Οι αχινοί, ή αχινιοί, είναι μικρά, θαλάσσια ζώα με ασβεστολιθικό σφαιρικό κέλυφος που φέρουν αγκάθια. Ανήκουν στην υπο-συνομοταξία των Εχινοζώων της συνομοταξίας των Εχινοδέρμων, στην οποία ανήκουν και οι αστερίες.
Απαντώνται σε όλες τις θάλασσες του κόσμου. Ειδικότερα, ζουν στη λάσπη του βυθού ή σε μέρη με φύκια ή επάνω σε βράχους, σε μικρό σχετικά βάθος. Χαρακτηριστικό τους είναι τα μακριά τους αγκάθια, με τα οποία κινούνται, ενώ για την κίνησή τους χρησιμοποιούν και βαδιστικούς ποδίσκους, που έχουν σχήμα σωλήνα.
Με τους ποδίσκους προσκολλώνται σε στέρεα υποστηρίγματα και επίσης αναπνέουν. Τα εχινοειδή εμφανίστηκαν κατά την σιλούριο περίοδο του παλαιοζωϊκού αιώνος (443,7–416 εκατομμύρια χρόνια πριν από σήμερα) κι εξακολουθούν να ζουν ακόμα και σήμερα.
Κρατώντας με προσοχή τον αχινό και ξύνοντας με ένα μαχαίρι το κέλυφος, στη θάλασσα ή σε τρεχούμενο νερό, αφαιρούμε τ΄ αγκάθια του και στη συνέχεια ανοίγουμε το κέλυφος από το στόμα του και αδειάζουμε το περιεχόμενο σε πιάτο.
Ο αχινός δεν θα πρέπει να είναι νεκρός, διότι η αποσύνθεσή του δημιουργεί δηλητήριο. Το ότι ο αχινός είναι ζωντανός επιβεβαιώνεται προηγουμένως από το αν κινεί τα αγκάθια του. Απαραίτητα όταν σερβίρεται αχινός ωμός θα πρέπει να συνοδεύεται με λεμόνι ή ξύδι.
Καλύτεροι αχινοί για κατανάλωση είναι οι κόκκινοι, σε αντίθεση με τους μαύρους που είναι σχετικά άγευστοι. Στα παραλιακά κέντρα της Τήνου σερβίρεται εξαιρετική αχινόσουπα.
