Σύγχρονες παθήσεις ταλαιπωρούσαν τον άνθρωπο της εποχής του Χαλκού

 Η διάγνωση καθυστέρησε 5.300 χρόνια: μελέτη που δημοσιεύεται στο Science αποκαλύπτει ότι ο «Έτσι», μια μούμια της Εποχής του Χαλκού που βρέθηκε διατηρημένη στους πάγους των Άλπεων, είχε προσβληθεί από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, το μικρόβιο που προκαλεί το έλκος στομάχου.

Από την ανακάλυψή του στις τυρολέζικες Άλπεις της Ιταλίας το 1991, ο Έτσι έχει γίνει αντικείμενο μιας πληθώρας μελετών. Το πιθανότερο είναι ότι ο προϊστορικός Ευρωπαίος πέθανε από ένα βέλος που βρέθηκε στην πλάτη του, έπασχε όμως και από αθηροσκλήρυνση και προχωρημένη τερηδόνα.
Το 2010, αξονικές τομογραφίες αποκάλυψαν ότι το στομάχι του Έτσι παρέμενε διατηρημένο στο εσωτερικό της κατεψυγμένης μούμιας. Όταν οι ερευνητές το άνοιξαν, βρήκαν τα υπολείμματα του τελευταίου γεύματός του: άγριοι σπόροι και κρέας αγριοκάτσικου.

Παρόλο που ο βλεννογόνος του στομάχου απουσίαζε, διεθνής ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον Άλμπερτ Ζινκ της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας στο Μπολζάνο της Ιταλίας, αποφάσισε να αναζητήσει ίχνη παθογόνων οργανισμών στο πεπτικό σύστημα.

Προχώρησε έτσι στον προσδιορισμό της αλληλουχίας όλων των μορίων DNA που διατηρούνταν στον ιστό του στομάχου, και κατάφερε να απομονώσει σχεδόν ολόκληρο το γονιδίωμα του διαβόητου βακτηρίου Helicobacter pylori.

Σήμερα, περίπου ο μισός πληθυσμός της Γης ζει με το μικρόβιο, το οποίο εισβάλλει στον βλεννογόνο και προκαλεί γαστρίτιδα και έλκη σε ένα μικρό ποσοστό των φορέων.
Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα αν ο Έτσι παρουσίαζε συμπτώματα, αυτό το ενδεχόμενο όμως είναι και το πιο πιθανό: «Διαπιστώσαμε την παρουσία πρωτεϊνικών δεικτών τους οποίους βλέπουμε σήμερα σε ασθενείς με το ελικοβακτηρίδιο» εξηγεί ο Μαρξ Μάιζνερ, μικροβιολόγος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας.

Μια ενδιαφέρουσα διαπίστωση είναι ότι το στέλεχος του H.pylori που προσέβαλε τον Έτσι δεν είναι το στέλεχος που απαντάται σήμερα στην Ευρώπη, αλλά το στέλεχος που ενδημεί στην Ασία.
Μικροβιολόγοι και γενετιστές πιστεύουν ότι υπήρχαν κάποτε δύο στελέχη του βακτηρίου, ένα ασιατικό και ένα αφρικανικό, τα οποία συνδυάστηκαν για να δημιουργήσουν το σημερινό ευρωπαϊκό στέλεχος.

Η περίπτωση του παγωμένης μούμιας αποδεικνύει ότι ο ανασυνδυασμός των δύο στελεχών για τη δημιουργία ενός νέου δεν μπορεί παρά να συνέβη μετά την εποχή του Έτσι.
Δεδομένου ότι το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού προσβάλλει τόσο πολλούς ανθρώπους, λένε οι ερευνητές, περαιτέρω μελέτες σε αρχαία γονιδιώματα ίσως προσφέρουν νέα στοιχεία για τις ανθρώπινες μετακινήσεις στην Ευρώπη την Εποχή του Χαλκού.