Η Υπηρεσία ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ της ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ, και το τμήμα Ποιοτικού & Φυτ/κού Ελέγχου, όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος, συνεχίζει τις δειγματοληψίες για τον έλεγχο υπολειμμάτων φυτοπροστατευτικών προϊόντων σε νωπά οπωροκηπευτικά. Εξετάζεται μια μεγάλη ποικιλία από προϊόντα: Αγγούρια αμπελόφυλλα, αρακάς, αχλάδια, βερίκοκα, καρότα, μανταρίνια, μαρούλια, μήλα, λεμόνια, μπρόκολα, τομάτες, νεκταρίνια, πατάτες, πορτοκάλια, πράσα, σπανάκι, σταφύλια, φασολάκια φράουλες, πιπεριές, κεράσια και ρύζι.
Οι δειγματοληψίες πραγματοποιούνται σε όλους τους χώρους που διακινούνται αυτά τα προϊόντα δηλαδή σε λαϊκές αγορές, σε Super markets, σε συσκευαστήρια, σε οπωροπωλεία, καθώς και στη Λαχαναγορά Άργους. Τα δείγματα αποστέλλονται για ανάλυση είτε στο Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, είτε στο Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών & Ποιοτικού Ελέγχου Ναυπλίου.
Ενώ η διαδικασία των δειγματοληψιών για την φετινή χρονιά συνεχίζεται, είναι σκόπιμο να κοινοποιήσουμε τα αποτελέσματα που προέκυψαν από τους ελέγχους της προηγούμενης χρονιάς (2014) και τις επισημάνσεις προς τους παραγωγούς που απορρέουν από αυτά τα αποτελέσματα.
Έτσι, συνολικά τη χρονιά αυτή ελέγχθηκαν 58 δείγματα από νωπά προϊόντα (45 από αυτά προέρχονται από συμβατική καλλιέργεια και 13 από αυτά από βιολογική καλλιέργεια ) και 6 δείγματα ελαιολάδου.
Τα δείγματα αυτά λήφθηκαν από τις λαϊκές αγορές του Ναυπλίου και του Άργους, σε ποσοστό 31%, από διάφορα μανάβικα σε ποσοστό 14%, από Super markets της περιοχής σε ποσοστό 14 % από τη Λαχαναγορά Άργους σε ποσοστό 5% και τέλος από συσκευαστήρια σε ποσοστό 36%.
Έτσι, συνολικά τη χρονιά αυτή ελέγχθηκαν 58 δείγματα από νωπά προϊόντα (45 από αυτά προέρχονται από συμβατική καλλιέργεια και 13 από αυτά από βιολογική καλλιέργεια ) και 6 δείγματα ελαιολάδου.
Αναλυτικά
ελέγχθηκαν:
|
ΕΙΔΟΣ
|
ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΣΥΜΒΑΤΙΚΩΝ
|
ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ
|
|
Αγγούρια
|
1
|
1
|
|
Αμπελόφυλλα
|
1
|
|
|
Αρακάς Φρέσκος
|
1
|
|
|
Αχλάδια
|
1
|
1
|
|
Βερύκοκα
|
3
|
|
|
Καρότα
|
2
|
1
|
|
Κεράσια
|
1
|
|
|
Λεμόνια
|
|
1
|
|
Μανταρίνια Κλημεντίνες
|
4
|
1
|
|
Μαρούλι
|
4
|
1
|
|
Μήλα
|
3
|
|
|
Μπρόκολο
|
|
1
|
|
Νεκταρίνια
|
1
|
|
|
Πατάτες
|
1
|
2
|
|
Πιπεριές
|
1
|
|
|
Πορτοκαλια
|
7
|
1
|
|
Πράσα
|
1
|
1
|
|
Ρύζι
|
2
|
|
|
Σπανάκι
|
4
|
|
|
Σταφύλια
|
3
|
|
|
Τομάτα
|
1
|
1
|
|
Φασολάκια
|
1
|
1
|
|
Φράουλες
|
2
|
|
|
ΣΥΝΟΛΟ
|
45
|
13
|
Αναλυτικά, από τα δείγματα που ελέγχθηκαν στα 13 βιολογικά δείγματα δεν βρέθηκαν υπολείμματα ενώ στα 45 δείγματα συμβατικών προϊόντων που ελέγχθηκαν η κατάσταση είναι ως εξής :
· Ένα (1) δείγμα σπανάκι που λήφθηκε από τη λαϊκή αγορά Άργους με προέλευση το Άργος με υπολείμματα του μη εγκεκριμένου εντομοκτόνου για το σπανάκι chlopyrifos .
