Μετά από 14 χρόνια και με πρωτοβουλία πέντε πολιτιστικών συλλόγων, της Καρυάς Αργολίδας, της Σκοπής, Νεστάνης, Λουκά και Μηλιάς Αρκαδίας, πραγματοποιήθηκαν το πρωί της Κυριακής 9 Αυγούστου, στο χώρο του Μνημείου (στον ίδιο χώρο δόθηκε και η Μάχη της Μαντινείας το 362πΧ) στη Σκοπή (Μύτικας), λίγο έξω από την Τρίπολη, εκδηλώσεις για την Μάχη της Γράνας.
Μία νικηφόρα μάχη που δόθηκε στις 10 Αυγούστου του 1821 με πρωτεργάτες τον Θοδωρή Κολοκοτρώνη και τον Γιαννάκο Δαγρέ από την Καρυά Αργολίδος.
Μία μάχη που η σημασία της δεν συμβαδίζει με την προβολή της (που είναι μικρή), παρόλο που αποτέλεσε τον προάγγελο της Άλωσης της Τριπολιτσάς, στις 23 Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου.
Μία μάχη που η σημασία της δεν συμβαδίζει με την προβολή της (που είναι μικρή), παρόλο που αποτέλεσε τον προάγγελο της Άλωσης της Τριπολιτσάς, στις 23 Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου.
Μία μάχη που δεν είχε τόσο πολύ να κάνει με το στρατιωτικό κομμάτι όσο με την στρατηγική και το σχέδιο των πρωτεργάτων της και σίγουρα αποτελεί παράδειγμα και για εμάς σήμερα, που βρισκόμαστε σε δύσκολη περίοδο με πολλά προβλήματα ως Χώρα και το σχέδιο είναι αναγκαίο, όπως και η ανάμνηση ότι οι πρόγονοί μας ήταν ήρωες και δεν δείλιασαν ούτε μία στιγμή μπροστά σε ισχυρότερο εχθρό.
Η εκδήλωση ακολούθησε το τυπικό αντίστοιχων εκδηλώσεων, με επιμνημόσυνη δέηση, κατάθεση στεφάνων, χαιρετισμούς, που είχαν και ειδήσεις τόσο για την καθιέρωση πλέον της εκδήλωσης, την ονοματοδοσία ενός δρόμου της Τρίπολης, σε δρόμο Γιαννάκου Δαγρέ αλλά και την υλοποίηση του δρόμου που θα ενώσει την Νεστάνη με την Καρυά. Έργο που έχει φθάσει στη δημοπράτησή του για το κομμάτι της Αρκαδίας.
Η εκδήλωση ακολούθησε το τυπικό αντίστοιχων εκδηλώσεων, με επιμνημόσυνη δέηση, κατάθεση στεφάνων, χαιρετισμούς, που είχαν και ειδήσεις τόσο για την καθιέρωση πλέον της εκδήλωσης, την ονοματοδοσία ενός δρόμου της Τρίπολης, σε δρόμο Γιαννάκου Δαγρέ αλλά και την υλοποίηση του δρόμου που θα ενώσει την Νεστάνη με την Καρυά. Έργο που έχει φθάσει στη δημοπράτησή του για το κομμάτι της Αρκαδίας.
Ακολούθησαν τραγούδια και χοροί από Νεστανιώτες και Καρυώτες ενώ η εκδήλωση έκλεισε με κεράσματα από τους Συλλόγους των χωριών που διοργάνωσαν την τιμητική αυτή εκδήλωση για τους ήρωες της μάχης της Γράνας.
Να αναφέρουμε πως στην εκδήλωση παρούσες ήταν και απόγονοι του Καπετάν Γιαννάκου Δαγρέ από το Σικάγο.
drt915.gr
Να αναφέρουμε πως στην εκδήλωση παρούσες ήταν και απόγονοι του Καπετάν Γιαννάκου Δαγρέ από το Σικάγο.
drt915.gr
Λίγες μέρες πριν την άλωση της Τριπολιτσάς, στις 10 Αυγούστου 1821, δόθηκε έξω από την πόλη η μάχη της Γράνας, που μαζί μ” εκείνες του Βαλτετσίου και των Βασιλικών, που προηγήθηκαν, έκρινε οριστικά την τύχη της.
Οσο οι Τούρκοι κράταγαν μακριά από την πολιορκημένη Τρίπολη τους Ελληνες, οι γυναίκες τους και οι γέροι βγαίνανε και θέριζαν τα χωράφια γύρω από την πόλη.
Ο Κολοκοτρώνης για να εμποδίσει τους Τούρκους να βγαίνουν, πρόσταξε να φτιάσουν στο Μύτικα, ίσαμε μισή ώρα από την Τριπολιτσά, μια γράνα, δηλαδή ένα χαντάκι.
Στις 9 με 10 Αυγούστου, μια φεγγαρόλουστη νύχτα, εκστράτεψαν τρεις χιλιάδες Τούρκοι πεζούρα και καβαλαρία, με αρχηγό τον Κεχαγιάμπεη. Τράβηξαν προς τα χωριά Λουκά και Νεστάνη ν” αρπάξουν ό,τι τροφές βρούν. Πέρασαν από την άκρη της γράνας και νομίζοντας πως ήταν σύνορα χωραφιών, κορόιδευαν τους Ελληνες:
-Ακόμα δεν έκαναν οι παλιοραγιάδες ζάφτι τον τόπο κι από τώρα τον μοιράζονται.
Με το γλυκοχάραμα πέσανε πάνω στο σώμα του Γιάννη Δαγρέ. Σκοτώνουν δεκατρείς δικούς μας κι ανάμεσα σ” αυτούς τον αδελφό του Δαγρέ Θανάση. Οι άλλοι κλείστηκαν σε μια σπηλιά για να σωθούν .
Σαν άκουσε τη βροντή της μάχης ο Κολοκοτρώνης στα Τρίκορφα, καβαλικεύει τ” άλογό του και μπήγει τη φωνή:
-Αιντεστε, βρε’Ελληνες!
Προστάζει να πιάσουνε τη γράνα. Ανάμεσα σ” αυτούς που μπήκαν στο χαντάκι ήταν και καμιά τριανταριά εθελοντές από τα αγγλοκρατούμενα Ιόνια νησιά, προσωπική φρουρά του Κολοκοτρώνη. Οσο άναβε η μάχη τόσο τρέχανε από παντού να φτάσουν οι δικοί μας. Σε λίγο το ασκέρι του Κεχαγιάμπεη χτυπιόταν απ” όλες τις πλευρές. Λυγάνε οι Τούρκοι. Δεν τους απόμενε πια άλλος δρόμος για να ξαναμπούν στην Τρίπολη, παρά εκείνος της γράνας. Παρατάνε τα ζώα με τα τρόφιμα που είχαν πάρει από τα χωριά και χύνεται πρώτη η καβαλαρία.
Πέρασε αφού έπαθε μεγάλη ζημιά. Επειτα προσπάθησαν να περάσουν οι πεζοί. Να πώς περιγράφει ο Φωτάκος στα απομνημονεύματά του τη συνέχεια της μάχης: “Επιάστηκαν με τους “Ελληνες χέρια με χέρια, άνθρωπος με άνθρωπο κάι όποιος ηδύνατο τον άλλον εσκότωνε. Τότε οι ευρεθέντες εκεί Ζακύνθιοι εστέκοντο όρθιοι εις το κεφάλι της γράνας κατά το μέρος του βουνού Μύτικα και πολεμούσαν φωνάζοντας:
-Αγά, κράτει το κεφάλι σου! κράτει το φέσι σου! Αγά, βάστα καλά το διάβολο της κεφαλής σου !
Αυτοί έκαμαν πολύ φόνο στους Τούρκους, διότι ήταν συνηθισμένοι στο τουφέκι ως κυνηγοί. “Οποιος δεν τους είδε και δεν τους άκουσε τότες τίποτε δεν γνωρίζει από τα αστεία του κόσμου”.
Γύρισαν οι Τούρκοι κατατσακισμένοι στην Τρίπολη. Ίσα- με τους τετρακόσιους έφταναν οι σκοτωμένοι και οι λαβωμένοι. “Οταν μπήκε τ” ασκέρι στην πόλη ακολούθησε κλαθμός και οδυρμός από τις χανούμισσες. Η Τριπολιτσά ήτανε πια χαμένη για τους Τούρκους. Η μάχη της Γράνας ετελείωσε το έργο που άρχισε η μάχη στο Βαλτέτσι.
Γιάννης Μ. Ζαρόκωστας
Οσο οι Τούρκοι κράταγαν μακριά από την πολιορκημένη Τρίπολη τους Ελληνες, οι γυναίκες τους και οι γέροι βγαίνανε και θέριζαν τα χωράφια γύρω από την πόλη.
Ο Κολοκοτρώνης για να εμποδίσει τους Τούρκους να βγαίνουν, πρόσταξε να φτιάσουν στο Μύτικα, ίσαμε μισή ώρα από την Τριπολιτσά, μια γράνα, δηλαδή ένα χαντάκι.
Στις 9 με 10 Αυγούστου, μια φεγγαρόλουστη νύχτα, εκστράτεψαν τρεις χιλιάδες Τούρκοι πεζούρα και καβαλαρία, με αρχηγό τον Κεχαγιάμπεη. Τράβηξαν προς τα χωριά Λουκά και Νεστάνη ν” αρπάξουν ό,τι τροφές βρούν. Πέρασαν από την άκρη της γράνας και νομίζοντας πως ήταν σύνορα χωραφιών, κορόιδευαν τους Ελληνες:
-Ακόμα δεν έκαναν οι παλιοραγιάδες ζάφτι τον τόπο κι από τώρα τον μοιράζονται.
Με το γλυκοχάραμα πέσανε πάνω στο σώμα του Γιάννη Δαγρέ. Σκοτώνουν δεκατρείς δικούς μας κι ανάμεσα σ” αυτούς τον αδελφό του Δαγρέ Θανάση. Οι άλλοι κλείστηκαν σε μια σπηλιά για να σωθούν .
Σαν άκουσε τη βροντή της μάχης ο Κολοκοτρώνης στα Τρίκορφα, καβαλικεύει τ” άλογό του και μπήγει τη φωνή:
-Αιντεστε, βρε’Ελληνες!
Προστάζει να πιάσουνε τη γράνα. Ανάμεσα σ” αυτούς που μπήκαν στο χαντάκι ήταν και καμιά τριανταριά εθελοντές από τα αγγλοκρατούμενα Ιόνια νησιά, προσωπική φρουρά του Κολοκοτρώνη. Οσο άναβε η μάχη τόσο τρέχανε από παντού να φτάσουν οι δικοί μας. Σε λίγο το ασκέρι του Κεχαγιάμπεη χτυπιόταν απ” όλες τις πλευρές. Λυγάνε οι Τούρκοι. Δεν τους απόμενε πια άλλος δρόμος για να ξαναμπούν στην Τρίπολη, παρά εκείνος της γράνας. Παρατάνε τα ζώα με τα τρόφιμα που είχαν πάρει από τα χωριά και χύνεται πρώτη η καβαλαρία.
Πέρασε αφού έπαθε μεγάλη ζημιά. Επειτα προσπάθησαν να περάσουν οι πεζοί. Να πώς περιγράφει ο Φωτάκος στα απομνημονεύματά του τη συνέχεια της μάχης: “Επιάστηκαν με τους “Ελληνες χέρια με χέρια, άνθρωπος με άνθρωπο κάι όποιος ηδύνατο τον άλλον εσκότωνε. Τότε οι ευρεθέντες εκεί Ζακύνθιοι εστέκοντο όρθιοι εις το κεφάλι της γράνας κατά το μέρος του βουνού Μύτικα και πολεμούσαν φωνάζοντας:
-Αγά, κράτει το κεφάλι σου! κράτει το φέσι σου! Αγά, βάστα καλά το διάβολο της κεφαλής σου !
Αυτοί έκαμαν πολύ φόνο στους Τούρκους, διότι ήταν συνηθισμένοι στο τουφέκι ως κυνηγοί. “Οποιος δεν τους είδε και δεν τους άκουσε τότες τίποτε δεν γνωρίζει από τα αστεία του κόσμου”.
Γύρισαν οι Τούρκοι κατατσακισμένοι στην Τρίπολη. Ίσα- με τους τετρακόσιους έφταναν οι σκοτωμένοι και οι λαβωμένοι. “Οταν μπήκε τ” ασκέρι στην πόλη ακολούθησε κλαθμός και οδυρμός από τις χανούμισσες. Η Τριπολιτσά ήτανε πια χαμένη για τους Τούρκους. Η μάχη της Γράνας ετελείωσε το έργο που άρχισε η μάχη στο Βαλτέτσι.
Γιάννης Μ. Ζαρόκωστας
Γιαννάκος Δαγρές
Το κείμενο δανειστήκαμε από το βιβλίο του Δημοσιογράφου Κώστα Δ. Σεραφείμ
«Λαογραφικά της Αργολίδος».
Κατά τον ιερόν αγώνα του 1821 η Καρυά ανέδειξε πολλά παλληκάρια με αρχηγό τον Γιαννάκο Δαγρέ του οποίου το σπίτι δεν σώζεται παρά μόνο η γνωστή τοποθεσία. Ο Γιαννάκος Δαγρές γιός του Γεωργίου Δαγρέ μετά τον θάνατο του πατέρα του αναλαμβάνει το αρματωλίκι του Αρτεμισίου. Συνεδέθη διά στενής φιλίας μετά του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη τον οποίον ακολουθούσε σε διάφορες ασκήσεις, αναγνωρίσεις εδάφους, ενέδρες, συμπλοκές με τους αλλαξοπίστους Αλβανούς και σε διάφορες άλλες επιχειρήσεις.
Από όλους είχαν αναγνωρισθεί οι ικανότητες και η μεγάλη αξία του Γιαννάκου Δαγρέ. Όταν ο Κεχαγιά- Μπέης κατέβηκε στο Άργος για να περάσει προς την Τρίπολι ο Δαγρές με τα παλικάρια του έσωσε τα γυναικόπαιδα από βέβαια σφαγή όταν έντρομα έτρεχαν προς τα ριζώματα της Άκοβας και του Βρουστίου γα να κρυφτούν.
Όταν ο Κεχαγιά – Μπέης φθάνει στην Τρίπολι ο Δαγρές τον ακολουθεί. Εκεί δεν περιωρίζεται μόνο σε μικροσυμπλοκές για τρόφιμα και άλογα αλλά αναμειγνύεται και στις πλέον επικίνδυνες ενέδρες εναντίον των Τούρκων. Σε μια ενέδρα φονεύει τον Αλήμπεη και σώζει τον Αρχιμανδρίτη Αθανασόπουλον.
Επρωτοστάτησε με υπόδειξη του Κολοκοτρώνη στην κατασκευή της περιωνύμου τάφρου της «γράνας» και έλαβε μέρος στην μάχη αυτής. Δέχεται όμως αιφνιδιαστική επίθεση από τον Κεχαγιά – Μπέη παρά την Κανίστρα που βρίσκεται στο δυτικό μέρος του Χτενιά. Με αντεπίθεση όμως ο Δαγρές τον υποχρεώνει να γυρίσει πίσω και να υποστεί την συμφορά της γράνας.
Η παράδοση αναφέρει ότι περικυκλομένος ο Δαγρές καταφεύγει σε κρύπτη του βουνού για να μην συλληφθεί ζωντανός από τους Τούρκους. Μάταια οι Τούρκοι προσπαθούν να παραβιάσουν την είσοδον διότι σε απόπειρα καθόδου των επί της κρύπτης σημαδεύονται ευστόχως και καλύπτουν την είσοδον με πτώματα. Τότε συλλαμβάνουν το σχέδιο να ρίξουν μέσα στην κρύπτη τις αναμμένες κάπες τους για να πεθάνει από ασφυξία. Βλέποντας όμως τη φωτιά ο Κολοκοτρώνης σπεύδει και ελευθερώνει αυτόν.
Πρίν της απελευθερώσεώς του προηγήθη μια συζήτηση του Δαγρέ με τους Τούρκους η οποία έχει αποθανατιστεί στο τραγούδι:
«εχτές, προχθές που πέρναγα στα κλέφτικα λημέρια άκουσα αναστεναγμούς κι’ αντρίκια μοιρολόγια. Ποιος νάταν που βλαστήμαγε κι’ έχυνε μαύρα δάκρυα; Οι Τούρκοι τον φωνάζανε και τον παρακαλούσαν.
Έβγα Δαγρέ προσκύνησε και δός μας τ’ άρματά σου, να περπατάς ελεύθερος Τούρκος μη σε πειράζει. Μα μήπως είμαι νιόπαντρος νύφη να προσκυνήσω; Είμαι ο καπετάν Δαγρές είμαι ο Βλαχοκαρυώτης. Το Θοδωράκη καρτερώ και θα σας πολεμήσω. Ακόμα ο λόγος έστεκε και συνεχειά κρατιώταν Κολοκοτρώνης έφθασε και το Γιαννάκο κράζει. Πούσε Γιαννάκο βρ’ αδελφέ βρέ καπετάνιε;
Ποιος είσαι εσύ που μου μιλάς εσύ που μου φωνάζεις; Γιαννάκο δε με γνώρισες που είμαι ο Κολοκοτρώνης; Αν είσαι συ ο Θοδωρής, είσαι ο Κολοκοτρώνης δείξε σημάδια μυστικά άλλος να μη γνωρίζει, ιδές την ταμπακέρα μου την φούντα του φεσιού μου».
Ο Δαγρές είχε και ένα πρωτοπαλίκαρο τον Καραντζούλη ή Σκούληκα. Στο θάνατο του οποίου αναφέρεται το εξής τραγούδι; «Κλάφτε κλαριά κλάφτε δεντριά το Γιώργη Σκούληκα το Γιώργηκαραντζούλη που ήταν και κάτω στη γλυκειά βρύση με τρεις κανάλους. Μα κι’ ο Δαγρές του φώναξε κι’ ο Δαγρές του λέγει: Γιώργη μου κάτσε φρόνημα. Γιώργη μου κάτσε χάμου. Γιώργη μου μη φαντάζεσαι πως έχεις φυλαχτάρι».
Κατά το έτος 1826 πέρασε από το χωριό το μήνα Ιούλιο μέρος του στρατού του Ιμπραήμ. Οι κάτοικοι έφυγαν από το χωριό ενώ αυτός επυρπόλισε μερικές οικίες, εφόνευσε μερικούς γέροντες που έμειναν στο χωριό και τον ιερομόναχον από τα Τσιπιανά.
Τότε εφόνευσαν και την ωραία Κατερίνα Μουρτοπούλου, λεχώνα με το μικρό της. Περί αυτής η παράδοση λέγει ότι να την πάρουν αιχμάλωτη, αλλά επειδή αρνήθηκε και αντεστάθη την φόνευσαν. Σώζεται και το παρακάτω δημοτικό τραγούδι:
«Νάταν ημέρα βροχερή μωρ’ Κατερίνα μωρ’ Μουρτοπούλα κι η νύχτα χιονισμένη που κίνησε ο Μπραΐμ πασάς από την Αλεξάνδρα ή από το Ναυαρίνο. Και τρεις κολώνες γίνηκαν και οι τρεις φαρμακωμένες. Η μιά πηγαίνει απ’ το Λουκά κι’ άλλη από τις πόρτες κι’ η Τρίτη η χειρότερη απ’ την Καρυά πηγαίνει.
Μα παίρνει στάνες πρόβατα και βουρκολούς γελάδια, και παίρνει και μια νιόπαντρη τριών ημερών λεχώνα. Μπροστά την πάν δεν περπατεί πίσω την βάλουν στέκει. Κι’ ένα μικρό Μπεόπουλο την κρυφοκουβεντιάζει, νυφούλα για δεν περπατάς δεν πας κοντά στους άλλους; Μη σε βαραίνουν τα φλωριά, μη σε βαραίνει η φούντα; Δεν με βαραίνουν τα φλωριά δεν με βαραίνει η φούντα μα με βαραίνει το παιδί που άφησα στην κούνια. Της κούνιας επαρήγγειλε της κούνιας παραγγέλει, κούνια μου κούνα το παιδί, κούνια μου λύστο δέστο. Μα μήπως είμαι η μάννα του για να το μεγαλώσω;»
Κώστας Δ. Σεραφείμ
(Στο κείμενο διατηρήθηκε η ορθογραφία του Συγγραφέα).
Κατά τον ιερόν αγώνα του 1821 η Καρυά ανέδειξε πολλά παλληκάρια με αρχηγό τον Γιαννάκο Δαγρέ του οποίου το σπίτι δεν σώζεται παρά μόνο η γνωστή τοποθεσία. Ο Γιαννάκος Δαγρές γιός του Γεωργίου Δαγρέ μετά τον θάνατο του πατέρα του αναλαμβάνει το αρματωλίκι του Αρτεμισίου. Συνεδέθη διά στενής φιλίας μετά του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη τον οποίον ακολουθούσε σε διάφορες ασκήσεις, αναγνωρίσεις εδάφους, ενέδρες, συμπλοκές με τους αλλαξοπίστους Αλβανούς και σε διάφορες άλλες επιχειρήσεις.
Από όλους είχαν αναγνωρισθεί οι ικανότητες και η μεγάλη αξία του Γιαννάκου Δαγρέ. Όταν ο Κεχαγιά- Μπέης κατέβηκε στο Άργος για να περάσει προς την Τρίπολι ο Δαγρές με τα παλικάρια του έσωσε τα γυναικόπαιδα από βέβαια σφαγή όταν έντρομα έτρεχαν προς τα ριζώματα της Άκοβας και του Βρουστίου γα να κρυφτούν.
Όταν ο Κεχαγιά – Μπέης φθάνει στην Τρίπολι ο Δαγρές τον ακολουθεί. Εκεί δεν περιωρίζεται μόνο σε μικροσυμπλοκές για τρόφιμα και άλογα αλλά αναμειγνύεται και στις πλέον επικίνδυνες ενέδρες εναντίον των Τούρκων. Σε μια ενέδρα φονεύει τον Αλήμπεη και σώζει τον Αρχιμανδρίτη Αθανασόπουλον.
Επρωτοστάτησε με υπόδειξη του Κολοκοτρώνη στην κατασκευή της περιωνύμου τάφρου της «γράνας» και έλαβε μέρος στην μάχη αυτής. Δέχεται όμως αιφνιδιαστική επίθεση από τον Κεχαγιά – Μπέη παρά την Κανίστρα που βρίσκεται στο δυτικό μέρος του Χτενιά. Με αντεπίθεση όμως ο Δαγρές τον υποχρεώνει να γυρίσει πίσω και να υποστεί την συμφορά της γράνας.
Η παράδοση αναφέρει ότι περικυκλομένος ο Δαγρές καταφεύγει σε κρύπτη του βουνού για να μην συλληφθεί ζωντανός από τους Τούρκους. Μάταια οι Τούρκοι προσπαθούν να παραβιάσουν την είσοδον διότι σε απόπειρα καθόδου των επί της κρύπτης σημαδεύονται ευστόχως και καλύπτουν την είσοδον με πτώματα. Τότε συλλαμβάνουν το σχέδιο να ρίξουν μέσα στην κρύπτη τις αναμμένες κάπες τους για να πεθάνει από ασφυξία. Βλέποντας όμως τη φωτιά ο Κολοκοτρώνης σπεύδει και ελευθερώνει αυτόν.
Πρίν της απελευθερώσεώς του προηγήθη μια συζήτηση του Δαγρέ με τους Τούρκους η οποία έχει αποθανατιστεί στο τραγούδι:
«εχτές, προχθές που πέρναγα στα κλέφτικα λημέρια άκουσα αναστεναγμούς κι’ αντρίκια μοιρολόγια. Ποιος νάταν που βλαστήμαγε κι’ έχυνε μαύρα δάκρυα; Οι Τούρκοι τον φωνάζανε και τον παρακαλούσαν.
Έβγα Δαγρέ προσκύνησε και δός μας τ’ άρματά σου, να περπατάς ελεύθερος Τούρκος μη σε πειράζει. Μα μήπως είμαι νιόπαντρος νύφη να προσκυνήσω; Είμαι ο καπετάν Δαγρές είμαι ο Βλαχοκαρυώτης. Το Θοδωράκη καρτερώ και θα σας πολεμήσω. Ακόμα ο λόγος έστεκε και συνεχειά κρατιώταν Κολοκοτρώνης έφθασε και το Γιαννάκο κράζει. Πούσε Γιαννάκο βρ’ αδελφέ βρέ καπετάνιε;
Ποιος είσαι εσύ που μου μιλάς εσύ που μου φωνάζεις; Γιαννάκο δε με γνώρισες που είμαι ο Κολοκοτρώνης; Αν είσαι συ ο Θοδωρής, είσαι ο Κολοκοτρώνης δείξε σημάδια μυστικά άλλος να μη γνωρίζει, ιδές την ταμπακέρα μου την φούντα του φεσιού μου».
Ο Δαγρές είχε και ένα πρωτοπαλίκαρο τον Καραντζούλη ή Σκούληκα. Στο θάνατο του οποίου αναφέρεται το εξής τραγούδι; «Κλάφτε κλαριά κλάφτε δεντριά το Γιώργη Σκούληκα το Γιώργηκαραντζούλη που ήταν και κάτω στη γλυκειά βρύση με τρεις κανάλους. Μα κι’ ο Δαγρές του φώναξε κι’ ο Δαγρές του λέγει: Γιώργη μου κάτσε φρόνημα. Γιώργη μου κάτσε χάμου. Γιώργη μου μη φαντάζεσαι πως έχεις φυλαχτάρι».
Κατά το έτος 1826 πέρασε από το χωριό το μήνα Ιούλιο μέρος του στρατού του Ιμπραήμ. Οι κάτοικοι έφυγαν από το χωριό ενώ αυτός επυρπόλισε μερικές οικίες, εφόνευσε μερικούς γέροντες που έμειναν στο χωριό και τον ιερομόναχον από τα Τσιπιανά.
Τότε εφόνευσαν και την ωραία Κατερίνα Μουρτοπούλου, λεχώνα με το μικρό της. Περί αυτής η παράδοση λέγει ότι να την πάρουν αιχμάλωτη, αλλά επειδή αρνήθηκε και αντεστάθη την φόνευσαν. Σώζεται και το παρακάτω δημοτικό τραγούδι:
«Νάταν ημέρα βροχερή μωρ’ Κατερίνα μωρ’ Μουρτοπούλα κι η νύχτα χιονισμένη που κίνησε ο Μπραΐμ πασάς από την Αλεξάνδρα ή από το Ναυαρίνο. Και τρεις κολώνες γίνηκαν και οι τρεις φαρμακωμένες. Η μιά πηγαίνει απ’ το Λουκά κι’ άλλη από τις πόρτες κι’ η Τρίτη η χειρότερη απ’ την Καρυά πηγαίνει.
Μα παίρνει στάνες πρόβατα και βουρκολούς γελάδια, και παίρνει και μια νιόπαντρη τριών ημερών λεχώνα. Μπροστά την πάν δεν περπατεί πίσω την βάλουν στέκει. Κι’ ένα μικρό Μπεόπουλο την κρυφοκουβεντιάζει, νυφούλα για δεν περπατάς δεν πας κοντά στους άλλους; Μη σε βαραίνουν τα φλωριά, μη σε βαραίνει η φούντα; Δεν με βαραίνουν τα φλωριά δεν με βαραίνει η φούντα μα με βαραίνει το παιδί που άφησα στην κούνια. Της κούνιας επαρήγγειλε της κούνιας παραγγέλει, κούνια μου κούνα το παιδί, κούνια μου λύστο δέστο. Μα μήπως είμαι η μάννα του για να το μεγαλώσω;»
Κώστας Δ. Σεραφείμ
(Στο κείμενο διατηρήθηκε η ορθογραφία του Συγγραφέα).
