Πάντοτε όμως μέχρι στιγμής, η συζήτηση διενεργείται σε θεωρητικό, όπως προαναφέραμε, επίπεδο, διότι ουδείς γνωρίζει εάν οι συγκυρίες και ο χρόνος επιτρέψουν την επίσημη έναρξη της αναθεωρητικής διαδικασίας. Και τούτο διότι, πλησιάζοντας πλέον προς την προεδρική εκλογή, δεν είναι διόλου απίθανη η πρόωρη διάλυση της Βουλής λόγω αδυναμίας ανάδειξης νέου ΠτΔ. Επιπλέον δε, κανείς δεν γνωρίζει αν θα φθάσουμε μέχρι αυτήν καθ’ αυτήν την προεδρική εκλογή, δίχως να έχουν προηγηθεί νωρίτερα πρόωρες εθνικές εκλογές, έπειτα και από τα εν Παρισίοις αδιέξοδα.
Πού εστιάζεται όμως ο μέχρι σήμερα διάλογος -αν όχι μονόλογος- για τη συνταγματική τροποποίηση; Φυσικά στην αναθεώρηση του άρθρου 86 περί της ποινικής ευθύνης των μελών της εκάστοτε Κυβέρνησης, για το οποίο γίνεται λόγος τουλάχιστον τα τελευταία 15 χρόνια. Σίγουρα επίσης στον επαναπροσδιορισμό του άρθρου 16 περί των πανεπιστημίων της χώρας, με την Ελλάδα να έχει παραμείνει, εξαιτίας διαφόρων αριστερών αλλεργιών, το τελευταίο των Μοϊκανών κράτος σε κοινοτικό, αλλά και σε αμιγώς βαλκανικό επίπεδο, που δεν διαθέτει ιδιωτικά - μη κερδοσκοπικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Επιπλέον, γίνονται δειλές συζητήσεις για τον προεδρικό θεσμό, τη μερική αύξηση των αρμοδιοτήτων του Προέδρου και την αποσύνδεση της εκλογής του από την πρόωρη διάλυση του Κοινοβουλίου, για την καθιέρωση ενός σταθερού και πιο δημοκρατικού εκλογικού συστήματος, για την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης κλπ..
Για ποιο όμως εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα, όλα σχεδόν τα κόμματα και προπαντός τα κοινοβουλευτικά τους μέλη, διστάζουν επιδεικτικά και υποκριτικά ν’ ανοίξουν μια ειλικρινή συζήτηση και αυτοκριτική; Φυσικά για τη βουλευτική ασυλία. Όχι βέβαια γι’ αυτόν καθ’ αυτόν τον θεσμό. Αλλά για την καταχρηστική ενάσκησή του.
Σύμφωνα με το άρθρο 61 του Καταστατικού μας Χάρτη, πολύ ορθά, κάθε βουλευτής δεν διώκεται για γνώμη ή ψήφο που έδωσε κατά την άσκηση των κοινοβουλευτικών του καθηκόντων, παρά μονάχα όταν αυτή φθάσει στα άκρα της συκοφαντικής δυσφήμισης. Ωστόσο, η αμέσως επόμενη διάταξη ορίζει, πως κανένα μέλος του Κοινοβουλίου δεν διώκεται, ούτε συλλαμβάνεται, ούτε φυλακίζεται κατά τη διάρκεια της θητείας του, εκτός εάν έχει προηγηθεί άδεια της Βουλής, είτε έχει συλληφθεί επ’ αυτοφόρω να τελεί μια αξιόποινη πράξη. Κοντολογίς, με την ανωτέρω διάταξη η θεμελιώδης αρχή του πολιτεύματός μας, η ισότιμη αντιμετώπιση όλων των πολιτών έναντι του νόμου, πάει περίπατο, με τους Έλληνες αντιπροσώπους να αντιμετωπίζουν ευνοϊκότατη για τους ίδιους μεταχείριση.
Βέβαια, κάποιος καλοπροαίρετος, θα μπορούσε εύλογα, με τον εξής τρόπο, να αντιπαρέλθει την προεκτεθείσα διαπίστωση. Θα υποστήριζε, πως καλώς οι βουλευτές διαθέτουν απεριόριστη και αυτεπάγγελτη βουλευτική ασυλία, καθότι, όντας δημόσια πρόσωπα, βρίσκονται εύκολα εκτεθειμένοι στη συκοφαντία και στη ψευδή κατηγορία κάθε φαντασμένου, κάθε ψεκασμένου, κάθε πολιτικού τους αντιπάλου, κάθε φθονερού υποκειμένου. Και από το να καλείται, κάθε τρεις και λίγο, στις αρμόδιες δικαστικές και όχι μόνο αρχές για πράξεις που ουδέποτε έπραξε και για συκοφαντίες που ουδέποτε εκστόμισε, καλώς απολαμβάνει την κοινοβουλευτική του προστασία.