· Ένα (1) δείγμα σπανάκι που λήφθηκε από τη λαϊκή αγορά Άργους με προέλευση το Πετρί Κορινθίας με υπολείμματα του μη εγκεκριμένου εντομοκτόνου για το σπανάκι chlopyrifos
· Ένα (1) δείγμα σπανάκι που λήφθηκε από τη λαϊκή αγορά Άργους με προέλευση τη Στιμάγκα Κορινθίας με υπολείμματα των μη εγκεκριμένων για το σπανάκι διθειοκαρβαμιδικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων
· Ένα (1) δείγμα μήλων που λήφθηκε από τη Λαχαναγορά Άργους με προέλευση τη Επισκοπή Ημαθείας με υπολείμματα του μη εγκεκριμένου για το μήλα propargite.
Γενικά προκύπτει ένα ποσοστό 6,9% των δειγμάτων που λήφθηκαν να είναι επιβαρυμένο από υπολείμματα, μη εγκεκριμένων για τις συγκεκριμένες καλλιέργειες φυτοπροστατευτικών προϊόντων, ενώ σε κανένα δείγμα δεν βρέθηκε να έχει υπερβεί τα Ανώτατα Επιτρεπτά Όρια Υπολειμμάτων (ΜRLs). Η χρήση φυτοπροστατευτικού προϊόντος με τρόπο διαφορετικό από αυτόν που αναγράφεται στην έγκριση κυκλοφορίας και στην ετικέτα δεν είναι σύννομη, έχει ως αποτέλεσμα την παρουσία υπολειμμάτων στα παραγόμενα προϊόντα και την επιβολή κυρώσεων.
Είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι 3 από τα 4 δείγματα στα οποία βρέθηκαν υπολείμματα δεν είχαν καλλιεργηθεί στο νομό μας, όμως πρέπει να τονιστεί ότι όταν οι παραγωγοί που διαθέτουν τα προϊόντα τους στις λαϊκές αγορές, αγοράζουν από άλλους παραγωγούς και βρεθούν σε αυτά τα προϊόντα υπολείμματα, τότε οι συνέπειες θα βαρύνουν τους ίδιους, γιατί αναλαμβάνουν μαζί με το ρίσκο και την ευθύνη για τα προϊόντα που διαθέτουν.
Το μεγάλο πρόβλημα που καταδεικνύεται είναι το υψηλό ποσοστό υπολειμμάτων μη επιτρεπόμενων φυτοπροστατευτικών προϊόντων στο σπανάκι αφού 3 από τα 4 δείγματα που λήφθηκαν είχαν υπολείμματα. Σε 2 από τα 4 δείγματα σπανακιού βρέθηκαν υπολείμματα του εντομοκτόνου chlorpyrifos μη επιτρεπόμενου για την συγκεκριμένη καλλιέργεια. Πρόκειται για ένα οργανοφωσφορικό εντομοκτόνο επαφής, στομάχου και αναπνοής που χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση αφίδων, θριπών και άλλων εντόμων σε εσπεριδοειδή σε πυρηνόκαρπα μηλοειδή και σε λαχανικά δηλαδή σε ένα μεγάλο εύρος καλλιεργειών, αλλά δεν είναι επιτρεπόμενο για την καλλιέργεια σπανακιού. Όλες οι περιπτώσεις αποτελούν παραβάσεις και επιβάλλονται οι προβλεπόμενες από το νόμο διοικητικές κυρώσεις.
