Εκκλησίες και ξωκλήσια που χτίστηκαν με ιδρώτα ανθρώπων πάνω σε απόκρημνους γκρεμούς, άλλες να σηκώνουν στις πλάτες τους ολόκληρους βράχους αιώνων, άλλες βουτηγμένες σε πλαγιές και δίπλα σε χαράδρες, άλλες πάνω στα ανεμοδαρμένα κύματα της θάλασσας, όλες στέκουν σιωπηλές και αγέρωχες αναδεικνύοντας το μεγαλείο του ανθρώπου να αγγίξει το θείο μέσα από τη φύση.
Δες τα μικρά θαύματα Θεού και ανθρώπων, τις σπάνιας ομορφιάς και πλέον δυσπρόσιτες εκκλησίες του νομού που αξίζουν τον αυξημένο βαθμό δυσκολίας που προϋποθέτουν για να τις προσεγγίσεις.
Ο Άγιος Νικόλαος ο κρασόκτιστος
Ο Άγιος Νικόλαος ο κρασόκτιστος είναι ένα πανέμορφο εκκλησάκι της Αργολίδας στην Καραθώνα, 7 χιλιόμετρα από το Ναύπλιο, χτισμένο κυριολεκτικά δίπλα στη θάλασσα.
Ο Άγιος Νικόλαος ο κρασόκτιστος, δύσβατος και ανεμοδαρμένος από τους χειμερινούς αέρηδες και τα κύματα, θεωρείται από τους ντόπιους φύλακας άγγελος για τα πλοία που μπαίνουν στο λιμάνι της πόλης.
Η ονομασία του ως Άγιος Νικόλαος ο κρασόκτιστος προέκυψε από την ιστορία, σύμφωνα με την οποία, κάποιος καπετάνιος που μετέφερε κρασί από κάποιο νησί του Αιγαίου προς το Ναύπλιο, πιθανότατα την περίοδο της πρώτης ενετοκρατίας, παρακάλεσε τον Άγιο Νικόλαο, προστάτη των ναυτικών, να σώσει το πλοίο του από την τρικυμία που είχε ξεσπάσει και ως αντάλλαγμα θα του έχτιζε ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στην μνήμη του από κρασί και χώμα. Αφού το καράβι σώθηκε από τα βράχια και τους σφοδρούς χειμωνιάτικους ανέμους της περιοχής και έπιασε λιμάνι, ο καπετάνιος τηρώντας το τάμα του στον Άγιο, έφτιαξε το εκκλησάκι με κρασί (αντί για νερό) και λάσπη.
Η πρόσβαση για τον επισκέπτη στο ξωκλήσι γίνεται μέσω ενός μονοπατιού από το τέρμα της παραλίας της Καραθώνας στο σημείο που υπάρχει χώρος στάθμευσης και διανύοντας περίπου 500 μέτρα με τα πόδια.
Ο Άγιος Νικόλαος ο κρασόκτιστος γιορτάζει κάθε χρόνο στις 20 Μαϊου την ανακομιδή των ιερών λειψάνων του, αφού το χειμώνα στις 6 Δεκεμβρίου οι καιρικές συνθήκες δεν επιτρέπουν την πρόσβαση στο σημείο. Στο τέλος του εσπερινού, ακολουθεί λιτάνευση της εικόνας του Αγίου από την εκκλησία ως το λιμανάκι της Καραθώνας.
Η Παναγία Κατακεκρυμμένη
Η Παναγία Κατακεκρυμμένη Καραθώνας είναι ένα εκκλησάκι στην ομώνυμη παραλία της Αργολίδας, 5 περίπου χιλιόμετρα από την πόλη του Ναυπλίου.
Από τα παλιότερα ασκητήρια της περιοχής, η Παναγία Κατακεκρυμμένη Καραθώναςείναι χτισμένη στην άκρη ενός απόκρημνου βράχου, σε ένα επιβλητικό σημείο με θέα την παραλία της Καραθώνας και τα χωράφια που βόσκουν τα λίγα πρόβατα της περιοχής. Δίπλα από την εκκλησία, οι λάτρεις της αναρρίχησης επιδίδονται στο αγαπημένο τους σπορ.
