Γράφει η Λίνα Μενδώνη
Απομένουν 53 μέρες μέχρι το τέλος του 2015, εκ των οποίων λιγότερες από 45 είναι οι εργάσιμες. Σε αυτόν τον χρόνο πρέπει να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες για το κλείσιμο των έργων που χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ 2007-2013.
Η προσπάθεια του Ν. Χριστοδουλάκη, άριστου γνώστη του θέματος, ως υπουργού Ανάπτυξης στην υπηρεσιακή κυβέρνηση, να εξασφαλίσει έστω και ολιγόμηνη παράταση της προγραμματικής περιόδου, απέτυχε. Και πώς να ευοδωθεί, όταν οι αρμόδιοι της ΕΕ γνώριζαν την αδιαφορία, την άγνοια, την αναποτελεσματικότητα όσων ανέλαβαν από τον Γενάρη του 2015 να «τρέξουν» τα έργα;
Μετά την υπαγωγή της χώρας στο μνημονιακό καθεστώς το 2010, η απορροφητικότητα των ευρωπαϊκών πόρων ήταν άμεσα συνδεδεμένη με τους στόχους των Μνημονίων. Προχθές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην οικονομική της έκθεση για την Ελλάδα επισημαίνει ότι θετική επίδραση στην ανάπτυξη θα μπορούσε να προέλθει και με την πλήρη απορρόφηση των πόρων των διαρθρωτικών ταμείων, μέχρι το τέλος του 2015. Η επισήμανση αυτή έχει νόημα, όταν τα ποσοστά της απορροφητικότητας συμβαδίζουν με την υλοποίηση του φυσικού αντικειμένου, όπως αυτό περιγράφεται και κοστολογείται στην πράξη ένταξης κάθε έργου.
Πρέπει, δηλαδή, η απορρόφηση των πόρων να φθάσει στο 100%. Και αν συμβεί αυτό, να έχει εκτελεσθεί το 100% των έργων. Ομως εδώ και μήνες υπάρχουν εργοτάξια ανενεργά. Εργα έχουν μείνει ανολοκλήρωτα χωρίς άμεση προοπτική επανεκκίνησης. Υπάρχει κίνδυνος ουσιαστικής απώλειας πόρων, καθώς προτείνεται όλο και περισσότερα έργα, ενταγμένα στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο, να περάσουν στην επόμενη, οψέποτε η κυβέρνηση καταφέρει να την ενεργοποιήσει. Εργα θα χαρακτηριστούν ημιτελή, που σημαίνει ότι θα πρέπει να ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του 2017 από εθνικούς πόρους - πού θα βρεθούν άραγε μετά το Μνημόνιο Τσίπρα; Και αν δεν παραδοθούν τελειωμένα και λειτουργικά, η Ελλάδα θα πρέπει να επιστρέψει στην ΕΕ το σύνολο του προϋπολογισμού του ανολοκλήρωτου έργου. Αυτό το τελευταίο κάποιοι σήμερα, προφανώς για λόγους υστεροβουλίας, δεν το αποσαφηνίζουν αφήνοντας να πλανάται ότι χρόνος υπάρχει.
Νέα μουσεία, αποκαταστάσεις κτιρίων που επρόκειτο να λειτουργήσουν ως εκθεσιακοί χώροι, τα οποία είχαν προγραμματιστεί να ολοκληρωθούν έως το τέλος του χρόνου, θα μείνουν ημιτελή. Λόγω του ελέγχου των κεφαλαίων, δεν υπήρξε ομαλή ροή στη χρηματοδότηση. Κυρίως, όμως, δεν υπήρξαν η διαρκής παρακολούθηση και η άμεση επίλυση των προβλημάτων, που πάντα ανακύπτουν σε σύνθετα έργα, λόγω της άρνησης ανάληψης ουσιαστικής ευθύνης από την πολιτική ηγεσία της πρώτη φορά Αριστεράς. Οσο για τα έργα του πολιτισμού στην ψηφιακή σύγκλιση, αυτά χάθηκαν κάπου ανάμεσα στον 4ο και τον 5ο όροφο της Μπουμπουλίνας. Εργα που σχεδιάστηκαν για να απλοποιήσουν τις γραφειοκρατικές διαδικασίες σε όφελος του Δημοσίου και των πολιτών, χάνονται, καθώς δεν υπεγράφησαν επί οκτάμηνο οι συμβάσεις από την πολιτική ηγεσία.
Κι ας πασχίζουν οι υπηρεσίες κι ας δουλεύουν ώρες ατέλειωτες τα εμπλεκόμενα στα έργα στελέχη του υπουργείου, καθώς μάταια επί μήνες αναζητούσαν συνομιλητές. Εστω και την ύστατη ώρα, ας παρέμβει ο υπουργός Πολιτισμού της δεύτερη φορά Αριστεράς για να δει τι μπορεί να σώσει από τα εν εξελίξει 600 έργα που παρέλαβε ο προκάτοχός του τον Γενάρη του 2015.
