Το 2015 φτάνει στο τέλος του. Η μεγάλη ώρα που με βάση τα λογιστικά πρότυπα κάνουμε ταμείο. Οι ελληνικές επιχειρήσεις ετοιμάζονται να κλείσουν μια ακόμα χρονιά με ζημίες μετά από 5 χρόνια ύφεσης.
ΨΥΧΟΓΥΙΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Μέλος Πανελλαδικής Αντιπροσωπείας Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας
Μέλος Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής ΠΑΣΟΚ
Τα επιτελεία στα λογιστήρια των επιχειρήσεων έχουν πάρει φωτιά προσπαθώντας να ολοκληρώσουν τον απολογισμό της χρονιάς και να συντάξουν ισολογισμούς. Την ίδια στιγμή η ελληνική κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έκανε απολογισμό της χρόνιας που πέρασε, συνέταξε και ενέκρινε και τον τακτικό προϋπολογισμό για το 2016. Η χρονιά που τελειώνει χαρακτηρίστηκε από κάποιες τραγικές καταστάσεις στο τομέα της οικονομίας δίνοντας στον τελικό απολογισμό της αρνητικότατο πρόσημο και εκ των πραγμάτων έναν προϋπολογισμό για το 2016 που δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας.
Απ την αρχή του 2015 με την προεκλογική περίοδο του Ιανουαρίου και το κλίμα αβεβαιότητας που καλλιεργήθηκε στη χώρα ήδη διαπιστώθηκαν αρρυθμίες στα δημόσια έσοδα ενώ πιέσεις ασκούνταν και από τις δαπάνες των ασφαλιστικών ταμείων. Τα φορολογικά έσοδα εμφάνισαν μεγάλη υστέρηση τον Ιανουάριο καθώς δεν αποπληρώθηκε ένα τμήμα της δόσης του ,ΕΝΦΙΑ με την προσδοκία κατάργησης του, οι πληρωμές των τελών κυκλοφορίας ήταν σε χαμηλότερα επίπεδα των αναμενομένων, ενώ κατώτερα των προσδοκιών ήταν και τα έσοδα από τον ΦΠΑ .Το εκλογικό πάγωμα αναχαίτισε και την όποια προσδοκία για την ένταξη οφειλετών στη ρύθμιση των 100 δόσεων και έτσι οι εισπράξεις παρέμειναν καχεκτικές μέχρι το πέρας των εκλογών και εν αναμονή της άκρατης παροχολογίας.
Μετά το πέρας των εκλογών του Ιανουαρίου αρχίζει μια μακρά περίοδος αβεβαιότητας για την ελληνική οικονομία με πολλαπλές συνέπειες για τα δημόσια οικονομικά και για τις υφιστάμενες μικρές ή μεγάλες επιχειρήσεις. Η υπερήφανη διαπραγμάτευση του Γιάνη Βαρουφάκη μέσω θεατρινισμών, είχε ως συνέπεια την έλλειψη συμφωνίας και την απουσία χρηματοδότησης, και εν τέλει το περίφημο δημοψήφισμα, το κλείσιμο των τραπεζών και την επιβολή capital controls. Οι βραχυπρόθεσμες και οι μακροπρόθεσμες συνέπειες στην ελληνική οικονομία και στις ελληνικές επιχειρήσεις ήταν ολέθριες. Η κρίση χρέους της Ελλάδας μετατράπηκε σε μια νύχτα σε τραπεζική κρίση έχοντας ως αποτέλεσμα πολλές επιχειρήσεις να οδηγηθούν σε αδιέξοδο. Ως προς τα δημόσια οικονομικά η βασική συνέπεια ήταν ότι όλες οι «ελαστικές» υποχρεώσεις, κυρίως πληρωμές προς προμηθευτές του Δημοσίου και επιστροφές φόρων συνολικού ύψους 2 δισ. ευρώ, αναβλήθηκαν και να μετατέθηκαν στο μέλλον. Αυτό σήμανε σημαντική επιδείνωση στην εξέλιξη της χρονιάς στο πρωτογενές πλεόνασμα και της γενικής κυβέρνησης και των φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης όπου αντλήθηκαν σημαντικοί πόροι. Μόνο το μήνα Αύγουστο εμφανίστηκε κάποια αύξηση των εσόδων στα δημόσια και ασφαλιστικά ταμεία, που αποδίδεται στο φόβο του κόσμου για κούρεμα καταθέσεων που οδήγησε σε αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών με την ένταξη στις 100 δόσεις.
Φτάνοντας στο Σεπτέμβριο για άλλη μια φορά σε μια ακόμα προεκλογική περίοδο, ο κρατικός προϋπολογισμός εμφάνισε σημαντική υστέρηση στο σκέλος των εσόδων. Υστέρηση εσόδων απ την αδυναμία καταβολής των δόσεων του ΕΝΦΙΑ που δεν καταργήθηκε ποτέ, αλλά και απ την απόδοση του νέου αναπροσαρμοσμένου ΦΠΑ για τις μεγάλες επιχειρήσεις. Η χρονιά μετά από την νέα φοροεπιδρομή του Οκτωβρίου που προέβλεπε τη 1η δόση από τον επιπλέον φόρο των νομικών προσώπων (θα καταβληθεί ταυτόχρονα με τη δόση του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων), οι δόσεις για τη ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών μετά την αύξηση των επιτοκίων, αλλά και οι πρόσθετοι φόροι των αγροτών φτάνει να κλείνει με πρωτογενές έλλειμμα που αγγίζει το 0%,προιόν εξάντλησης της φοροδοτικής ικανότητας του λαού, και βαθύτατη ύφεση.
Όλη αυτή η κατάσταση δε θα μπορούσε να μην δεσμεύσει και το 2016.Απότοκο της διαχείρισης της χρόνιας που πέρασε είναι το τρίτο και επαχθέστερο μνημόνιο το οποίο θα τεθεί σε εφαρμογή τη νέα χρονιά. Ο νέος προϋπολογισμός για το 2016 προβλέπει αύξηση έμμεσων και άμεσων φόρων επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων καθώς μείωση εισοδημάτων. Η προβλεπόμενη μείωση του ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές, από τα 177,55 δισ. ευρώ το 2014 στα 175,65 δισ. ευρώ φέτος και στα 174,4 δισ. ευρώ το 2016, καθώς και αύξηση χρέους στα 327,6 δισ. ευρώ το 2016 από 316,5 δισ. ευρώ φέτος, δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια. Οι περικοπές των κύριων συντάξεων, τα εργασιακά και η ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ καθώς και η περαιτέρω φορολόγηση αγροτών που περιλαμβάνεται στο δεύτερο πακέτο προαπαιτούμενων του νέου μνημονίου θα πρέπει να συνοδευτούν από ένα εθνικό αναπτυξιακό σχέδιο διαφυγής απ την κρίση. Απαραίτητη προϋπόθεση η πραγματοποίηση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων για την προσέλκυση επενδύσεων ταυτόχρονα με τον εξορθολογισμό του φορολογικού ,η σωστή αξιοποίηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων και επιχορηγήσεων, η μείωση των δημοσίων εξόδων και η τακτοποίηση των δημόσιων οικονομικών που θα βοηθήσει την χώρα να επανέλθει στους πολυπόθητους θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Απ την αρχή του 2015 με την προεκλογική περίοδο του Ιανουαρίου και το κλίμα αβεβαιότητας που καλλιεργήθηκε στη χώρα ήδη διαπιστώθηκαν αρρυθμίες στα δημόσια έσοδα ενώ πιέσεις ασκούνταν και από τις δαπάνες των ασφαλιστικών ταμείων. Τα φορολογικά έσοδα εμφάνισαν μεγάλη υστέρηση τον Ιανουάριο καθώς δεν αποπληρώθηκε ένα τμήμα της δόσης του ,ΕΝΦΙΑ με την προσδοκία κατάργησης του, οι πληρωμές των τελών κυκλοφορίας ήταν σε χαμηλότερα επίπεδα των αναμενομένων, ενώ κατώτερα των προσδοκιών ήταν και τα έσοδα από τον ΦΠΑ .Το εκλογικό πάγωμα αναχαίτισε και την όποια προσδοκία για την ένταξη οφειλετών στη ρύθμιση των 100 δόσεων και έτσι οι εισπράξεις παρέμειναν καχεκτικές μέχρι το πέρας των εκλογών και εν αναμονή της άκρατης παροχολογίας.
Μετά το πέρας των εκλογών του Ιανουαρίου αρχίζει μια μακρά περίοδος αβεβαιότητας για την ελληνική οικονομία με πολλαπλές συνέπειες για τα δημόσια οικονομικά και για τις υφιστάμενες μικρές ή μεγάλες επιχειρήσεις. Η υπερήφανη διαπραγμάτευση του Γιάνη Βαρουφάκη μέσω θεατρινισμών, είχε ως συνέπεια την έλλειψη συμφωνίας και την απουσία χρηματοδότησης, και εν τέλει το περίφημο δημοψήφισμα, το κλείσιμο των τραπεζών και την επιβολή capital controls. Οι βραχυπρόθεσμες και οι μακροπρόθεσμες συνέπειες στην ελληνική οικονομία και στις ελληνικές επιχειρήσεις ήταν ολέθριες. Η κρίση χρέους της Ελλάδας μετατράπηκε σε μια νύχτα σε τραπεζική κρίση έχοντας ως αποτέλεσμα πολλές επιχειρήσεις να οδηγηθούν σε αδιέξοδο. Ως προς τα δημόσια οικονομικά η βασική συνέπεια ήταν ότι όλες οι «ελαστικές» υποχρεώσεις, κυρίως πληρωμές προς προμηθευτές του Δημοσίου και επιστροφές φόρων συνολικού ύψους 2 δισ. ευρώ, αναβλήθηκαν και να μετατέθηκαν στο μέλλον. Αυτό σήμανε σημαντική επιδείνωση στην εξέλιξη της χρονιάς στο πρωτογενές πλεόνασμα και της γενικής κυβέρνησης και των φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης όπου αντλήθηκαν σημαντικοί πόροι. Μόνο το μήνα Αύγουστο εμφανίστηκε κάποια αύξηση των εσόδων στα δημόσια και ασφαλιστικά ταμεία, που αποδίδεται στο φόβο του κόσμου για κούρεμα καταθέσεων που οδήγησε σε αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών με την ένταξη στις 100 δόσεις.
Φτάνοντας στο Σεπτέμβριο για άλλη μια φορά σε μια ακόμα προεκλογική περίοδο, ο κρατικός προϋπολογισμός εμφάνισε σημαντική υστέρηση στο σκέλος των εσόδων. Υστέρηση εσόδων απ την αδυναμία καταβολής των δόσεων του ΕΝΦΙΑ που δεν καταργήθηκε ποτέ, αλλά και απ την απόδοση του νέου αναπροσαρμοσμένου ΦΠΑ για τις μεγάλες επιχειρήσεις. Η χρονιά μετά από την νέα φοροεπιδρομή του Οκτωβρίου που προέβλεπε τη 1η δόση από τον επιπλέον φόρο των νομικών προσώπων (θα καταβληθεί ταυτόχρονα με τη δόση του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων), οι δόσεις για τη ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών μετά την αύξηση των επιτοκίων, αλλά και οι πρόσθετοι φόροι των αγροτών φτάνει να κλείνει με πρωτογενές έλλειμμα που αγγίζει το 0%,προιόν εξάντλησης της φοροδοτικής ικανότητας του λαού, και βαθύτατη ύφεση.
Όλη αυτή η κατάσταση δε θα μπορούσε να μην δεσμεύσει και το 2016.Απότοκο της διαχείρισης της χρόνιας που πέρασε είναι το τρίτο και επαχθέστερο μνημόνιο το οποίο θα τεθεί σε εφαρμογή τη νέα χρονιά. Ο νέος προϋπολογισμός για το 2016 προβλέπει αύξηση έμμεσων και άμεσων φόρων επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων καθώς μείωση εισοδημάτων. Η προβλεπόμενη μείωση του ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές, από τα 177,55 δισ. ευρώ το 2014 στα 175,65 δισ. ευρώ φέτος και στα 174,4 δισ. ευρώ το 2016, καθώς και αύξηση χρέους στα 327,6 δισ. ευρώ το 2016 από 316,5 δισ. ευρώ φέτος, δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια. Οι περικοπές των κύριων συντάξεων, τα εργασιακά και η ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ καθώς και η περαιτέρω φορολόγηση αγροτών που περιλαμβάνεται στο δεύτερο πακέτο προαπαιτούμενων του νέου μνημονίου θα πρέπει να συνοδευτούν από ένα εθνικό αναπτυξιακό σχέδιο διαφυγής απ την κρίση. Απαραίτητη προϋπόθεση η πραγματοποίηση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων για την προσέλκυση επενδύσεων ταυτόχρονα με τον εξορθολογισμό του φορολογικού ,η σωστή αξιοποίηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων και επιχορηγήσεων, η μείωση των δημοσίων εξόδων και η τακτοποίηση των δημόσιων οικονομικών που θα βοηθήσει την χώρα να επανέλθει στους πολυπόθητους θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Μέλος Πανελλαδικής Αντιπροσωπείας Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας
Μέλος Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής ΠΑΣΟΚ