Κάνοντας μια ανασκόπηση στα αποτελέσματα των ελέγχων του 2013 στα νωπά οπωροκηπευτικά δεν επιβλήθηκαν κυρώσεις γιατί δεν υπήρχαν παραβάσεις ούτε για υπολείμματα μη εγκεκριμένων φυτοφαρμάκων ούτε για υπερβάσεις των Μέγιστων Επιτρεπόμενων Ορίων.
Το 2012 6,25 % των δειγμάτων βρέθηκε να έχει υπολείμματα μη εγκεκριμένων φυτοπροστατευτικών προϊόντων και πιο συγκεκριμένα 2 από τα 4 δείγματα με υπολείμματα ήταν σπανάκι.
Επίσης κατά τις δειγματοληψίες ελαιολάδου που πραγματοποιήθηκαν το 2014 δεν βρέθηκαν υπολείμματα στα 6 συνολικά δείγματα που λήφθηκαν, ενώ αντίθετα κατά τις δειγματοληψίες τόσο του έτους 2013 όσο και του 2012 βρέθηκαν υπολείμματα του μη επιτρεπόμενου chlorpyrifos σε ποσοστό 33% των δειγμάτων του κάθε έτους.
Επισημαίνουμε ότι, οι έλεγχοι θα συνεχίσουν να γίνονται τόσο στην Περιφερειακή Ενότητα Αργολίδας όσο και στις άλλες Περιφερειακές Ενότητες της χώρας.
Έτσι, οι καλλιεργητές θα πρέπει να τηρούν τα αναγραφόμενα στις ετικέτες των χρησιμοποιούμενων φυτοφαρμάκων, προκειμένου να παράγουν ασφαλή προϊόντα αλλά και να μη βρίσκονται σε δυσάρεστες καταστάσεις, όπως είναι η επιβολή Διοικητικών κυρώσεων (χρηματικά πρόστιμα) και επιβολή Ποινικών κυρώσεων, αφού στη συνέχεια ακολουθεί και η δικαστική διαδικασία.
Για μια ακόμη φορά τονίζουμε ότι οι παραγωγοί θα πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή :
α) Στη χρήση μόνο εγκεκριμένων, για την καλλιέργεια που το χρησιμοποιούν, φυτοφαρμάκων,
β) Να μην υπερβαίνουν τις συνιστώμενες δόσεις των γεωργικών φαρμάκων που αναγράφονται στις ετικέτες τους και οι επεμβάσεις να γίνονται την κατάλληλη στιγμή.
γ) Να μην συγκομίζουν τα προϊόντα τους σε χρονικό διάστημα μικρότερο από αυτό που αναγράφει η ετικέτα του χρησιμοποιούμενου φαρμάκου
δ) Να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στις περιπτώσεις συγκαλλιέργειας και να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα προστασίας, ώστε να μην ψεκάζεται και να επιμολύνεται και η συγκαλλιεργούμενη καλλιέργεια
ε) Να μην χρησιμοποιούν ως μέσο ψεκασμού τη τουρμπίνα σε συγκαλλιέργειες ώστε να αποφεύγονται οι επιμολύνσεις
στ) Να αποφεύγονται οι ψεκασμοί όταν επικρατούν δυνατοί άνεμοι
ζ) Να μην ψεκάζονται με τουρμπίνα οι δύο περιφερειακές σειρές μιας καλλιέργειας ώστε να προστατεύονται οι γειτονικές καλλιέργειες.
η) Να μην καλλιεργούν σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους κηπευτικά στα οποία δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα ίδια φυτοφάρμακα.
θ) Να τηρούν αρχείο με τα τιμολόγια αγοράς των φυτοπροστατευτικών προϊόντων που χρησιμοποιούν, τα έντυπα καταγραφής τους και τις καταγραφές στο «βιβλίο αγρού».
