Γ. Μανιάτης: Οι αναπτυξιακές προτάσεις για το Αραχναίο

 Σε συνέχεια της πρώτης ανακοίνωσης για την ανάπτυξη των ορεινών χωριών της Αργολίδας που αφορούσε στον Αχλαδόκαμπο, δημοσιοποιούνται οι προτάσεις του Πανεπιστημίου Πειραιά για την Κοινότητα "Αραχναίο", σύμφωνα με τη μελέτη που ανατέθηκε από το Πράσινο Ταμείο (Ιούνιος 2014), μετά από σχετική εντολή του Υπουργού ΥΠΕΚΑ και Βουλευτή Αργολίδας Γ. Μανιάτη.

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ:

«ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΜΙΑΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ - ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΑΡΓΟΛΙΔΑ»

ΜΕΡΟΣ 2: ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΑΧΝΑΙΟ

ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ

ΕΚΠΟΝΗΣΗ: 

Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας του Πανεπιστημίου Πειραιά

Για λογαριασμό της Αναθέτουσας Αρχής:

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ & ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ

Δυνάμει της από 2-6-2014 ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ (με χρηματοδότηση από το ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΑΜΕΙΟ)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2014

                                                       

Α. Βασικά Χαρακτηριστικά:

Η Τοπική Κοινότητα Αραχναίου ανήκει διοικητικά στο Δήμο Ναυπλιέων και συμπεριλαμβάνει τους οικισμούς Αραχναίο και Αμαριανός. Η έδρα της Τοπικής Κοινότητας, το Αραχναίο, βρίσκεται σε υψόμετρο 600 μέτρων και σε απόσταση 25,3 χλμ από το Ναύπλιο. Η οικονομική δραστηριότητα της περιοχής στηρίζεται κυρίως στην κτηνοτροφία και τη γεωργία με συχνότερη τη συγκομιδή εποχιακών προϊόντων. Σύμφωνα με μαρτυρίες φαίνεται πως ο οικισμός έχει ζωή αρκετών αιώνων. Σημειώνεται αναφορά για μετοίκηση Αρβανιτών από τον Αργολικό κάμπο στο “Χέλι” το 1463, σε έναν οικισμό που προϋπήρχε. Κατά τη διάρκεια των αιώνων οι κάτοικοι του “Χελιού” κράτησαν τη διάλεκτο και την πολιτιστική τους ομοιογένεια. Το 1940 ο ο πληθυσμός του οικισμού έφθασε περίπου τους 1930. Ωστόσο μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο παρατηρήθηκε μαζική μετανάστευση στο εξωτερικό. Οι σημερινοί κάτοικοι μιλούν ακόμα τα Αρβανίτικα, διατηρώντας το πολιτιστικό τους υπόβαθρο. Το “Χέλι” μετονομάστηκε σε Αραχναίο, εξαιτίας της τοποθεσίας στην οποία βρίσκεται. Η αρχική ονομασία του χωριού ως “Χέλι” ίσως να προήλθε από την καταγωγή των πρώτων κατοίκων του (Πόρτο-Χέλι).