Το εκκλησάκι της Παναγίας Κατακεκρυμμένης Καραθώνας θυμίζει μικρό κάστρο, καθώς διαθέτει πολεμίστρες που χρησίμευαν για να προφυλάσσονται οι μοναχοί από ανεπιθύμητους επισκέπτες και εχθρούς.
Μόλις ο επισκέπτης ανέβει τα σκαλιά που οδηγούν στο προαύλιο της εκκλησίας, μπορεί να ξαποστάσει στα παγκάκια, ατενίζοντας τον ορίζοντα και να μαγευτεί από τον ορεινό όγκο που βρίσκεται από πάνω του. Αριστερά πριν τον κυρίως ναό, υπάρχει χώρος για το άναμα των κεριών, ενώ στο εσωτερικό της εκκλησίας διακρίνονται λίγες φορητές εικόνες, κάποιες καρέκλες και ένα απλό τέμπλο σκεπασμένο από κεραμίδια, ώστε να μη πέφτει πάνω του το νερό από τις ρωγμές των βράχων. Λέγεται ότι η σήραγγα πίσω από το ιερό καταλήγει στην άλλη πλευρά του βουνού, ενώ σε κρύπτη εντός του ιερού έχουν βρεθεί παλιές εικόνες αλλά και μια κασέλα με οστά τα οποία προφανώς ανήκουν σε κάποιον μοναχό που ζούσε εκεί.
H Παναγία Κατακεκρυμμένη Καραθώνας κάποτε ήταν μετόχι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα Καραθώνα και αν και αποτέλεσε καταφύγιο μοναχισμού, τα 1600 περίπου εγκαταλείφθηκε. Σήμερα στέκει αγέρωχη και συνάμα κρυμμένη πάνω από τα νερά του αργολικού κόλπου.
Το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου στα Δίδυμα
Το βραχοσκέπαστο ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου βρίσκεται στα Δίδυμα της Αργολίδαςμέσα σ΄ένα μικρό σπήλαιο του Διδύμου όρους.
Μέσα στις δολίνες των Διδύμων, σίγουρα ξαφνιάζει τον επισκέπτη η ύπαρξη δυο ναών. Από τη μία στέκεται το δημοφιλές ξωκλήσι του Αγίου Γεώργιου, και από την άλλη της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος.
Την επομένη του Πάσχα, στην κινητή γιορτή του Αγίου Γεωργίου, οι κάτοικοι των Διδύμων γιορτάζουν στο μικρό ξωκλήσι του Αγίου Γεώργιου και συνηθίζουν εδώ και χρόνια να κάνουν λειτουργία μέσα στην ασκεπή σπηλιά του βουνού.
Κατασκευασμένο κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, όπως προδίδουν κάποιες εγχάρακτες επιγραφές που υπάρχουν μέσα σ΄ αυτό, το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου είναι διακοσμημένο με τοιχογραφίες πιθανότερα του 13ου αιώνα.
Επί της Ενετοκρατίας, βρήκαν στα προστατευτικά βράχια του καταφύγιο οι κάτοικοι του Δήμου Ερμιονίδας. Λέγεται μάλιστα, ότι το ξωκλήσι του Αγίου Γεώργιου επισκέφτηκαν στο παρελθόν ως προσκυνητές, ο Δημήτριος Παλαιολόγος και ο Θωμάς Βερονέζι.
Η παράδοση αναφέρει πλήθος θαυμαστών γεγονότων που συνέβησαν ευρύτερα στην περιοχή, κι είχαν ως επίκεντρο το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου. Μέσα σ’ ένα μικρό σπήλαιο κάτω από τις πάχνες του Διδύμου όρους υπάρχει μία τρύπα, όπου λέγεται πως εκεί άφησε το σημάδι του, το άλογο του τροπαιοφόρου Αγίου. Πιστεύεται λοιπόν, ότι αν κάποιος κολλήσει το αυτί του σ’ αυτήν, θα ακούσει τον καλπασμό του αλόγου του. Άλλοι βέβαια αναφέρουν ότι αυτή η τρύπα απλά μαρτυρά τα ίχνοι ασκητών που ανέρχονταν στον ναό με τη χρήση σκοινιού.
