Η παύση της λειτουργίας και η αποκατάσταση των Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων (ΧΑΔΑ) στην Ελλάδα αποτελεί προτεραιότητα για την περιφέρειά μας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2005 καταδίκασε την Ελλάδα για τη λειτουργία των 3.000 χωματερών και απαίτησε από την χώρα μας να έχει εκπληρώσει το 2010 την υποχρέωσή της για κλείσιμο και αποκατάσταση όλων των ΧΑΔΑ.
Πρόσφατα, με την από 4/9/2014 πρόταση της Γενικής Εισαγγελέως του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου (Υπόθεση C-378/13 Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά Ελληνικής Δημοκρατίας), προτείνονται κατ’ αποκοπή πρόστιμο 22 εκατ. ευρώ και χρηματική ποινή σε ημερησία βάση 54.450 €. Το ΥΠΕΚΑ στην 11η αναφορά προόδου υλοποίησης του σχεδίου δράσης για την Υπόθεση αυτή (ΑΠ.οικ. 2025/7-5-2014) κάνει λόγο για 23 ΧΑΔΑ στην Πελοπόννησο σε σύνολο 70 σε όλη την Ελλάδα. Επίσης, έχει προηγηθεί, με την ΚΥΑ (Χαρδούβελη – Ντινόπουλου) στις 1/7/2014 (ΦΕΚ 213/Β/2014), ο επιμερισμός των προστίμων με συγκεκριμένα κριτήρια και βαθμό συμμόρφωσης και έχουν οριστεί κατ’ αρχάς ως υπαίτιοι οι ΟΤΑ και οι Δημοτικές Επιχειρήσεις τους.
Ενόψει της απόφασης του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στις 2/12/2014, το ΥΠΕΚΑ «τρέχει να προλάβει» τις διαχρονικές παραλήψεις του. Την προηγούμενη εβδομάδα κάλεσε σε διαδοχικές συσκέψεις τους Δημάρχους της Πελοποννήσου ανά Περιφερειακή Ενότητα, με θέμα «την επιβεβλημένη προστασία του περιβάλλοντος, τη συγκρότηση της υπερασπιστικής γραμμής της χώρας μας καθώς και τη μείωση των οικονομικών κυρώσεων», που αναμένεται να επιβληθούν. Για να αντιμετωπίσει το αδιέξοδο, το ΥΠΕΚΑ πρότεινε στους Δήμους να υλοποιήσουν προγράμματα προσωρινών μεταβατικών λύσεων διαχείρισης μέχρι την υλοποίηση των έργων που προβλέπει ο περιφερειακός σχεδιασμός μέσω της ευρείας εφαρμογής της Διαλογής στην Πηγή και της Ανακύκλωσης.
Παράλληλα τα άμεσα και οξυμμένα προβλήματα στη διαχείριση των απορριμμάτων σε πόλεις της Πελοποννήσου ( Τρίπολη, Ερμιονίδα κα), συνδέουν το πρόβλημα της αποκατάστασης των ΧΑΔΑ με αυτό της μεταβατικής διαχείρισης μέχρι την ολοκλήρωση του διαγωνισμού της περιφέρειας με την ΤΕΡΝΑ.
Το εντυπωσιακό είναι ότι σε όλες αυτές τις ενέργειες, απουσιάζει η πολυδιαφημισμένη «πρωτοποριακή» και «υπεύθυνη» Περιφέρεια Πελοποννήσου, που έχει κατεξοχήν την ευθύνη και για την αποκατάσταση των ΧΑΔΑ αλλά και την διαχείριση των απορριμμάτων στην μεταβατική περίοδο όπως αποδεικνύεται από τα παρακάτω δεδομένα:
Α. Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων (ΧΑΔΑ)
Για την υλοποίηση των έργων αποκατάστασης των ΧΑΔΑ στην Πελοπόννησο η ευθύνη της περιφέρειας τεκμηριώνεται από σειρά ενεργειών και αποφάσεων. Από την εποχή των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων έχουν εκδοθεί σχετικές αποφάσεις : (Αριθμ. 4428/9-12-2010 για 47 χώρους) του κ. Χατζημιχάλη και ακολούθησαν οι αποφάσεις της Αποκεντρωμένης Διοίκησης του κ. Αγγελάκα (3456/2011/25-2-2013 και 64571/2629/21-11-2013 για 1 και 15 ΧΑΔΑ αντίστοιχα) και του κ. Διδασκάλου (588/2/3-2-2014 για 60 ΧΑΔΑ).
