Με μεγάλη επιτυχία συνεχίζεται το Επιστημονικό Συνέδριο «Της Βενετιάς Τ’ Ανάπλι 300 Χρόνια από το τέλος μιας Εποχής» στην Πόλη του Ναυπλίου

Με μεγάλη επιτυχία συνεχίζεται το επιστημονικό συνέδριο με θέμα τα 300 χρόνια της Ενετοκρατίας στην πόλη του Ναυπλίου στην αίθουσα της πρώτης Βουλής των Ελλήνων σήμερα  Σάββατο 10 Οκτωβρίου 2015.

Την Παρασκευή 9 Οκτωβρίου, ξεκίνησε το συνέδριο στην αίθουσα της πρώτης Βουλής των Ελλήνων παρόντων, του Μητροπολίτη Αργολίδος κ. Νεκταρίου,του Δημάρχου Ναυπλίεων Δ. Κωστούρου, του βουλευτή του Σύριζα κ. Γκιόλα, του αντιπεριφερειάρχη Αργολίδος Α.Χειβιδόπουλο, του προέδρου της οργανωτικής επιτροπής Κ. Χελιώτη,της προέδρου του ΔΟΠΠΑΤ Π. Καλκούνου κα.

Ναύπλιο 1715 – 2015, 300 χρόνια από τη λήξη της Βενετοκρατίας στην πόλη. Η πτώση τ’ Αναπλιού στους Τούρκους (9 Ιουλίου 1715) σήμανε το τέλος μιας μακραίωνης εποχής δυτικών κυριαρχιών στον Μοριά. Δεν είναι επέτειος γιορτής ούτε πένθους, είναι μια αφορμή κι ένας σταθμός μνήμης για την ιστορία, την τοπική και την εθνική. Καθώς συμπληρώνονται 300 χρόνια από τη λήξη της Βενετοκρατίας, το Ίδρυμα «Ιωάννης Καποδίστριας» μαζί με το Δήμο Ναυπλιέων διοργανώνει σειρά εκδηλώσεων με θέμα τη βενετοκρατία στο Ναύπλιο.

Το Ναυπλιακό Ίδρυμα Ιστορικής Έρευνας «Ιωάννης Καποδίστριας» του Δήμου Ναυπλιέων έχει σκοπό την ανάδειξη και την κατανόηση της ιστορίας της πόλης και της ευρύτερης περιοχής της μέσα από δράσεις ανοιχτές στο ευρύ κοινό, Ναυπλιώτες και επισκέπτες.

Η ιστορία του Ναυπλίου στήνει το σκηνικό μιας άλλης εποχής, προσδίδει ποιότητα στην καθημερινότητα των κατοίκων και αποτελεί διαχρονική πηγή πολιτιστικής δραστηριότητας.

Στ’ Ανάπλι, με την πλούσια ιστορική του στρωματογραφία και την εναλλαγή των ξένων κυριαρχιών από τον 13? αιώνα έως το 1822, οι Βενετοί ήταν εκείνοι που άφησαν πιο εντυπωσιακά τα χνάρια τους στον τόπο, κατά την πρώτη (1389-1540) και κυρίως κατά τη δεύτερη (1686-1715) περίοδο της βενετοκρατίας.

Α΄ Βενετοκρατία, 1389-1540

Ψηλά, στον μυχό της Αδριατικής, η Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας, ξαπλωμένη πάνω στα 118 νησιά της, ατενίζει προς την Ανατολή εποφθαλμιώντας τα εδάφη της διαμελισμένης πια βυζαντινής αυτοκρατορίας. Η Βενετία παίρνει το Ναύπλιο από τους Φράγκους έναντι οικονομικού ανταλλάγματος· έτσι ειρηνικά αρχίζει το 1389 η πρώτη Βενετοκρατία για 150 χρόνια.

