Προγράμματα Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων

Με πρωτοβουλία του Υπουργού ΠΕΚΑ, Γιάννη Μανιάτη, συστήνονται ομάδες εργασίας, με αντικείμενο την Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων για την βιώσιμη ανάδειξη και ανάπτυξη τεσσάρων πόλεων: της Πάτρας, του Άργους, της Ελευσίνας και του Ηρακλείου - Κνωσού.

Οι πόλεις αυτές, ως γνωστόν, περιλαμβάνουν ιδιαίτερα αξιόλογους αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία παγκόσμιας ακτινοβολίας και συντρέχει λόγος όχι μόνον ανάδειξής τους αλλά και ενσωμάτωσής τους στην καθημερινή ζωή της πόλης.

Οι κοινές αυτές ομάδες εργασίας των Υπουργείων Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, και Πολιτισμού, στηριζόμενες σε αυτοψίες αλλά και σε όλες τις υπάρχουσες μέχρι σήμερα μελέτες για τις προαναφερθείσες περιοχές, θα προωθήσουν για κάθε πόλη Πρόγραμμα - Πλαίσιο μελετών και έργων. Κατ’ αντιστοιχία με την Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας, το πλαίσιο αυτό είναι δυνατόν να πάρει την μορφή Κοινής Υπουργικής Απόφασης των συναρμοδίων Υπουργών.

Οι ομάδες εργασίας στελεχώνονται από τους αρμοδίους του ΥΠΠΟΑ που διαθέτουν την γνώση για κάθε περιοχή και στελέχη του ΥΠΕΚΑ, που διαθέτουν την σχετική τεχνογνωσία, δεδομένου ότι είχαν ασχοληθεί διαχρονικά με την Ενοποίηση των Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας. Η πρώτη συνάντηση πραγματοποιήθηκε ήδη υπό τον Υπουργό ΠΕΚΑ, Γιάννη Μανιάτη, με στόχο να συζητηθούν και δρομολογηθούν οι απαραίτητες δράσεις.

Ο τελικός στόχος, η Ενοποίηση των Αρχαιολογικών Χώρων, περιλαμβάνει την ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων αυτών καθ’ εαυτών αλλά παράλληλα και την δημιουργία-ανάδειξη-ανάπλαση του συνδετικού αστικού ιστού, που ευρίσκεται ανάμεσά τους, του δημοσίου δηλαδή χώρου που τους περιβάλλει και στο μέλλον θα τους συνδέει ενώ παράλληλα θα συμβάλει στην ένταξή τους στην καθημερινή ζωή των πολιτών και των επισκεπτών.

Στις περισσότερες περιπτώσεις οι αρχαιολογικοί χώροι δεν γίνονται εύκολα αντιληπτοί ούτε από τον πολίτη ούτε από τον επισκέπτη, είναι συχνά κατακερματισμένοι από το σύγχρονο οδικό δίκτυο, διάσπαρτοι στον αστικό ιστό, χωρίς ουσιαστική σύνδεση μεταξύ τους.

Οι προτεινόμενες δράσεις θα αφορούν στους ίδιους τους αρχαιολογικούς χώρους (καθορισμός ορίων & ζωνών προστασίας, τοποθέτηση περιφράξεων, επέκταση ανασκαφών όπου απαιτείται ή κατάχωση άλλων, αξιολόγηση της κατάστασης των μνημείων, προτάσεις συντήρησης και αποκατάστασης κλπ) αλλά και στον δημόσιο χώρο στις τρεις διαστάσεις αυτού.

Ενδεικτικά :

1. Δημιουργία διαδρομών ή δικτύων πεζοδρόμων ή χώρων στάσης/θέασης/ανάπαυσης
2. Επεμβάσεις στις όψεις κτηρίων
3. Απομάκρυνση διαφημιστικών πινακίδων
4. Κατάλληλη σήμανση με πληροφοριακές πινακίδες
5. Αποτύπωση ιχνών αρχαίων οδών και μνημείων στους υπό διαμόρφωση χώρους κά
6. Φυτεύσεις
Σε όσες περιπτώσεις απαιτηθούν ειδικότερες μελέτες ή επικαιροποίηση ή τροποποίηση παλαιοτέρων, αυτές θα ανατίθενται αρμοδίως, με την προϋπόθεση ότι θα εντάσσονται στο πιο πάνω πλαίσιο, ώστε να καθίσταται και δυνατή η χρηματοδότησή τους.

Σχετικά με το θέμα, ο Υπουργός ΠΕΚΑ, Γιάννης Μανιάτης, έκανε την ακόλουθη δήλωση:

«Αναλαμβάνουμε μια σημαντική πρωτοβουλία, για μια ολιστική προσέγγιση και διαχείριση του φυσικού και πολιτιστικού κεφαλαίου του δικτύου των Αρχαιολογικών Χώρων. Η δράση περιλαμβάνει την ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων αλλά παράλληλα και την δημιουργία και ανάδειξη του συνδετικού αστικού ιστού, που βρίσκεται ανάμεσά τους, ενώ παράλληλα θα συμβάλλει στην ένταξή τους στην καθημερινή ζωή των πολιτών και των επισκεπτών.

Με πρότυπο την επιτυχημένη και αναγνωρισμένη διεθνώς περίπτωση της Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων της Αθήνας, θα προωθηθεί επεξεργασία και καταγραφή των επί μέρους χώρων, μνημείων και ιδιαίτερων πολεοδομικών χαρακτηριστικών της κάθε πόλης. Με απόλυτο σεβασμό στην πολιστική μας κληρονομιά, με στόχο και τη μείωση της ενεργειακής σπατάλης και της υπερσυγκέντρωσης της αύξησης της θερμοκρασίας.»

Ειδικότερα, όσον αφορά την περιοχή του Άργους :

Η πόλη του Άργους είναι κηρυγμένη στο σύνολό της ως αρχαιολογικός χώρος (Α1/Φ04/25506/861/27.8.81 (ΦΕΚ 660/Β/19.10.81) για λόγους προστασίας των πυκνότατων αρχαίων, επιφανείας και υπεδάφους.

Υπάρχει παλαιότερη μελέτη (2003) με τίτλο «Αναβάθμιση των αρχαίων μνημείων και συνόλων της πόλης του Άργους, μέτρα προστασίας, ανάδειξη και ένταξη στον πολεοδομικό ιστό».

Τα προβλήματα που είχαν τεθεί προς αντιμετώπιση στη μελέτη του 2003, ήταν τα εξής :

1. Η λειτουργική σύνδεση των αρχαιολογικών χώρων στα Νότια με το ιστορικό – εμπορικό κέντρο της πόλης (κυκλοφοριακή – πολεοδομική μελέτη).
2. Η συνολική ανάδειξη της ιστορικής φυσιογνωμίας της πόλης σε συνδυασμό με τη σύγχρονη λειτουργία της.
3. Η διατήρηση του φυσικού τοπίου κοντά στις αρχαιότητες (θέατρο στις παρυφές της Λάρισας, Ασπίδα, Αδριάνειο υδραγωγείο) που περιβάλλει την πόλη, συνδέοντας τους δύο αρχαιολογικούς χώρους της Ασπίδας και του Θεάτρου.