"Εμείς, ως Δημοκρατική Συμπαράταξη, στηρίζουμε κι επί της αρχής θα ψηφίσουμε τις 2 συγκεκριμένες Οδηγίες, γιατί πρόκειται για κείμενα στα οποία εμείς είχαμε συμμετάσχει στη διαμόρφωσή τους όταν συζητιόντουσαν στα αντίστοιχα Συμβούλια Υπουργών. Κατά συνέπεια, θα είμαστε θετικοί επί της αρχής, αλλά στα επιμέρους άρθρα θα κάνουμε την τοποθέτηση και την κριτική που αρμόζει, γιατί σε ορισμένα απ’ αυτά τα πράγματα είναι εξαιρετικά άσχημα.
Βασικές εισαγωγικές παρατηρήσεις:
Οι δημόσιες συμβάσεις, οι παραχωρήσεις, όλα αυτά τα οποία εμπεριέχονται ως οικονομικό αντικείμενο στις σημερινές 2 και στην αυριανή 3η Οδηγία, συνιστούν όλα μαζί ένα τεράστιο οικονομικό αντικείμενο, ξεπερνά το 50% των οικονομικών δραστηριοτήτων των 28 Κρατών – Μελών της Ε.Ε. και πολλές φορές ξεπερνούν το 15% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ). Κατά συνέπεια, συζητούμε για την εναρμόνιση επί ενός πολύ σοβαρού οικονομικού αντικειμένου.
Το γεγονός ότι έχουμε 3 Κοινοτικές Οδηγίες, αποκαλύπτει ότι το πρόβλημα που έχουμε στην Ελλάδα είναι ένα πρόβλημα πανευρωπαϊκό, το οποίο αντιμετωπίζουν όλα τα Κράτη-Μέλη, άρα η εναρμόνιση των Κρατών – Μελών σ’ αυτά που περιέχουν ως αρχές, στόχους και κατευθύνσεις οι συγκεκριμένες Οδηγίες, είναι απολύτως βέβαιο ότι βοηθά συνολικά την ευρωπαϊκή οικονομία να έχει ταχύτητα, αποτελεσματικότητα και διαφάνεια.
Πού βρισκόμασταν: Το μεγαλύτερο μέρος των βαθιών προοδευτικών μεταρρυθμίσεων που έγιναν στη χώρα στη διάρκεια της κρίσης, έγιναν την περίοδο 2010, 2011 κι αυτό καταγράφεται στα νομοθετήματα που έχουμε μπροστά μας.
- Το 2011 ήταν η κρίσιμη χρονιά για τη δημιουργία και τη συγκρότηση του κεντρικού Ηλεκτρονικού Μητρώου Δημοσίων Συμβάσεων. Μία τεράστια ηλεκτρονική πλατφόρμα στην οποία μέχρι σήμερα έχουν καταχωρισθεί 520.000 συμβάσεις και 91.000 προκηρύξεις. Ένα πολύ μεγάλο μέρος των διαγωνιστικών διαδικασιών από την πλευρά προκηρύξεων και συμβάσεων που μέχρι το 2011 ήταν μόνο στα χαρτιά και τους φοριαμούς των δημοσίων Υπηρεσιών, εμπεριέχονται πια σε μια μεγάλη ηλεκτρονική πλατφόρμα στην οποία μπορεί να έχει πρόσβαση όλος ο δημόσιος τομέας, όλοι οι προμηθευτές και ασφαλώς όλοι οι πολίτες.
- Το 2011 είχαμε μια σημαντική τομή στον τρόπο με τον οποίον λειτουργεί το ελληνικό Δημόσιο αναφορικά με τις οικονομικές του δραστηριότητες. Θεσμοθετήθηκαν οι λεγόμενες Συμφωνίες - Πλαίσιο. Δηλ. όταν γνωρίζουμε πολύ καλά ότι ένας Δημόσιος Φορέας, οι Αστικές Συγκοινωνίες, ο Στρατός, τα Νοσοκομεία έχουν ανάγκη σε τακτά χρονικά διαστήματα από προμήθειες υλικών, που έτσι κι αλλιώς είναι δεδομένο ότι θα τις κάνουν, τότε θεσμοθετήθηκε να προχωρούν σε Συμφωνίες – Πλαίσιο μέσα σε μια short list με τη φθηνότερη προσφορά και το καλύτερο προϊόν όλοι οι φορείς. Αποτέλεσμα: Να μην έχει δυνατότητα κανένας που θέλει να κάνει οποιαδήποτε κίνηση «κάτω από το τραπέζι» να προχωρά σε διαδικασίες απευθείας αναθέσεων ή διαγωνιστικών διαδικασιών χωρίς καμία δημοσιότητα. Με τις Συμφωνίες – Πλαίσιο σήμερα π.χ. ο ελληνικός Στρατός προμηθεύεται καύσιμα και φόρμες και θεωρούμε πολύ χρήσιμο αυτή την τακτική να την ακολουθήσουν και όλοι οι υπόλοιποι δημόσιοι φορείς.
- Το 2011 έγιναν οι πρώτοι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί στο Υπουργείο Υγείας και στο Υπουργείο Γεωργίας.
- Το 2012 είχαμε και τη θεσμοθέτηση της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων, μία Αρχή η οποία ελέγχει τις προδιαγραφές και τους τρόπους λειτουργίας του ελληνικού δημοσίου όταν πρόκειται για μεγάλου οικονομικού αντικειμένου συμβάσεις.
Όσον αφορά σ’ αυτό καθαυτό το νομοθέτημα: Διαφωνούμε απολύτως με τα άρθρα 345 έως 373 που περιλαμβάνουν τη συγκρότηση και τον τρόπο λειτουργίας της Αρχής Προδικαστικών Προσφυγών. Μας είναι αδιανόητο στη συγκυρία που βρίσκεται η χώρα, να συγκροτηθεί μία ακόμα Αρχή με 30 άτομα, μόνο νομικούς, ο Πρόεδρος της οποίας θα ορίζεται και θα έχει θητεία για 7 χρόνια. 7 χρόνια θητεία δεν έχουν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας, οι Πρόεδροι των Ανωτάτων δικαστηρίων της χώρας, του Αρείου Πάγου, του Συμβουλίου της Επικρατείας. Όλοι αυτοί έχουν πολύ μικρότερη θητεία. Γιατί κατ’ εξαίρεση, ειδικά σ’ αυτή την Αρχή, προβλέπεται επταετής θητεία; Είναι προφανές ότι κάποιον η Κυβέρνηση έχει στο μυαλό της.
Επειδή, λοιπόν, εμείς διαφωνούμε απολύτως, θέλω να είναι πολύ καθαρό ότι η συγκεκριμένη διαδικασία μπορεί και πρέπει να γίνεται μ’ έναν πολύ πιο ευέλικτο, πολύ πιο αποκεντρωμένο και πολύ πιο αποτελεσματικό τρόπο μέσω των λεγόμενων Διοικητικών Επιτροπών. Σε επίπεδο Περιφέρειας μπορεί να συγκροτείται με τη συμμετοχή του εκπροσώπου του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, της αντίστοιχης υπηρεσίας που προκηρύσσει τον διαγωνισμό κι ενός εμπειρογνώμονα που ορίζεται ως ανεξάρτητος, να εκδικάζονται όλα αυτά τα προδικαστικά ζητήματα τα οποία υποτίθεται ότι θα εκδικάζει και θα αποφασίζει επ’ αυτών μία κεντρική «δεινοσαυρικού» χαρακτήρα Αρχή που θα αποτελείται μόνο από νομικούς και θα είναι εγκατεστημένη στην Αθήνα.
Ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΣΕΠΕ) είπε επίσης κάτι πολύ προφανές για τη συγκεκριμένη Αρχή: Είναι δυνατόν μόνο νομικοί να εκδικάζουν ζητήματα επί των νέων τεχνολογιών που απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις; Γιατί, για παράδειγμα, δεν συγκροτούμε κλιμάκια ανά μεγάλο τομέα της εθνικής οικονομίας, κατασκευές, νέες τεχνολογίες, υγεία, έτσι ώστε πραγματικά να υπάρχει αποτελεσματικότερη διαχείριση των συγκεκριμένων ζητημάτων;
Επειδή ακούστηκε εκ μέρους του Υπουργού η τεκμηρίωση ότι χρειαζόμαστε μία καλή βάση νομολογίας, ας χρησιμοποιηθεί η μέχρι σήμερα υφιστάμενη νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων και ασφαλώς και της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων, η οποία μπορεί να λειτουργεί και υποστηρικτικά σ’ αυτές τις αποκεντρωμένα λειτουργούσες Επιτροπές τις οποίες εμείς προτείνουμε.
Άρθρο 50, το άρθρο για τις μελετοκατασκευές: Οι εκπρόσωποι των κατασκευαστών είπαν –και είναι γνωστό πια σε όλους όσοι ασχολούνται με τα δημόσια έργα- ότι η μελετοκατασκευή μπορεί να αποτελέσει φυτώριο διαφθοράς και διαπλοκής, πέραν του γεγονότος ότι οι μελετητές έτσι κι αλλιώς αντικειμενικά είναι απέναντι διότι θεωρούν ότι μπαίνουν υπό την σκέπη των μεγαλύτερου αντικειμένου κατασκευαστών. Το 2011 είχε συγκροτηθεί μία Επιτροπή στο Υπουργείο Δημοσίων Έργων με τη συμμετοχή και του Τεχνικού Επιμελητηρίου και με τη συμμετοχή και κορυφαίων σημερινών κοινοβουλευτικών στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ.
Εμείς λέμε στον Υπουργό το κομμάτι αυτό που αφορά στη μελετοκατασκευή να τροποποιηθεί με βάση το πόρισμα της Επιτροπής του 2011 στην οποία συμμετείχαν κορυφαία στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να επιτρέπεται, να αφήνεται να εννοηθεί ότι η μελετοκατασκευή μπορεί να εφαρμοστεί σε κάθε έργο. Η μελετοκατασκευή έχει απόλυτο νόημα μόνο σε πολύ συγκεκριμένες - εξειδικευμένες καταστάσεις, εκεί όπου τεκμηριωμένα και αυταπόδεικτα δεν μπορεί να ακολουθηθεί η γνωστή διαδικασία της μελέτης και στη συνέχεια της κατασκευής.
Άρθρο 128: Θέλω να ομολογήσω ότι το διάβασα πολλές φορές, θέλοντας να ελπίζω ότι δεν διαβάζω σωστά. Για χρήση και του Εθνικού Κοινοβουλίου και των Πρακτικών θα αναγνώσω μέρη από τις τρεις πρώτες παραγράφους.
Παράγραφος 1η: «Για έργα προϋπολογισμού άνω των 30 εκατ. €, επιτρέπεται η ανάθεση χωρίς δημοσίευση προκήρυξης, με ανάρτηση της πρόσκλησης στην ιστοσελίδα της αναθέτουσας Αρχής, η ανάθεση υπηρεσιών συμβούλων οποιασδήποτε ειδικότητας, όπως ιδίως τεχνικού, νομικού, οικονομικού και συμβούλου οργάνωσης μετά από απλή γνώμη του Τεχνικού Συμβουλίου του Υπουργείου Δημοσίων Έργων».
Για ποιο λόγο χωρίς δημοσίευση και γιατί για έργα άνω των 30 εκατ. € και ποιο είναι το αντικείμενο αυτών των ειδικών συμβουλών και συμβούλων τεχνικών, νομικών, οικονομικών και οργάνωσης;
Παράγραφος 2η: Αφορά πια την εσωτερική οργάνωση του ίδιου του Υπουργείου Δημοσίων Έργων. «Για τον σχεδιασμό, τη μελέτη, τον έλεγχο της μελέτης, τη διοίκηση και την επίβλεψη έργων της Γενικής Γραμματείας Υποδομών και για τις ανάγκες μηχανογράφησης επιτρέπεται χωρίς δημοσίευση, χωρίς προκήρυξη, να ανατίθεται απευθείας το έργο σε εξωτερικούς συμβούλους».
