Σε απόσταση 450 περίπου μέτρων από το μόλο δεσπόζει το θαλασσοφίλητο Μπούρτζι, φρούριο- ταυτότητα της πόλης κτισμένο πάνω στο νησάκι των Αγίων Θεοδώρων όπου υπήρχε ο ομώνυμος Βυζαντινός ναός.
Το Μπούρτζι που στα τουρκοαραβικά σημαίνει νησί-φρούριο κτίστηκε το 1473 από τους Ενετούς, οι οποίοι θέλοντας να αντιμετωπίσουν τις πειρατικές επιδρομές εκμεταλλεύτηκαν τη γεωγραφική θέση της νησίδος και οικοδόμησαν πύργο με πυροβόλα. Το σχεδιασμό ανέλαβε ο Ιταλός αρχιτέκτονας Antonio Gambello. Οχυρωματικά έργα όμως έγιναν και κατά τη Β’ Ενετική κυριαρχία, μετά την κατάληψή του από τον Μοροζίνη (1686), οπότε και το κάστρο πήρε την τωρινή του μορφή. Την πινελιά τους στο φρούριο έβαλαν και οι Τούρκοι. Αυτοί το περιέβαλαν με τη λεγόμενη πορπορέλα, υποθαλάσσιο δηλαδή φράγμα από πέτρες που καθιστούσε αδύνατη την προσέγγιση μεγάλων πλοίων.
Το φρούριο ακολουθεί το σχήμα της νησίδας. Στο κέντρο της ορθώνεται ένας ψηλός πύργος ακανόνιστου εξαγώνου και πλαισιώνεται από χαμηλούς ημικυκλικούς πύργους για τα κανόνια στα ανατολικά και στα δυτικά του. Εσωτερικά ο πύργος είναι τριώροφος και κινητές σκάλες οδηγούν από τον ένα όροφο στον άλλο. Στη βορειοανατολική πλευρά της νήσου έχει διαμορφωθεί ένας μικρός όρμος προκειμένου να κάνει ασφαλέστερη την πρόσβαση.
Πολλές και οι ονομασίες του μέσα στα χρόνια. Οι Ενετοί πρώτοι τ’ ονόμασαν Castello dello Soglio (Καστελι) και το λιμάνι Porto Cadena (λιμάνι της αλυσίδας) καθώς η είσοδος του όρμου έκλεινε με μια κινητή αλυσίδα. Έδεναν την αλυσίδα απ’ το Μπούρτζι στη μύτη της Ακροναυπλίας (περιοχή Πέντε αδέρφια) και την τραβούσαν κάθε φορά που εχθρικό πλοίο προσέγγιζε τον λιμένα, κόβοντάς το στη μέση.
Το φρούριο έπαιξε σημαντικό ρόλο και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης. Ο «Θαλασσόπυργος» όπως τον είπαν οι αγωνιστές του ’21 καταλήφθηκε το 1822 από τους Έλληνες μετά από δύο πολιορκίες. Από κει ταμπουρωμένοι, κανονιοβολούσαν απέναντι το Παλαμήδι και την Ακροναυπλία που ήταν στα χέρια των Τούρκων. Εδώ λίγα χρόνια αργότερα, το 1826 κατέφυγε η ελληνική κυβέρνηση κατά την εμφύλια σύγκρουση.
Το Μπούρτζι λειτούργησε ως φρούριο ως το 1865. Τότε με εντολή του βασιλιά Γεωργίου του Α΄ στο χώρο εγκαταστάθηκαν οι δήμιοι των φυλακών του Παλαμηδίου. Στη δεκαετία του 1930 αποτέλεσε κέντρο του Οργανισμού Τουρισμού και αργότερα λειτούργησε ως ξενοδοχείο πολυτελείας μέχρι το 1970.
Σήμερα αποτελεί έναν από τους βασικότερους πόλους έλξης της πόλης. Χιλιάδες τουρίστες το επισκέπτονται καθημερινά με τις βαρκούλες που είναι δεμένες στο μόλο και εκτελούν δρομολόγια καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Η θέα του μαγευτική. Οι λαμπυρίζουσες αχτίδες του ήλιου την ημέρα και το φεγγάρι που απλώνεται από πίσω του τη νύχτα γεμίζουν την παλέτα των χρωμάτων του επισκέπτη της πόλης. Σε τακτά διαστήματα οργανώνονται στο χώρο μουσικές βραδιές κάτω από το φως του φεγγαριού που ταξιδεύουν τον επισκέπτη στα καταγάλανα νερά του Αργολικού κόλπου και στη μακραίωνη ιστορία της πόλης.
