Από το λιμάνι της Ντάπιας μέχρι τις "Σχολές"
Στην Ντάπια, το σημερινό λιμάνι, ήταν στημένα τα κανόνια που υπεράσπιζαν την πόλη. Σήμερα γύρω από το λιμάνι βρίσκεται το εμπορικό κέντρο των Σπετσών.
Ξεκινώντας από τον βοτσαλωτό χώρο της Ντάπιας και πηγαίνοντας βορειοδυτικά, περνάμε μπροστά από το "Ποσειδώνιο", που κτίσθηκε από τον Σ.Ανάργυρο, στις αρχές του αιώνα μας και διατηρεί όλη την παλιά του αίγλη, με την εξαίσια αρχιτεκτονική του καθώς οι θαυμάσιοι διακοσμημένοι εσωτερικοί χώροι του, το καθιστούν ακόμα και σήμερα πόλο θαυμασμού μιας άλλης αρχιτεκτονικής αντίληψης. Αποτέλεσε τόπο διαμονής διάσημων, πολιτικών, επιχειρηματιών και καλλιτεχνών.
Το "Ποσειδώνιο" βρίσκεται στην πλατεία της Μπουμπουλίνας, στην οποία πραγματοποιούνται όλες οι μεγάλες εκδηλώσεις του νησιού με γνωστότερη την αναπαράσταση της Ναυμαχίας των Σπετσών το 1822, γνωστή ως "Αρμάτα". Δεσπόζουσα θέση στο κέντρο της πλατείας έχει το επιβλητικό άγαλμα της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας, δημιουργία της γλύπτριας Ναταλίας Μελά.
Συνεχίζοντας μετά από λίγες εκατοντάδες μέτρα συναντάμε το παλιό εργοστάσιο-νηματουργείο του "Δασκαλάκη", το οποίο σήμερα έχει μετατραπεί σε ένα πανέμορφο οικιστικό συγκρότημα πολυτελούς τουρισμού, διατηρώντας και συνδυάζοντας αρμονικά την παράδοση με την σύγχρονη αρχιτεκτονική και άλλα θαυμάσια αρχοντικά του περασμένου αιώνα.
Λίγα μέτρα μετά συναντάμε σε ένα υπέροχα διατηρημένο παραδοσιακό κτίσμα το Δημαρχείο του νησιού στολισμένο με έναν όμορφο κήπο και σπετσιώτικα βοτσαλωτά.
Το τέλος αυτής της διαδρομής μας οδηγεί στο φημισμένο εκπαιδευτικό συγκρότημα της Αναργύρειου-Κοργιαλένειου Σχολής, μεγαλύτερο των Βαλκανίων, που λειτούργησε πάνω από 50 χρόνια (1927-1983) και ανέδειξε φημισμένους επιστήμονες, πολιτικούς και καλλιτέχνες (Ι.Ξενάκης, Γ.Ράλλης κ.α.).
Οι υπέροχες εγκαταστάσεις του, που τα τελευταία χρόνια σταμάτησαν να λειτουργούν, ξαναζωντανεύουν με την λειτουργία ως πρότυπου κέντρου περιβαλλοντικής εκπαίδευσης με την συνεργασία του Υπουργείου Παιδείας., της Διοικούσας επιτροπής του ιδρύματος Σ.Αναργύρου και του Δ. Σπετσών.
Νότια των σχολών μπορούμε να ανέβουμε στον Προφήτη Ηλία, την ψηλότερη κορυφή των Σπετσών, από όπου έχουμε πανοραμική θέα όλου του νησιού.
