H εικόνα της λιμνοθάλασσας του Μουστού κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών χαρακτηρίζεται από πλήθος διαφορετικών ειδών και αριθμού ατόμων μεταναστευτικών υδρόβιων και παρυδάτιων πτηνών. Σε αυτή την εποχική συγκέντρωση, ένα είδος ιδιαίτερα χαρακτηριστικό απαντάται σε μεγάλο πληθυσμό: η φαλαρίδα. Το πρώτο συνθετικό του επιστημονικού της ονόματός της (Fulica) είναι η λατινική ονομασία του ζώου, ενώ το δεύτερο συνθετικό (atra) προέρχεται από τη λατινική λέξη atra (θηλυκό του atrus)=μαύρος/σκούρος, περιγράφοντας τη γενική εμφάνισή της. Το κοινό ελληνικό φαλαρίδα προέρχεται από την αρχαία ελληνική φάλαξ/φαλός (λευκός)+άκρο=φαλακρός, από την οποία προήλθε η λέξη φαλαρίς, περιγράφοντας το χαρακτηριστικό κεφάλι του πτηνού.
Η φαλαρίδα είναι ένα μικρομεσαίου μεγέθους πτηνό, όμως από τα μεγαλόσωμα είδη της οικογένειας των πουλάδων και νεροκοτών, με μήκος σώματος μέχρι και 38 εκατοστά, άνοιγμα φτερών μέχρι και 80 εκατοστά και βάρος μέχρι και 900 γραμμάρια. Είναι σκουρόχρωμο πτηνό με χοντρό σώμα, μικρό κεφάλι, κοντή ουρά, μεγάλα και μακριά πόδια και μεγάλα δάκτυλα. Το φτέρωμα είναι σταχτόγκριζο, το κεφάλι μαύρο με κόκκινα μάτια, με το μέτωπο και το ράμφος να είναι λευκά. Διαβιεί σε υγροτόπους με πυκνή βλάστηση, όπως λίμνες, έλη, αρδευτικά κανάλια, λιμνοθάλασσες και ποταμούς με χαμηλή ροή, όπου και αναπαράγεται. Έχει καλή πτητική αλλά και καταδυτική ικανότητα και τρέφεται με φυτική υλη (ρίζες, χορτάρι) αλλά και ζωική (έντομα και προνύμφες, γυρίνους, σαλιγκάρια, κ.ά.).
Η φαλαρίδα προστατεύεται «χαλαρά» σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό και διεθνές επίπεδο καθώς περιλαμβάνεται σε λίγες συμβάσεις και καταλόγους. Καθώς εξαπλώνεται σε μια μεγάλη περιοχή (Ευρώπη και ΒΔ Ασία) και εμφανίζεται σε μεγάλους πληθυσμούς δεν κατατάσσεται στα απειλούμενα είδη. Αν και δεν υπάρχουν σοβαρές άμεσες ανθρωπογενείς απειλές για το είδος, αντίθετα, πολύ σημαντικές είναι οι έμμεσες πιέσεις από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και πιέσεις στους υγροτόπους. Η παγκόσμια συρρίκνωση και υποβάθμιση των υγροβιότοπων και η υποβάθμιση της ποιότητας των εσωτερικών υδάτων επιδρούν αρνητικά όχι μόνο στους πληθυσμούς της φαλαρίδας, αλλά στο σύνολο των υδρόβιων και παρυδάτιων πτηνών, θέτοντάς την μακροπρόθεσμη επιβίωσή τους σε άμεσο κίνδυνο.
Η φαλαρίδα αναμένεται και το φετινό χειμώνα να είναι από τα κυρίαρχα -από πλευράς μεγέθους πληθυσμού- είδη πτηνών που θα φιλοξενηθούν στη λιμνοθάλασσα του Μουστού. Η αναγνώρισή της είναι πολύ εύκολη για τον παρατηρητή (κάτοικο ή επισκέπτη της περιοχής) εξαιτίας του χαρακτηριστικού χρωματικού προτύπου του κεφαλιού της, και με τη βοήθεια ενός ζευγαριού κιαλιών και σεβόμενος το περιβάλλον -χωρίς να προκαλεί έντονη όχληση και ρύπανση της περιοχής- θα έχει την ευκαιρία να την παρατηρήσει στην καθημερινή συνεχή προσπάθειά της να επιβιώσει τους κρύους χειμερινούς μήνες.
Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού
Τμήμα Προστασίας & Διαχείρισης
Άστρος Αρκαδίας, 22001
Τηλ: 27550 22021, Fax: 27550 22806
Email: info@fdparnonas.gr Web: www.fdparnonas.gr
