Αυτό προβλέπει εγκύκλιος της Τράπεζας της Ελλάδος βάσει της οποίας οι τράπεζες θα πρέπει να καταγράφουν και να καταχωρίζουν μηχανογραφικά κάθε ανάλογη κίνηση. Η προσέλευση πολιτών στο γκισέ των τραπεζών για να ανταλλάξουν χαρτονομίσματα των 500 ευρώ υπήρξε έντονη μετά τις δηλώσεις του κεντρικού τραπεζίτη Μάριο Ντράγκι ότι η ΕΚΤ προτίθεται να προχωρήσει στη σταδιακή απόσυρση από την αγορά των τραπεζογραμματίων μεγάλης αξίας. Η σχετική πρόθεση, την οποία προσυπέγραψε στη συνέχεια και ο επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ, εντάσσεται στην προσπάθεια μείωσης των συναλλαγών με μετρητά και αύξησης των ηλεκτρονικών πληρωμών.
Προμήθεια
Αν και η ανακοίνωση αυτής της πρόθεσης δεν συνοδεύθηκε από ένα σαφές χρονοδιάγραμμα, αρκετοί ήταν οι πολίτες στη χώρα μας που έσπευσαν να βγάλουν τα 500άρικα από τα σεντούκια και τις θυρίδες. Οι περισσότεροι μάλιστα προτίμησαν να σπάσουν τα χαρτονομίσματα σε μικρότερα των 50 ή των 20 και να τα ξαναφυλάξουν στα σπίτια τους ή στα υπόγεια των τραπεζών, αποφεύγοντας να τα καταθέσουν σε λογαριασμό. Η επιβολή προμήθειας 1 τοις χιλίοις (με κατώτερο τα 3 ευρώ και ανώτερο τα 250 ανάλογα με την τράπεζα) επί του ποσού που ανταλλάχθηκε ουδόλως πτόησε τους κατόχους τους, παρά την παρότρυνση των τραπεζών να τα καταθέσουν στον λογαριασμό που είχαν ήδη στην τράπεζα, αποφεύγοντας και την καταβολή προμήθειας. Οι τράπεζες υπεραμύνθηκαν της πολιτικής είσπραξης προμήθειας, αφού όπως υποστηρίζουν η ανταλλαγή των χαρτονομισμάτων τους υποχρέωσε να διακινούν χρηματαποστολές με 20 ή 50 ευρώ, που ξεπερνούσαν κατά πολύ τις συνήθεις ανάγκες των καταστημάτων, ειδικά σε περίοδο capital controls. Οπως μάλιστα εξηγούν τραπεζικά στελέχη, αρκετές ήταν και οι περιπτώσεις που κάποιοι επιχείρησαν να ανταλλάξουν μεγάλα ποσά και όχι απλώς δύο, τρία ή έστω δέκα τραπεζογραμμάτια των 500, επιβεβαιώνοντας ότι πίσω από τους επίσημους δείκτες φτώχειας της χώρας υπάρχει χρήμα, που σε ορισμένες περιπτώσεις πιθανολογείται ότι είναι και αδήλωτο. Μετά την τελευταία φυγή των καταθέσεων τα χρήματα που βρίσκονται πλέον σε θυρίδες και σπίτια υπολογίζονται σε 20 δισ. ευρώ και συνιστούν έναν πραγματικό θησαυρό, ειδικά εάν είναι αποτέλεσμα φοροδιαφυγής. Η Ελλάδα κατατάσσεται άλλωστε μεταξύ των χωρών με την υψηλότερη κυκλοφορία φυσικού χρήματος, που φθάνει στο 25% του ΑΕΠ, όταν ο αντίστοιχος μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι σε μονοψήφια επίπεδα.
Ξέπλυμα
Κάπως έτσι προκλήθηκε και η παρέμβαση της ΤτΕ, η οποία μέσω της εγκυκλίου που απέστειλε στις τράπεζες, τις καλεί να εφαρμόσουν τα δέοντα περί ξεπλύματος χρήματος. Εν προκειμένω τα δέοντα δεν είναι άλλα από την καταγραφή και την καταχώριση μηχανογραφικά κάθε πράξης ανταλλαγής τραπεζογραμματίων. Οπως μάλιστα διευκρινίζεται οι τράπεζες θα πρέπει να ανταλλάσσουν τα τραπεζογραμμάτια αποκλειστικά σε πελάτες τους και σε δικαιούχους καταθετικού λογαριασμού υφιστάμενου ή που πρόκειται να ανοιχθεί, εφαρμόζοντας όλους τους κανόνες για την ανάληψη μετρητών και τη μεταφορά κεφαλαίων. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και αν κάποιος πελάτης δεν καταθέσει τα μετρητά στον λογαριασμό του, η τράπεζα θα έχει πρόσβαση στα στοιχεία του είτε μέσα από τον λογαριασμό που ήδη διατηρεί είτε μέσα από τα στοιχεία που θα του ζητηθούν προκειμένου να γίνει η ανταλλαγή.
Οπως προβλέπεται στη σχετική εγκύκλιο, οι τράπεζες υποχρεούνται να αθροίζουν το σύνολο των πράξεων ανταλλαγής τραπεζογραμματίων των 500 ευρώ ανά πελάτη φυσικό πρόσωπο μηχανογραφικά και να τις συνεκτιμούν με άλλες συναλλαγές του με χαρτονομίσματα της ίδιας ονομαστικής αξίας, καθώς και με τις λοιπές συναλλαγές του. Αντίστοιχα υποχρεούνται να παρακολουθούν και τις υπόλοιπες συναλλαγές πελατών τους που εκτελούνται με τραπεζογραμμάτια που προσκομίζουν, όπως η κατάθεση σε λογαριασμό των ιδίων ή τρίτων, η αίτηση διενέργειας πληρωμής ή μεταφοράς πίστωσης, διασταυρώνοντας τις σχετικές κινήσεις με το οικονομικό και συναλλακτικό προφίλ του εκάστοτε πελάτη.