 Οι Βενετοί οργάνωσαν τον τόπο διοικητικά και στρατιωτικά, διόρισαν διοικητή, εγκατέστησαν Λατίνο επίσκοπο, τοποθέτησαν μόνιμο σώμα μισθοφόρων, καθώς και τους περίφημους stradioti (ελαφρύ ιππικό). Δημιούργησαν την κάτω πόλη και την οχύρωσαν με τείχη και προμαχώνες. Η τειχισμένη πόλη επικοινωνούσε με την ενδοχώρα από την Πύλη της Ξηράς. Τότε κατασκευάστηκε ο προμαχώνας Πέντε Αδέλφια, που σώζεται μέχρι σήμερα, και το θαλασσόκαστρο Μπούρτζι, επάνω στη νησίδα των Αγίων Θεοδώρων. Μια χοντρή αλυσίδα ένωνε το Μπούρτζι με την απέναντι ακτή των Πέντε Αδελφιών, εμποδίζοντας την είσοδο των πολεμικών καραβιών στο λιμάνι από το μοναδικό βαθύ σημείο πρόσβασης.

Α΄ Οθωμανική περίοδος, 1540-1686

Παρά τις οχυρώσεις, τα οθωμανικά στρατεύματα κατέλαβαν τ’ Ανάπλι το 1540, και έμειναν 146 χρόνια. Το Ναύπλιο συνέχισε να είναι η πρώτη πόλη του Μοριά, κέντρο του εισαγωγικού και εξαγωγικού εμπορίου, με ανθηρή αγορά, και ονομαστά εργαστήρια αγιογραφίας.

Β΄ Βενετοκρατία, 1686-1715

Προς τα τέλη του 17ου αι. άλλος ένας βενετοτουρκικός πόλεμος έχει αρχίσει. Τον Ιούνιο του 1684 η περήφανη βενετική Αρμάδα, με επικεφαλής τον αρχιστράτηγο Φραγκίσκο Μοροζίνη, κίνησε για το Λεβάντε και νικηφόρα κατέπλευσε και ξαναπήρε τ’ Ανάπλι, τον Σεπτέμβριο του 1686. Στη δεύτερη αυτή περίοδο βραχύβιας βενετικής κυριαρχίας, το Ναύπλιο, η Napoli di Romania, έγινε η πρωτεύουσα όλου του Βασιλείου του Μοριά, του Regno di Morea. Οι Βενετοί έριξαν και πάλι το βάρος στις οχυρώσεις. Ξεκίνησαν με εντατικούς ρυθμούς το 1711 την κατασκευή ενός αμυντικού φρουρίου, με μορφή επιθετική και τέλεια οργάνωση, στο γυμνό ως τότε Παλαμήδι, με την επίβλεψη έμπειρων μηχανικών, του Δαλματού Giaxich και του Γάλλου Lasalle (Σάλλα στα ελληνικά).

Το 1713, στη σημερινή πλατεία Συντάγματος, ο Βενετός προβλεπτής Αυγουστίνος Σαγρέδος ανήγειρε τη μεγαλοπρεπή Αποθήκη του Στόλου, το σημερινό Αρχαιολογικό Μουσείο. Η πλατεία, σχεδιασμένη σε ιταλικά πρότυπα, αποτελούσε το κέντρο της πόλης. Οι Βενετοί βελτίωσαν το υδρευτικό σύστημα με υδραγωγείο και κρήνες. Ξεκίνησαν την αποτύπωση του χώρου και την απογραφή ανθρώπων και ιδιοκτησιών, ολοκληρώνοντας το πρώτο και μοναδικό Κτηματολόγιο όλης της επαρχίας, το Catastico Particolare, που ευτυχώς διασώθηκε. Χτίστηκαν νέες εκκλησίες, όπως ο Άγ. Σπυρίδωνας και ο Άγ. Νικόλαος στο λιμάνι.

1715: Το τέλος μιας εποχής
(Β’ Οθωμανική περίοδος, 1715-1822)

Μια μέρα γεναριάτικη του 1715, ένα καράβι βενετσιάνικο άραξε στο λιμάνι τ’ Αναπλιού και μαζί με τα εμπορεύματα έφερε το κακό μαντάτο: Η Υψηλή Πύλη από τις αρχές Δεκέμβρη του 1714 είχε και επίσημα πλέον κηρύξει τον πόλεμο στη Βενετία· έναν ακόμα βενετοτουρκικό πόλεμο…

Αναβρασμός επικρατεί στον εμπορικό κόσμο τ’ Αναπλιού. Καράβια βενετσιάνικα, γαλλικά, αγγλικά, ολλανδικά, φτάνουν το ένα μετά το άλλο στα λιμάνια της Πάτρας και τ’ Αναπλιού, φορτώνουν εμπορεύματα και, με τη συνοδεία καραβιών της Αρμάδας ως τα Ιόνια νησιά, συνεχίζουν για τα ιταλικά λιμάνια. Μέρα με τη μέρα τα εργαστήρια τ’ Αναπλιού αδειάζουν από τα εμπορεύματά τους.