Σημαντικός πόλος έλξης για τον οικισμό Αραχναίο είναι η Παλαιά και Νέα Μονή Ταλαντίου . Η ιστορία τους είναι μακραίωνη και είναι ένας ακόμη λόγος που ενισχύει το επιχείρημα για την ύπαρξη του χωριού στο ίδιο σημείο για αρκετούς αιώνες. Η Νέα Μονή βρίσκεται λίγο πριν την είσοδο του χωριού από το Ναύπλιο. Το καθολικό της Παλαιάς Μονής βρίσκεται νοτιοανατολικά του οικισμού σε απόσταση λίγων μέτρων από τις κατοικίες, στην αρχή του δρόμου που οδηγεί από το Αραχναίο προς το Λυγουριό. Χρονολογείται στη μεταβυζαντινή περίοδο στο 16ο αιώνα. Εγκαταλείφθηκε το 1761 λόγω των μακροχρόνιων διεκδικήσεων κτημάτων από χωρικούς. Το καθολικό είναι το μόνο που σώζεται από το αρχικό συγκρότημα της Μονής και είναι κηρυγμένο μνημείο σύμφωνα με την Υ.Α. 1590/24-11-1962 - ΦΕΚ 473/Β/17-12-1962. Επίσης στο Αραχναίο συναντούνται κηρυγμένα μνημεία παλαιών εκκλησιών (Αγ.Βλάσσης) ιδιαίτερου ενδιαφέροντος (Υ.Α. 1590/24-11-1962 - ΦΕΚ 473/Β/17-12-1962), καθώς και ο Ιερός Ναός Σωτήρος στο Ανύφιο (ΦΕΚ 72/Β/19-2-1982). Θα πρέπει να αναφερθεί ότι λόγω της τοποθεσίας του Αραχναίου και του ιδιαίτερα σημαντικού αιολικού δυναμικού της έχει εγκατασταθεί στις κορυφές των βουνών που το περιβάλουν αιολικό πάρκο. Τέλος στη θέση Ρουσαλιά συναντάται μη ερευνημένο σπήλαιο γνωστό ως «Σπηλιά του Γιάννου».

Σε απόσταση 6 χλμ. δυτικά από τον Άγιο Δημήτριο και 14 χλμ. από το Λυγουριό βρίσκεται η γυναικεία μονή του Αγίου Δημητρίου Καρακαλά. Παλαιότερα το μοναστήρι ονομαζόταν Μονή Ξεροκαστελίου. Καστέλι είναι Φράγκικη λέξη και σημαίνει Κάστρο, Φρούριο. Πράγματι εκεί δίπλα υπήρχε ένας Φράγκικος Πύργος, απομεινάρι από κάποιο παλιό Κάστρο. Η ημερομηνία ιδρύσεως της μονής είναι άγνωστη. Ωστόσο αναφέρεται σε πατριαρχικό σιγίλλιο του 1798, ενώ γύρω στο 1800 καταστράφηκε από πυρκαγιά. Στη συνέχεια οι πέτρες του βυζαντινού ναού της χρησιμοποιήθηκαν από τους Τούρκους για την ανοικοδόμηση στο Ναύπλιο του Τεκέ. Ξαναχτίστηκε το 1871. Το μοναστήρι είχε σημαντική συμβολή στην επανάσταση του 1821 όπου ο ηγούμενος του Διονύσιος Σουρίλας ξεσήκωσε Χέλι και Κοφίνι ενώ πήρε και ο ίδιος μέρος στην πολιορκία του Ναυπλίου. Το 1943 οι Γερμανοί ανατίναξαν τα λίγα κελιά πού είχε τότε η μονή. Στη θέση «Αγ.Αδριανός» συναντάται ιδιόκτητο πυργόσπιτο (ΦΕΚ 320/Β/2-6-1982) καθώς και ο Ιερός Ναός Αγ.Αδριανού (μνημείο σύμφωνα με το ΦΕΚ 406/Β/9-7-1981), ενώ στη θέση «Αγ.Μαρίνα» συναντάται ναός μεταξύ των οικισμών Αγ.Δημητρίου και Αρκαδικού, κοντά στη θέση της μυκηναϊκής ακρόπολης Καζαρμάς. Τέλος συναντάται ερευνημένο αρχαιολογικό σπήλαιο, γνωστό με το όνομα Κουρσάρος, αλλά και άλλα δύο μη ερευνημένα και μη αρχαιολογικά σπήλαια στη θέση Καβούκα (Ανώνυμο και Μαύρη Σπηλιά).

Β. Πρωτογενής Τομέας

Κύρια γεωργικά προϊόντα της περιοχής είναι οι ελιές, το λάδι και το κρασί. Η υπόλοιπη γεωργική γη κατά το μεγαλύτερο μέρος διατίθεται σε αροτριαίες καλλιέργειες και κυρίως στην υποστηρικτική της κτηνοτροφίας καλλιέργεια και τα σιτηρά. Παλαιότερα ένα μεγάλο τμήμα του εισοδήματος των κατοίκων της περιοχής προερχόταν από την καπνοκαλλιέργεια. Με την απαγόρευσή της όμως το εισόδημα αυτό χάθηκε (σύμφωνα με πολλούς κατοίκους ανερχόταν στο μισό συνολικό τους εισόδημα), ενώ φαίνεται ότι οι αγρότες της περιοχής δεν κατάφεραν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα στρεφόμενοι σε άλλα είδη καλλιεργειών.