Από το λιμάνι της Ντάπιας μέχρι το "Καστέλι"
Επανερχόμαστε στην Ντάπια. Πάνω από το λιμάνι και σε απόσταση πεντακοσίων περίπου μέτρων από αυτό βρίσκεται το Καστέλι, η πόλη των προεπαναστατικών χρόνων, από τα χαλάσματά της οποίας σώζονται μόνο οι εκκλησίες της. Το Καστέλι ήταν ο πρώτος μεσαιωνικός οικισμός που ήταν περιτειχισμένος και είχε την ακρόπολη του στο λόφο όπου βρίσκεται σήμερα ο ναός του Αγίου Βασιλείου. Ένα φυσικό οχυρό του περιτειχισμένου οικισμού τα παλιά χρόνια που μέχρι σήμερα παραμένει αναλλοίωτο, είναι οι χείμαρροι του Αγίου Γεωργίου προς Ανατολάς και της Κουνουπίτσας προς τη Δύση.
Για να φθάσουμε στο Καστέλι παίρνουμε τον μοναδικό δρόμο που ξεκινά από το σημείο που είναι αραγμένα τα αμαξάκια με τα άλογα με κατεύθυνση προς το βουνό. Στο ύψος της παλιάς φημισμένης ταβέρνας του Λαζάρου ο δρόμος προς τα δεξιά πηγαίνει προς το "Καστέλι", στο οποίο ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει το γραφικό εκκλησάκι της "Αγ. Τριάδας" με το υπέροχο ξυλόγλυπτο τέμπλο της Κοίμησης της Θεοτόκου.
Τα αρχοντικά του Σ.Ανάργυρου και της Λ.Μπουμπουλίνας
Ξεκινώντας πάλι από τα γραφικά πολύβουα καφέ και ουζερί της Ντάπιας, επιλέγουμε μετά από λίγες δεκάδες μέτρα τον εσωτερικό δρόμο με σκοπό να επισκεφτούμε και να θαυμάσουμε το εξαίσιο αρχιτεκτονικά διόροφο νεοκλασσικό λιθόκτιστο του ευεργέτη των Σπετσών Σ. Ανάργυρου. Το υπέροχο αυτό κτίσμα-κόσμημα για το νησί με τον νεοκλασικό του ρυθμό και τις δύο αιγυπτιακές σφίγγες να δεσπόζουν δεξιά και αριστερά της εισόδου, κατά της διάρκειας της πολύχρονης ζωής του, φιλοξένησε το Δημαρχείο, την οικογένεια Ρότσιλδ και λειτούργησε σαν χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων. Σήμερα στο Αρχοντικό αυτό, που ξεχωρίζει με την ποιότητα της σύνθεσης και της κατασκευής, στεγάζεται το Πνευματικό κέντρο των Σπετσών.
Δεξιά από το σπίτι του Αναργύρου και πίσω από τα πεύκα του μικρού πάρκου, βρίσκεται το αρχοντικό της ηρωίδας Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας. Το αρχοντικό αυτό, με το μοναδικό σκαλιστό ταβάνι στη μεγάλη σάλα, λειτουργεί ως μουσείο με ζωντανή ξενάγηση, κατά την οποία ο επισκέπτης ακούει για τη ζωή και το έργο της Μπουμπουλίνας ενώ συγχρόνως βλέπει κειμήλια του Αγώνα, προσωπικά αντικείμενα της ηρωίδας και άλλα αξιόλογα εκθέματα.
Από το λιμάνι της Ντάπιας μέχρι την "Ανάληψη"
Από την Ντάπια, πηγαίνουμε λοξώς αριστερά και συναντάμε την πλατεία του "Ρολογιού", η οποία περιβάλλεται από κάθε λογής εστιατόρια και άλλα μαγαζιά και στην νοτιοδυτική της πλευρά της οποίας βρίσκεται το "Ρολόϊ", χτισμένο στις αρχές του αιώνα από τον Γεώργιο Ι. Λεωνίδα.
Συνεχίζοντας ακολουθούμε τον εσωτερικό δρόμο με τις ενδεικτικές πινακίδες "Προς Μουσείο Σπετσών" για να συναντήσουμε το Αρχοντικό του Χατζηγιάννη Μέξη, όπου στεγάζεται το Μουσείο των Σπετσών.
Από τη Ντάπια μέχρι το "Φάρο"
Τελευταία διαδρομή, ξεκινώντας από την Ντάπια, συναντάμε πρώτα την πολύβουη παραλία του Αγ.Μάμμα, σημείο αφετηρίας των λεωφορείων προς άλλες περιοχές του νησιού αλλά και στέκι ανάλογα την ώρα για καφέ ή φαγητό.
Ακολουθώνας τον παραλιακό δρόμο, συναντάμε την παραλία του Αγ. Νικολάου και τα φημισμένα αρχοντικά της, μερικά κτισμένα από τον 18ο αιώνα, δείγμα της πολιτιστικής και οικονομικής ανάπτυξης που είχε το νησί εκείνη την περίοδο. Στη συντήρηση αυτών αλλά και άλλων παραδοσιακών κτισμάτων του νησιού εργάζονται φημισμένοι καλλιτέχνες-μάστορες.
Ο Μητροπολιτικός Ναός του Αγ. Νικολάου, εκτός από το κτίσμα του Ναού, στον προαύλιό του έχει το μνημείο των Ηρώων, έργο του γλυπτη Β. Κεσσέ. Είναι από τις παλαιότερες εκκλησίες των Σπετσών, μεταβυζαντινού σταυροειδούς ρυθμού, με το αριστουργηματικής τέχνης καμπαναριό, όπου υψώθηκε η σημαία της Επανάστασης του 1821.
Λίγα μέτρα μετά συναντάμε σε ένα υπέροχα διατηρημένο παραδοσιακό κτίσμα το Δημαρχείο του νησιού στολισμένο με έναν όμορφο κήπο και σπετσιώτικα βοτσαλωτά.
Το τέλος αυτής της διαδρομής μας οδηγεί στο φημισμένο εκπαιδευτικό συγκρότημα της Αναργύρειου-Κοργιαλένειου Σχολής, μεγαλύτερο των Βαλκανίων, που λειτούργησε πάνω από 50 χρόνια (1927-1983) και ανέδειξε φημισμένους επιστήμονες, πολιτικούς και καλλιτέχνες (Ι.Ξενάκης, Γ.Ράλλης κ.α.).
Οι υπέροχες εγκαταστάσεις του, που τα τελευταία χρόνια σταμάτησαν να λειτουργούν, ξαναζωντανεύουν με την λειτουργία ως πρότυπου κέντρου περιβαλλοντικής εκπαίδευσης με την συνεργασία του Υπουργείου Παιδείας., της Διοικούσας επιτροπής του ιδρύματος Σ.Αναργύρου και του Δ. Σπετσών.
Νότια των σχολών μπορούμε να ανέβουμε στον Προφήτη Ηλία, την ψηλότερη κορυφή των Σπετσών, από όπου έχουμε πανοραμική θέα όλου του νησιού.
Από το λιμάνι της Ντάπιας μέχρι το "Καστέλι"
Επανερχόμαστε στην Ντάπια. Πάνω από το λιμάνι και σε απόσταση πεντακοσίων περίπου μέτρων από αυτό βρίσκεται το Καστέλι, η πόλη των προεπαναστατικών χρόνων, από τα χαλάσματά της οποίας σώζονται μόνο οι εκκλησίες της. Το Καστέλι ήταν ο πρώτος μεσαιωνικός οικισμός που ήταν περιτειχισμένος και είχε την ακρόπολη του στο λόφο όπου βρίσκεται σήμερα ο ναός του Αγίου Βασιλείου. Ένα φυσικό οχυρό του περιτειχισμένου οικισμού τα παλιά χρόνια που μέχρι σήμερα παραμένει αναλλοίωτο, είναι οι χείμαρροι του Αγίου Γεωργίου προς Ανατολάς και της Κουνουπίτσας προς τη Δύση.
