Το 2015 συμπληρώνονται 300 χρόνια από την πτώση του Ναυπλίου στους Τούρκους το 1715, που σήμανε το τέλος της Βενετοκρατίας και γενικότερα μιας μακραίωνης εποχής δυτικών κυριαρχιών στο Μοριά. Η επέτειος αυτή είναι ένας σταθμός μνήμης για την τοπική και εθνική ιστορία και υπήρξε η αφορμή για το ίδρυμα «Ιωάννης Καποδίστριας» του Δήμου Ναυπλιέων –στο πλαίσιο του σκοπού του για ιστορική έρευνα και καταγραφή- να σχεδιάσει σειρά εκδηλώσεων για τα έτη 2015-2016.
Στ’ Ανάπλι, με την πλούσια ιστορική του στρωματογραφία και την εναλλαγή των ξένων κυριαρχιών από τον 13ο αιώνα έως το 1822, αυτοί που άφησαν πιο εντυπωσιακά τα χνάρια τους στον τόπο ήταν οι Βενετοί, κατά την πρώτη (1389-1540) και κυρίως κατά την δεύτερη (1686-1715) περίοδο της Βενετοκρατίας. Τότε τ’ Ανάπλι, πρωτεύουσα του Βασιλείου του Μοριά και έδρα του Βενετού διοικητή (Προβλεπτή-Provveditor), υπήρξε κέντρο διοικητικό, οικονομικό και πνευματικό. Η πόλη γνώρισε μέρες δόξας και πλούτου κάτι που αποδεικνύουν ακράδαντα τα μνημειακά κι αρχειακά τεκμήρια της περιόδου.
Ακόμη και σήμερα, το Ναύπλιο οφείλει κατά πολύ την ιδιαιτερότητά του στο βενετσιάνικο παρελθόν του. Το Μπούρτζι, το Παλαμήδι, η Ακροναυπλία, το αρχαιολογικό μουσείο, οι βενετσιάνικοι προμαχώνες και τα τείχη, είναι αυτά που προσδίδουν στην πόλη την ιδιαίτερη φυσιογνωμία της.
Στο πλαίσιο της αναβίωσης του ιστορικού παρελθόντος της πόλης, το Ναυπλιακό Ίδρυμα Ιστορικής Έρευνας «Ιωάννης Καποδίστριας» προσκάλεσε φορείς τοπικούς αλλά και εθνικής εμβέλειας και ήδη προχωρά στο λεπτομερή σχεδιασμό δράσεων και εκδηλώσεων με τη σύμπραξη αυτών. Οι φορείς στους οποίους απευθύνεται το Ίδρυμα, μαζί με τον Δήμο Ναυπλιέων και τον Δ.Ο.Π.Π.Α.Τ., και οι οποίοι αναμένεται να προτείνουν και να αναλάβουν συγκεκριμένο έργο είναι το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, η Ακαδημία Αθηνών, το Υπουργείο Πολιτισμού και Εφορείες Αρχαιοτήτων, τη Μητρόπολη Αργολίδας, η Εθνική Πινακοθήκη και το Παράρτημα Ναυπλίου, η Περιφέρεια Πελοποννήσου και η Περιφερειακή Ενότητα Αργολίδας, το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και το τμήμα Θεατρικών Σπουδών, τα Γενικά Αρχεία του Κράτους Ν. Αργολίδας, το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών (Ελλάδος) του Πανεπιστημίου Harvard, το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα, το Πολεμικό Μουσείο, το Δημοτικό Θέατρο και θεατρικές ομάδες της πόλης, ο Προοδευτικός Σύλλογος Ναυπλίου «Ο Παλαμήδης», η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ναυπλίου "Ο Παλαμήδης", οι Διευθύνσεις Α΄βάθμιας και Β’βάθμιας Εκπαίδευσης Αργολίδας, ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Αργολίδας και τα σχολεία Α’βάθμιας και Β’βάθμιας εκπαίδευσης του Ναυπλίου.