ι) Να ζητούν και να φυλάσσουν για ενδεχόμενο έλεγχο το έντυπο ηλεκτρονικής καταγραφής από τα καταστήματα που προμηθεύονται τα γεωργικά φάρμακα
Ως μια γενική αποτίμηση, από τους ελέγχους που διενεργήθηκαν τη χρονιά που πέρασε, θεωρούμε ότι ως προς το ελαιόλαδο η γενική εικόνα είναι πολύ πιο αισιόδοξη σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές. Ως προς τα νωπά οπωροκηπευτικά, πολλά πρέπει να γίνουν για να μειωθούν οι παραβάσεις ως προς την υπολειμματικότητα φυτοπροστατευτικών προϊόντων.
Ο έλεγχος της ασφάλειας των τροφίμων είναι εξαιρετικά μεγάλης σημασίας για την προστασία του καταναλωτή και αφορά όλη την κοινωνία. Η ύπαρξη υπολειμμάτων φυτοπροστατευτικών προϊόντων αναδεικνύεται στις μέρες μας σε μείζον πρόβλημα με πολυδιάστατες και σε πολλές περιπτώσεις απροσδιόριστες, ακόμα, συνέπειες για την υγεία του καταναλωτή. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα υπολείμματα φυτοπροστατευτικών ουσιών λειτουργούν αθροιστικά στον ανθρώπινο οργανισμό και οι δυσμενείς επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία μπορούν να εμφανιστούν ακόμα και μετά από χρόνια, γίνεται αντιληπτή η σπουδαιότητα της ορθής χρήσης των γεωργικών φαρμάκων από τους παραγωγούς και η αναγκαιότητα της ύπαρξης συστηματικών ελέγχων στα φρούτα και λαχανικά που διακινούνται στην περιοχή.
Οι καλλιεργητές θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν το μεγάλο βαθμό ευθύνης τους στην παραγωγή και διακίνηση ασφαλών, για τον καταναλωτή, προϊόντων και θα συμβάλλει σε αυτό η συστηματοποίηση των ελέγχων που γίνονται και θα συνεχίσουν να γίνονται όπως προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία.
Ο Προϊστάμενος της Υπηρεσίας
Δημήτριος Δήμου
· Ένα (1) δείγμα σπανάκι που λήφθηκε από τη λαϊκή αγορά Άργους με προέλευση το Άργος με υπολείμματα του μη εγκεκριμένου εντομοκτόνου για το σπανάκι chlopyrifos .
· Ένα (1) δείγμα σπανάκι που λήφθηκε από τη λαϊκή αγορά Άργους με προέλευση το Πετρί Κορινθίας με υπολείμματα του μη εγκεκριμένου εντομοκτόνου για το σπανάκι chlopyrifos
· Ένα (1) δείγμα σπανάκι που λήφθηκε από τη λαϊκή αγορά Άργους με προέλευση τη Στιμάγκα Κορινθίας με υπολείμματα των μη εγκεκριμένων για το σπανάκι διθειοκαρβαμιδικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων
· Ένα (1) δείγμα μήλων που λήφθηκε από τη Λαχαναγορά Άργους με προέλευση τη Επισκοπή Ημαθείας με υπολείμματα του μη εγκεκριμένου για το μήλα propargite.
Γενικά προκύπτει ένα ποσοστό 6,9% των δειγμάτων που λήφθηκαν να είναι επιβαρυμένο από υπολείμματα, μη εγκεκριμένων για τις συγκεκριμένες καλλιέργειες φυτοπροστατευτικών προϊόντων, ενώ σε κανένα δείγμα δεν βρέθηκε να έχει υπερβεί τα Ανώτατα Επιτρεπτά Όρια Υπολειμμάτων (ΜRLs). Η χρήση φυτοπροστατευτικού προϊόντος με τρόπο διαφορετικό από αυτόν που αναγράφεται στην έγκριση κυκλοφορίας και στην ετικέτα δεν είναι σύννομη, έχει ως αποτέλεσμα την παρουσία υπολειμμάτων στα παραγόμενα προϊόντα και την επιβολή κυρώσεων.
Είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι 3 από τα 4 δείγματα στα οποία βρέθηκαν υπολείμματα δεν είχαν καλλιεργηθεί στο νομό μας, όμως πρέπει να τονιστεί ότι όταν οι παραγωγοί που διαθέτουν τα προϊόντα τους στις λαϊκές αγορές, αγοράζουν από άλλους παραγωγούς και βρεθούν σε αυτά τα προϊόντα υπολείμματα, τότε οι συνέπειες θα βαρύνουν τους ίδιους, γιατί αναλαμβάνουν μαζί με το ρίσκο και την ευθύνη για τα προϊόντα που διαθέτουν.
Το μεγάλο πρόβλημα που καταδεικνύεται είναι το υψηλό ποσοστό υπολειμμάτων μη επιτρεπόμενων φυτοπροστατευτικών προϊόντων στο σπανάκι αφού 3 από τα 4 δείγματα που λήφθηκαν είχαν υπολείμματα. Σε 2 από τα 4 δείγματα σπανακιού βρέθηκαν υπολείμματα του εντομοκτόνου chlorpyrifos μη επιτρεπόμενου για την συγκεκριμένη καλλιέργεια. Πρόκειται για ένα οργανοφωσφορικό εντομοκτόνο επαφής, στομάχου και αναπνοής που χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση αφίδων, θριπών και άλλων εντόμων σε εσπεριδοειδή σε πυρηνόκαρπα μηλοειδή και σε λαχανικά δηλαδή σε ένα μεγάλο εύρος καλλιεργειών, αλλά δεν είναι επιτρεπόμενο για την καλλιέργεια σπανακιού. Όλες οι περιπτώσεις αποτελούν παραβάσεις και επιβάλλονται οι προβλεπόμενες από το νόμο διοικητικές κυρώσεις.
Κάνοντας μια ανασκόπηση στα αποτελέσματα των ελέγχων του 2013 στα νωπά οπωροκηπευτικά δεν επιβλήθηκαν κυρώσεις γιατί δεν υπήρχαν παραβάσεις ούτε για υπολείμματα μη εγκεκριμένων φυτοφαρμάκων ούτε για υπερβάσεις των Μέγιστων Επιτρεπόμενων Ορίων.
Το 2012 6,25 % των δειγμάτων βρέθηκε να έχει υπολείμματα μη εγκεκριμένων φυτοπροστατευτικών προϊόντων και πιο συγκεκριμένα 2 από τα 4 δείγματα με υπολείμματα ήταν σπανάκι.
Επίσης κατά τις δειγματοληψίες ελαιολάδου που πραγματοποιήθηκαν το 2014 δεν βρέθηκαν υπολείμματα στα 6 συνολικά δείγματα που λήφθηκαν, ενώ αντίθετα κατά τις δειγματοληψίες τόσο του έτους 2013 όσο και του 2012 βρέθηκαν υπολείμματα του μη επιτρεπόμενου chlorpyrifos σε ποσοστό 33% των δειγμάτων του κάθε έτους.
Επισημαίνουμε ότι, οι έλεγχοι θα συνεχίσουν να γίνονται τόσο στην Περιφερειακή Ενότητα Αργολίδας όσο και στις άλλες Περιφερειακές Ενότητες της χώρας.
Έτσι, οι καλλιεργητές θα πρέπει να τηρούν τα αναγραφόμενα στις ετικέτες των χρησιμοποιούμενων φυτοφαρμάκων, προκειμένου να παράγουν ασφαλή προϊόντα αλλά και να μη βρίσκονται σε δυσάρεστες καταστάσεις, όπως είναι η επιβολή Διοικητικών κυρώσεων (χρηματικά πρόστιμα) και επιβολή Ποινικών κυρώσεων, αφού στη συνέχεια ακολουθεί και η δικαστική διαδικασία.