Όσον αφορά την κτηνοτροφία, ο κλάδος δείχνει μια σημαντική δυναμική στην περιοχή με τα παραγόμενα προϊόντα (γάλα, τυρί, κρέας) να εφοδιάζουν τις πόλεις του Άργους και του Ναυπλίου αλλά και τοπικές τυροκομικές επιχειρήσεις. Ωστόσο φαίνεται ότι τα τελευταία χρόνια ο κλάδος εμφανίζει μια διαρκή συρρίκνωση, με τους κτηνοτρόφους της περιοχής να εγκαταλείπουν την δραστηριότητα τους και τους νεότερους να μην ακολουθούν τον συγκεκριμένο τομέα απασχόλησης.

Γ. Δευτερογενής Τομέας

Στην περιοχή σημειώνεται σχετική δυναμικότητα στο δευτερογενή τομέα, που ωστόσο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί σημαντική ως προς την προστιθέμενη αξία της στο παραγόμενο οικονομικό προϊόν της περιοχής. Οι δραστηριότητες της περιοχής που ανήκουν στο δευτερογενή τομέα παραγωγής λειτουργούν κυρίως ως συμπληρωματικές της πρωτογενούς παραγωγής.

Σε γενικές γραμμές η παραγωγή του δευτερογενούς τομέα της περιοχής δεν προσφέρει ιδιαίτερα στην οικονομική της ζωή, αν και σε συνδυασμό με την προώθηση της πρωτογενούς παραγωγής θα μπορούσαν αν δημιουργηθούν σημαντικές δυνατότητες για ανάπτυξή του

Δ. Τριτογενής Τομέας

Στον τριτογενή τομέα, ο οποίος αφορά τις παρεχόμενες υπηρεσίες της περιοχής, λειτουργούν καταστήματα λιανικού εμπορίου, ξενώνες, εστιατόρια και καφενεία. Σημαντικά μπορεί να είναι τα οφέλη στην τοπική οικονομία από την ανάπτυξη του τουριστικού τομέα. Οι ημιορεινές και ορεινές περιοχές της Αργολίδας μπορούν να βελτιώσουν την ελκυστικότητά τους, αξιοποιώντας την πλούσια διαθέσιμη πολιτιστική τους κληρονομιά (αρχαιολογικά μνημεία, εξωκκλήσια, μοναστήρια κλπ) αλλά προωθώντας και άλλες μορφές τουρισμού όπως ο γαστρονομικός ή ο οινολογικός. Βασικό τους πλεονέκτημα είναι η μικρή τους απόσταση όχι μόνο από τα αστικά κέντρα του Άργους και του Ναυπλίου αλλά και από την Αθήνα.

Ανάλυση κρίσιμων ζητημάτων μέσα από τη διαβούλευση για το Αραχναίο

ΑΡΑΧΝΑΙΟ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ

• Αιολικά πάρκα: Ζήτημα με ανταποδοτικά τέλη – Δεν αποδίδονται στην τοπική κοινωνία – Παρεμβάσεις Γ. Μανιάτη για απόδοσή τους.
• Σημειώνεται σημαντική έλλειψη νερού – Κάλυψη αναγκών με ιδιωτικά βυτία – Ιδιαίτερο πρόβλημα το καλοκαίρι
• Λειτουργούν 2 αντλιοστάσια και έχουν γίνει 7 γεωτρήσεις
• Έχει ενταχθεί στο Επιχειρησιακό του Δήμου η κατασκευή ομβροδεξαμενής
• Επίσης σημειώνεται ανάγκη αντικατάστασης του δικτύου ύδρευσης
• Η αποχέτευση γίνεται με βόθρους
• Ο οικισμός έχει σημειώσει μεγάλη πληθυσμιακή μείωση τα τελευταία χρόνια
• Οικονομική δραστηριότητα: Ελαιοκαλλιέργεια (ξερική), Κτηνοτροφία (περίπου 14000 αιγοπρόβατα)
• Δεν υπάρχουν οργανωμένες κτηνοτροφικές μονάδες, ενώ στην περιοχή δραστηριοποιείται ένας τυροκόμος
• Ανάγκες εσωτερικής οδοποιίας
• Κακή συγκοινωνιακή σύνδεση: Το ΚΤΕΛ επισκέπτεται την περιοχή μόνο για τα παιδιά που πηγαίνουν σχολείο, ενώ τους καλοκαιρινούς μήνες δεν υπάρχουν καθόλου δρομολόγια
• Σημαντική βελτίωση η χάραξη της οδού «Αμαριανός-Μονή Ταλαντίου-Αραχναίου» - Η χρονοαπόασταση από το Ναύπλιο θα μειωθεί δραματικά
• Προτείνεται η δημιουργία περιφερειακής οδού πρόσβασης στον οικισμό
• Επίσης σημειώνεται έλλειψη πινακίδων κατευθύνσεων με αποτέλεσμα να μην οδηγούνται οι επισκέπτες στην πλατεία
• Ιατρείο: Το επισκέπτεται γιατρός μια φορά την εβδομάδα
• Η ευρύτερη περιοχή έχει χαρακτηριστεί «Καταφύγιο Άγριας Ζωής»
• Το δασάκι που βρίσκεται πάνω από τον οικισμό είναι φυτεμένο – Προτείνεται η επέκτασή του για αντιπλημμυρικούς σκοπούς
• Το νεκροταφείο εμφανίζει σημάδια κορεσμού
• Σημεία πολιτισμού: Βυζαντινό εκκλησάκι (Μετόχι) του 1100 μ.Χ. σε κακή κατάσταση ενώ υπάρχουν και άλλα εκκλησάκια
• Προτείνεται η λειτουργία ανεμογεννήτριας για την κάλυψη των αναγκών του χωριού

Προτεινόμενα  Έργα με βάση τη μελέτη και τη διαβούλευση.

Α/Α	ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ	ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ
1	Εκπόνηση μελέτης αναδιάρθρωσης καλλιεργειών και εναλλακτικών μορφών καλλιέργειας	Αραχναίο
2	Ενημέρωση αγροτών για τα γεωργικά φάρμακα και τις τοξικές τους ουσίες για την αντιμετώπιση των βλαβερών τους επιπτώσεων στο φυσικό περιβάλλον	Αραχναίο
3	Ενίσχυση της μεταποίησης και της οικοτεχνίας για την αύξηση της προστιθέμενης αξίας των προϊόντων και της απασχόλησης	Αραχναίο
4	Ενέργειες καθιέρωσης του οικισμού του Αραχναίου ως πρότυπου οικιστικά χωριού - Διαφύλαξη και ενίσχυση παραδοσιακής αρχιτεκτονικής	Αραχναίο
5	Αξιοποίηση παλαιών εκκλησιών και εξωκκλησιών της περιοχής του Αραχναίου (π.χ. Βυζαντινό εκκλησάκι στο Μετόχι και Προκυνητάρι Αη Λιά - Κορυφή Αραχναίου όρους). Στερέωση, αποκατάσταση, ανάδειξη και επαναλειτουργία της παλαιάς Μονής Ταλαντίου (Αραχναίο)	Αραχναίο
6	Αξιοποίηση και ανάδειξη αρχαιολογικού χώρου και μυκηναϊκού ιερού στην κορυφή του Προφήτη Ηλία.	Αραχναίο
7	Αξιοποίηση και ανάδειξη φρουρίου Γκυγκλού (Αραχναίο	Αραχναίο
8	Bελτίωση η χάραξη της οδού "Αμαριανός - Μονή Ταλαντίου - Αραχναίου" - Η χρονοαπόσταση από το Ναύπλιο θα μειωθεί δραματικά	Αραχναίο
9	Αντιπλημμυρικά έργα Αραχναίου	Αραχναίο
10	Προστασία "Καταφυγίου Άγριας Ζωής" Αραχναίου	Αραχναίο