 Όσοι από τους κατοίκους μπορούν, εγκαταλείπουν τα σπίτια τους και αναχωρούν για πόλεις της Ιταλίας. Εφτά μόλις μέρες κράτησε ο πόλεμος γύρω από το απόρθητο κάστρο του Παλαμηδιού· κι ύστερα η πόλη έπεσε στα χέρια των Οθωμανών με προδοσία από τον Σάλλα, τον Γάλλο μηχανικό που το είχε φτιάξει και γνώριζε καλά τα μυστικά του. Όσοι από τους κατοίκους γλίτωσαν και έμειναν στην πόλη σήκωσαν μεγάλο ανάθεμα μπροστά στην εκκλησιά του Άη-Νικόλα και όποιος περνούσε από ’κει, για καιρό μετά, έριχνε μια πέτρα και έφτυνε στο σωρό λέγοντας: «Ανάθεμα του Σάλλα που βούλωσε τα τόπια».

Επιστημονικό Συμπόσιο "Της Βενετιάς τ' Ανάπλι" για τα 300 χρόνια από τη λήξη της βενετοκρατίας στο Ναύπλιο (1715-2015).

Το Επιστημονικό Συμπόσιο συνδιοργανώνεται από το Δήμο Ναυπλιέων, το Ναυπλιακό Ίδρυμα "Ιωάννης Καποδίστριας" και το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών στο πλαίσιο της σειράς εκδηλώσεων "Της Βενετιάς τ' Ανάπλι" για τα 300 χρόνια από τη λήξη της βενετοκρατίας στο Ναύπλιο (1715-2015).

Σάββατο 10 Οκτωβρίου
Β/ Συνεδρία

Πρόεδρος: Γιάννης Φίλης
Καθηγητής και πρώην Πρύτανης Πολυτεχνείου Κρήτης

9.30-9.50: Αναστασία Παπαδία-Λάλα, ( Καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών)

Κοινότητα, κοινωνία και συγκρότηση ταυτοτήτων στο βενετοκρατούμενο Ναύπλιο δύο εποχών (1389-1540, 1686-1715)

9.50-10.10: Χρύσα Μαλτέζου, (Ακαδημαϊκός, Ομότιμη Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών)

Προσωπογραφικά του Ναυπλίου την εποχή της Βενετοκρατίας

10.10-10.30: Κώστας Τσικνάκης, (Ιστορικός-Ερευνητής, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών)

Το Ναύπλιο και τα σχέδια κατάληψής του στις παραμονές του Δ’ Βενετοτουρκικού πολέμου (1570-1573)

10.30-10.50: Συζήτηση

10.50-11.10: Διάλειμμα

Γ/ Συνεδρία

Πρόεδρος: Απόστολος Μπότσος
Επίτιμος Πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου,
Πρόεδρος Δ.Σ. Εθνικής Πινακοθήκης-Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτζου

11.10-11.30: Τριαντάφυλλος Ε. Σκλαβενίτης, ( Διευθυντής Ερευνών, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών)

Λόγιοι και χρονογράφοι

11.30-11.50: Σωτήρης Κουτμάνης, (Δρ. Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών)

Ναυπλιώτες στη Βενετία (16ος-αρχές 18ου αιώνα). Η κοινότητα της διασποράς ως τοπική ιστορία

11.50-12.10: Γιώργος Γαστεράτος, (Φιλόλογος-Ιστορικός, υποψήφιος Δρ. Ιστορίας Ιονίου Πανεπιστημίου)

Το χωριό Αναπλάδες της Κέρκυρας και η καταγωγή των κατοίκων του.

Ανασκευή ενός μύθου

12.10-12.30: Συζήτηση

12.30-13.30: Επίσκεψη στο Πολεμικό Μουσείο και ελεύθερη περιδιάβαση στην πόλη

Σάββατο 10 Οκτωβρίου, απόγευμα

Δ/ Συνεδρία
Πρόεδρος: Χαράλαμπος Αντωνιάδης
Τοπογράφος Μηχανικός Τ.Ε., Υπουργείο Πολιτισμού

6.00-6.20: Αλέξης Μάλλιαρης, (Διδάσκων στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, συνεργάτης στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη)

Η πόλη του Ναυπλίου στη δεύτερη βενετική περίοδο (1686-1715)

6.20-6.40: Σπύρος Θ. Τακτικός, (Υποψήφιος Δρ. Τμήματος Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας & Μουσειολογίας Ιονίου Πανεπιστημίου)

Η υπηρεσία της Δημόσιας Σιταποθήκης στο βενετοκρατούμενο Ναύπλιο (τέλη 17ου-αρχές 18ου αιώνα)

6.40-7.00: Κατερίνα Κωνσταντινίδου, (Επίκουρη καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών)

Νοσοκομειακοί θεσμοί στο βενετοκρατούμενο Ναύπλιο

7.00-7.20: Συζήτηση

7.20-7.40: Διάλειμμα

Ε/ Συνεδρία
Πρόεδρος: Επίσκοπος Επιδαύρου κ. Καλλίνικος

7.40-8.00: Δέσποινα Μιχάλαγα, (Ιστορικός, Λέκτωρ, Τμήμα Θεολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών)

Εκκλησιαστικά του Ναυπλίου. Η Λατινική Αρχιεπισκοπή

8.00-8.20: Ευγενία Δρακοπούλου, (Αρχαιολόγος, Διευθύντρια Ερευνών, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών)

Ναοί, μονές και θρησκευτική ζωγραφική στο territorio di Napoli di Romania από την Α’ ως τη Β’ Βενετοκρατία

8.20-8.40: Παναγιώτης Δ. Μιχαηλάρης, ( Διευθυντής Ερευνών, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών)

Όψεις της ζωής στο βενετοκρατούμενο Ναύπλιο λίγο πριν από την πτώση (1715)

8.40-9.00: Συζήτηση

Κυριακή 11 Οκτωβρίου, πρωί

ΣΤ/ Συνεδρία
Πρόεδρος: Άλκηστις Παπαδημητρίου
Προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Αργολίδας

10.00-10.20: Ιωάννα Στεριώτου, (Δρ. Αρχιτέκτων, Επιτ. Έφορος Νεωτέρων Μνημείων του ΥΠΠΟΑ, Αντιπρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου Europa Nostra)

Οι οχυρώσεις του Ναυπλίου. Ένα διαχρονικό «βιβλίο» για την ανάπτυξη του προμαχωνικού συστήματος (15ος-18ος αιώνας)

10.20-10.40: Αφροδίτη Κούρια, (Δρ. Ιστορικός Τέχνης, Ανεξάρτητη Επιμελήτρια Εκθέσεων)

Οπτικές μαρτυρίες για το Ναύπλιο των Βενετών. Εικονογραφικά και μορφολογικά ζητήματα

10.40-10.50: Δημήτρης Χ. Γεωργόπουλος, (Ιστορικός-Αρχειονόμος, Αναπλ. Προϊστάμενος Γ.Α.Κ. – Αρχεία Νομού Αργολίδας)

Η πολιορκία του Ναυπλίου το 1686 κατά τον Thomas Gavdielle (1688)

10.50-11.10: Αναστασία Βασιλείου, (Δρ. Βυζαντινής Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Αρχαιολόγος Εφορείας Αρχαιοτήτων Αργολίδας)

Κεραμική ιταλικών εργαστηρίων στο βενετοκρατούμενο Ναύπλιο

11.10-11.30: Συζήτηση

11.30-11.50: Διάλειμμα

Ζ/ Συνεδρία
Πρόεδρος: Ιωάννης Πετρόπουλος
Διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών (Ελλάδος) Πανεπιστημίου Harvard

11.50-12.10: Αγγελική Πανοπούλου, (Κύρια Ερευνήτρια, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών)

Το territorio του Ναυπλίου: Η διαχείριση των αγροτικών και των φυσικών πόρων (τέλη 17ου-αρχές 18ου αιώνα)

12.10-12.30: Μαρία Βελιώτη-Γεωργοπούλου, (Κοινωνική Ανθρωπολόγος, Αναπλ. Καθηγήτρια, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πελοποννήσου)

Ανταποκρίσεις των Γάλλων Προξένων περί Ναυπλίου (1692-1715)

12.30-12.50: Συζήτηση

12.50-13.00: Κλείσιμο εργασιών Συμποσίου