Το μικρό ξωκλήσι της Παναγίας Φαρμακά
Ανάμεσα στα βράχια μιας ελατοσκέπαστης νότιας πλαγιάς του Φαρμακά, στο νομό Αργολίδας και πάνω από το χωριό Γυμνό, βρίσκεται το μικρό ξωκλήσι της Παναγίας Φαρμακά.
Σε σημείο δυσπρόσιτο του βουνού, όπου φυτρώνουν πολλά φαρμακευτικά βότανα, απ’ όπου προήλθε κι η ονομασία της, η Παναγία Φαρμακά αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά αξιοθέατα πολιτισμού στην περιοχή.
Η Παναγία Φαρμακά είναι αφιερωμένη στη Θεοτόκο, έχει διαμορφωθεί σε φυσικό κοίλωμα του βράχου, ένα μέρος του όποίου έχει μετατραπέι σε Αγία Τράπεζα.
Η ακριβής ίδρυση της Παναγίας Φαρμακά δεν μπορεί να προσδιοριστεί, αν και σύμφωνα με την παράδοση, αναφέρεται πως αρχικά σε σπηλιά που έχει χτισμένη την είσοδό της, και βρίσκεται κάτω από το εκκλησάκι, υπήρξε ασκητήριο από το 13ο αιώνα.
Το 1822, μετά την καταστροφή της Χίου, ο κηνυγημένος τότε ιερομόναχος Κύριλλος Τρεχάκης έφτασε στην Παναγία Φαρμακά μαζί με τον αδερφό του, κι έμεινε για 6 χρόνια. Σήμερα οι ντόπιοι στο Γυμνό, θυμούνται τον τελευταίο καλόγερο να κατοικεί εκεί, λίγο πριν τη γερμανική κατοχή.
Αγία Ρουσαλή Βρουστίου
Η Αγία Ρουσαλή Βρουστίου στην Αργολίδα είναι ένα μικρό ξωκλήσι που βρίσκεται στοΒρούστι , λίγο πιο πάνω από τη Χούνη και είναι αφιερωμένο στη μνήμη της Αγίας Ιερουσαλήμ ή της Υπαπαντής.
Το εκκλησάκι που είναι ορατό από το δρόμο Άργους – Καρυάς, είναι χτισμένο με πέτρα μέσα σε μια μεγάλη δυσπρόσιτη σπηλιά και προσφέρει θέα του Αργολικού Κόλπου που σαγηνεύει τον επισκέπτη.
Η σπηλιά με την εκκλησία στο εσωτερικό της, λόγω της θέσης της, καθώς βρίσκεται στην κορυφή της απόκρημνης πλαγιάς, ήταν φυσικό κάστρο και οχυρό. Το 1770 αποτέλεσε καταφύγιο των κυνηγημένων Αργείων από τους Τούρκους, ενώ στην επανάσταση του 1821 ήταν άντρο και ορμητήριο του καπετάν Δαγρέ κατά του Ιμπραήμ.
Η Αγία Ρουσαλή Βρουστίου πήρε το όνομά της από την πόλη της Ιερουσαλήμ, αφού η παράδοση αναφέρει ότι στη σπηλιά κατέφυγε κάποιος μοναχός από τα Ιεροσόλυμα και με τη βοήθεια των ντόπιων βοσκών έχτισε το ξωκλήσι, διαμορφώνοντας τη σπηλιά σε ασκηταριό και πίνοντας το νερό που έσταζε από το βράχο.
Μια άλλη εκδοχή αποδίδει την ονομασία του μικρού ναού στην Αγία Ιερουσαλήμ που καταγόταν από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και ήρθε στην Ελλάδα τον 3ο αιώνα μ.Χ. για να κηρύξει το λόγο του Θεού.