Για να φθάσουμε στο Καστέλι παίρνουμε τον μοναδικό δρόμο που ξεκινά από το σημείο που είναι αραγμένα τα αμαξάκια με τα άλογα με κατεύθυνση προς το βουνό. Στο ύψος της παλιάς φημισμένης ταβέρνας του Λαζάρου ο δρόμος προς τα δεξιά πηγαίνει προς το "Καστέλι", στο οποίο ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει το γραφικό εκκλησάκι της "Αγ. Τριάδας" με το υπέροχο ξυλόγλυπτο τέμπλο της Κοίμησης της Θεοτόκου.
Τα αρχοντικά του Σ.Ανάργυρου και της Λ.Μπουμπουλίνας
Ξεκινώντας πάλι από τα γραφικά πολύβουα καφέ και ουζερί της Ντάπιας, επιλέγουμε μετά από λίγες δεκάδες μέτρα τον εσωτερικό δρόμο με σκοπό να επισκεφτούμε και να θαυμάσουμε το εξαίσιο αρχιτεκτονικά διόροφο νεοκλασσικό λιθόκτιστο του ευεργέτη των Σπετσών Σ. Ανάργυρου. Το υπέροχο αυτό κτίσμα-κόσμημα για το νησί με τον νεοκλασικό του ρυθμό και τις δύο αιγυπτιακές σφίγγες να δεσπόζουν δεξιά και αριστερά της εισόδου, κατά της διάρκειας της πολύχρονης ζωής του, φιλοξένησε το Δημαρχείο, την οικογένεια Ρότσιλδ και λειτούργησε σαν χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων. Σήμερα στο Αρχοντικό αυτό, που ξεχωρίζει με την ποιότητα της σύνθεσης και της κατασκευής, στεγάζεται το Πνευματικό κέντρο των Σπετσών.
Δεξιά από το σπίτι του Αναργύρου και πίσω από τα πεύκα του μικρού πάρκου, βρίσκεται το αρχοντικό της ηρωίδας Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας. Το αρχοντικό αυτό, με το μοναδικό σκαλιστό ταβάνι στη μεγάλη σάλα, λειτουργεί ως μουσείο με ζωντανή ξενάγηση, κατά την οποία ο επισκέπτης ακούει για τη ζωή και το έργο της Μπουμπουλίνας ενώ συγχρόνως βλέπει κειμήλια του Αγώνα, προσωπικά αντικείμενα της ηρωίδας και άλλα αξιόλογα εκθέματα.
Από το λιμάνι της Ντάπιας μέχρι την "Ανάληψη"
Από την Ντάπια, πηγαίνουμε λοξώς αριστερά και συναντάμε την πλατεία του "Ρολογιού", η οποία περιβάλλεται από κάθε λογής εστιατόρια και άλλα μαγαζιά και στην νοτιοδυτική της πλευρά της οποίας βρίσκεται το "Ρολόϊ", χτισμένο στις αρχές του αιώνα από τον Γεώργιο Ι. Λεωνίδα.
Συνεχίζοντας ακολουθούμε τον εσωτερικό δρόμο με τις ενδεικτικές πινακίδες "Προς Μουσείο Σπετσών" για να συναντήσουμε το Αρχοντικό του Χατζηγιάννη Μέξη, όπου στεγάζεται το Μουσείο των Σπετσών.
Στο επιβλητικό αυτό κτίριο με τις ψηλές καμάρες, με την προτομή του ήρωα φιλοτεχνημένη από τον γλύπτη Βύρωνα Κεσσέ, μπορεί να δει ο επισκέπτης διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα, προτομές των αγωνιστών της Επανάστασης, κειμήλια της Ελληνικής Επανάστασης και σπάνια ξύλινα ακρόπρωρα.
Συνεχίζοντας την πορεία μας φτάνουμε στο "τρίγωνο" που βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Ελευθερίου και ο δρόμος χωρίζεται σε δύο κατευθύνσεις. Η Νοτιοανατολική διαδρομή οδηγεί στην περιοχή "Κοκκινάρι" και καταλήγει στο μοναστήρι των Αγίων Πάντων και στο μοναστήρι της Παναγίας Γοργοεπίκοου.
Η ανατολική διαδρομή φτάνει στο τρίγωνο που βρίσκεται η εκκλησία της Ανάληψης, στην οποία εορτάζεται με ιδιαίτερα παραδοσιακό τρόπο η Ανάσταση. Από εκεί ο δρόμος χωρίζει και πάλι σε δύο διευθύνσεις η μία προς το "Παλιό λιμάνι", περνώντας μέσα από παλιά αρχοντικά και η άλλη προς την παραλία της Αγίας Μαρίνας και τον περιφερειακό δρόμο του νησιού.
Συνεχίζοντας την πορεία μας φτάνουμε στο "τρίγωνο" που βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Ελευθερίου και ο δρόμος χωρίζεται σε δύο κατευθύνσεις. Η Νοτιοανατολική διαδρομή οδηγεί στην περιοχή "Κοκκινάρι" και καταλήγει στο μοναστήρι των Αγίων Πάντων και στο μοναστήρι της Παναγίας Γοργοεπίκοου.
Η ανατολική διαδρομή φτάνει στο τρίγωνο που βρίσκεται η εκκλησία της Ανάληψης, στην οποία εορτάζεται με ιδιαίτερα παραδοσιακό τρόπο η Ανάσταση. Από εκεί ο δρόμος χωρίζει και πάλι σε δύο διευθύνσεις η μία προς το "Παλιό λιμάνι", περνώντας μέσα από παλιά αρχοντικά και η άλλη προς την παραλία της Αγίας Μαρίνας και τον περιφερειακό δρόμο του νησιού.
Από τη Ντάπια μέχρι το "Φάρο"
Τελευταία διαδρομή, ξεκινώντας από την Ντάπια, συναντάμε πρώτα την πολύβουη παραλία του Αγ.Μάμμα, σημείο αφετηρίας των λεωφορείων προς άλλες περιοχές του νησιού αλλά και στέκι ανάλογα την ώρα για καφέ ή φαγητό.
Ακολουθώνας τον παραλιακό δρόμο, συναντάμε την παραλία του Αγ. Νικολάου και τα φημισμένα αρχοντικά της, μερικά κτισμένα από τον 18ο αιώνα, δείγμα της πολιτιστικής και οικονομικής ανάπτυξης που είχε το νησί εκείνη την περίοδο. Στη συντήρηση αυτών αλλά και άλλων παραδοσιακών κτισμάτων του νησιού εργάζονται φημισμένοι καλλιτέχνες-μάστορες.
Ο Μητροπολιτικός Ναός του Αγ. Νικολάου, εκτός από το κτίσμα του Ναού, στον προαύλιό του έχει το μνημείο των Ηρώων, έργο του γλυπτη Β. Κεσσέ. Είναι από τις παλαιότερες εκκλησίες των Σπετσών, μεταβυζαντινού σταυροειδούς ρυθμού, με το αριστουργηματικής τέχνης καμπαναριό, όπου υψώθηκε η σημαία της Επανάστασης του 1821.
Στη συνέχεια της διαδρομής μπαίνουμε στο βάθος του μυχού του "Παλαιού λιμανιού" (Μπάλτιζας) περνώντας από τα παραδοσιακά καρνάγια που διατηρούνται μέχρι σήμερα μεταφέροντας από γενιά σε γενιά τα μυστικά του καλαφατίσματος των σκαριών. Βλέπουμε πανέμορφα κτίσματα -παλιά και νέα- που διατηρούν το νησιώτικο χρώμα και αρχιτεκτονική παράδοση. Ένα υπέροχο δείγμα σύγχρονης οικιστικής παρέμβασης που έγινε σε πλήρη αρμονία με το περιβάλλον του νησιού είναι ο οικισμός της "Πυτιούσας" με την όμορφη πλατεία και το γραφικό της ουζερί.