Με τη συνεργασία των παραπάνω διοργανώνονται ομιλίες, έκθεση εικαστικών και αρχειακών τεκμηρίων στο Παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης, δρώμενα, θεατρική παράσταση, εκπαιδευτικά προγράμματα, εκπαιδευτικά παιχνίδια, έντυπο υλικό και εκδόσεις, οπτικοακουστικό υλικό και Επιστημονικό Συμπόσιο σε συνεργασία με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών στις 9-11 Οκτωβρίου 2015. Τα Πρακτικά του συμποσίου θα δημοσιευτούν στην επόμενη έκδοση του περιοδικού Ναυπλιακά Ανάλεκτα, τ. ΙΧ (2016). Στο συμπόσιο διακεκριμένοι ερευνητές, πανεπιστημιακοί καθώς και η ακαδημαϊκός κ. Χρύσα Μαλτέζου θα αναπτύξουν αδημοσίευτα στοιχεία σχετικά με τις δύο περιόδους βενετοκρατίας στο Ναύπλιο. (Σας επισυνάπτουμε το πρόγραμμα το συμποσίου). Για τους φίλους της ιστορίας που δεν θα μπορέσουν να το παρακολουθήσουν από κοντά έχει προβλεφθεί η διαδικτυακή αναμετάδοσή του (webstreaming) μέσα από την ιστοσελίδα του Δήμου Ναυπλιέων www.nafplio.gr .
Παράλληλα η βενετσιάνικη κληρονομιά της πόλης ήταν παρούσα στις καθιερωμένες εκδηλώσεις του Ναυπλίου, όπως είναι το καρναβάλι και το Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής. Στο ίδιο πνεύμα και σε συνεργασία με το Πολεμικό Μουσείο-Παράρτημα Ναυπλίου λειτουργεί από τον Αύγουστο και για όλο το 2016, η έκθεση «Της Βενετιάς τ’ Ανάπλι. Εικόνες και τεκμήρια πολέμου» όπου παρουσιάζεται συνοπτικά η στρατιωτική παρουσία των Βενετών στο Ναύπλιο μέσα από χειρόγραφα, γκραβούρες, οπλισμό εποχής, νομίσματα, μοντέλο γαλέρας (δάνειο από το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδας). Η έκθεση αναπτύσσεται μέσα από τις εξής ενότητες:
Στ’ Ανάπλι, με την πλούσια ιστορική του στρωματογραφία και την εναλλαγή των ξένων κυριαρχιών από τον 13ο αιώνα έως το 1822, αυτοί που άφησαν πιο εντυπωσιακά τα χνάρια τους στον τόπο ήταν οι Βενετοί, κατά την πρώτη (1389-1540) και κυρίως κατά την δεύτερη (1686-1715) περίοδο της Βενετοκρατίας. Τότε τ’ Ανάπλι, πρωτεύουσα του Βασιλείου του Μοριά και έδρα του Βενετού διοικητή (Προβλεπτή-Provveditor), υπήρξε κέντρο διοικητικό, οικονομικό και πνευματικό. Η πόλη γνώρισε μέρες δόξας και πλούτου κάτι που αποδεικνύουν ακράδαντα τα μνημειακά κι αρχειακά τεκμήρια της περιόδου.
Ακόμη και σήμερα, το Ναύπλιο οφείλει κατά πολύ την ιδιαιτερότητά του στο βενετσιάνικο παρελθόν του. Το Μπούρτζι, το Παλαμήδι, η Ακροναυπλία, το αρχαιολογικό μουσείο, οι βενετσιάνικοι προμαχώνες και τα τείχη, είναι αυτά που προσδίδουν στην πόλη την ιδιαίτερη φυσιογνωμία της.
Στο πλαίσιο της αναβίωσης του ιστορικού παρελθόντος της πόλης, το Ναυπλιακό Ίδρυμα Ιστορικής Έρευνας «Ιωάννης Καποδίστριας» προσκάλεσε φορείς τοπικούς αλλά και εθνικής εμβέλειας και ήδη προχωρά στο λεπτομερή σχεδιασμό δράσεων και εκδηλώσεων με τη σύμπραξη αυτών. Οι φορείς στους οποίους απευθύνεται το Ίδρυμα, μαζί με τον Δήμο Ναυπλιέων και τον Δ.Ο.Π.Π.Α.Τ., και οι οποίοι αναμένεται να προτείνουν και να αναλάβουν συγκεκριμένο έργο είναι το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, η Ακαδημία Αθηνών, το Υπουργείο Πολιτισμού και Εφορείες Αρχαιοτήτων, τη Μητρόπολη Αργολίδας, η Εθνική Πινακοθήκη και το Παράρτημα Ναυπλίου, η Περιφέρεια Πελοποννήσου και η Περιφερειακή Ενότητα Αργολίδας, το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και το τμήμα Θεατρικών Σπουδών, τα Γενικά Αρχεία του Κράτους Ν. Αργολίδας, το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών (Ελλάδος) του Πανεπιστημίου Harvard, το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα, το Πολεμικό Μουσείο, το Δημοτικό Θέατρο και θεατρικές ομάδες της πόλης, ο Προοδευτικός Σύλλογος Ναυπλίου «Ο Παλαμήδης», η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ναυπλίου "Ο Παλαμήδης", οι Διευθύνσεις Α΄βάθμιας και Β’βάθμιας Εκπαίδευσης Αργολίδας, ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Αργολίδας και τα σχολεία Α’βάθμιας και Β’βάθμιας εκπαίδευσης του Ναυπλίου.
