Παναγιώτης Αλευράς: Ο δάκος και τα κουνούπια “έπνιξαν” την Περιφερειακή Αρχή Πελοποννήσου

 Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο και έχει αποδειχθεί στην πράξη ότι τα έντομα αυτά εάν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, μεθοδικά και σωστά δημιουργούνται τεράστια προβλήματα από το μεν πρώτο στην ελαιοκαλλιέργεια από το δε δεύτερο στην τουριστική ανάπτυξη και τα δύο μαζί στην τοπική οικονομία μιας περιοχής. 

Εκ του γεγονότος αυτού και της ιδιαίτερης σημασίας που απαιτείται, μετά από πολλά μακροχρόνια πειράματα διαπιστώθηκε ότι η καταπολέμηση του δάκου αλλά και των κουνουπιών, επιβάλλεται να γίνεται συλλογικά σε γενική κλίμακα με τα κατάλληλα εντομοκτόνα. Εφ΄όσον μάλιστα αρχίσει αρκετά νωρίς και εκτελεστεί με την δέουσα επιμέλεια , επιτυγχάνονται αρκετά ικανοποιητικά αποτελέσματα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το Πρόγραμμα της Συλλογικής Καταπολέμησης του Δάκου διεξάγεται επί σειρά ετών από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σε συνεργασία με τις ΔΑΟΚ των Π.Ε. (Σήμερα βέβαια απαιτείται η επανεξέταση και ο ανασχεδιασμός της όλης διαδικασίας). Ιδιαίτερα όσον αφορά την ΔΑΚΟΚΤΟΝΙΑ η σωστή εφαρμογή, έχει καθοριστική σημασία τόσο για την ποσότητα του παραγόμενου προϊόντος , όσο και για την διασφάλιση της ποιότητάς του. 

Παρ΄όλα αυτά από το 2011 στα πλαίσια της στρεβλής δημοσιονομικής προσαρμογής παρατηρείται υποχρηματοδότηση του προγράμματος (συνεχώς μειούμενη με αποτέλεσμα από τα 30.000.000€ να φτάσει στα μισά), μείωση του επιστημονικού και του εργατοτεχνικού προσωπικού, περιορισμούς στις μετακίνησης των υπαλλήλων, καθώς και την εμπλοκή σε γραφειοκρατικές διαδικασίες, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται το πρόγραμμα. 

Παρά τις δυσχέρειες αυτές με τις φιλότιμες προσπάθειες των γεωπόνων και τον συντονισμό όλων των εμπλεκομένων φορέων , το πρόγραμμα της Δακοκτονίας ολοκληρώθηκε τα προηγούμενα χρόνια , χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Η φετινή χρονιά όμως είναι ιδιαίτερα δύσκολη, κυρίως λόγω της πρωιμότητας και των ευνοϊκών κλιματολογικών συνθήκων που ευνοούν την ανάπτυξη του Δάκου (υψηλές σχετικά υγρασίες κ.λ.π) καθώς και της μειωμένης καρποφορίας που παρατηρείται στην Πελοπόννησο με αποτέλεσμα αυξημένες δακοσυλλήψεις στις παγίδες. Ενώ λοιπόν τα δεδομένα της φετινής χρονιάς είναι ευνοϊκά για την εξέλιξη του δάκου, η Περιφερειακή Αρχή δεν αντιμετώπισε το θέμα με την δέουσα σοβαρότητα δεδομένου ότι σε πολλές περιοχές καθυστέρησε η έναρξη των ψεκασμών (φέτος υπάρχει πρωιμότητα ), αλλά και εξαίρεσε ολόκληρες περιοχές από το πρόγραμμα , χωρίς να εμπίπτουν στην κατηγορία μειωμένης καρποφορίας δηλαδή κάτω του 25% μιας πλήρους εσοδείας. 

