Το κλείσιμο όλων των παράνομων χωματερών μέσα στο επόμενο εξάμηνο, με ή χωρίς τη συναίνεση των δήμων στους οποίους βρίσκονται, προβλέπει τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή. Επίσης επιτρέπει τη μεταφορά απορριμμάτων και ανακυκλώσιμων μέσω θαλάσσης, για να εξυπηρετηθούν τα νησιά που δεν έχουν ΧΥΤΑ. Η ρύθμιση έρχεται προς συμμόρφωση της χώρας με την πρόσφατη καταδικαστική απόφαση του Ευρωδικαστηρίου, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί ή –στο καλύτερο σενάριο– να αποφευχθεί η καταβολή προστίμου 14,5 εκατ. ευρώ κάθε εξάμηνο.
Η ρύθμιση κατατέθηκε ως τροπολογία στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Υγείας «Ιδρυση Παρατηρητηρίου Ανοιας, βελτίωση περιγεννητικής φροντίδας». Οπως προβλέπει:
• Οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις που έχουν στην επικράτειά τους παράνομες χωματερές πρέπει από κοινού με τους οικείους δήμους και την περιφέρεια να καταρτίσουν σχέδιο για το κλείσιμο και την αποκατάστασή τους. Το σχέδιο δράσης πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή μέσα σε δύο μήνες, αφού πρώτα εγκριθεί από τον γενικό γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων Δημ. Καλογερόπουλο. Αξίζει να σημειωθεί ότι, εφόσον ο δήμος ή η περιφέρεια δεν συναινέσουν στην προτεινόμενη λύση (ή αδυνατούν να συμμετάσχουν), τότε ο γενικός γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης μπορεί να λάβει απόφαση χωρίς τη συναίνεσή του, αναθέτοντας σε άλλο (δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα) την υλοποίηση του σχεδίου. Οι ρυθμίσεις αυτές ισχύουν και για άλλες περιπτώσεις για τις οποίες υπάρχουν ευρωκαταδίκες, όπως η απουσία χώρων διάθεσης επικινδύνων αποβλήτων.
• Επιτρέπεται η μεταφορά αστικών αποβλήτων και ανακυκλώσιμων μέσω θαλάσσης, τόσο με τα τακτικά δρομολόγια, όσο και με ειδικώς ναυλωμένα πλοία. Η μεταφορά θα γίνεται μόνο με απορριμματοφόρα κλειστού τύπου. Οι δαπάνες θα βαρύνουν για τα μεν αστικά απορρίμματα τους δήμους, για τα δε ανακυκλώσιμα τις εταιρείες (αποκαλούνται «συστήματα») που διαχειρίζονται τα θέματα ανακύκλωσης (λ.χ. για τους μπλε κάδους την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης - Ανακύκλωσης). Αυτή η τελευταία ρύθμιση είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς τα «συστήματα» ανακύκλωσης μέχρι σήμερα αποφεύγουν τα μεσαία και μικρά νησιά (επικαλούμενα την επίτευξη των πληθυσμιακών τους στόχων μέσω της κάλυψης... των αστικών κέντρων της ηπειρωτικής Ελλάδας). Επιπλέον, οι εταιρείες αυτές καταγράφουν σημαντικά πλεονάσματα στους προϋπολογισμούς τους, επομένως είναι σε θέση να καλύψουν το κόστος της μεταφοράς. Η ρύθμιση αυτή περιλαμβανόταν σε σχέδιο νόμου του ΥΠΕΚΑ για την ανακύκλωση, που είχε δοθεί στα τέλη Νοεμβρίου σε δημόσια διαβούλευση.
• Στην περίπτωση περιφερειακών ενοτήτων (νομών) όπου δεν υπάρχουν σε λειτουργία ΧΥΤΑ ή χώροι αποθήκευσης απορριμμάτων, που να προβλέπονται από τον περιφερειακό σχεδιασμό για τα απορρίμματα (ΠΕΣΔΑ), ο γενικός γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης μπορεί να αποφασίζει προσωρινές λύσεις (μέχρι μία τριετία) κατά παρέκκλιση του ΠΕΣΔΑ. Μέχρι σήμερα η παρέκκλιση αυτή ήταν δυνατή μόνο με απόφαση υπουργού.
Υπενθυμίζεται ότι η χώρα καταδικάστηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2014 για την ύπαρξη (τον Ιούνιο, οπότε και εκδικάστηκε η υπόθεση) 70 ενεργών χωματερών και ακόμα 223 κλειστών που δεν είχαν αποκατασταθεί. Η χώρα υποχρεώθηκε να καταβάλει 10 εκατ. ευρώ εφάπαξ και 14,5 εκατ. ευρώ κάθε εξάμηνο που η υπόθεση παραμένει ανοιχτή, αρχής γενομένης από τον Μάιο του 2015. Το πρόστιμο θα μειώνεται κατά 80.000 ευρώ για κάθε χωματερή που κλείνει και 40.000 ευρώ για κάθε χωματερή που αποκαθίσταται.
