Υγειονομικός συναγερμός έχει σημάνει στις αρμόδιες υπηρεσίες της χώρας για την
ελονοσία. Οι ειδικοί αναμένουν νέο κύμα έξαρσης της νόσου τις επόμενες εβδομάδες και μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου σε πολλές περιοχές της επικράτειας, καθώς στο διάστημα αυτό αναμένεται να εκδηλωθούν οι συνέπειες από την τωρινή έντονη δραστηριότητα των μεγάλων πληθυσμών των κουνουπιών. Με δεδομένο ότι το τρέχον διάστημα καταγράφεται μεγάλη κυκλοφορία των πληθυσμών κουνουπιών του γένους Anopheles sacharovi, που αποτελούν τους βασικούς διαβιβαστές της ελονοσίας, αλλά και ότι ο χρόνος επώασης της νόσου κυμαίνεται από 10 ημέρες έως και τέσσερις εβδομάδες, τα νέα περιστατικά θα ενσκήψουν με γεωμετρική πρόοδο.
Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), από την αρχή του έτους μέχρι και τα μέσα Αυγούστου έχουν καταγραφεί συνολικά 65 κρούσματα ελονοσίας εκ των οποίων τα 61 είναι εισαγόμενα (αφορούν οικονομικούς μετανάστες απο περιοχές κυρίως της Νοτιοανατολικής Ασίας) και τα 4 έχουν ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης (αφορούν Έλληνες που εκδήλωσαν τη νόσο εντός της χώρας και χωρίς να έχουν ταξιδέψει στην αλλοδαπή).
Αυτό που ανησύχησε, όμως, και ανησυχεί ακόμη τους ειδικούς είναι ότι εφέτος τα εγχώρια κρούσματα καταγράφηκαν σε νέες περιοχές μετάδοσης, (Αχαϊα, Ηλεία, Θεσσαλονίκη), σε σχέση με τα κρούσματα του περασμένου έτους, γεγονός που δείχνει τη μολυσματική επέλαση της νόσου. Οι τρεις αυτοί νομοί, μάλιστα, έχουν τεθεί από τους επιστήμονες του ΚΕΕΛΠΝΟ σε κλοιό επαγρύπνησης, καθώς έχουν όλα τα χαρακτηριστικά των ευάλωτων περιοχών, δηλαδή είναι αυξημένου κινδύνου για την μετάδοση της ελονοσίας.
Στο «κόκκινο» παραμένουν όλες οι περιοχές στις οποίες μέχρι και πέρυσι καταγράφονταν κρούσματα, οπως Λακωνία, Ηλεία, Βορειοανατολική Αττική, Βοιωτία, Ημαθία, Πέλλα, Τρίκαλα, αλλά και γενικά όλες οι περιοχές με υδάτινο στοιχείο (ποτάμια, λίμνες, βάλτους), αγροτική παραγωγή και μετανάστες απο χώρες της Ασίας όπου ενδημεί η ελονοσία ως εργατικό δυναμικό.
Η νόσος μεταδίδεται με τσίμπημα κουνουπιού του γένους Anopheles sacharovi το οποίο προηγουμένως έχει τσιμπήσει προσβεβλημένο, μολυσμένο άτομο. Μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο δεν γίνεται. Άλλοι τρόποι μετάδοσης είναι μέσω της κύησης (από την προσβεβλημενη με το παρασιτο της ελονοσίας μητέρα στο παιδί), μέσω της μεταμόσχευσης οργάνων καθώς και μέσω της μετάγγισης εφόσον το αίμα είναι μολυσμένο με το παράσιτο της ελονοσίας.