Ιδιαίτερα μάλιστα στην Β. Λακωνία στην ευρύτερη περιοχή των Μολάων ολόκληρες περιοχές εξαιρέθηκαν από το πρόγραμμα και αυτό γνωστοποιήθηκε στους ελαιοπαραγωγούς τον Αύγουστο , για να φροντίσουν μόνοι τους την προστασία της ελαιοπαραγωγής από το Δάκο. Επισημαίνεται ότι όχι μόνο δεν εντάχθηκαν στο πρόγραμμα αλλά ενημερώθηκαν και καθυστερημένα με αποτέλεσμα όσες προσπάθειες και να καταβάλλουν πλέον οι ίδιοι οι ελαιοπαραγωγοί η προστασία της σοδειάς τους τυγχάνει αμφιβόλου αποτελέσματος. Η επιστήμη προτάσσει ότι το κρίσιμο σημείο της επιτυχίας μίας δακοκτονίας είναι ο πρώτος ψεκασμός, ο οποίος πρέπει να γίνει έγκαιρα. Αν η πρώτη γενιά του δάκου δεν ελεγχθεί και αρχίζει και πολλαπλασιάζεται, τότε δεν μπορεί να καταπολεμηθεί αργότερα. Το πρόβλημα λοιπόν του δάκου είναι μεγάλο τη φετινή χρονιά (όπως εύστοχα έχουν τονίσει οι Γεωπόνοι των ΔΑΟΚ) και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να προσαρμοστεί ο αριθμός των ψεκασμών με τον εγκεκριμένο προϋπολογισμό του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αλλά με τις απαιτήσεις που καθορίζει η εξέλιξη του εντόμου με βάση τα επιστημονικά κριτήρια. Για τον λόγο αυτό έπρεπε έγκαιρα η Περιφερειακή Αρχή να ζητήσει επιπλέονχρηματοδότηση επικαλούμενη τις ιδιαίτερες συνθήκες της φετινής χρονιάς. 

Σε περίπτωση που είχε αρνητική απάντηση έπρεπε και πρέπει η Περιφέρεια να καλύψει την απαιτούμενη χρηματοδότηση από τον δικό της προϋπολογισμό ώστε να συνεχισθεί απρόσκοπτα το πρόγραμμα όπως επιβάλλει η βιοοικολογία του εντόμου και όχι το ύψος του προϋπολογισμού. Θεωρώ επίσης ανεπίτρεπτο να ζητείται από τους παραγωγούς που η περιοχή τους έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα να ψεκάσουν από μόνοι τους, δεδομένου ότι καταβάλλουν εισφορά δακοκτονίας 2% και απαιτούν να εξασφαλισθεί η προστασία της ελαιοπαραγωγής. Με δεδομένο ότι η Πελοπόννησος κατέχει το 1/3 της εγχώριας παραγωγής ελαιολάδου και είναι το βασικό προϊόν που στηρίζει την τοπική μας οικονομία τώρα που οι συνθήκες είναι δύσκολες και απειλείται η ελαιοπαραγωγή , επιβάλλεται να αποδείξει η Περιφερειακή Αρχή ότι στηρίζει τον πρωτογενή τομέα και δεν πετάει το «μπαλάκι» στους ίδιους τους ελαιοπαραγωγούς. Σαφέστατα δεν χρειάζεται πανικός , απαιτείται όμως εγρήγορση απ΄όλους τους εμπλεκόμενους φορείς , απρόσκοπτη χρηματοδότηση του προγράμματος για όσους δολωματικούς ψεκασμούς απαιτηθούν (ψεκασμοί καλύψεως δεν επιτρέπεται σε περιοχές που παράγουν ελαιόλαδο Π.Ο.Π) και καλό συντονισμό και συνεργασία παγιδοθετών, εργολάβων – ψεκαστών , τομεαρχών και εποπτών. 

Οι ελαιοπαραγωγοί επίσης δεν πρέπει να παρασυρθούν σε άστοχες ενέργειες που θα έχουν επιπτώσεις στην ποιότητα του ελαιολάδου, αλλά να συνεργαστούν με τις ΔΑΟΚ για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Οι Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής έχουν την τεχνογνωσία και την πείρα για να αντιμετωπίσουν τον δάκο αποτελεσματικά και φέτος παρά τις δύσκολες συγκυρίες , πρέπει όμως η Πολιτεία και η Περιφερειακή Αρχή να ενισχύσουν αυτή την προσπάθεια με την αντίστοιχη χρηματοδότηση. Για την ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος στα επόμενα χρόνια, μια λύση υπάρχει:η επανεξέταση της οργάνωσης και λειτουργίας του όλου συστήματος εφαρμογής της δακοκτονίας στις Περιφέρειες με αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και πόρων ώστε να εξασφαλιστεί μεγαλύτερη ευελιξία και προσαρμογή στις τοπικές συνθήκες αλλά και μεγαλύτερη ευαισθησία ως προς το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. 

