοφ δεν έχει πάψει να επανέρχεται στα αρχαιοελληνικά κείμενα, να τα φέρνει αντιμέτωπα και σε αντήχηση με τον σύγχρονο κόσμο μας, στα μεγαλύτερα θέατρα της Ευρώπης. Κι αν οι σκηνοθεσίες του ταρακουνούσαν κάποιες φορές τα κείμενα, στόχος πάντα ήταν να τα καταστήσουν όσο γίνεται πιο ζωντανά.
»Υπό αυτή του την ιδιότητα, ο Ματίας Λάνχοφ είναι περισσότερο Έλληνας από πολλούς Έλληνες πολίτες. Δεν είναι ένας "καλός Έλληνας", είναι όμως ένας υπερ-Έλληνας» αναφέρει ο Ολιβιέ Ζοσουά στην επιστολή του, που έχει τίτλο «Για τη ζωή και τον θάνατο των αρχαιολογικών μνημείων».
«Ήταν λοιπόν για μένα λογικό» συνεχίζει ο ίδιος, «να κινηματογραφήσω ένα μέρος αυτού του ντοκιμαντέρ για τον Ματίας Λάνχοφ στην Επίδαυρο, τόπο-μήτρα του ελληνικού θεάτρου, σκηνοθετώντας έναν νυχτερινό διάλογο ανάμεσα στον Ματίας Λάνχοφ και τον Γάλλο δραματουργό και φίλο του Μισέλ Ντόιτς, μέσα στο αρχαίο θέατρο. Όπως αναφέραμε στην αίτηση κινηματογράφησης που ενέκρινε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, θα κινηματογραφούσαμε επίσης κάποιες εικόνες που ο Ματίας Λάνχοφ σκόπευε να χρησιμοποιήσει ως μέρος των σκηνικών βίντεο της νέας του παράστασης με τίτλο "Cinéma Apollo", η οποία εμπνέεται από το μυθιστόρημα "Η Περιφρόνηση" του Αλμπέρτο Μοράβια και από την ομώνυμη ταινία του Ζαν-Λικ Γκοντάρ.
»Η συνέχεια έδωσε τη σχετική τροφή για σκανδαλοθηρία: Οι φύλακες του αρχαιολογικού χώρου έκριναν ότι οι εικόνες που κινηματογραφούσε ο Ματίας Λάνχοφ για τη σκηνή τού "Οδυσσέας και Κίρκη" ήταν "πορνογραφικές"! Ολόκληρο το συνεργείο οδηγήθηκε στο αστυνομικό τμήμα του Ναυπλίου και οι εικόνες κατασχέθηκαν. Το ντοκιμαντέρ μου διακόπηκε.
»Οπότε αναρωτιέμαι: Αποστολή της αρχαιολογίας είναι, νομίζω, να φέρνει στο φως, να μελετά και να διατηρεί τα υπολείμματα κόσμων του παρελθόντος. Είναι απαραίτητη για τη "ζωή" αυτών των χαμένων, μέχρι τη στιγμή της ανακάλυψής τους, θησαυρών, ακόμη κι όταν είναι γυμνοί, όπως τόσα πολλά αρχαιοελληνικά αγάλματα που θαυμάζουμε μέσα στα μουσεία.
»Ενώ κάποιοι καλλιτέχνες μεταξύ των οποίων και ο Ματίας Λάνχοφ πασχίζουν να ζωντανέψουν τις πέτρες της Επιδαύρου με τη δύναμη του ζωντανού θεάτρου και της τέχνης γενικότερα, άλλοι αναζητούν μονάχα να απολιθώσουν τον τόπο σε μια λατρεία ενός ένδοξου παρελθόντος. Αυτό είναι ιδιαίτερα θλιβερό, πόσο μάλλον όταν κάτω από την έννοια της "προσβολής στο μνημείο" για την οποία κατηγορούμαστε, βλέπω να αναδύεται η φρικτή αποφορά ενός υφέρποντος εθνικισμού για την προώθηση μιας "ΑΙΩΝΙΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ" που πίστευα ότι ανήκει σε άλλες εποχές…» καταλήγει η επιστολή του Ολιβιέ Ζοσουά.
