Οι επισκέπτες του Μουσείου έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν την πόλη του Ναυπλίου, όπως αποτυπώθηκε από τον 16ο έως τον 19ο αιώνα στις πολυποίκιλες εικονογραφημένες περιηγητικές εκδόσεις και να περιδιαβούν σε μονοπάτια της ιστορίας, της αρχιτεκτονικής και της τοπογραφίας της, την εποχή που το Ναύπλιο ήταν μία από τις σημαντικότερες κτήσεις της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας του Αγίου Μάρκου.
Από τον 15ο αιώνα είχε ξεκινήσει ένας γόνιμος διάλογος της Δύσης με την Ελλάδα με σκοπό την αναθεώρηση και μελέτη της ελληνικής Αρχαιότητας. Με πρότυπο τη Γεωγραφία του Πτολεμαίου, που περιηγείται τον ελληνικό και νησιωτικό χώρο, δημιουργούνται τα νησολόγια (Isolarii), έγχρωμες χαρτογραφικές αποτυπώσεις των νησιών, στις οποίες αποδίδονται σχηματικά και οι πόλεις των νησιών, τα λιμάνια (Portolani). Ωστόσο λόγω της οθωμανικής κατοχής, μόλις στα τέλη του 16ου αιώνα θα απεικονιστεί το Ναύπλιο, σύμφωνα με τον παραδοσιακό χαρτογραφικό τρόπο, με την «οπτική του πουλιού», στον τύπο των «vues á vol d’oiseau», στον οποίο η επιπεδότητα της κάτοψης συνδυάζεται με μια προοπτική απόδοση των κτισμάτων.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι Aπόψεις του Ναυπλίου, των Giuseppe Rosaccio και Giovanni Francesco Camocio, στις οποίες απεικονίζεται η παλαιότερη οχύρωση της πόλης. Ειδικότερα στη χαλκογραφία του Camocio φαίνονται στο πάνω μέρος της πόλης στα δυτικά, το Ρωμέικο κάστρο (Castel di Greci), στο μέσον το Φράγκικο (Castello di Franchi) και ανατολικά το Castello di Toro, που διαμορφώθηκε στην πρώτη Βενετοκρατία. Το Παλαμήδι είναι ακόμη ανοχύρωτο.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι Aπόψεις του Ναυπλίου, των Giuseppe Rosaccio και Giovanni Francesco Camocio, στις οποίες απεικονίζεται η παλαιότερη οχύρωση της πόλης. Ειδικότερα στη χαλκογραφία του Camocio φαίνονται στο πάνω μέρος της πόλης στα δυτικά, το Ρωμέικο κάστρο (Castel di Greci), στο μέσον το Φράγκικο (Castello di Franchi) και ανατολικά το Castello di Toro, που διαμορφώθηκε στην πρώτη Βενετοκρατία. Το Παλαμήδι είναι ακόμη ανοχύρωτο.
Η έκθεση εκτός από το πλούσιο σύνολο έντυπων απόψεων της πόλης του Ναυπλίου από τη συλλογή της οικογένειας Ιωάννη Φωτόπουλου, περιλαμβάνει χάρτες από το Αρχείο Χαρτογραφίας του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης, που δείχνουν «Το Βασίλειον του Μορέως» σε εντυπωσιακές απεικονίσεις, καθώς και σπάνιες περιηγητικές εκδόσεις όπως του Vincenzo Maria Coronelli, του κορυφαίου χαρτογράφου της βενετικής σχολής, από τη Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Ωνάση, τη Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος «Αικατερίνης Λασκαρίδη» και από τη Συλλογή Φινόπουλου του Μουσείου Μπενάκη.
Ο Ιταλός χαρτογράφος, κοσμογράφος Vincenzo Maria Coronelli (1650-1718), ιδρυτής της Γεωγραφικής Ακαδημίας των Αργοναυτών στη Βενετία, είχε αναλάβει να απεικονίσει τις νικηφόρες μάχες των συμπατριωτών του κατά τον Ενετο-τουρκικό πόλεμο (1684-87). Στο πλαίσιο αυτό εκπόνησε αναρίθμητους χάρτες, κείμενα και απεικονίσεις λιμανιών και οχυρών θέσεων του Μοριά, με τρόπο που να προβάλλει το μεγαλείο των βενετσιάνικων κτήσεων.
Ο Ιταλός χαρτογράφος, κοσμογράφος Vincenzo Maria Coronelli (1650-1718), ιδρυτής της Γεωγραφικής Ακαδημίας των Αργοναυτών στη Βενετία, είχε αναλάβει να απεικονίσει τις νικηφόρες μάχες των συμπατριωτών του κατά τον Ενετο-τουρκικό πόλεμο (1684-87). Στο πλαίσιο αυτό εκπόνησε αναρίθμητους χάρτες, κείμενα και απεικονίσεις λιμανιών και οχυρών θέσεων του Μοριά, με τρόπο που να προβάλλει το μεγαλείο των βενετσιάνικων κτήσεων.
Στην έκθεση παρουσιάζονται, επίσης, χαρακτικά και ζωγραφικά έργα από τις συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης, όπως του Karl Krazeisen (1794-1878), ο οποίος σχεδίασε με αξιοθαύμαστη σχεδιαστική ευχέρεια το Παλαμήδι και το Μπούρτζι εκ του «φυσικού», και από το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Αθηνών, η υδατογραφία του Γάλλου ζωγράφου Jean Baptiste Hillaire (1753-1822), στην οποία φαίνεται η οχύρωση της κάτω πόλης, επιβεβαιώνοντας ότι τα οχυρωματικά έργα στην τελευταία περίοδο της κυριαρχίας των Βενετών χαρακτηρίζονται από μεγαλοπρέπεια.
Επιπλέον παρουσιάζονται ψηφιακές αναπαραγωγές από το Μουσείο Correr της Βενετίας, το αναλυτικό Κτηματολόγιο του Ναυπλίου (1704), σε ψηφιακή μορφή από την Ακαδημία Αθηνών, και για πρώτη φορά ένα σπάνιο τεκμήριο, που αναπαριστά, σε τρισδιάστατη κατασκευή, την ανακατάληψη του Ναυπλίου (1686) από τη συλλογή του Θ. Θεοδώρου.
Σε όλη αυτή την εικονογραφική διαδρομή της πόλης από τον 16ο έως τις αρχές του 19ου αιώνα, το Ναύπλιο αρχικά εικονογραφείται ως καστροπολιτεία μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας και στη συνέχεια χαρτογραφείται και καταγράφεται εικαστικά ως ρεαλιστική απεικόνιση της ίδιας της πόλης. Οι οχυρώσεις του Ναυπλίου και το φρούριο του Παλαμηδίου, ως σηματοδότες της πόλης, όχι μόνο απαντούν στην πλειοψηφία των εικόνων της, αλλά σφραγίζουν τον χαρακτήρα της, αποτελώντας πολλές φορές το καθεαυτό θέμα για τους καλλιτέχνες.
Η έκθεση, την επιμέλεια της οποίας έχει η Επιμελήτρια της Εθνικής Πινακοθήκης Λαμπρινή Καρακούρτη-Ορφανοπούλου, διοργανώθηκε στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Δήμου Ναυπλιέων και του Ναυπλιακού Ιδρύματος «Ιωάννης Καποδίστριας» για τα 300 χρόνια από το τέλος της Βενετοκρατίας (1715) και θα διαρκέσει έως τις 15 Σεπτεμβρίου 2016.