Όσον αφορά το μεγάλο πρόβλημα των κουνουπιών που παρατηρήθηκε σε όλη την Περιφέρεια Πελοποννήσου ήταν αναμενόμενο, δεδομένου ότι η σύμβαση με τον ανάδοχο υπογράφηκε στις 4 Ιουλίου 2016. Όμως με επιστημονικά κριτήρια για την επιτυχία οποιουδήποτε προγράμματος αντιμετώπισης κουνουπιών έχει μεγάλη σημασία η σωστή , έγκαιρη και η από κοινού οργάνωση τους από τους εμπλεκόμενους φορείς , Περιφέρειες και Δήμους. Ιδιαίτερα στην Πελοπόννησο η μεγάλη ποικιλομορφία φυσικού τοπίου συμβάλλει στην δημιουργία κατάλληλων συνθηκών για την ανάπτυξη αυξημένων πληθυσμών εντόμων. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τις κλιματολογικές συνθήκες της Περιφέρειας , επιβάλλουν ο πρώτοςψεκασμός να γίνεται τέλος Μαρτίου. 

Όταν λοιπόν στις πιο πολλές περιοχές ξεκίνησε ο πρώτος ψεκασμός μέσα Ιουλίου γίνεται πλέον αντιληπτό, γιατί υπάρχει αυτή η έξαρση των κουνουπιών σ΄ όλη την Περιφέρεια ακόμα και σε περιοχές που τα προηγούμενα χρόνια δεν αντιμετώπισαν ιδιαίτερα προβλήματα. Για όλους αυτούς τους λόγους έθεσα το θέμα στο Περιφερειακό Συμβούλιο , όμως η Περιφερειακή Αρχή παρουσίασε μια εικονική πραγματικότητα. Ενώ παραδέχτηκαν ότι καθυστέρησε πολλή η εφαρμογή του προγράμματος έριξε τις ευθύνες στους Δήμους που καθυστέρησαν να απαντήσουν. Ισχυρίσθηκε δε ότι το πρόβλημα της καθυστέρησης αντιμετωπίστηκε με δύο παράλληλα μικρά έργα σε ιδιαίτερα ευαίσθητες περιοχές. 

Όμως η πραγματικότητα τους διαψεύδει και οι πολίτες και οι επισκέπτες της Πελοποννήσου ζουν καθημερινά το πρόβλημα της όχλησηςπου είναι ιδιαίτερα έντονο. Δεν θα αναφερθώ σε διογκωμένους προϋπολογισμούς 2.580.000€ , ούτε σε αποκλεισμό της Αναπτυξιακής Μεσσηνίας από τη διαδικασία και την ανάθεση στην Αναπτυξιακή «ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ Α.Ε.» για όλη την Περιφέρεια. Οφείλω όμως να τονίσω την μεγάλη προσπάθεια που καταβάλλεται και την τεχνογνωσία που διαθέτουν οι Διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας καθώς και ότι σωστά το πρόγραμμα είναι 2/ετές , δεδομένου ότι οι διαδικασίες ανάδειξης αναδόχου του έργου καταπολέμησης των κουνουπιών, παραμένουν πολύπλοκες και χρονοβόρες. 

Υ.Γ.: 1. Ο δάκος και τα κουνούπια είναι ζωντανοί οργανισμοί και η αντιμετώπισή τους εκτός από την χρηματοδότηση, απαιτεί σωστόσχεδιασμό και προγραμματισμό και η Περιφερειακή Αρχή αποδείχθηκε ότι δεν τα διαθέτει. 

2. Τα προβλήματα της Δακοκτονίας και της κουνουποκτονίας δεν προσφέρονται για μικροπολιτική εκμετάλλευση ούτε για κινδυνολογία , είμαστε υποχρεωμένοι όμως να επισημάνουμε τα λάθη , τις παραλήψεις και τα προβλήματα που δημιουργούνται,για να διορθωθούν με συγκεκριμένες προτάσεις , ώστε να μην επαναληφθούν. 

Καλαμάτα 29-08-2016 

Ο επικεφαλής της Παράταξης “Δημοκρατική Πελοποννησιακή Συνεργασία” 

Παναγιώτης Αλευράς 

Περιφερειακός Σύμβουλος πρ. Αντιπεριφερειάρχης ΠΕ Μεσσηνίας