Από την άλλη όμως, η όλη διαδικασία χορήγησης άδειας για την άρση της ασυλίας από το Κοινοβούλιο, τείνει να εκλάβει γραφικές διαστάσεις. Σχεδόν κάθε Τετάρτη η Ολομέλεια της Βουλής συνεδριάζει, προκειμένου να αποφανθεί για τη χορήγηση ή μη ασυλίας σε μέλη της. Ακόμα και για εγκληματικές δραστηριότητες με αποδείξεις, οι κατηγορούμενοι περνούν, έστω και σιδηροδέσμιοι, τις θύρες του «Ναού της Δημοκρατίας». Δεν λείπουν βέβαια και οι ’’κοινοβουλευτικές αθωώσεις’’. Του τύπου, να καλεί ένας βουλευτής τους συναδέλφους του, τάχα για την άρση των όποιων υποψιών και αμφιβολιών προς το πρόσωπό του, να του άρουν την ασυλία, ενώ εκείνοι, όντες υπογείως καθοδηγούμενοι είτε από τον ίδιο, είτε από τη Γραμματεία της κοινοβουλευτικής τους ομάδας, να τον ’’αθωώνουν’’. Η υποκρισία στο απώγειό της. Και έπειτα διερωτώνται εναγωνιωδώς, γιατί απόλλυται η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους αντιπροσώπους τους και το πολιτικό μας σύστημα ευρύτερα.
Επομένως, για την άρση όλων των προεκτεθέντων στρεβλώσεων, καθίσταται αναγκαίο και αδιαπραγμάτευτο, και ο θεσμός της βουλευτικής ασυλίας να τεθεί επί τάπητος στην επικείμενη συνταγματική αναθεώρηση. Αντί για την αυτοδίκαιη ασυλία, που τον καθιστά άμοιρο των ευθυνών του, κάθε βουλευτής οφείλει να έχει ισότιμη μεταχείριση, όπως εκείνη των συμπολιτών του, διαφυλάσσοντας τοιουτοτρόπως και την προσωπική του τιμή και υπόλειψη. Όταν δε, διαισθάνεται ότι πιθανώς να γίνεται στόχος συκοφαντικών επιθέσεων, τότε και μόνον τότε να μπορεί να ζητά από τους συναδέλφους την ασυλία, για να μην τρέχει αδίκως σε δικαστικές αίθουσες. Όχι όμως αυτεπάγγελτα, αλλά με μέτρο. Αυτό θα είναι ένα σημαίνον, πρώτο βήμα, αφ’ ενός για την αποκατάσταση του πλήρους υποβαθμισμένου σήμερα ρόλου του Κοινοβουλίου, αφ’ ετέρου για την αντιμετώπιση των δίκαιων πυρών που δέχεται στις μέρες μας, απ’ όλους μας, ο πολιτικός κόσμος.
Νίκος Σπ. Ζέρβας,
Πολιτικός Επιστήμονας / Υπ. Διδάκτορας Πανεπιστημίου Αθηνών,
Συγγραφέας του βιβλίου «Πρωθυπουργοκεντρισμός. Η δεσπόζουσα θέση του αρχηγού της Κυβέρνησης στο πολιτικό μας σύστημα» (εκδ. Μπατσιούλας, 2014)
Πού εστιάζεται όμως ο μέχρι σήμερα διάλογος -αν όχι μονόλογος- για τη συνταγματική τροποποίηση; Φυσικά στην αναθεώρηση του άρθρου 86 περί της ποινικής ευθύνης των μελών της εκάστοτε Κυβέρνησης, για το οποίο γίνεται λόγος τουλάχιστον τα τελευταία 15 χρόνια. Σίγουρα επίσης στον επαναπροσδιορισμό του άρθρου 16 περί των πανεπιστημίων της χώρας, με την Ελλάδα να έχει παραμείνει, εξαιτίας διαφόρων αριστερών αλλεργιών, το τελευταίο των Μοϊκανών κράτος σε κοινοτικό, αλλά και σε αμιγώς βαλκανικό επίπεδο, που δεν διαθέτει ιδιωτικά - μη κερδοσκοπικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Επιπλέον, γίνονται δειλές συζητήσεις για τον προεδρικό θεσμό, τη μερική αύξηση των αρμοδιοτήτων του Προέδρου και την αποσύνδεση της εκλογής του από την πρόωρη διάλυση του Κοινοβουλίου, για την καθιέρωση ενός σταθερού και πιο δημοκρατικού εκλογικού συστήματος, για την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης κλπ..
Για ποιο όμως εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα, όλα σχεδόν τα κόμματα και προπαντός τα κοινοβουλευτικά τους μέλη, διστάζουν επιδεικτικά και υποκριτικά ν’ ανοίξουν μια ειλικρινή συζήτηση και αυτοκριτική; Φυσικά για τη βουλευτική ασυλία. Όχι βέβαια γι’ αυτόν καθ’ αυτόν τον θεσμό. Αλλά για την καταχρηστική ενάσκησή του.
