Η Νεάπολη Βοιών ή Βάτικα είναι παραθαλάσσια κωμόπολη της Περιφερειακής Ενότητας Λακωνίας. Mε το πρόγραμμα Καλλικράτης ανήκει στο δήμο Μονεμβασιάς. Είναι η νοτιότερη πόλη της ηπειρωτικής Ελλάδας και βρίσκεται στην θέση της αρχαίας πόλης των Βοιών, σε ένα ήρεμο κόλπο.
Πίσω από την Νεάπολη βρίσκεται ο ορεινός όγκος της Κριθίνας, ο οποίος καταλήγει στο ακρωτήριο Μαλέας. Η Νεάπολη συνδέεται ακτοπλοϊκά με τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα.
Το ακρωτήριο του Μαλέα είναι απότομο, με γκρεμούς ύψους 600 μέτρων. Το τοπίο του ακρωτηρίου είναι ερημικό με φρυγανική βλάστηση και λίγους ελαιώνες. Στο ακρωτήρι ζουν επίσης μερικά τσακάλια και στις καταποντισμένες σπηλιές και άλλες απόμερες περιοχές έχουν καταγραφεί μεσογειακές φώκιες. Έχει χαρακτηριστεί και μικρό Άγιο Όρος από τις εκκλησίες και τα ασκητήρια που βρίσκονται στην περιοχή.
Το περπάτημα έως τη νότια άκρη του Μαλέα είναι μια συγκλονιστική εμπειρία. Θα ακολουθήσετε το μονοπάτι από το τέλος του χωματόδρομου λίγο μετά το απολιθωμένο δάσος και το ξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας. Είναι ευδιάκριτο και περνάει στο χείλος του γκρεμού.
Σε περίπου 60 λεπτά θα σας φέρει στο κατάλευκο ξωκλήσι της Αγίας Ειρήνης Καβομαλούσας, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ξωκλήσια της Λακωνίας. Στέκει κατάλευκο στολισμένο με μια γέρικη, μεγάλη σαν δέντρο φραγκοσυκιά, με λίγα πεύκα και κυπαρίσσια και μια χούφτα κελιά πάνω από τις ερημιές του Καβομαλιά. Είναι του 19ου αιώνα, ναός σταυροειδής με τρούλο, χτισμένος σε ερείπια παλαιότερου. Στο εσωτερικό υπάρχουν φορητές εικόνες στο τέμπλο φιλοτεχνημένες το 1907 από τον Κρητικό μοναχό Νέστορα Βασαλάκη. Ολόγυρα υπάρχουν απομεινάρια κτιρίων και πιο ψηλά, ερειπωμένα ασκηταριά. Στα βράχια χαμηλότερα θα δείτε ένα λιμανάκι όπου προσορμίζει εύκολα σκάφος.
Από την Αγία Ειρήνη και με μόλις 10΄περπάτημα θα φτάσετε στην άκρη του γκρεμού, όπου βρίσκεται ένα από τα σημαντικότερα εκκλησιαστικά μνημεία της Λακωνίας, μικρό στο μέγεθος αλλά με τεράστια ιστορική και συναισθηματική αξία.
Είναι η μονή του Αγίου Γεωργίου, ένα πανάρχαιο ερημητήριο χτισμένο σαν φωλιά αετού πάνω στα απόκρημνα βράχια, μάρτυρας αψευδής της ιστορίας του μοναχισμού στον Μαλέα. Η δημιουργία της χρονολογείται στον 13ο-14ο αιώνα. Την προστάτευε τα χρόνια εκείνα από τις πειρατικές επιθέσεις ισχυρός μαντρότοιχος. Σήμερα σώζονται διάφορα κτίσματα από τη μονή, σε ένα γοητευτικό σύμπλεγμα. Ψηλότερα από όλα τα κτίρια βρίσκεται κατερειπωμένος ναός των Αγίων Τεσσαράκοντα.
Χαμηλότερα υπάρχει το παλιό καθολικό που ήταν μονόκλιτη θολωτή βασιλική, από την οποία σώζεται μόνο η βόρεια πλευρά με τρία τυφλά αψιδώματα, στα εσωράχια των οποίων υπάρχουν ίχνη τοιχογραφιών. Ο ναός είχε μαρμάρινο τέμπλο και στο δάπεδο είχε δύο υδατοδεξαμενές.
Σε πολύ καλύτερη κατάσταση διατηρείται το παρεκκλήσι με τον κατάλευκο τρούλο. Στο εσωτερικό υπάρχουν λίγες, αλλά ωραίες, τοιχογραφίες: στον τρούλο απεικονίζεται ο Παντοκράτορας περιστοιχισμένος στο τύμπανο από εννέα προφήτες, στο ιερό η Παναγία Βλαχερνίτισσα και ο Μελισμός, στην Πρόθεση ο Ρωμανός ο Μελωδός κ.ά.
Το σύνολο των βυζαντινών ερειπίων που αιωρούνται πάνω από τους γκρεμούς και μια από τις αγριότερες θάλασσες της Μεσογείου όπου τα πλοία περνούν ασταμάτητα, δημιουργεί μοναδικά συναισθήματα. Την επίσκεψη εδώ θα τη θυμάστε για πάντα.
Η Κοκαλιάρα
Δίπλα στον μικρό μόλο κάτω από το εκκλησάκι της Αγίας Ειρήνης Καβομαλούσας ξεκινάει ένα σαθρό και απότομο μονοπατάκι που σε δέκα λεπτά οδηγεί σε μια από τις σπηλιές του Καβομαλιά. Υπάρχουν πολλές, η συγκεκριμένη ωστόσο είναι ξεχωριστή. Μέσα, στο βάθος, θα δείτε δίπλα σε μικρό προσκυνητάρι σωρούς από ανθρώπινα κόκαλα!
Ηταν έως πρόσφατα πολύ μεγάλοι, αλλά λίγο οι κακοκαιρίες, λίγο οι επισκέπτες που τα έπαιρναν (άραγε γιατί;) λιγόστεψαν. Τα κόκαλα της Κοκαλιάρας είναι φορτωμένα με αμέτρητους μύθους και θρύλους. Αλλοι λένε ότι εδώ οι πειρατές του Καβομαλιά πέταγαν τους εκτελεσθέντες αιχμαλώτους τους. Αλλοι λένε ότι ίσως ήταν οστεοφυλάκιο του μοναστηριού που υπήρχε στην Αγία Ειρήνη.
Σκήτη Οσίου Θωμά
Δύο είναι τα ασκητήρια του Οσίου Θωμά. Το πρώτο είναι μία ημιφυσική σπηλιά με θολωτό χώρο. Το δεύτερο είναι απρόσιτο και οι κάτοικοι ισχυρίζονται ότι ένας βοσκός μόνο το επισκέφτηκε.
Ο Όσιος Θωμάς υπήρξε σημαντική φυσιογνωμία του μοναχισμού και λείψανα του φυλάσσονται στην Ιερά Μονή Φιλοθέου στο Άγιο Όρος και στην εκκλησία «Μυρτιδιώτισσα» στα Βελανίδια. Πριν ακολουθήσει την ασκητική ζωή, υπήρξε ένδοξος στρατιωτικός, γόνος εύπορης οικογένειας, που άφησε τη στρατιωτική ζωή και πήγε να ασκητέψει στην μοναστική κοινωνία του Μαλέα.