Παράγραφος 3η: «Με κοινή απόφαση κάθε Υπουργού, με σύμφωνη γνώμη του Υπουργού Ανάπτυξης και του Υπουργού Δημοσίων Έργων, μπορεί μέρος ή το σύνολο των δημοσίων έργων που εκτελούνται από το κάθε Υπουργείο να υπόκειται στην απευθείας ανάθεση των προηγουμένων δύο παραγράφων».
Θα καταθέσω για τα Πρακτικά τη συγκεκριμένη σελίδα του νομοσχεδίου που συζητάμε. Ξεκαθαρίζω ότι δεν πρόκειται για ενσωμάτωση άρθρου οδηγίας. Είναι καθαρά ελληνική πατέντα αυτό που έχουμε μπροστά μας και θεωρώ πως είναι απολύτως απαραίτητο για λόγους διαφάνειας ο Υπουργός να ξεκαθαρίσει τι ακριβώς έχει στο μυαλό του κι εν τοιαύτη περιπτώσει, αν υπάρχει μία κακή διατύπωση, να την επανορθώσει, άλλως και στις 3 παραγράφους και για τα δημόσια έργα και για τα εσωτερικά, τον τρόπο λειτουργίας του Υπουργείου, αλλά και για την επέκταση των απευθείας αναθέσεων σε όλο τον δημόσιο τομέα, υπάρχει μείζον ηθικό ζήτημα.
Έρχομαι τώρα σε 5 πολύ συγκεκριμένες μεταρρυθμιστικές προτάσεις που εμείς θέλουμε να καταθέσουμε. Δυστυχώς η Κυβέρνηση, παρά το γεγονός ότι τις ανακοινώσαμε και στη συζήτηση στην Επιτροπή, δεν τις έλαβε υπόψη της. Έστω και την τελευταία στιγμή μπορεί να γίνουν πράξη.
1η πρόταση – προοδευτική μεταρρύθμιση: Να βρεθεί τρόπος να στηριχθούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις όταν προκηρύσσονται δημόσιοι διαγωνισμοί. Πώς; Χωρίς να καταπατάται η αρχή του ανταγωνισμού, να προβλέπεται σε κάθε φορέα προαναγγελία, προδημοσίευση, πριν ακόμα βγει επίσημα ο διαγωνισμός, έτσι ώστε έχοντας μπροστά τους ένα εύλογο χρονικό διάστημα της τάξης του 1 ή των 2 μηνών, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις να μπορούν να προετοιμαστούν ή να δημιουργήσουν τις απαραίτητες μεταξύ τους συνεργασίες.
2η πρόταση – προοδευτική μεταρρύθμιση: Επιτέλους, να επιβραβεύσουμε τους καλούς. Υπάρχουν δημόσιες υπηρεσίες και δημόσιοι υπάλληλοι, που κάνοντας σωστά τη δουλειά τους, μπορούν να παρακολουθούν, να εποπτεύουν και να παραλαμβάνουν δημόσια έργα ή δημόσιες προμήθειες με λιγότερο κόστος, σε λιγότερο χρόνο, με καλύτερη ποιότητα απ’ αυτή που προβλέπεται. Εξαιρέσεις; Εξαιρέσεις. Όμως, έστω κι αυτές τις εξαιρέσεις να τις επιβραβεύσουμε για να γίνουν παραδείγματα προς μίμηση για όλο τον υπόλοιπο δημόσιο τομέα.
3η πρόταση – προοδευτική μεταρρύθμιση: Οι τεχνικές προδιαγραφές. Ξέρουμε πολύ καλά ότι κυκλοφορεί ευρύτατα στην αγορά ότι οι υπηρεσίες πολλές φορές, όταν θέλουν να κάνουν «παιχνίδι» με κάποιους προμηθευτές, στήνουν τις προδιαγραφές, ώστε να υπάρχει μόνο 1 ή 2 υποψήφιοι για να κατοχυρωθεί ο διαγωνισμός σε αυτούς. Προτείνουμε πριν τη δημοσιοποίηση οποιουδήποτε διαγωνισμού, οι τεχνικές του προδιαγραφές να τίθενται σε δημόσια διαβούλευση, για ένα εύλογο χρονικό διάστημα και στη συνέχεια η υπηρεσία να παίρνει τα πορίσματα της δημόσιας διαβούλευσης και κατά την κρίση της να κάνει τις απαραίτητες βελτιώσεις, όποιες η ίδια νομίζει.
4η πρόταση – προοδευτική μεταρρύθμιση: Κύριε Υπουργέ, είναι λειψό το άρθρο σας για τις πρόδρομες εργασίες. Λέει μέσα ότι εφόσον το κρίνει η υπηρεσία, να προχωρήσουμε σε μικρές εργολαβίες, για τις πρόδρομες εργασίες. Εμείς σας ζητούμε κάτι πολύ καθαρό. Να μην εναπόκειται σε καμία δημόσια υπηρεσία. Να αποφασίσετε εσείς, να αποφασίσουμε εμείς. Για όλα τα δημόσια έργα άνω των 10 εκατ. €, υποχρεωτικά πριν προκηρυχθούν να προβλέπεται μια μικρή εργολαβία για τις πρόδρομες εργασίες, απαλλοτριώσεις, μετακινήσεις δικτύων Οργανισμών κοινής ωφέλειας, αρχαιολογία. Όλα αυτά έτσι ώστε να κερδίζουμε από τα claims και τις καθυστερήσεις των εργολάβων, που είναι βέβαιο ότι θα έχουμε αν δεν έχουν προηγηθεί πρόδρομες εργασίες. Οι πρόδρομες εργασίες, για τα έργα πάνω από κάποιο προϋπολογισμό -εμείς προτείνουμε τα 10 εκατ. €- να είναι υποχρεωτικές και μόνο τεκμηριωμένα η υπηρεσία όταν δεν μπορεί να το κάνει, τεκμηριωμένα να το αρνείται.
5η πρόταση – προοδευτική μεταρρύθμιση: Έχουμε συζητήσει ευρύτατα με αφορμή και τον εκλογικό νόμο, το τεράστιο πρόβλημα που έχει η πατρίδα μας με το «brain drain» με τη φυγή εγκεφάλων. Με το γεγονός ότι περίπου 450.000 Έλληνες πατριώτες, επιστήμονες, επιχειρηματίες, έχουν φύγει στο εξωτερικό και συνεισφέρουν 50 δις € στο Α.Ε.Π. των χωρών που τους έχουν υποδεχθεί.
Εμείς κάνουμε μία πολύ συγκεκριμένη πρόταση, με αφορμή και την ενσωμάτωση των συγκεκριμένων Οδηγιών. Το ελληνικό δημόσιο αντί για απορροφητήρας χρημάτων, κονδυλίων και θέσεων εργασίας, να γίνει αντίθετα γεννήτορας, να γίνει μια μήτρα, ένας εμβρυουλκός, που θα γεννά θέσεις εργασίας για τον ιδιωτικό τομέα. Και θέλω να το καταστήσω πολύ σαφές - ξεκάθαρο.