Στη συνέχεια όμως λόγω των μετρίων αποτελεσμάτων το Υπουργείο αποφάσισε μέσω του προγράμματος ΕΠΠΕΡΑΑ του ΕΣΠΑ 2007-2013 να διαθέσει γι αυτό το σκοπό πάνω από 30 εκ. €. Η Περιφέρεια έδειξε ενδιαφέρον και ενέταξε στις 20/02/2012 το έργο αυτό στις δράσεις της. Με μεγάλη καθυστέρηση στις 31/5/2013 υπέγραψε σύμβαση με μελετητικό γραφείο για την σύνταξη της απαραίτητης μελέτης του έργου χωρίς ακόμα να έχει ολοκληρωθεί και ξεκινήσει ο διαγωνισμός για την υλοποίησή του. Συγχρόνως στις 31/7/2013 ο Υπουργός ΠΕΚΑ κ. Μανιάτης μας διαβεβαιώνει ότι «η αποκατάσταση των 25 ενεργών ΧΑΔΑ σε σύνολο 82 στην περιφέρεια Πελοποννήσου βαίνει καλώς και ότι το έργο θα ολοκληρωθεί στις αρχές του 2015»! Οι 3 Υπουργοί (YΠΕΚΑ, Εσωτερικών, Ανάπτυξης ) στις 22/1/2014 διαβεβαιώνουν ότι παράλληλα με τον «πετυχημένο» διεθνή διαγωνισμό που πάει καλά, θα αποφύγουμε τα πρόστιμα για τους ΧΑΔΑ και o Περιφερειάρχης με την παρουσία του υπουργού στις 8/7/2014 δεσμεύτηκαν ότι σε 10 μήνες θα έχει ξεκινήσει η αποκατάστασή τους και θα γίνουν έργα προσωρινής διαχείρισης .
Σχετικά με τον αριθμό των ΧΑΔΑ ενώ στον χάρτη του ΥΠΕΚΑ το 2012 παρουσιάζονται προς αποκατάσταση 27 ενεργοί, στο παραπάνω έγγραφο (ΑΠ.οικ. 2025/7-5-2014) οι ενεργοί στην Πελοπόννησο είναι 23. Μελετώντας προσεκτικά τον κατάλογο βλέπουμε πως δεν περιλαμβάνεται το σύνολο των προς αποκατάσταση ενεργών ΧΑΔΑ.
Β. Για την ενδιάμεση διαχειριστική φάση των απορριμμάτων
Η Περιφέρεια είτε ως κρατική είτε ως αιρετή συμμετείχε στη διαχείριση των αστικών αποβλήτων.
Αυτό προκύπτει από την αποτυχημένη διαχείριση των δεματοποιητών , από την 39953/19886/7-12-2010 απόφαση του περιφερειάρχη κ. Χατζημιχάλη και από την 3372/378/13-1-2012 απόφαση του Γενικού Γραμματέα κ. Αποστολόπουλου. Μάλιστα οι παραπάνω αρμοδιότητες της περιφέρειας αναφέρονται και ως δεδομένα και στην ΜΠΕ του έργου ΣΔΙΤ της Περιφέρειας στο κεφ. 1-7.
