Οι καταγγελίες που έφτασαν στο Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης έκαναν λόγο για εκατοντάδες αποφάσεις αποχαρακτηρισμού δασικών περιοχών και περιγραφής τους ως καλλιεργήσιμων εκτάσεων, γεγονός που έδινε το δικαίωμα στους ιδιοκτήτες να προχωρήσουν στην κατασκευή κτιρίων στην περιοχή όπου τα τελευταία χρόνια γνώρισε άνθηση ως παραθεριστικό κέντρο.
Υστερα από παρέμβαση του εισαγγελέα, η έρευνα του Σώματος Επιθεωρητών επικεντρώθηκε σε 326 πράξεις χαρακτηρισμού που εξέδωσε ο διευθυντής Δασών Αργολίδας κατά τα έτη 2009 και 2010 στην περιοχή του Δήμου Ερμιονίδας, η οποία περιλαμβάνει τις Δημοτικές Ενότητες Κρανιδίου και Ερμιόνης του νομού Αργολίδας. Στην εδαφική έκταση του Δήμου Ερμιονίδας περιλαμβάνονται οικιστικές περιοχές, τουριστικές εγκαταστάσεις, δάση, δασικές εκτάσεις και γεωργικές καλλιέργειες. Σύμφωνα με το πόρισμα του Σώματος Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, προέκυψε ότι ήδη από το έτος 1960 υπήρξε διαφοροποίηση (σε σχέση με το έτος 1945) των εκτάσεων, κυρίως λόγω της διάνοιξης δρόμων και της ανέγερσης κτισμάτων.
Σημαντική οικιστική ανάπτυξη παρατηρείται από το 1996 μέχρι και πρόσφατα, καθώς γίνεται αντιληπτή τόσο η αύξηση της δασοκάλυψης στην περιοχή όσο και η επέμβαση σε εκτάσεις, με την εγκατάσταση συστηματικών καλλιεργειών. Η ανάπτυξη της δασικής βλάστησης περιγράφεται και στην εισήγηση του τότε προϊσταμένου της Διεύθυνσης Δασών Περιφέρειας Πελοποννήσου (5/11/2009), σύμφωνα με την οποία «η τάση εξάπλωσης της χαλεπίου πεύκης στην περιοχή είναι σχεδόν καθολική», γεγονός που αποδεικνύει ότι οι εκτάσεις αποτελούν κυρίως δασικές περιοχές.
Στο μικροσκόπιο
Το πόρισμα του Σώματος Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης περιλαμβάνει τον έλεγχο 31 πράξεων χαρακτηρισμού τη διετία 2009-2010 και συνολικού εμβαδού περίπου 337 στρεμμάτων. Από αυτά, η Διεύθυνση Δασών Αργολίδας χαρακτήρισε 52,5 στρέμματα ως δάση και δασικές εκτάσεις και περίπου 284,5 στρ. ως εκτάσεις μη δασικής μορφής. Ωστόσο, ο έλεγχος κατέδειξε ότι 239 στρέμματα είναι δασικής μορφής και 98 στρέμματα μη δασικής. Δηλαδή, εκτάσεις εμβαδού 186,5 στρ. που είχαν αποχαρακτηριστεί ήταν δασικές, ενώ η Διεύθυνση Δασών Αργολίδας τις χαρακτήρισε ως «γεωργικώς καλλιεργούμενες».
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι 25 από τις 31 πράξεις χαρακτηρισμού αφορούν επιφάνειες εμβαδού μεγαλύτερου ή οριακά ίσου με 4.000 τ.μ., έκταση η οποία αποτελεί το σύνηθες όριο που επιτρέπει τη δόμηση εκτός σχεδίου πόλης. Δύο μόνο από αυτές τις πράξεις χαρακτηρισμού αφορούν εδαφικές επιφάνειες εμβαδού μικρότερου από 4.000 τ.μ. που δεν έχουν «πρόσωπο» σε επαρχιακή ή αγροτική οδό, προκειμένου να γίνει κατασκευή οικήματος όπως προβλέπει ο νόμος.
Οι επιθεωρητές διαπίστωσαν ότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων που εξετάστηκαν καταγράφεται πως υπάρχουν τίτλοι ιδιοκτησίας για συγκεκριμένες εκτάσεις. Παρ' όλα αυτά ο έλεγχος κατέδειξε ότι δεν ταυτοποποιούνταν οι εκτάσεις με τους τίτλους ιδιοκτησίας που εμφανίστηκαν. Σε αυτό το σημείο ξεκινά -σύμφωνα με το πόρισμα- η ευθύνη της Διεύθυνσης Δασών, αφού στους φακέλους των πράξεων χαρακτηρισμού των περιοχών ως καλλιεργήσιμων δεν περιλαμβάνονταν στοιχεία ταυτοποίησης της έκτασης, ως προς τα όρια και το μέγεθός της με τον τίτλο ιδιοκτησίας. Υπήρξαν περιπτώσεις κατά τις οποίες το θεωρημένο τοπογραφικό διάγραμμα δεν συνοδευόταν από υπεύθυνη δήλωση των ιδιοκτητών των εκτάσεων και επίσης δεν περιελάμβαναν βεβαίωση του μηχανικού για τη θέση των ακινήτων που αποτυπώνεται σε αυτά.
