Τριανόν: Το Παλαιό Τζαμί του Ναυπλίου

 Το Παλαιό Τζαμί στην Πλατεία Συντάγματος αποτελεί ίσως το παλαιότερο σωζόμενο δείγμα της οθωμανικής αρχιτεκτονικής του β΄ μισού του 16ου αιώνα στην πόλη. Βρισκόταν στη συνοικία του Μεγάλου Βεζίρη ή συνοικία του χανιού του Σουλτάν Αχμέτ. Επρόκειτο για ένα τέμενος απλό, λιτό, επαρχιώτικης τεχνοτροπίας, χωρίς ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, αφιερώματα ή διακοσμήσεις, όπως άλλωστε συμβαίνει με τα περισσότερα τεμένη της Πελοποννήσου.
Το τέμενος μετατράπηκε αρχικά σε χριστιανικό ρωμαιοκαθολικό ναό, αφιερωμένο στη μνήμη του Αγίου Αντωνίου της Πάδοβας, δωρεά του Βενετού αρχιστράτηγου Φραγκίσκου Μοροζίνι στο τάγμα των Φραγκισκανών το 1687, δηλαδή κατά τη Β΄ Ενετοκρατία. Στη διάρκεια της Β΄ Οθωμανικής περιόδου έγινε ξανά μουσουλμανικό τέμενος, ενώ το 1828 στέγασε το πρώτο Αλληλοδιδακτικό Σχολείο Αρρένων. Από το 1831 έως το 1884 ήταν κρατικό δημοτικό σχολείο. Για κάποια χρόνια υπήρξε Ειρηνοδικείο Ναυπλίου αλλά και μητροπολιτικός ναός της πόλης. Το 1893 επιδιορθώθηκε και μετατράπηκε σε ωδείο και θέατρο για να γίνει αργότερα, το 1937, ο δημοτικός κινηματογράφος Τριανόν, επωνυμία με την οποία είναι γνωστό το μνημείο στους κατοίκους σήμερα. Από το 1993 αποτελεί την έδρα του Δημοτικού Θεάτρου Ναυπλίου, ενώ χρησιμοποιείται και για πολιτιστικές εκδηλώσεις και εκθέσεις.

Για τη μορφή του τεμένους αντλούμε περισσότερα στοιχεία από τις απεικονίσεις ευρωπαίων περιηγητών, ιδιαίτερα από μια υδατογραφία της οθωνικής περιόδου του G. Haubenschmidt.

Το Παλαιό Τζαμί είναι ένα κτήριο με απλή ορθογωνική κάτοψη, που καλύπτεται από σχεδόν οκταγωνικό τρούλο. Είναι χτισμένο με πέτρες και ανάμεσα τούβλα, κατά τη βυζαντινή τεχνική. Το τέμενος, υπερυψωμένο στην αρχική του φάση, διέθετε μικρή αυλή στα δυτικά, που δε σώζεται σήμερα, στην οποία οδηγούσε κλίμακα. Η είσοδος είχε τοξωτή στοά που στεγαζόταν από τρεις τρουλίσκους. Παράθυρα ανοίγονται σε όλες τις όψεις του μνημείου. Κατά τη μετατροπή του τεμένους σε θέατρο, προστέθηκε μεσοπάτωμα από οπλισμένο σκυρόδεμα, ενώ διατηρήθηκαν τα παράθυρα του επάνω μέρους. Σήμερα η μορφή του κτίσματος δε φαίνεται καλά, αφού με το ανέβασμα της πλατείας έχει ταφεί ένα τμήμα από το κάτω μέρος του κτηρίου, ενώ ο νάρθηκας με τις κολώνες έχει σκεπαστεί με τοίχο.