Σύμφωνα με το άρθρο 61 του Καταστατικού μας Χάρτη, πολύ ορθά, κάθε βουλευτής δεν διώκεται για γνώμη ή ψήφο που έδωσε κατά την άσκηση των κοινοβουλευτικών του καθηκόντων, παρά μονάχα όταν αυτή φθάσει στα άκρα της συκοφαντικής δυσφήμισης. Ωστόσο, η αμέσως επόμενη διάταξη ορίζει, πως κανένα μέλος του Κοινοβουλίου δεν διώκεται, ούτε συλλαμβάνεται, ούτε φυλακίζεται κατά τη διάρκεια της θητείας του, εκτός εάν έχει προηγηθεί άδεια της Βουλής, είτε έχει συλληφθεί επ’ αυτοφόρω να τελεί μια αξιόποινη πράξη. Κοντολογίς, με την ανωτέρω διάταξη η θεμελιώδης αρχή του πολιτεύματός μας, η ισότιμη αντιμετώπιση όλων των πολιτών έναντι του νόμου, πάει περίπατο, με τους Έλληνες αντιπροσώπους να αντιμετωπίζουν ευνοϊκότατη για τους ίδιους μεταχείριση.
Βέβαια, κάποιος καλοπροαίρετος, θα μπορούσε εύλογα, με τον εξής τρόπο, να αντιπαρέλθει την προεκτεθείσα διαπίστωση. Θα υποστήριζε, πως καλώς οι βουλευτές διαθέτουν απεριόριστη και αυτεπάγγελτη βουλευτική ασυλία, καθότι, όντας δημόσια πρόσωπα, βρίσκονται εύκολα εκτεθειμένοι στη συκοφαντία και στη ψευδή κατηγορία κάθε φαντασμένου, κάθε ψεκασμένου, κάθε πολιτικού τους αντιπάλου, κάθε φθονερού υποκειμένου. Και από το να καλείται, κάθε τρεις και λίγο, στις αρμόδιες δικαστικές και όχι μόνο αρχές για πράξεις που ουδέποτε έπραξε και για συκοφαντίες που ουδέποτε εκστόμισε, καλώς απολαμβάνει την κοινοβουλευτική του προστασία.
Από την άλλη όμως, η όλη διαδικασία χορήγησης άδειας για την άρση της ασυλίας από το Κοινοβούλιο, τείνει να εκλάβει γραφικές διαστάσεις. Σχεδόν κάθε Τετάρτη η Ολομέλεια της Βουλής συνεδριάζει, προκειμένου να αποφανθεί για τη χορήγηση ή μη ασυλίας σε μέλη της. Ακόμα και για εγκληματικές δραστηριότητες με αποδείξεις, οι κατηγορούμενοι περνούν, έστω και σιδηροδέσμιοι, τις θύρες του «Ναού της Δημοκρατίας». Δεν λείπουν βέβαια και οι ’’κοινοβουλευτικές αθωώσεις’’. Του τύπου, να καλεί ένας βουλευτής τους συναδέλφους του, τάχα για την άρση των όποιων υποψιών και αμφιβολιών προς το πρόσωπό του, να του άρουν την ασυλία, ενώ εκείνοι, όντες υπογείως καθοδηγούμενοι είτε από τον ίδιο, είτε από τη Γραμματεία της κοινοβουλευτικής τους ομάδας, να τον ’’αθωώνουν’’. Η υποκρισία στο απώγειό της. Και έπειτα διερωτώνται εναγωνιωδώς, γιατί απόλλυται η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους αντιπροσώπους τους και το πολιτικό μας σύστημα ευρύτερα.
Επομένως, για την άρση όλων των προεκτεθέντων στρεβλώσεων, καθίσταται αναγκαίο και αδιαπραγμάτευτο, και ο θεσμός της βουλευτικής ασυλίας να τεθεί επί τάπητος στην επικείμενη συνταγματική αναθεώρηση. Αντί για την αυτοδίκαιη ασυλία, που τον καθιστά άμοιρο των ευθυνών του, κάθε βουλευτής οφείλει να έχει ισότιμη μεταχείριση, όπως εκείνη των συμπολιτών του, διαφυλάσσοντας τοιουτοτρόπως και την προσωπική του τιμή και υπόλειψη. Όταν δε, διαισθάνεται ότι πιθανώς να γίνεται στόχος συκοφαντικών επιθέσεων, τότε και μόνον τότε να μπορεί να ζητά από τους συναδέλφους την ασυλία, για να μην τρέχει αδίκως σε δικαστικές αίθουσες. Όχι όμως αυτεπάγγελτα, αλλά με μέτρο. Αυτό θα είναι ένα σημαίνον, πρώτο βήμα, αφ’ ενός για την αποκατάσταση του πλήρους υποβαθμισμένου σήμερα ρόλου του Κοινοβουλίου, αφ’ ετέρου για την αντιμετώπιση των δίκαιων πυρών που δέχεται στις μέρες μας, απ’ όλους μας, ο πολιτικός κόσμος.
Νίκος Σπ. Ζέρβας,
Πολιτικός Επιστήμονας / Υπ. Διδάκτορας Πανεπιστημίου Αθηνών,
Συγγραφέας του βιβλίου «Πρωθυπουργοκεντρισμός. Η δεσπόζουσα θέση του αρχηγού της Κυβέρνησης στο πολιτικό μας σύστημα» (εκδ. Μπατσιούλας, 2014)