Για μια ακόμη φορά τονίζουμε ότι οι παραγωγοί θα πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή :
α) Στη χρήση μόνο εγκεκριμένων, για την καλλιέργεια που το χρησιμοποιούν, φυτοφαρμάκων,
β) Να μην υπερβαίνουν τις συνιστώμενες δόσεις των γεωργικών φαρμάκων που αναγράφονται στις ετικέτες τους και οι επεμβάσεις να γίνονται την κατάλληλη στιγμή.
γ) Να μην συγκομίζουν τα προϊόντα τους σε χρονικό διάστημα μικρότερο από αυτό που αναγράφει η ετικέτα του χρησιμοποιούμενου φαρμάκου
δ) Να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στις περιπτώσεις συγκαλλιέργειας και να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα προστασίας, ώστε να μην ψεκάζεται και να επιμολύνεται και η συγκαλλιεργούμενη καλλιέργεια
ε) Να μην χρησιμοποιούν ως μέσο ψεκασμού τη τουρμπίνα σε συγκαλλιέργειες ώστε να αποφεύγονται οι επιμολύνσεις
στ) Να αποφεύγονται οι ψεκασμοί όταν επικρατούν δυνατοί άνεμοι
ζ) Να μην ψεκάζονται με τουρμπίνα οι δύο περιφερειακές σειρές μιας καλλιέργειας ώστε να προστατεύονται οι γειτονικές καλλιέργειες.
η) Να μην καλλιεργούν σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους κηπευτικά στα οποία δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα ίδια φυτοφάρμακα.
θ) Να τηρούν αρχείο με τα τιμολόγια αγοράς των φυτοπροστατευτικών προϊόντων που χρησιμοποιούν, τα έντυπα καταγραφής τους και τις καταγραφές στο «βιβλίο αγρού».
ι) Να ζητούν και να φυλάσσουν για ενδεχόμενο έλεγχο το έντυπο ηλεκτρονικής καταγραφής από τα καταστήματα που προμηθεύονται τα γεωργικά φάρμακα
Ως μια γενική αποτίμηση, από τους ελέγχους που διενεργήθηκαν τη χρονιά που πέρασε, θεωρούμε ότι ως προς το ελαιόλαδο η γενική εικόνα είναι πολύ πιο αισιόδοξη σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές. Ως προς τα νωπά οπωροκηπευτικά, πολλά πρέπει να γίνουν για να μειωθούν οι παραβάσεις ως προς την υπολειμματικότητα φυτοπροστατευτικών προϊόντων.
Ο έλεγχος της ασφάλειας των τροφίμων είναι εξαιρετικά μεγάλης σημασίας για την προστασία του καταναλωτή και αφορά όλη την κοινωνία. Η ύπαρξη υπολειμμάτων φυτοπροστατευτικών προϊόντων αναδεικνύεται στις μέρες μας σε μείζον πρόβλημα με πολυδιάστατες και σε πολλές περιπτώσεις απροσδιόριστες, ακόμα, συνέπειες για την υγεία του καταναλωτή. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα υπολείμματα φυτοπροστατευτικών ουσιών λειτουργούν αθροιστικά στον ανθρώπινο οργανισμό και οι δυσμενείς επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία μπορούν να εμφανιστούν ακόμα και μετά από χρόνια, γίνεται αντιληπτή η σπουδαιότητα της ορθής χρήσης των γεωργικών φαρμάκων από τους παραγωγούς και η αναγκαιότητα της ύπαρξης συστηματικών ελέγχων στα φρούτα και λαχανικά που διακινούνται στην περιοχή.
Οι καλλιεργητές θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν το μεγάλο βαθμό ευθύνης τους στην παραγωγή και διακίνηση ασφαλών, για τον καταναλωτή, προϊόντων και θα συμβάλλει σε αυτό η συστηματοποίηση των ελέγχων που γίνονται και θα συνεχίσουν να γίνονται όπως προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία.
Ο Προϊστάμενος της Υπηρεσίας
Δημήτριος Δήμου
.webp "ΑΡΓΟΛΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ")