Την προηγούμενη εβδομάδα, οι εργαζόμενοι στους 28 φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών κινητοποιήθηκαν μέσω του πανελλαδικού τους συλλόγου για την ανάδειξη του προβλήματος. «Οι 380 εργαζόμενοι στους φορείς διαχείρισης, οι οποίοι επελέγησαν όλοι μέσω ΑΣΕΠ, μισθοδοτούνται από κοινοτικά προγράμματα, ενώ τα διοικητικά συμβούλια των φορέων διαχείρισης είναι άμισθα» εξηγεί στην «Κ» ο πρόεδρος του συλλόγου (και επιστημονικής συντονιστής στον φορέα Βόρειας Πίνδου) Μιχάλης Βάκκας. «Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον (ΕΠΠΕΡΑΑ) λήγει στο τέλος του έτους και το νέο ΕΣΠΑ δεν καλύπτει ανελαστικές δαπάνες, όπως η μισθοδοσία. Επομένως, οι φορείς θα μείνουν χωρίς προσωπικό και θα κλείσουν».
Το σχήμα που επελέγη για την προστασία των πολυτιμότερων περιβαλλοντικά περιοχών της χώρας προέκυψε πριν από μια δεκαετία «στο πόδι», υπό το βάρος της πίεσης της Ε.Ε. και των παραπομπών στο Ευρωδικαστήριο. Ωστόσο, η πορεία «κατηγοριοποίησης» των περιοχών που ανήκουν στο δίκτυο Natura (και συνεπακόλουθα η ζωνοποίησή τους, η εκπόνηση και εφαρμογή διαχειριστικών σχεδίων κ.λπ.) έμεινε στη μέση: οι φορείς είναι μόλις 28 και αντιστοιχούν στο 1/3 των περιοχών Natura. Επιπλέον, η παρουσία τους είναι συχνά... διακοσμητική, αφού δεν μπορούν να επηρεάσουν την τύχη ενός έργου (έχουν γνωμοδοτικό ρόλο) μέσα στην περιοχή της αρμοδιότητάς τους. Η σύγχυση έγινε ακόμα μεγαλύτερη, όταν προ διετίας αποφασίστηκε η συγχώνευσή τους (κυρίως με γεωγραφικά κριτήρια), για λόγους «περιορισμού του κράτους», η οποία όμως ήταν κενή περιεχομένου, αφού το προσωπικό δεν χρηματοδοτείται από τον προϋπολογισμό. Τελικά, η συγχώνευση «ανεστάλη» για μετά τη λήξη του τρέχοντος ΕΣΠΑ, χωρίς να έχει προετοιμαστεί η συνέχεια. Αλλά και το ίδιο το λειτουργικό σχήμα των φορέων είναι ιδιότυπο, αφού οι εργαζόμενοι στους φορείς είναι κομμάτι της κρατικής διοίκησης... χωρίς να είναι δημόσιοι υπάλληλοι.
«Το περασμένο έτος οργανώθηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος διάλογος με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων φορέων για την τύχη των προστατευόμενων περιοχών», διευκρινίζει ο κ. Βάκκας. «Ο διάλογος κατέληξε τον περασμένο Νοέμβριο σε ένα ομόφωνο πόρισμα. Ομως η ηγεσία του υπουργείου δεν υλοποίησε τις προτάσεις του πορίσματος και παρέπεμψε το θέμα στις καλένδες».
Συσκέψεις στο ΥΠΕΚΑ
Το πρόβλημα είναι ότι ο χρόνος έχει πλέον τελειώσει. Οι συνεχείς αλλαγές στους υπουργούς Περιβάλλοντος δεν βοήθησαν την κατάσταση. Την περασμένη Τετάρτη πραγματοποιήθηκε στο ΥΠΕΚΑ μια ακόμα σύσκεψη για την εξεύρεση λύσης. «Πλέον δεν υπάρχει περιθώριο αναβολών, ειδικά αν αποδειχθεί ότι όντως δεν μπορεί να καλυφθεί από το νέο ΕΣΠΑ η μισθοδοσία του προσωπικού των φορέων διαχείρισης», λέει η γενική γραμματέας Περιβάλλοντος, Χριστίνα Μπαριτάκη. «Κατά τη γνώμη μου, θα ήταν λάθος ένα σύστημα που υπάρχει τόσα χρόνια και παράγει έργο, να καταργηθεί. Θα πρέπει πρώτα να καταλήξουμε ποια θα είναι η διάδοχη λύση και μετά να υπάρξει ένα μεταβατικό διάστημα. Δεν είναι λογικό να αποδομήσουμε το σύστημα των φορέων διαχείρισης, υπό τέτοια πίεση χρόνου και έλλειψη πόρων. Οσο για τις τυχόν αλλαγές στο σύστημα προστασίας των προστατευόμενων περιοχών, αυτές θα πρέπει να προκύψουν μέσα από ώριμη μελέτη».
Κατά τα λοιπά, μέχρι το τέλος του έτους, οι φορείς διαχείρισης θα ολοκληρώσουν την εκπόνηση των πρώτων διαχειριστικών σχεδίων και τα πρώτα προγράμματα παρακολούθησης των προστατευόμενων περιοχών. Θα είναι η πρώτη φορά που το υπουργείο Περιβάλλοντος, έστω και με τη συνήθη πολυετή καθυστέρηση, θα αποκτήσει σαφή εικόνα για την κατάσταση των προστατευόμενων περιοχών και ειδών, με βάση την οποία θα μπορεί να λάβει συγκεκριμένα μέτρα. Την ίδια ώρα, όμως, μελέτες για την ανακήρυξη μεγάλων περιοχών σε εθνικά πάρκα (λ.χ. Παρνασσός) παραμένουν στα συρτάρια του υπουργείου, με αποτέλεσμα σταδιακά να απαξιώνονται. Ολα δείχνουν ότι η επόμενη αλλαγή θα γίνει και πάλι υπό την απειλή ευρωπροστίμων.