Ελλειψη στοιχείων
Οπως αναφέρεται στο πόρισμα των επιθεωρητών που «καίει» τη Διεύθυνση Δασών, «δεν υπήρχαν στοιχεία προς αιτιολόγηση της αξίωσης πολίτη για έκδοση πράξης χαρακτηρισμού συγκεκριμένης εδαφικής έκτασης (όπως αποτυπωνόταν στο θεωρημένο και συνοδεύον την πράξη χαρακτηρισμού τοπογραφικό διάγραμμα)» και παρ' όλα αυτά ο προϊστάμενος της ελεγχόμενης Υπηρεσίας προέβαινε στην έκδοση πράξεων χαρακτηρισμού για τις εκτάσεις αυτές.
Για 7 από τις 31 περιπτώσεις που εξετάστηκαν είχαν εκδοθεί βεβαιώσεις πληροφοριακού χαρακτήρα για ευρείες εκτάσεις, για τις οποίες όμως δεν είχαν ακολουθηθεί οι προβλεπόμενες διατυπώσεις δημοσιότητάς τους, προκειμένου να αποκτήσουν την ισχύ πράξης χαρακτηρισμού. Ακόμα και στις εισηγήσεις του αρμόδιου δασολόγου δεν υπήρχε αιτιολογία για τον μη δασικό χαρακτήρα των εκτάσεων όπως προβλέπεται από τον νόμο. Χαρακτηριστικά αναφέρονται περιπτώσεις έκτασης που χαρακτηρίστηκε ως «γεωργικώς καλλιεργούμενη», παρά το γεγονός ότι, κατά το παρελθόν, είχε την ίδια μορφή με γειτονικές εκτάσεις που είτε είχαν κηρυχθεί ως αναδασωτέες και δασικές, με εισήγηση των ίδιων δασικών υπαλλήλων (εισηγήτριας και προϊσταμένου).
Στις εισηγήσεις με τις οποίες εκδόθηκαν πράξεις χαρακτηρισμού αναφερόταν ότι κατά την αυτοψία εντοπίστηκε η ύπαρξη «μεμονωμένων ατόμων δασικής βλάστησης εντός των προς χαρακτηρισμό εκτάσεων», χωρίς να γίνεται αναφορά ότι η συγκεκριμένη δασική βλάστηση προστατεύεται, σύμφωνα με τις Δασικές Ρυθμιστικές Διατάξεις που είχε εκδώσει η ίδια υπηρεσία. Στην έρευνα διαπιστώθηκε επίσης πλημμελής έλεγχος από τον προϊστάμενο της τότε Διεύθυνσης Δασών Περιφέρειας Πελοποννήσου για 27 από τις 31 πράξεις αποχαρακτηρισμού δασικών εκτάσεων.
Ομως ο νυν προϊστάμενος της Διεύθυνσης Δασών Αργολίδας όταν του ζητήθηκε η ανάκληση των πράξεων χαρακτηρισμού με έγγραφά του τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2015, ανέφερε ότι ένας από τους λόγους που δεν χρήζουν ανακλήσεως οι πράξεις χαρακτηρισμού είναι η «απόλυτη νομιμότητά τους», χωρίς όμως να παραθέσει οιαδήποτε αιτιολογία, όπως αναφέρει το πόρισμα.
Οι επιθεωρητές διαπίστωσαν με επιτόπιους ελέγχους ότι εδαφικές εκτάσεις που είχαν κηρυχθεί ως αναδασωτέες ήταν περιφραγμένες ή οικοδομούνταν. Στο πόρισμα αφήνονται υπόνοιες για ελλιπή φύλαξη των περιοχών καθώς τα έτη 2009 και 2010, που εκδόθηκαν οι 31 πράξεις χαρακτηρισμού στην ευρύτερη περιοχή της Ερμιονίδας, εργάζονταν ένας δασοπόνος και υπηρετούσε ένας δασοφύλακας. Από το 2012, αν και υπηρετούσαν συνολικά 23 υπάλληλοι ειδικότητας Δασοφύλακα, στη συγκεκριμένη περιοχή, είχαν τοποθετηθεί 3 δασοφύλακες, οι 2 με έδρα το Δασονομείο Κρανιδίου και ο τρίτος φαίνεται να είχε έδρα στο Ναύπλιο. Στο Δασονομείο Αργους, στο Ναύπλιο, είχαν τοποθετηθεί 10 δασοφύλακες. Επιπλέον, από τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν για την υπόθεση προέκυψε ότι δασονομεία και δασοφυλακεία δεν είναι στελεχωμένα.
«Η λειτουργία δασονομείου στην έδρα της υπηρεσίας (Ναύπλιο) δεν κρίνεται σκόπιμη και κατά την άποψή μας θα έπρεπε να λειτουργήσει τρίτο δασονομείο (επιπλέον των δασονομείων Αργους και Κρανιδίου) σε άλλη γεωγραφική θέση, τέτοια ώστε να καλύπτεται πλήρως η περιοχή ευθύνης της υπηρεσίας», αναφέρεται στο πόρισμα. Παράλληλα καταγράφεται ότι την περίοδο 2009-2010 προϊστάμενος της υπηρεσίας είναι σύζυγος της εισηγήτριας-δασολόγου, η οποία συνέταξε τις εισηγήσεις για 29 από τις 31 πράξεις χαρακτηρισμού που ελέγχθηκαν.
Το Σώμα Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης ζητά από τον γενικό γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης να εξετάσει τη δυνατότητα προσφυγής στο Συμβούλιο της Επικρατείας για την ακύρωση 18 πράξεων χαρακτηρισμού της Διεύθυνσης Δασών Αργολίδας το 2009, καθώς έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία αποχαρακτηρισμού των δασικών εκτάσεων και μόνο το Ακυρωτικό Δικαστήριο μπορεί με απόφασή του να τις ανατρέψει.
Νίκος Β. Τσίτσας
nbtsitsas@pegasus.gr