Το Μπούρτζι που στα τουρκοαραβικά σημαίνει νησί-φρούριο κτίστηκε το 1473 από τους Ενετούς, οι οποίοι θέλοντας να αντιμετωπίσουν τις πειρατικές επιδρομές εκμεταλλεύτηκαν τη γεωγραφική θέση της νησίδος και οικοδόμησαν πύργο με πυροβόλα. Το σχεδιασμό ανέλαβε ο Ιταλός αρχιτέκτονας Antonio Gambello. Οχυρωματικά έργα όμως έγιναν και κατά τη Β’ Ενετική κυριαρχία, μετά την κατάληψή του από τον Μοροζίνη (1686), οπότε και το κάστρο πήρε την τωρινή του μορφή. Την πινελιά τους στο φρούριο έβαλαν και οι Τούρκοι. Αυτοί το περιέβαλαν με τη λεγόμενη πορπορέλα, υποθαλάσσιο δηλαδή φράγμα από πέτρες που καθιστούσε αδύνατη την προσέγγιση μεγάλων πλοίων.
Το φρούριο ακολουθεί το σχήμα της νησίδας. Στο κέντρο της ορθώνεται ένας ψηλός πύργος ακανόνιστου εξαγώνου και πλαισιώνεται από χαμηλούς ημικυκλικούς πύργους για τα κανόνια στα ανατολικά και στα δυτικά του. Εσωτερικά ο πύργος είναι τριώροφος και κινητές σκάλες οδηγούν από τον ένα όροφο στον άλλο. Στη βορειοανατολική πλευρά της νήσου έχει διαμορφωθεί ένας μικρός όρμος προκειμένου να κάνει ασφαλέστερη την πρόσβαση.
Πολλές και οι ονομασίες του μέσα στα χρόνια. Οι Ενετοί πρώτοι τ’ ονόμασαν Castello dello Soglio (Καστελι) και το λιμάνι Porto Cadena (λιμάνι της αλυσίδας) καθώς η είσοδος του όρμου έκλεινε με μια κινητή αλυσίδα. Έδεναν την αλυσίδα απ’ το Μπούρτζι στη μύτη της Ακροναυπλίας (περιοχή Πέντε αδέρφια) και την τραβούσαν κάθε φορά που εχθρικό πλοίο προσέγγιζε τον λιμένα, κόβοντάς το στη μέση.
Το φρούριο έπαιξε σημαντικό ρόλο και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης. Ο «Θαλασσόπυργος» όπως τον είπαν οι αγωνιστές του ’21 καταλήφθηκε το 1822 από τους Έλληνες μετά από δύο πολιορκίες. Από κει ταμπουρωμένοι, κανονιοβολούσαν απέναντι το Παλαμήδι και την Ακροναυπλία που ήταν στα χέρια των Τούρκων. Εδώ λίγα χρόνια αργότερα, το 1826 κατέφυγε η ελληνική κυβέρνηση κατά την εμφύλια σύγκρουση.
Το Μπούρτζι λειτούργησε ως φρούριο ως το 1865. Τότε με εντολή του βασιλιά Γεωργίου του Α΄ στο χώρο εγκαταστάθηκαν οι δήμιοι των φυλακών του Παλαμηδίου. Στη δεκαετία του 1930 αποτέλεσε κέντρο του Οργανισμού Τουρισμού και αργότερα λειτούργησε ως ξενοδοχείο πολυτελείας μέχρι το 1970.
Σήμερα αποτελεί έναν από τους βασικότερους πόλους έλξης της πόλης. Χιλιάδες τουρίστες το επισκέπτονται καθημερινά με τις βαρκούλες που είναι δεμένες στο μόλο και εκτελούν δρομολόγια καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Η θέα του μαγευτική. Οι λαμπυρίζουσες αχτίδες του ήλιου την ημέρα και το φεγγάρι που απλώνεται από πίσω του τη νύχτα γεμίζουν την παλέτα των χρωμάτων του επισκέπτη της πόλης. Σε τακτά διαστήματα οργανώνονται στο χώρο μουσικές βραδιές κάτω από το φως του φεγγαριού που ταξιδεύουν τον επισκέπτη στα καταγάλανα νερά του Αργολικού κόλπου και στη μακραίωνη ιστορία της πόλης.