Τα συμπτώματα της νόσου είναι υψηλός πυρετός, κακουχία, μυαλγία, κεφαλαλγία, ναυτία, εμετός, διάρροια, και σε ορισμένες περιπτώσεις εμφανίζεται ίκτερος και αναιμία λόγω της καταστροφής των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει εμβόλιο για την πρόληψη της νόσου, ενώ είναι διαθέσιμα αποτελεσματικά ανθελονοσιακά φάρμακα. Η ελονοσία είναι ιάσιμη και θεραπεύεται αποτελεσματικά, στην περίπτωση που διαγνωστεί έγκαιρα και ο ασθενής λάβει την κατάλληλη αγωγή.Σε περίπτωση που δεν δοθεί κατάλληλη θεραπεία, σε σοβαρές μορφές της νόσου μπορεί να παρουσιαστούν νευρολογικά συμπτώματα, νεφρική ή αναπνευστική ανεπάρκεια.
Η παράμετρος της μετάδοσης μέσω του μολυσμένου αίματος έχει άμεσο αντίκτυπο
στη διαδικασία της συλλογής αίματος μέσω των αρμόδιων υπηρεσιών των νοσοκομείων. Κι αυτό διότι όσες περιοχές μπαίνουν στο "κόκκινο" λόγω της εμφάνισης εγχώριου κρούσματος, μπαίνουν και σε ετήσια καραντίνα σε ό,τι αφορά τη συλλογή αίματος. Αυτό σημαίνει ότι για διάστημα ενός έτους η επίμαχη περιοχή, σε ακτίνα έξι χιλιομέτρων απο το σημείο εμφάνισης του εγχώριου κρούσματος, αποκλείεται από την διαδικασία συλλογής αίματος για τις ανάγκες του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας.
Εφέτος, σύμφωνα με πληροφορίες, ο αποκλεισμός της περιοχής του Άραξου στην Αχαΐα καθώς και περιοχών της Θεσσαλονίκης έχει πλήξει την προσπάθεια γεμίσματος της εθνικής δεξαμενής με αίμα, καθώς στις αποκλεισμενες από την αιμοδοσία περιοχές βρίσκονται μονάδες στρατού που αποτελούν βασικά σημεία τροφοδοσίας της δεξαμενής.
Το ιστορικό της ελονοσίας στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα η νόσος εκριζώθηκε το 1974, μετά από εντατικό και επίπονο πρόγραμμα καταπολέμησης (1946–1960).Έκτοτε, καταγράφονται στην Ελλάδα ετησίως περίπου 20-50 περιστατικά που σχετίζονται -στη μεγάλη τους πλειονότητα- με ταξίδι ή παραμονή σε ενδημική για την ελονοσία χώρα (εισαγόμενα περιστατικά). Ωστόσο, από το 2009 έως το 2013 καταγράφονταν ετησίως κρούσματα ελονοσίας με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης σε διάφορες περιοχές της χώρας: επτά κρούσματα το 2009, τέσσερα το 2010, 42 κρούσματα το 2011, 20 το 2012 και τρία το 2013. Το 2014 δεν καταγράφηκε εγχώρια μετάδοση της νόσου σε καμία περιοχή της χώρας. Το 2015 καταγράφηκαν ξανά 6 εγχώρια κρούσματα ελονοσίας σε νέες και παλαιές περιοχές μετάδοσης.
Το ΚΕΕΛΠΝΟ, βάσει της επιδημιολογικής εικόνας του νοσήματος και των εφαρμοζόμενων μέτρων πρόληψης, θεωρεί ότι ο κίνδυνος μετάδοσης της ελονοσίας σε ταξιδιώτες στην Ελλάδα ειναι πολυ χαμηλός. Για το λόγο αυτό δεν συνιστά λήψη προληπτικής φαρμακευτικής αγωγής έναντι της ελονοσίας, σε άτομα που σκοπεύουν να επισκεφθούν οποιαδήποτε περιοχή της χώρας στην οποία έχει εμφανισθεί κρούσμα με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης της νόσου.Τονίζει όμως την ανάγκη λήψης όλων των προτεινόμενων μέτρων για την ατομική προστασία από τα κουνούπια, κατά την περίοδο κυκλοφορίας τους.
Η ελονοσία είναι μία σοβαρή νόσος, η οποία οφείλεται στο πλασμώδιο, ένα παράσιτο το οποίο προσβάλλει τα ερυθρά αιμοσφαίρια στο αίμα.