Προμήθεια
Αν και η ανακοίνωση αυτής της πρόθεσης δεν συνοδεύθηκε από ένα σαφές χρονοδιάγραμμα, αρκετοί ήταν οι πολίτες στη χώρα μας που έσπευσαν να βγάλουν τα 500άρικα από τα σεντούκια και τις θυρίδες. Οι περισσότεροι μάλιστα προτίμησαν να σπάσουν τα χαρτονομίσματα σε μικρότερα των 50 ή των 20 και να τα ξαναφυλάξουν στα σπίτια τους ή στα υπόγεια των τραπεζών, αποφεύγοντας να τα καταθέσουν σε λογαριασμό. Η επιβολή προμήθειας 1 τοις χιλίοις (με κατώτερο τα 3 ευρώ και ανώτερο τα 250 ανάλογα με την τράπεζα) επί του ποσού που ανταλλάχθηκε ουδόλως πτόησε τους κατόχους τους, παρά την παρότρυνση των τραπεζών να τα καταθέσουν στον λογαριασμό που είχαν ήδη στην τράπεζα, αποφεύγοντας και την καταβολή προμήθειας. Οι τράπεζες υπεραμύνθηκαν της πολιτικής είσπραξης προμήθειας, αφού όπως υποστηρίζουν η ανταλλαγή των χαρτονομισμάτων τους υποχρέωσε να διακινούν χρηματαποστολές με 20 ή 50 ευρώ, που ξεπερνούσαν κατά πολύ τις συνήθεις ανάγκες των καταστημάτων, ειδικά σε περίοδο capital controls. Οπως μάλιστα εξηγούν τραπεζικά στελέχη, αρκετές ήταν και οι περιπτώσεις που κάποιοι επιχείρησαν να ανταλλάξουν μεγάλα ποσά και όχι απλώς δύο, τρία ή έστω δέκα τραπεζογραμμάτια των 500, επιβεβαιώνοντας ότι πίσω από τους επίσημους δείκτες φτώχειας της χώρας υπάρχει χρήμα, που σε ορισμένες περιπτώσεις πιθανολογείται ότι είναι και αδήλωτο. Μετά την τελευταία φυγή των καταθέσεων τα χρήματα που βρίσκονται πλέον σε θυρίδες και σπίτια υπολογίζονται σε 20 δισ. ευρώ και συνιστούν έναν πραγματικό θησαυρό, ειδικά εάν είναι αποτέλεσμα φοροδιαφυγής. Η Ελλάδα κατατάσσεται άλλωστε μεταξύ των χωρών με την υψηλότερη κυκλοφορία φυσικού χρήματος, που φθάνει στο 25% του ΑΕΠ, όταν ο αντίστοιχος μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι σε μονοψήφια επίπεδα.
Ξέπλυμα
Κάπως έτσι προκλήθηκε και η παρέμβαση της ΤτΕ, η οποία μέσω της εγκυκλίου που απέστειλε στις τράπεζες, τις καλεί να εφαρμόσουν τα δέοντα περί ξεπλύματος χρήματος. Εν προκειμένω τα δέοντα δεν είναι άλλα από την καταγραφή και την καταχώριση μηχανογραφικά κάθε πράξης ανταλλαγής τραπεζογραμματίων. Οπως μάλιστα διευκρινίζεται οι τράπεζες θα πρέπει να ανταλλάσσουν τα τραπεζογραμμάτια αποκλειστικά σε πελάτες τους και σε δικαιούχους καταθετικού λογαριασμού υφιστάμενου ή που πρόκειται να ανοιχθεί, εφαρμόζοντας όλους τους κανόνες για την ανάληψη μετρητών και τη μεταφορά κεφαλαίων. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και αν κάποιος πελάτης δεν καταθέσει τα μετρητά στον λογαριασμό του, η τράπεζα θα έχει πρόσβαση στα στοιχεία του είτε μέσα από τον λογαριασμό που ήδη διατηρεί είτε μέσα από τα στοιχεία που θα του ζητηθούν προκειμένου να γίνει η ανταλλαγή.
Οπως προβλέπεται στη σχετική εγκύκλιο, οι τράπεζες υποχρεούνται να αθροίζουν το σύνολο των πράξεων ανταλλαγής τραπεζογραμματίων των 500 ευρώ ανά πελάτη φυσικό πρόσωπο μηχανογραφικά και να τις συνεκτιμούν με άλλες συναλλαγές του με χαρτονομίσματα της ίδιας ονομαστικής αξίας, καθώς και με τις λοιπές συναλλαγές του. Αντίστοιχα υποχρεούνται να παρακολουθούν και τις υπόλοιπες συναλλαγές πελατών τους που εκτελούνται με τραπεζογραμμάτια που προσκομίζουν, όπως η κατάθεση σε λογαριασμό των ιδίων ή τρίτων, η αίτηση διενέργειας πληρωμής ή μεταφοράς πίστωσης, διασταυρώνοντας τις σχετικές κινήσεις με το οικονομικό και συναλλακτικό προφίλ του εκάστοτε πελάτη.