Με τη συνεργασία των παραπάνω διοργανώνονται ομιλίες, έκθεση εικαστικών και αρχειακών τεκμηρίων στο Παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης, δρώμενα, θεατρική παράσταση, εκπαιδευτικά προγράμματα, εκπαιδευτικά παιχνίδια, έντυπο υλικό και εκδόσεις, οπτικοακουστικό υλικό και Επιστημονικό Συμπόσιο σε συνεργασία με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών στις 9-11 Οκτωβρίου 2015. Τα Πρακτικά του συμποσίου θα δημοσιευτούν στην επόμενη έκδοση του περιοδικού Ναυπλιακά Ανάλεκτα, τ. ΙΧ (2016). Στο συμπόσιο διακεκριμένοι ερευνητές, πανεπιστημιακοί καθώς και η ακαδημαϊκός κ. Χρύσα Μαλτέζου θα αναπτύξουν αδημοσίευτα στοιχεία σχετικά με τις δύο περιόδους βενετοκρατίας στο Ναύπλιο. (Σας επισυνάπτουμε το πρόγραμμα το συμποσίου). Για τους φίλους της ιστορίας που δεν θα μπορέσουν να το παρακολουθήσουν από κοντά έχει προβλεφθεί η διαδικτυακή αναμετάδοσή του (webstreaming) μέσα από την ιστοσελίδα του Δήμου Ναυπλιέων www.nafplio.gr .
Παράλληλα η βενετσιάνικη κληρονομιά της πόλης ήταν παρούσα στις καθιερωμένες εκδηλώσεις του Ναυπλίου, όπως είναι το καρναβάλι και το Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής. Στο ίδιο πνεύμα και σε συνεργασία με το Πολεμικό Μουσείο-Παράρτημα Ναυπλίου λειτουργεί από τον Αύγουστο και για όλο το 2016, η έκθεση «Της Βενετιάς τ’ Ανάπλι. Εικόνες και τεκμήρια πολέμου» όπου παρουσιάζεται συνοπτικά η στρατιωτική παρουσία των Βενετών στο Ναύπλιο μέσα από χειρόγραφα, γκραβούρες, οπλισμό εποχής, νομίσματα, μοντέλο γαλέρας (δάνειο από το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδας). Η έκθεση αναπτύσσεται μέσα από τις εξής ενότητες:
1)
Βενετοί και Τούρκοι έξω απ’ τα κάστρα τ’
Αναπλιού: 1686, 1715
3)
Πολεμώντας για τη Βενετία - Έλληνες stradioti
4)
Τα κάστρα τ’ Αναπλιού
Η πρωτοβουλία αυτή
του ιδρύματος «Ιωάννης Καποδίστριας» και του δήμου Ναυπλιέων εντάσσεται στους
σκοπούς τους για την κατανόηση και την ανάδειξη της ιστορίας του Ναυπλίου και
της περιοχής του. Στόχος είναι να έρθουμε μικροί και μεγάλοι πιο κοντά στην
τοπική ιστορία μέσα από ενεργό συμμετοχή και να προσφέρουμε ερεθίσματα που θα
τονώσουν την πολιτιστική, οικονομική και
τουριστική ζωή δημιουργώντας προστιθέμενη αξία.
Οι εκδηλώσεις υποστηρίζονται με την παραγωγή πλούσιου
οπτικοακουστικού υλικού.
Επιπλέον είναι σε εξέλιξη η παραγωγή σχετικού
ντοκιμαντέρ διάρκειας 50 λεπτών με την επιστημονική εποπτεία της κ. Ευτυχίας
Λιάτα, Διευθύντριας Ερευνών στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.
Το Ίδρυμα
«Ιωάννης Καποδίστριας» προσκαλεί τους φίλους του να γίνουν μέλη της ομάδας του
στο facebook,
όπου θα παρακολουθούν τη δραστηριότητα και τα νέα του, υπό τον τίτλο «Ιωάννης Καποδίστριας» Ναυπλιακό Ίδρυμα Ιστορικής Έρευνας.