Σύμφωνα με τους ειδικούς του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), η νόσος μεταδίδεται στον άνθρωπο έπειτα από τσίμπημα από θηλυκό μολυσμένο κουνούπι, που ανήκει στο γένος Ανωφελές (Anopheles).
Μόνο κουνούπια του συγκεκριμένου γένους μπορούν να μεταδώσουν την ελονοσία και πρέπει προηγουμένως να έχουν τσιμπήσει άτομο που είναι μολυσμένο με το παράσιτο που την προκαλεί.
Η νόσος μπορεί να μεταδοθεί και με μετάγγιση αίματος, μεταμόσχευση οργάνων και χρήση μολυσμένων βελονών ή συριγγών. Πιο σπάνια, μπορεί να μεταδοθεί και από τη μητέρα στο έμβρυο.
Το παράσιτο δεν μεταδίδεται άμεσα από άτομο σε άτομο μέσω της συνηθισμένης κοινωνικής επαφής (άγγιγμα, φιλί), σεξουαλικής ή άλλης επαφής.
Τα πλασμώδια της ελονοσίας μεταδίδονται μόνο από τα μολυσμένα θηλυκά κουνούπια του γένους Ανωφελές και όχι από άλλα είδη κουνουπιών.
Άλλα είδη κουνουπιών μπορούν, ωστόσο, να μεταδώσουν ιούς, όπως το Δυτικού Νείλου και του Δάγκειου πυρετού.
Στις περισσότερες περιπτώσεις και ανάλογα με το είδος του πλασμωδίου, τα συμπτώματα εμφανίζονται από μία έως τέσσερις εβδομάδες μετά το τσίμπημα του μολυσμένου κουνουπιού.
Σε άλλες περιπτώσεις, ενδέχεται να εμφανιστούν έως και έναν χρόνο μετά τη μόλυνση!
Η λοίμωξη από P. vivax ή από P. Ovale, εάν δεν θεραπευτεί ριζικά, μπορεί να υποτροπιάσει, με αποτέλεσμα ο ασθενής να νοσήσει ξανά μέσα σε διάστημα μηνών από το πρώτο επεισόδιο έως και πέντε ετών, ενώ σε εξαιρετικές περιπτώσεις μέχρι και έξι έτη αργότερα.
Συμπτώματα
Η κλινική εικόνα της νόσου ποικίλλει από ασυμπτωματική έως και σοβαρή νόσηση ή και θάνατο.
Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της ελονοσίας είναι υψηλός πυρετός με ρίγος, εφίδρωση, κεφαλαλγία, μυαλγία και γενική αδιαθεσία και συμπτώματα γριπώδους συνδρομής.
Ο πυρετός μπορεί να εμφανίζεται κάθε δεύτερη ή τρίτη μέρα, χωρίς αυτό να παρατηρείται συχνά.
Άλλα συμπτώματα που μπορούν να εμφανιστούν είναι ναυτία, εμετός, διάρροια και κοιλιακός πόνος, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις ενδέχεται να εκδηλωθεί αναιμία και ίκτερος.
Θεραπεία
Η ελονοσία είναι ιάσιμη και θεραπεύεται αποτελεσματικά, στην περίπτωση που διαγνωστεί έγκαιρα και ο ασθενής λάβει την κατάλληλη αγωγή.
Σε περίπτωση που δεν δοθεί κατάλληλη θεραπεία, σε σοβαρές μορφές της νόσου μπορεί να παρουσιαστούν νευρολογικά συμπτώματα, νεφρική ή αναπνευστική ανεπάρκεια.
Επισυνάπτεται πιο κάτω κείμενο του ΚΕΕΛΠΝΟ με ερωτήσεις και απαντήσεις για την ελονοσία.
ΔΗΜ.Κ.
Επιπλέον Πληροφορίες
ΚΕΕΛΠΝΟ: Ερωτήσεις και απαντήσεις για την ελονοσία
.webp "ΑΡΓΟΛΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ")