 |
| Η Ιώ ως αγελάδα, ο Δίας και η Ήρα (πίνακας του David Tenier) |
ΓΕΝΙΚΑ – ΚΑΤΑΓΩΓΗ: Σύμφωνα με τους μύθους η Ιώ ήταν μια Νύμφη, θυγατέρα του Ίασου, βασιλιά του Άργους. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή πατέρας της ήταν ο Ίναχος, επίσης βασιλιάς του Άργους, ενώ κατά μια τρίτη εκδοχή, αυτή του Ησιόδου, η Ιώ υπήρξε κόρη του βασιλιά της Κορίνθου Πειρήνα [που υπήρξε θείος του Βελλεροφόντη]. Μητέρα της ήταν η Μελία ή η Λευκάνη. Πάντως το χαρακτηριστικό της Ιούς ήταν ότι υπήρξε ιέρεια της Ήρας και μία ακόμη από τις πολλές ερωμένες του Δία. Τη σχέση αυτή της Ιούς με το βασιλιά των θεών περιγράφει ο Οβίδιος πολύ λυρικά στις "Μεταμορφώσεις" του.
Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΗΡΑΣ: Η περιπέτειά της Ιούς άρχισε όταν η Ήρα αντιλήφθηκε την παράνομη σχέση. Συγκεκριμένα ο Δίας συνάντησε την Ιώ στην πεδιάδα της Λέρνης, σε μια περιοχή που ο "νεφηλεγέρτης" θεός κάλυψε με σύννεφα για να κρύψει την ερωμένη του από τα μάτια της συζύγου του, της Ήρας, η οποία παρ' όλα αυτά ήρθε να ερευνήσει. Σε μια μάταιη προσπάθεια να κρύψει την ενοχή του, ο Δίας μεταμόρφωσε τον εαυτό του σε ένα άσπρο σύννεφο και μετέτρεψε την Ιώ σε μια όμορφη λευκή δαμαλίδα. Η Ήρα όμως δεν εξαπατήθηκε. Υποχρέωσε τον Δία να αρνηθεί, με όρκο, την παράνομη σχέση του και να της παραδώσει την ωραία αγελάδα, πράγμα που εκείνος αναγκάστηκε να κάνει. Η Ήρα, τότε, εμπιστεύτηκε τη φύλαξη της αγελάδας στον πανόπτη Άργο1, που αγρυπνούσε εναλλάξ με τα 50 από τα 100 μάτια του! Ο Ζευς ανέθεσε στον Ερμή να τερματίσει την κατάσταση αυτή και να τον βοηθήσει, γιατί επιθυμούσε και πάλι, παρά τον όρκο του, διακαώς την Ιώ. Ο Ερμής αποκοίμισε με τη γοητεία του αυλού όλα τα μάτια του Άργου, και ενώ κοιμόταν τον αποκεφάλισε.
ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ: Η Ιώ περιπλανήθηκε ως αγελάδα στην περιοχή της Αργολίδας και μέσω της Αττικής πέρασε στην Εύβοια. Η Ήρα όμως, που ποτέ δεν παραιτήθηκε από την εκδίκησή της, έστειλε έναν οίστρο (μύγα των βοδιών ή αλογόμυγα) για να την βασανίζει. Τότε η Ιώ, καταδιωκόμενη από τον οίστρο, άρχισε να περιπλανάται σε όλη την Ελλάδα. Διέτρεξε την ακτή του Ιονίου πελάγους (που εξαιτίας της πήρε το όνομά του), έφθασε στην Ιλλυρία, διέσχισε όλη τη Σκυθία, έφτασε, λέει ο μύθος, μέχρι τον Προμηθέα, που ήταν τότε δεμένος στον Καύκασο, διέτρεξε όλη την ακτή της Μαύρης θάλασσας [που εξαιτίας της μετέβαλε την ονομασία της, από Άξενος Πόντος σε Εύξεινος, μιας που ο Δίας άλλαξε προς το ευνοϊκότερο, για την αγάπη της Ιούς, τις εκεί καιρικές συνθήκες], διήλθε από τον Βόσπορο [που γι' αυτό ονομάστηκε έτσι: βους+πόρος], και τελικά κατέληξε στην Μέμφιδα της Αιγύπτου.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΩ ΣΤΙΣ ΔΑΝΑΪΔΕΣ: Εκεί η Ιώ γέννησε τον Έπαφο, τον γιο της από τον Δία, ο οποίος στο μέλλον θα γινόταν γενάρχης της φυλής των Δαναών. Η Ιώ παντρεύτηκε αργότερα τον Αιγύπτιο βασιλιάς Τηλέγονο. Ο εγγονός του Έπαφου, ο Δαναός, επέστρεψε τελικά στην Ελλάδα με τις πενήντα κόρες του, τις Δαναϊδες, ως οικιστής και ιδρυτής της φυλής των Δαναών.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Ησίοδος, Οιήαι [ή Κατάλογος Γυναικών 124. ML West, The Hesiodic Κατάλογος Γυναικών: Φύση, δομή και προέλευση (Oxford, 1985). Παυσανίας, 2.16.1, Υγίνος , Fabulae 124 143, 274. Ευστάθιος Θεσσαλονίκης, σχολιασμός στο Διονύσιο Περιηγητή 92. Σούδα, Ιώς. Ησύχιος, Ιώς. http://www.amazon.com/Io-Turned-Children-Metamorphoses-ebook/dp/B00AAQHNZY/ref=sr
konsatntinosa.oikonomou@gmail.com www.scribd.com/oikonomoukon
1. Ο Άργος ο Πανόπτης ήταν τερατόμορφος γίγαντας, απόγονος του Άργους, ιδρυτή της ομώνυμης πόλης. Ο Άργος ανήκει στα ισχυρότερα και φοβερότερα τέρατα της ελληνικής μυθολογίας: ήταν γνωστός ως πανόπτης ή μυριωπός γιατί είχε εκατό μάτια διάσπαρτα σε όλο του το σώμα (σύμφωνα με άλλη εκδοχή όμως, μόνο τρία ή τέσσερα). Υποτίθεται, ότι μόνο μερικά από τα μάτια «κοιμούνταν» σε κάθε στιγμή, ενώ πάντα θα υπήρχαν κάποια που θα έμεναν ανοικτά! Σε αγγειογραφίες εμφανίζεται ως διπρόσωπος και με σώμα γεμάτο από μάτια Η μεγαλύτερη υπηρεσία του στους ολύμπιους θεούς ήταν η σφαγή του χθόνιου ερπετόμορφου τέρατος, της Έχιδνας, καθώς αυτή κοιμόταν στη σπηλιά της. Η Ήρα, για να τιμήσει τον άγρυπνο φύλακα, διατήρησε, μετά το θάνατό του, για πάντα τα εκατό του μάτια στην ουρά των παγωνιών, που ήταν ιερά της πουλιά.
Ο Κωνσταντίνος Αθ. Οικονόμου, είναι δάσκαλος στο 32ο Δ. Σχ. Λάρισας, συγγραφέας