Ακολούθησαν διάφορες αποσπασματικές και αναποτελεσματικές δράσεις με δαπάνες σε μελέτες και έργα, γι’ αυτή τη φάση, φτάνοντας σήμερα σ’ αυτό το απαράδεκτο επίπεδο διαχείρισης. Ενδιάμεσα υπήρξαν αποφάσεις Δικαστηρίων που καθιστούσαν βασική συμμέτοχη και υπεύθυνη την περιφέρεια Πελοποννήσου για τα όποια προβλήματα προέκυπταν στην διαχείριση των απορριμμάτων (Βούλευμα Πλημμελειοδικών Ναυπλίου αρ.230/21-7-2014, Προσφυγή στο Διοικητικό πρωτοδικείο Τρίπολης - 11/9/2014, έγγραφο Εισαγγελέα Εφετών Ναυπλίου - 28-12-2012, Απόφαση 2967/2014 του Ελεγκτικού Συνεδρίου και η πρόσφατη απόφαση του Πρωτοδικείου Καλαμάτας για τα δέματα στην Πύλο). Όλα αυτά επειδή η Περιφέρεια Πελοποννήσου αντικαθιστούσε τον ανύπαρκτο ή νεοσύστατο ΦοΔΣΑ της περιοχής μας.
Σε αυτή την αποτύπωση των γεγονότων πρέπει να θυμίσουμε ότι στην προς υπογραφή σύμβαση με την ΤΕΡΝΑ (που συνεχώς μετατίθεται) προβλέπεται ότι η εταιρεία θα αναλάβει την προσωρινή διαχείριση όλων των απορριμμάτων σε 10 μήνες μετά την υπογραφή της σύμβασης και θα ισχύει αυτή για 14 μήνες έως ότου ολοκληρωθούν τα οριστικά έργα. Προσωρινά έργα που πρέπει να γίνουν γρήγορα στους 3 επιλεγμένους χώρους θεωρούνται κύρια η διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου, τμήματα των μονάδων επεξεργασίας και η κατασκευή των ΧΥΤΥ.
Μετά τα παραπάνω και με την επισήμανση ότι μέρος των ερωτημάτων δεν απαντήθηκαν σε πρόσφατη ερώτηση, επερωτάται ο Περιφερειάρχης :
Ποιος είναι ο ρόλος της Περιφέρειας στην αποκατάσταση των ΧΑΔΑ καθώς και στην ενδιάμεση μεταβατική φάση στην διαχείριση των απορριμμάτων ;
Γιατί δεν συμμετείχε η Περιφέρεια στις συσκέψεις του ΥΠΕΚΑ με τους Δημάρχους για την αντιμετώπιση των προβλημάτων και πως σκοπεύει να συντονίσει τις δράσεις της με τους φορείς αυτούς και ιδιαίτερα με τις πρωτοβουλίες των Δήμων ;
Σε ποια φάση βρίσκεται η μελέτη του έργου αποκατάστασης των ΧΑΔΑ στην περιφέρειά μας και συγκεκριμένα ποιους ΧΑΔΑ αφορά καθώς και ποιοι είναι οι λόγοι καθυστέρησης;
Θα έχει ολοκληρωθεί το έργο της αποκατάστασης των ΧΑΔΑ μέχρι 31/12/2015 που λήγει το χρηματοδοτικό πρόγραμμα και επιβάλλονται κυρώσεις διαφόρων ειδών;
Με τι κριτήρια επιβάλλονται πρόστιμα από την Περιφέρεια στους Δήμους για τους ΧΑΔΑ;
Πως θα αντιμετωπίσετε το ενδεχόμενο υποβολής και καταλογισμού των πιθανών προστίμων της ΕΕ στην περιφέρεια;
Με δεδομένο ότι δεν φαίνεται πουθενά εναλλακτική λύση, πως θα αντιμετωπίσετε την ενδιάμεση διαχείριση των απορριμμάτων για τα επόμενα τουλάχιστον δύο χρόνια μέχρι την ολοκλήρωση των εργασιών του έργου της ολοκληρωμένης διαχείρισης ;
Υπάρχει από την περιφέρεια σχέδιο αντιμετώπισης όλων των οξυμμένων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν μέχρι τώρα σχεδόν όλοι οι Δήμοι;
Οι επερωτώντες Περιφερειακοί Σύμβουλοι της παράταξης «Πελοπόννησος Πρώτα»:
Οδυσσέας Βουδούρης
Γεώργιος Γαβρήλος
Παναγιώτης Γατσόπουλος
Παναγιώτης Γκανάς
Παναγιώτα Κοζομπόλη
Θεοφάνης Κουρεμπές
Νικόλαος Πατσαρίνος
Σταύρος Χρυσαδάκος
Γεώργιος Ψυχογιός