Μέχρι τη δεκαετία του 1970, το εκκλησάκι της Αγίας Ρουσαλής Βρουστίου γιόρταζε 2 φορές το χρόνο, στις 2 Φεβρουαρίου και στις 2 Ιουλίου, και οι κάτοικοι του Βρουστίου και των γύρω περιοχών, πεζοί ή με τα ζώα τους, έφταναν στη σπηλιά, όπου και διανυκτέρευαν εφοδιασμένοι με κουβέρτες και φαγητά.
Η Αγία Ρουσαλή Βρουστίου γιορτάζει κάθε χρόνο στις 2 Φεβρουαρίου, που είναι η γιορτή της Υπαπαντής και έχει αναβιώσει τα τελευταία χρόνια με πρωτοβουλία του Πολιτιστικού και Εξωραϊστικού Συλλόγου Βρουστίου «Η ΠΛΑΤΑΝΑ», ο οποίος συντήρησε την εκκλησία και βελτίωσε το δρόμο που οδηγεί στο σημείο, κάνοντας πιο εύκολη την πρόσβαση με αυτοκίνητο.
Μονή Αυγού
Η Μονή Αυγού είναι από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της Αργολίδας, και βρίσκεται πάνω σε μια απότομη πλευρά των Διδύμων ορέων, σχεδόν μια ώρα μακριά από το Ναύπλιο.
Αφιερωμένη στον Άγιο Δημήτριο το Μυροβλύτη, η Μονή Αυγού είναι χτισμένη σε υψόμετρο 853 μέτρων, με θέα την χαράδρα του ποταμού Ράδου. Προς τη δύση, η Μονή ξανοίγεται προς τα Ίρια, τη θάλασσα και τα βουνά του Ναυπλίου, προσφέροντας καταπλητική θέα στο φυσικό τοπίο που ξεδιπλώνεται μπροστά της.
Οι ρίζες της Μονής Αυγού φτάνουν πίσω στους Βυζαντινούς χρόνους. Πριν την επίσημη ίδρυσή της ήταν ένα από τα ασκητήρια της περιοχής, ενώ τα κελιά της φιλοξένησαν τους επαναστάτες του 1821.
Διάφοροι θρύλοι ζώνουν το όνομα της Μονής Αυγού. Επικρατέστερος, είναι αυτός που μιλάει για μια μητέρα που έφερε εκεί το άρρωστο παιδί της προκειμένου να το γιατρέψει η Παναγία, κι εκείνη την πρόσταξε να το πετάξει από το γκρεμό του όρους. Η άπιστη μάνα φοβήθηκε κι αντί να πετάξει το παιδί της, πέταξε πρώτα ένα αυγό. Το αυγό προσγειώθηκε μαλακά πάνω στο χώμα χωρίς να σπάσει. Βλέποντάς το η μάνα πετάξε και το παιδί της, το οποίο όμως έγινε «χίλια κομμάτια».
Μέσα στον κύριο ναό της Μονής Αυγού που είναι αφιερωμένος σε δύο Αγίους μπορεί να δει κανείς αγιογραφίες του 17ου αιώνα, και στην κορυφή του κτιρίου, μέσα στην σπηλιά της Μεταμορφώσεως, σώζονται εικόνες του 11ου αιώνα. Το κυρίως κτίριο της Μονής αποτελείται από το ισόγειο και δύο ορόφους, ενώ η σύνδεση των ορόφων γίνεται με μία πέτρινη σκάλα. Στο τελευταίο επίπεδο, που υπάρχει ο μεγαλύτερος ναός της, του Αγίου Δημητρίου, μπορείτε να βγείτε και να περπατήσετε μέχρι επάνω στον τρούλο του ναού.
Σήμερα η Μονή Αυγού δεν έχει μοναχούς. Ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Ύδρας και λειτουργείται στις 26 Οκτωβρίου, ανήμερα του Αγίου Δημητρίου. Ωστόσο, οι Διδυμιώτες,μεγάλη γιορτή κάνουν και της Αγίας Θεοδώρας (το Σάββατο της Α΄ Εβδομάδος των Νηστειών).