Το ελληνικό δημόσιο, δεδομένου ότι δεν μπορεί να έχει στο προβλεπτό μέλλον τα χρήματα, προκειμένου να προσλάβει τους απαραίτητους υπαλλήλους ώστε να εκτελούνται όλες οι εργασίες, όλες οι υπηρεσίες που έχει ανάγκη η κοινωνία και η εθνική οικονομία, να προχωρήσει σε μια άλλη λογική, τη λογική του Κράτους - Στρατηγείο, τη λογική τουΚράτους Project Manager, τη λογική του κράτους που τηρεί και ελέγχει την ακρίβεια Μητρώων Πιστοποιημένων ιδιωτών, ελεγκτών, διαφόρων υπηρεσιών, έτσι ώστε από τη μια η δουλειά την οποία απαιτεί η κοινωνία να γίνεται από το κράτος, το κράτος να ελέγχει την αξιοκρατία και τη διαφάνεια των Μητρώων και ο ιδιωτικός τομέας, οι επιστήμονες της χώρας, να μπορούν να έχουν ένα αντικείμενο το οποίο να έχει συνεισφορά στην εθνική οικονομία και την κοινωνία.
Παραδείγματα: Το Σώμα των Ενεργειακών Επιθεωρητών -έχουμε πάνω από 10.000 Ενεργειακούς Επιθεωρητές-, το Σώμα των Ελεγκτών Δόμησης που ελέγχουν την αξιοπιστία των οικοδομικών αδειών (2.200), το Σώμα των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος προβλέπεται στη νομοθεσία και υπάρχει κι έτοιμο Προεδρικό Διάταγμα.
Εδώ λοιπόν, κύριε Υπουργέ, προτείνουμε για την παραλαβή των μελετών των δημοσίων έργων, όπου βλέπουμε απίστευτες, εξωφρενικές εκπτώσεις της τάξεως του 80% -και γι’ αυτό ακριβώς, δεν έχουμε ούτε καλές μελέτες, ούτε σωστά έργα- τις μελέτες αυτές να τις παραλαμβάνουν και να τις ελέγχουν, μαζί με τις δημόσιες υπηρεσίες κι ένα Σώμα πιστοποιημένο, checkers Ελεγκτών Μελετών, τάξης ανώτερης από αυτήν που είναι η κάθε μελέτη, που θα κληρώνονται ηλεκτρονικά, έτσι ώστε να είναι σίγουρο ότι οι μελέτες έχουν την ποιότητα που απαιτείται.
Επιπλέον, έχω καταθέσει 2 τροπολογίες:
Η μία αφορά στον περιοδικό Τύπο -τα έχουμε πει- και θέλουμε να γίνει αποδεκτή κύριε Υπουργέ, γιατί είναι βέβαιο ότι δεν αντίκειται σε καμία κοινοτική Οδηγία.
Η δεύτερη τροπολογία αφορά πολλές περιοχές της χώρας, το Ηράκλειο, τα Γιάννενα, τον Βόλο, την Αργολίδα - τον τόπο καταγωγής μου- και τη δυνατότητα που πρέπει να δώσουμε σε επιχειρήσεις που είναι υποχρεωμένες να μετεγκατασταθούν από τις ΖΟΕ που βρίσκονται το επόμενο χρονικό διάστημα.
Τέλος, χθες ο κ. Πρωθυπουργός στη Σόφια, με τον κ. Μπορίσοφ, μας είπε με μεγάλη χαρά ότι θα προχωρήσει τον αγωγό IGB την πλωτή μονάδα φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη, όπως προχώρησε και ο TAP.
Χαιρόμαστε για τις δηλώσεις του Πρωθυπουργού, μόνο που θα ζητούσαμε να υπάρχει μια στοιχειώδης πολιτική γενναιότητα και να πει ο κ. Πρωθυπουργός, όπως δεν είπε, δυστυχώς, και στον TAP, ότι όλα αυτά είναι έργα δρομολογημένα πριν 3 χρόνια που απλώς η Κυβέρνησή του, με καθυστέρηση 1,5 έτους έρχεται τώρα να τα υιοθετήσει και να τα ενσωματώσει στις πολιτικές της.
Μ’ αυτές τις σκέψεις, επαναλαμβάνω, εμείς στηρίζουμε την συγκεκριμένη ενσωμάτωση. Όμως, είμαστε απολύτως αντίθετοι στα άρθρα για τα οποία καταθέσαμε τις αντιρρήσεις μας."