Η "Μπάλτιζα", εκτός από τις φυσικές και οικιστικές της ομορφιές, είναι και χώρος ελλιμενισμού των περισσότερων ιδιωτικών και επαγγελματικών σκαφών που προσεγγίζουν τις Σπέτσες, καθώς και μία από τις πλέον φημισμένες περιοχές του νησιού στον τομέα της διασκέδασης.
Στο τέλος της διαδρομής είναι το "Φανάρι", εκεί όπου βρίσκονται η εκκλησία της "Παναγίας της Αρμάτας", εκκλησάκι που κτίστηκε για να τιμήσει την Παναγία, που βοήθησε την ημέρα των "γενεθλίων" της (8 Σεπτεμβρίου) τους Σπετσιώτες στη ναυμαχία με τον τουρκικό στόλο το 1822. Στο εσωτερικό της εκκλησίας μπορούμε να θαυμάσουμε τον πίνακα του Ι. Κούτση που απεικονίζει την ναυμαχία στον κόλπο των Σπετσών, έργο του 1887.
Η "Μπάλτιζα", εκτός από τις φυσικές και οικιστικές της ομορφιές, είναι και χώρος ελλιμενισμού των περισσότερων ιδιωτικών και επαγγελματικών σκαφών που προσεγγίζουν τις Σπέτσες, καθώς και μία από τις πλέον φημισμένες περιοχές του νησιού στον τομέα της διασκέδασης.
Στο τέλος της διαδρομής είναι το "Φανάρι", εκεί όπου βρίσκονται η εκκλησία της "Παναγίας της Αρμάτας", εκκλησάκι που κτίστηκε για να τιμήσει την Παναγία, που βοήθησε την ημέρα των "γενεθλίων" της (8 Σεπτεμβρίου) τους Σπετσιώτες στη ναυμαχία με τον τουρκικό στόλο το 1822. Στο εσωτερικό της εκκλησίας μπορούμε να θαυμάσουμε τον πίνακα του Ι. Κούτση που απεικονίζει την ναυμαχία στον κόλπο των Σπετσών, έργο του 1887.
Στον περίβολο του ναού υπάρχουν τα δύο επιτύμβια που τιμούν τη μνήμη του ναυμάχου Ι.Γ. Κούτση και του ιστορικού Ανάργυρου Χ. Αναργύρου.
Στην περιοχή αυτή υπάρχει και ο κήπος του κανονιοστασίου - χώρος ιστορικής μνήμης και αναψυχής - με αναστηλωμένο το παλιό κανονιοστάσιο του Χ.Γιάννη Μέξη και το πάρκο περιπάτου, το οποίο έχει διακοσμήσει με τα χάλκινα γλυπτά της η καλλιτέχνης Ναταλία Μελά.
Στο άκρο του "Φαναριού" και μπροστά στα υπολείμματα του παλιού φάρου του νησιού βρίσκεται σε δεσπόζουσα θέση ο ανδριάδαντας του πυρπολητή Κοσμά Μπαρμπάτση, έργο και αυτό της Ν.Μελά.
Στην περιοχή αυτή υπάρχει και ο κήπος του κανονιοστασίου - χώρος ιστορικής μνήμης και αναψυχής - με αναστηλωμένο το παλιό κανονιοστάσιο του Χ.Γιάννη Μέξη και το πάρκο περιπάτου, το οποίο έχει διακοσμήσει με τα χάλκινα γλυπτά της η καλλιτέχνης Ναταλία Μελά.
Στο άκρο του "Φαναριού" και μπροστά στα υπολείμματα του παλιού φάρου του νησιού βρίσκεται σε δεσπόζουσα θέση ο ανδριάδαντας του πυρπολητή Κοσμά Μπαρμπάτση, έργο και αυτό της Ν.Μελά.