Μετά την υπαγωγή της χώρας στο μνημονιακό καθεστώς το 2010, η απορροφητικότητα των ευρωπαϊκών πόρων ήταν άμεσα συνδεδεμένη με τους στόχους των Μνημονίων. Προχθές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην οικονομική της έκθεση για την Ελλάδα επισημαίνει ότι θετική επίδραση στην ανάπτυξη θα μπορούσε να προέλθει και με την πλήρη απορρόφηση των πόρων των διαρθρωτικών ταμείων, μέχρι το τέλος του 2015. Η επισήμανση αυτή έχει νόημα, όταν τα ποσοστά της απορροφητικότητας συμβαδίζουν με την υλοποίηση του φυσικού αντικειμένου, όπως αυτό περιγράφεται και κοστολογείται στην πράξη ένταξης κάθε έργου.
Πρέπει, δηλαδή, η απορρόφηση των πόρων να φθάσει στο 100%. Και αν συμβεί αυτό, να έχει εκτελεσθεί το 100% των έργων. Ομως εδώ και μήνες υπάρχουν εργοτάξια ανενεργά. Εργα έχουν μείνει ανολοκλήρωτα χωρίς άμεση προοπτική επανεκκίνησης. Υπάρχει κίνδυνος ουσιαστικής απώλειας πόρων, καθώς προτείνεται όλο και περισσότερα έργα, ενταγμένα στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο, να περάσουν στην επόμενη, οψέποτε η κυβέρνηση καταφέρει να την ενεργοποιήσει. Εργα θα χαρακτηριστούν ημιτελή, που σημαίνει ότι θα πρέπει να ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του 2017 από εθνικούς πόρους - πού θα βρεθούν άραγε μετά το Μνημόνιο Τσίπρα; Και αν δεν παραδοθούν τελειωμένα και λειτουργικά, η Ελλάδα θα πρέπει να επιστρέψει στην ΕΕ το σύνολο του προϋπολογισμού του ανολοκλήρωτου έργου. Αυτό το τελευταίο κάποιοι σήμερα, προφανώς για λόγους υστεροβουλίας, δεν το αποσαφηνίζουν αφήνοντας να πλανάται ότι χρόνος υπάρχει.
Ας πάρουμε το παράδειγμα των έργων πολιτισμού. Με μια πρόχειρη ματιά μπορεί κανείς να αντιληφθεί ότι οι τροποποιήσεις μελετών σε εν εξελίξει έργα αυτεπιστασίας, αφορούν σε προσαρμογές επί το έλαττον, ώστε τα έργα να κλείσουν μεν, χωρίς όμως να έχει ολοκληρωθεί το φυσικό αντικείμενο, όπως είχε αρχικά καθοριστεί. Με μια ανάγνωση στις πρόσφατες αποφάσεις, που υποχρεωτικά αναρτώνται στη «Διαύγεια» και αφορούν σε εργολαβίες, γίνεται αντιληπτό ότι εκεί τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα.
Νέα μουσεία, αποκαταστάσεις κτιρίων που επρόκειτο να λειτουργήσουν ως εκθεσιακοί χώροι, τα οποία είχαν προγραμματιστεί να ολοκληρωθούν έως το τέλος του χρόνου, θα μείνουν ημιτελή. Λόγω του ελέγχου των κεφαλαίων, δεν υπήρξε ομαλή ροή στη χρηματοδότηση. Κυρίως, όμως, δεν υπήρξαν η διαρκής παρακολούθηση και η άμεση επίλυση των προβλημάτων, που πάντα ανακύπτουν σε σύνθετα έργα, λόγω της άρνησης ανάληψης ουσιαστικής ευθύνης από την πολιτική ηγεσία της πρώτη φορά Αριστεράς. Οσο για τα έργα του πολιτισμού στην ψηφιακή σύγκλιση, αυτά χάθηκαν κάπου ανάμεσα στον 4ο και τον 5ο όροφο της Μπουμπουλίνας. Εργα που σχεδιάστηκαν για να απλοποιήσουν τις γραφειοκρατικές διαδικασίες σε όφελος του Δημοσίου και των πολιτών, χάνονται, καθώς δεν υπεγράφησαν επί οκτάμηνο οι συμβάσεις από την πολιτική ηγεσία.
Κι ας πασχίζουν οι υπηρεσίες κι ας δουλεύουν ώρες ατέλειωτες τα εμπλεκόμενα στα έργα στελέχη του υπουργείου, καθώς μάταια επί μήνες αναζητούσαν συνομιλητές. Εστω και την ύστατη ώρα, ας παρέμβει ο υπουργός Πολιτισμού της δεύτερη φορά Αριστεράς για να δει τι μπορεί να σώσει από τα εν εξελίξει 600 έργα που παρέλαβε ο προκάτοχός του τον Γενάρη του 2015.