Ειδικότερες αναρτήσεις για τη βενετοκρατία και τις
εκδηλώσεις μας θα βρίσκετε στη σελίδα του facebook «ΤηςΒενετιάς τ’ Ανάπλι»
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ
ΣΥΜΠΟΣΙΟ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Ναύπλιο,
Βουλευτικό
Παρασκευή 9 -
Κυριακή 11 Οκτωβρίου 2015
Παρασκευή 9 Οκτωβρίου, απόγευμα
Εναρκτήρια Συνεδρία
6.00-6.30: Υποδοχή Συνέδρων και Κοινού
6.30-6.40: Προσφώνηση του Προέδρου της Οργανωτικής Επιτροπής Κωνσταντίνου
Χελιώτη
6.40-6.45: Χαιρετισμός του Δημάρχου Ναυπλιέων Δημητρίου Κωστούρου
6.45 -6.50: Χαιρετισμός του Διευθυντή ΙΙΕ/Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών Ταξιάρχη
Κόλια
6.50-6.55: Χαιρετισμός της Προέδρου του Δημοτικού Οργανισμού Πολιτισμού,
Περιβάλλοντος, Αθλητισμού και Τουρισμού Καλλιόπης Καλκούνου
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ
Α´ Συνεδρία
7.00-7.30: Ευτυχία
Δ. Λιάτα, (Διευθύντρια Ερευνών, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών)
Από την πρώτη
στη δεύτερη Bενετοκρατία: Επισημάνσεις
7.30-7.50: Μαρίνα Κουμανούδη, (Εντεταλμένη
Ερευνήτρια, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών)
Επαμφοτερισμοί της Κυριάρχου στο Κράτος της Θάλασσας. Η διοίκηση του Ναυπλίου
κατά την Α’ Βενετοκρατία
7.50-8.10: Αγγελική Τζαβάρα, (Δρ. Ιστορίας-Ερευνήτρια)
Παραγωγή και εμπόριο ξερών σύκων και σταφίδας
στην περιοχή του Ναυπλίου (14ος-15ος αιώνας)
8.10-8.30: Κατερίνα
Β. Κορρέ, (Υποψήφια Δρ. Ιστορίας Ιονίου Πανεπιστημίου)
Η Napoli di Romania των stradioti: Πώς ο αγώνας για την κατοχή του χώρου μετασχηματίζεται
σε πατρίδα (15ος-16ος αιώνας)
8.30-8.50: Συζήτηση
8.50-9.00: Χρήστος
Τσενές, (Συντονιστής διοργάνωσης Φεστιβάλ
Ναυπλίου)
Greghesche, ηρωικά άσματα για τους stradioti
Παρουσίαση και μουσικό άκουσμα
Σάββατο 10 Οκτωβρίου, πρωί
Β´ Συνεδρία
9.30-9.50: Αναστασία
Παπαδία-Λάλα, ( Καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών)
Κοινότητα, κοινωνία και συγκρότηση ταυτοτήτων
στο βενετοκρατούμενο Ναύπλιο δύο εποχών (1389-1540,
1686-1715)
9.50-10.10: Χρύσα
Μαλτέζου, (Ακαδημαϊκός, Ομότιμη Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών)
Προσωπογραφικά του Ναυπλίου την εποχή της
Βενετοκρατίας
10.10-10.30: Κώστας Τσικνάκης,
(Ιστορικός-Ερευνητής,
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών)
Το Ναύπλιο και τα σχέδια κατάληψής του στις
παραμονές του Δ’ Βενετοτουρκικού πολέμου (1570-1573)
10.30-10.50: Συζήτηση
10.50-11.10: Διάλειμμα
Γ´ Συνεδρία
11.10-11.30: Τριαντάφυλλος Ε.
Σκλαβενίτης, ( Διευθυντής Ερευνών, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών)
Λόγιοι
και χρονογράφοι
11.30-11.50: Σωτήρης
Κουτμάνης, (Δρ. Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών)
Ναυπλιώτες στη Βενετία (16ος-αρχές 18ου
αιώνα). Η κοινότητα της διασποράς ως τοπική ιστορία
11.50-12.10: Γιώργος Γαστεράτος, (Φιλόλογος-Ιστορικός, υποψήφιος Δρ. Ιστορίας Ιονίου Πανεπιστημίου)
Το χωριό Αναπλάδες της Κέρκυρας και η
καταγωγή των κατοίκων του.
Ανασκευή ενός
μύθου
12.10-12.30: Συζήτηση
12.30-13.30: Επίσκεψη
στο Πολεμικό Μουσείο και ελεύθερη περιδιάβαση στην πόλη
Σάββατο 10 Οκτωβρίου, απόγευμα
Δ´ Συνεδρία
6.00-6.20: Αλέξης
Μάλλιαρης, (Διδάσκων στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, συνεργάτης στη Γεννάδειο
Βιβλιοθήκη)
Η πόλη του Ναυπλίου στη δεύτερη βενετική
περίοδο (1686-1715)
6.20-6.40: Σπύρος Θ. Τακτικός, (Υποψήφιος Δρ. Τμήματος
Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Μουσειολογίας Ιονίου Πανεπιστημίου)
Η υπηρεσία της Δημόσιας Σιταποθήκης στο
βενετοκρατούμενο Ναύπλιο (τέλη 17ου-αρχές 18ου αιώνα)
6.40-7.00: Κατερίνα Κωνσταντινίδου, (Επίκουρη
καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου
Αθηνών)
Νοσοκομειακοί θεσμοί στο βενετοκρατούμενο Ναύπλιο
7.00-7.20: Συζήτηση
7.20-7.40: Διάλειμμα
Ε´ Συνεδρία
7.40-8.00: Δέσποινα
Μιχάλαγα, (Ιστορικός, Λέκτωρ, Τμήμα Θεολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών)
Εκκλησιαστικά
του Ναυπλίου. Η Λατινική Αρχιεπισκοπή
8.00-8.20: Ευγενία Δρακοπούλου, (Αρχαιολόγος,
Διευθύντρια Ερευνών, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών)
Ναοί, μονές και θρησκευτική ζωγραφική στο territorio di Napoli di Romania από την Α’
ως τη Β’ Βενετοκρατία
8.20-8.40: Παναγιώτης
Δ. Μιχαηλάρης, ( Διευθυντής Ερευνών, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών)
Όψεις
της ζωής στο βενετοκρατούμενο Ναύπλιο λίγο πριν από την πτώση (1715)
8.40-9.00: Συζήτηση
Κυριακή
11 Οκτωβρίου, πρωί
ΣΤ´ Συνεδρία
10.00-10.20: Ιωάννα
Στεριώτου, (Δρ. Αρχιτέκτων, Επιτ. Έφορος Νεωτέρων Μνημείων του ΥΠΠΟΑ, Αντιπρόεδρος του
Επιστημονικού Συμβουλίου Europa Nostra)
Οι οχυρώσεις του Ναυπλίου. Ένα διαχρονικό
«βιβλίο» για την ανάπτυξη του προμαχωνικού
συστήματος (15ος-18ος αιώνας)
10.20-10.40: Αφροδίτη
Κούρια, (Δρ. Ιστορικός
Τέχνης, Ανεξάρτητη Επιμελήτρια Εκθέσεων)
Οπτικές μαρτυρίες για το Ναύπλιο των
Βενετών. Εικονογραφικά και μορφολογικά
ζητήματα
10.40-10.50: Δημήτρης Χ.
Γεωργόπουλος, (Ιστορικός-Αρχειονόμος, Αναπλ. Προϊστάμενος Γ.Α.Κ. – Αρχεία Νομού Αργολίδας)
Η
πολιορκία του Ναυπλίου το 1686 κατά τον Thomas Gavdielle (1688)
10.50-11.10: Αναστασία
Βασιλείου, (Δρ. Βυζαντινής Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Αρχαιολόγος
Εφορείας Αρχαιοτήτων Αργολίδας)
Κεραμική ιταλικών εργαστηρίων στο βενετοκρατούμενο
Ναύπλιο
11.10-11.30: Συζήτηση
11.30-11.50: Διάλειμμα
Ζ´ Συνεδρία
11.50-12.10: Αγγελική
Πανοπούλου, (Κύρια Ερευνήτρια, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών)
Το
territorio του Ναυπλίου: Η διαχείριση των αγροτικών
και των φυσικών πόρων (τέλη 17ου-αρχές 18ου αιώνα)
12.10-12.30: Μαρία
Βελιώτη-Γεωργοπούλου, (Κοινωνική Ανθρωπολόγος, Αναπλ. Καθηγήτρια, Τμήμα
Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πελοποννήσου)
Ανταποκρίσεις
των Γάλλων Προξένων περί Ναυπλίου (1692-1715)
12.30-12.50: Συζήτηση
12.50-13.00: Κλείσιμο
εργασιών Συμποσίου